سوسن صادقی
خبرنگار
با بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها و در کنار آن آغاز آموزش آنلاین، دغدغه خانواده‌ها برای هزینه اینترنت بیشتر می‌شود. در همین راستا با تأکید شورای عالی فضای مجازی اعمال تفکیک ترافیک داخل از خارج و تعرفه نیم بها (تعرفه ترجیحی) این بار برای محتواهای آموزش الکترونیکی مطرح شده است. درباره این اقدام با بهنام ولی‌زاده، مدیر کل مدیریت یکپارچه شبکه ملی اطلاعات سازمان فناوری اطلاعات و فعالان حوزه آموزش الکترونیکی گفت‌و‌گو کرده‌ایم.
طرح نیم بها برای محتواهای آموزشی
«تفکیک ترافیک داخل از خارج و تعرفه ترجیحی یا همان نیم بها شدن تعرفه برای محتواهای داخلی به سال‌های گذشته بر می‌گردد اما با بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها و رشد دوباره آموزش آنلاین به علت شیوع کرونا، شورای عالی فضای مجازی در مصوبه‌ای و در طرح کلان معماری شبکه ملی اطلاعات دوباره بر این موضوع تأکید کرده است.»
بهنام ولی‌زاده، مدیر کل مدیریت یکپارچه شبکه ملی اطلاعات سازمان فناوری اطلاعات با بیان مطلب فوق به «ایران» گفت: کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (سازمان رگولاتوری) در مصوبه‌های (۲۳۷ و ۲۴۸) اپراتورهای ثابت و تلفن همراه، Servco و... را موظف کرد تا تعرفه اینترنت را برای تولیدکنندگان محتواهای داخلی منتخب، نسبت به تعرفه بین الملل یک دوم محاسبه کنند از آنجایی که بر نیم بها شدن ترافیک بخصوص در حوزه محتواهای آموزشی تأکید شده، در همین راستا از فعالان حوزه آموزش الکترونیکی که تاکنون از این امکانات استفاده نکرده‌اند دعوت کردیم تا از تعرفه ترجیحی استفاده کنند.
مدیرکل مدیریت یکپارچه شبکه ملی اطلاعات با بیان اینکه این بار بیشتر هدف حمایت از کسب و کارهای فعال در حوزه آموزش الکترونیکی است، افزود: صاحبان سایت یا اپلیکیشن دارای محتواهای آموزشی می‌توانند در سایت
g2b.ito.gov.ir ثبت‌نام کرده، اسم محتوا و IP آدرس سامانه‌ها و اپلیکیشن‌های خود را اعلام کنند. البته باید محتواها، محتواهای قانونی باشند از سوی دیگر باید در داخل کشور میزبانی شوند. بعد از ثبت‌نام و تأیید، اپراتورها هم که به‌صورت وب سرویس به این سامانه‌ها دسترسی دارند، موظف هستند این محتواها را برای مشترکان خود به‌صورت نیم بها محاسبه کنند.
وی در پاسخ به این سؤال که مردم چگونه می‌توانند از فهرست سایت‌ها و اپلیکیشن‌های نیم‌بها مطلع شوند، گفت: مردم می‌توانند به همین نشانی که اعلام شده مراجعه و فهرست سایت‌ها و اپلیکیشن‌های آموزشی نیم بها را مشاهده و از آن استفاده کنند.
ولی‌زاده با اشاره به اینکه در سال‌های گذشته نیز در این فهرست محتواهای آموزشی برای دانشگاه و مدارس هم وجود داشت، افزود: ولی با شیوع کرونا هر روز به این فهرست سایت‌ها و اپلیکیشن‌های آموزش الکترونیکی افزوده می‌شود به طوری که تعداد این فهرست به بیش از 42 هزار مورد رسیده است.
وی در ادامه گفت: سامانه، روزانه به روزرسانی می‌شود و آدرس‌های جدیدی را که صاحبان محتواهای آموزشی بارگذاری کرده‌اند، در این سامانه اعمال می‌شود. البته ممکن است بعد از به روزرسانی سایت، اپراتورها بلافاصله برای اعمال نیم بها به روزرسانی نکنند. معمولاً به علت پیچیدگی فنی گاهی آنها به‌صورت هفتگی یا ماهانه به روزرسانی را انجام می‌دهند ولی بر اساس قانون کمیسیون تنظیم مقررات موظف هستند تعرفه نیم بها را اعمال کنند.
وی در پاسخ به این سؤال که کاربران چگونه می‌توانند از عدم اعمال تعرفه نیم بها از سوی اپراتورها مطلع شوند، گفت: کاربران عادی نمی‌توانند عدم اعمال را رصد کنند، معمولاً خود تولیدکنندگان محتوا و کاربرانی که تخصص دارند، می‌توانند تست کرده و اطلاع دهند. از سوی دیگر سازمان رگولاتوری نیز به‌صورت تصادفی آنها را بررسی می‌کند تا ببیند اپراتورها تعرفه ترجیحی را اعمال کرده‌اند یا خیر، ولی اگر محتوایی و IP آدرسی و اپلیکیشنی تأیید شده و روی این سامانه قرار گرفته اما اپراتوری آن را اعمال نمی‌کند، افرادی که تخصص دارند می‌توانند از طریق سایت 195 شکایت کنند.
رفع دغدغه خانواده‌ها
اما فعالان حوزه تولیدمحتوای آموزشی و آموزش الکترونیکی درباره این اقدام دولت چه نظری دارند. خسرو سلجوقی، کارشناس فناوری اطلاعات اعتقاد دارد از آنجایی که با شیوع کرونا آموزش آنلاین و استