هدی هاشمی
خبرنگار
هراز گاهی بحث صندلی‌های خالی دانشگاه‌ها در رسانه‌ها مطرح می‌شود ودیروزهم دوباره این خبردر خبرگزاری‌ها و برخی شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. به‌گزارش «ایران» عصر پنجشنبه، معاون پژوهشی وزیر علوم در جلسه معارفه رئیس جدید مرکز آموزش عالی اقلید فارس از صندلی‌های خالی دانشگاه‌ها گفت. غلامحسین رحیمی آمار جدیدی از ظرفیت‌های خالی دانشگاه‌ها ارائه کرد: «برنامه‌ریزی‌های اشتباه در سال‌های گذشته سبب شده که امروز بیش از 5/1 میلیون صندلی در دانشگاه‌ها بدون متقاضی باشد.» بر اساس آمارهای معاون پژوهشی وزیر علوم، در پنج سال گذشته، چهار میلیون و ۸۰۰ هزار دانشجو داشتیم که امروز کمتر از ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار دانشجو در دانشگاه‌های کشور مشغول به تحصیل هستند. به‌گفته رحیمی دانشگاهی که در سال‌های قبل بیش از ۱۰ هزار دانشجو داشته است در حال حاضر کمتر از ۲ هزار و پانصد دانشجو دارد. همین خبر موجب شد تا دوباره بحث ظرفیت خالی دانشگاه‌ها و همچنین تعداد صندلی‌های خالی دانشگاه‌ها که بیشتر از داوطلبان است مطرح شود.
مسأله‌ای که چندی پیش در آمار سازمان سنجش هم خودنمایی می‌کرد. اواخر مهرماه، سخنگوی سازمان سنجش آموزش کشور اعلام کرد که از میان یک میلیون و ۱۲ هزار و ۴۰۶ نفر که مجاز به انتخاب رشته در کنکور سراسری ۹۹ بودند، فقط تعداد ۴۶۹ هزار و ۹۴ نفر نسبت به انتخاب رشته اقدام کرده‌اند. آمار‌ها نشان می‌دهند داوطلبان کنکور علاقه چندانی به خواندن هر رشته دانشگاهی ندارند.با این همه مسئولان آموزش عالی بر این باورند که دانشگاه‌های برتر کشور، صندلی خالی ندارند و همه ظرفیت‌های آنها تکمیل است و صندلی خالی بیشتر در دانشگاه‌های پیام نور، جامع علمی کاربردی، آزاد و غیرانتفاعی‌ها است.
جذب دانشجو بدون آزمون
این نکات درحالی عنوان می‌شود که در دهه ٨٠ مجوز بسیاری برای تأسیس دانشگاه‌های غیردولتی از سوی مسئولان آموزشی داده می‌شد. مجوزهایی که حالا مسئولان آموزشی آن را چالش اساسی آموزش عالی می‌دانند حتی در این سال‌ها هم وزارت علوم برای جذب دانشجو و تکمیل صندلی‌های خالی دانشگاه‌ها شیوه‌های مختلفی داشته که از جمله ورود بدون آزمون برخی رشته‌ها بوده است که داوطلبان روی خوشی به این سیاست هم نشان نداده‌اند. آنها می‌گویند، برخی رشته‌ها نیز همچنان پرمتقاضی هستند. مثلاً داوطلبان شرکت‌کننده در رشته ریاضی و فنی بیشتر علاقه‌مند نشستن بر صندلی رشته‌هایی همچون مهندسی برق، مهندسی مکانیک، مهندسی عمران، مهندسی صنایع، معماری و کامپیوتر هستند. همچنین در رشته تجربی داوطلبان رشته‌های پزشکی، داروسازی، دامپزشکی و دندانپزشکی را انتخاب می‌کنند. در علوم انسانی روانشناسی، حسابداری و حقوق جزو رشته‌های پرطرفدار برای داوطلبان به حساب می‌آید. درباره این موضوع معاون پژوهشی وزارت علوم می‌گوید: «مسأله اصلی وزارت علوم دانشگاه‌های پولی است. ما در دانشگاه دولتی کمترین مشکل را داریم.»
رحیمی در گفت‌و‌گو با «ایران» با اصلاح آمار یک میلیون و ٥٠٠ هزار صندلی خالی می‌گوید: «بیش از یک میلیون صندلی خالی در دانشگاه‌ها وجود دارد که این آمار هم عمدتاً در دانشگاه‌های شهریه پرداز هستند. دانشگاه آزاد، دانشگاه پیام نور و دانشگاه جامع علمی کاربردی صندلی‌های برخی از رشته هایشان خالی است. البته برخی از دانشگاه‌های دولتی هم صندلی خالی دارند اما در دانشگاه‌های دولتی این عدد بسیار ناچیز است و در رشته‌ها و دانشگاه‌های استان‌های خاص مطرح می‌شود.»
او در پاسخ به این سؤال که کدام رشته‌ها خالی از ظرفیت است می‌گوید: «اسامی رشته‌ها را به‌خاطر برخی مسائل نمی‌توان اعلام کرد اما برخی از رشته‌های علوم انسانی، رشته کشاورزی، برخی از رشته‌های علوم پایه بیشترین صندلی‌های خالی را دارند.» رحیمی به موضوع اشتغال و فناوری اشاره می‌کند و می‌گوید: «یکی از اقدامات مهم وزارت علوم تأسیس دانشگاه‌های کارآفرین است ما فکر می‌کنیم در چند سال آینده دوباره ورودی دانشگاه‌ها افزایش پیدا کند این هم به خاطر تحولات اشتغال و فناوری در بازار کار است. هم اکنون بعضی از مراکز علمی کاربردی و فنی و حرفه‌ای را به سمت مراکز مهارت آموزی بدون دادن مدرک سوق دادیم.»
دانشگاه دولتی صندلی خالی ندارد
با این حال باید پرسید که وزارت علوم برای ساماندهی رشته‌های دانشگاهی چه برنامه‌ای دارد؟ عبدالرضا اوحدی همدانی مدیرکل دفترگسترش آموزش عالی درپاسخ به این سؤال به خبرنگار «ایران» می‌گوید: «ما طرح آمایش سرزمین را آماده کردیم و این طرح در وزارت علوم اجرایی شده است. در آمایش سرزمین ارتقای کیفیت دانشگاه‌ها را درنظر گرفته‌ایم. طرح آمایش در دانشگاه‌های زیر نظر وزارت علوم انجام می‌شود و در این طرح علاوه بر کیفیت دانشگاه‌ها به متناسب‌سازی رشته‌ها با نیازها و اولویت‌های کشور هم توجه کرده‌ایم. مسأله اصلی در طرح آمایش ساماندهی مؤسسات آموزشی است وزارت علوم به‌دنبال تجمیع و ادغام مؤسسات آموزشی است؛ مؤسساتی که ظرفیت هایشان خالی بود یا استانداردهای کیفی‌شان کم بود و ما می‌خواستیم این استانداردها افزایش پیدا کند. بر این اساس ١٤ مؤسسه آموزشی امسال تجمیع و ادغام شدند و تعداد محدود دیگری هم تا پایان سال ادغام خواهند شد. البته در نظر داریم که یک شبکه دانشگاهی ایجاد کنیم.
او درباره صندلی‌های خالی دانشگاه‌ها می‌گوید: «بخشی از صندلی‌ها خالی می‌ماند و ما هم نمی‌توانیم ایرادی بگیریم برای اینکه بخش خصوصی این ظرفیت را بالا برده است. این بخش باید راهکار لازم را برای پذیرش دانشجو داشته باشد. موضوع مهم ظرفیت دانشگاه‌های دولتی است که ما در این بخش صندلی خالی نداریم چرا که دولت هزینه این بخش را می‌دهد و ما هم برنامه‌ریزی‌های لازم را برای پذیرش دانشجو و تعداد طرفیت‌های دانشگاه در هر رشته داشته‌ایم. در دانشگاه دولتی سعی کرده‌ایم که افراد با کیفیت را پذیرش کنیم دانشگاه‌های معتبر حساسیت‌های خاص خود را در پذیرش‌ها دارند و باید تأکید کنم وقتی صحبت از صندلی خالی می‌شود بیشتر نگاه‌ها به سمت دانشگاه‌های خصوصی است.»
اوحدی با اشاره به اینکه در دهه ٨٠ تعداد مراکز آموزش عالی افزایش پیدا کرد اظهار می‌کند: در دوره‌های پیش برخی از مسئولان دولت گذشته بدون توجه به علایق داوطلبان، اقدام به افزایش ظرفیت دانشگاه‌ها کردند که در مقایسه با دانشگاه‌های دولتی کشور، کیفیت پایین‌تری دارند و البته این دانشگاه‌ها پولی هستند حالا همین دانشگاه‌ها هم بدون ظرفیت مانده‌اند البته ما پیشنهاد تجمیع و ادغام دانشگاه‌ها را داده‌ایم و آنها خودشان باید در این باره تصمیم‌گیری کنند.

سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: تاکنون یک میلیون و ۲۷۴ هزار و ۵۱۴ نفر در کشور به طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شده و با فوت ۸۵ نفر از بیماران مبتلا به کرونا، تعداد جان باختگان کرونا در کشور به ۵۶ هزار و ۱۸ نفر رسیده است. به‌گزارش وبدا، دکتر سیما سادات لاری روز جمعه درباره آخرین آمار مبتلایان قطعی به ویروس کرونا و موارد فوت ناشی از ابتلا به کووید ۱۹ در کشور بیان کرد: از ظهر روز 18 دی تا روز ۱۹ دی ۱۳۹۹ و براساس معیارهای قطعی تشخیصی، ۶ هزار و ۲۵۱ بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور شناسایی شد که ۵۸۱ نفر از آنها بستری شدند. با این حساب، مجموع بیماران کووید۱۹ در کشور به یک میلیون و ۲۷۴ هزار و ۵۱۴ نفر رسید. وی ادامه داد: متأسفانه در طول این بازه زمانی، ۸۵ بیمار کووید۱۹ جان خود را از دست دادند و مجموع جانباختگان این بیماری به ۵۶ هزار و ۱۸ نفر رسید. لاری گفت: خوشبختانه تا کنون یک میلیون و ۵۸ هزار و ۶۵۴ نفر از بیماران، بهبود یافته یا از بیمارستان‌ها ترخیص شده‌اند.

دکتر مصطفی
صالحی وزیری ویروس شناس و رئیس آزمایشگاه مرجع کشوری کرونای انستیتو پاستور ایران
واریانت (سویه) انگلیسی ویروس عامل کووید-19 برای اولین بار در دسامبر 2020 (آذرماه سال جاری) در کشور انگلستان شناسایی شد و پس از مطالعات گذشته‌نگر مشخص شد اولین مورد پیش تر در سپتامبر همان سال (شهریورماه امسال) در این کشور بروز یافته بوده است. این واریانت که با نام 01/12/2020 VUIنیز شناخته می‌شود دارای موتاسیون‌های جدیدی است که در بین آنها دو موتاسیون حذفی 6 و 3 نوکلئوتیدی در ژن SPIKE ویروس و یک تغییر آمینو اسید در جایگاه 501 پروتئین SPIKE دارای بیشترین اهمیت است. پروتئین SPIKE مسئول اتصال ویروس به گیرنده سلولی2 ACE است و نقشی کلیدی در شروع چرخه عفونت دارد. تصور می‌شود جهش‌های فوق در افزایش اتصال SPIKE ویروس به گیرنده سلولی نقش داشته باشد. بر اساس آنالیز‌های صورت گرفته توسط محققان انگلیسی تخمین زده شده است این واریانت جدید بین 50 تا 70 درصد نسبت به واریانت‌های قبلی سرایت پذیری بیشتری دارد و همین موضوع نگرانی اصلی در مورد این ویروس جدید است. اگرچه برخی دانشمندان تأیید این افزایش را منوط به آزمایش های ویروس شناسی دانسته‌اند، ولی این نگرانی را باید جدی گرفت و مشابه بقیه کشور‌های جهان تدابیر پیشگیرانه و کنترلی برای جلوگیری از انتشار این واریانت بویژه پایش مبادی ورودی باید اتخاذ شود. تاکنون اطلاعاتی در مورد افزایش شدت بیماری توسط این واریانت مشاهده نشده است، با وجود این بررسی این موضوع مورد تأکید قرار گرفته است. با توجه به بروز تغییرات جدید در پروتئین SPIKE احتمال تأثیر منفی این جهش‌ها بر کارکرد واکسن نیز مطرح شده است ولی امکان عدم کارکرد واکسن در جلوگیری از بروز عفونت توسط این واریانت بعید به نظر می‌رسد. با وجود این ارزیابی‌های آزمایشگاهی که در حال انجام است برای روشن کردن این موضوع لازم است. در حال حاضر کیت‌های تشخیص مولکولی (PCR) موجود در کشور مشابه بقیه واریانت‌های قبلی قادر به شناسایی اولیه واریانت 01/12/2020 VUI هستند ولی برای تأیید نیاز به تعیین توالی ژنوم ویروس دارد. اولین فرد مبتلا به واریانت انگلیسی ویروس عامل کووید-19در کشور در 16 دی ماه در انستیتو پاستور ایران شناسایی شد. فرد مبتلا سابقه سفر به کشور انگلستان داشته است و حال عمومی وی خوب بوده و از بیمارستان مرخص شده است. پایش‌های اپیدمیولوژی برای شناسایی موارد مشکوک آلودگی به واریانت انگلیسی در آزمایشگاه مرجع کشوری کووید-19انستیو پاستور ایران در حال انجام است و در صورت شناسایی موارد جدید بلافاصله به اطلاع وزارت بهداشت خواهد رسید.

معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری  روز پنجشنبه از افتتاح طرح‌های کلان ملی کشور با عنوان پوشش تدبیر و امید برای جهش تولید که طی آن 5 طرح‌ ملی دانش‌بنیان و کارخانه نوآوری افتتاح شد، گفت: در حال حاضر شهر مشهد در زمینه فناوری پیشروتر از تهران است. سورنا ستاری با حضور رئیس جمهور در این مراسم ادامه داد: از شهردار شهر مشهد بسیار تشکر می‌کنم، امکانات این شهر در زمینه نوآوری پیشروتر از تهران بوده و  شهرداری مشهد توانسته است کارخانه قدیمی را به کارخانه نوآوری و محلی برای فعالیت شتاب دهنده‌ها و استارتاپ‌ها تبدیل کند.   گفتنی است کارخانه نوآوری مشهد با 10 هزار متر مربع
زیربنای فیزیکی اولین کارخانه نوآوری شرق کشور است که ایده آن برای نخستین بار در سال 1397 با حمایت‌های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری  و توسط شهرداری مشهد شکل گرفته و پس از یک سال و نیم آماده بهره‌برداری شد. در کارخانه نوآوری مشهد، 400 مترمربع به سالن اجتماعات، 120 مترمربع سالن ارائه، 620 مترمربع فضای کار اشتراکی و بالغ بر 127 مترمربع آزمایشگاه ساخت اختصاص یافته و تمام امکانات برای رفع نیازهای کسب و کار خلاق و نوآورانه فراهم شده است. در این کارخانه، چگونگی شروع کسب و کار، انتخاب مسیرهای توسعه اشتغال، استفاده از فضاهای اشتراکی، بازاریابی خدمات، معرفی بهترین راه‌های تبلیغات و سایر نیازهایی که یک شهروند خلاق در جهت ایجاد اشتغال نوآورانه نیاز دارد، در نظر گرفته شده است. همچنین این کارخانه در محل قبلی کارخانه کوکاکولا (نوشابه‌سازی) مشهد و در زمینی تحت عنوان اراضی قهوه‌ای احداث شده است، چنین اراضی به محل‌هایی گفته می‌شود که زمینی بعد از تغییر کاربری گذشته خود به صورت غیر فعال باقی مانده و مستعد شکل‌گیری تهدیدهای مختلف از جمله آسیب‌های اجتماعی است.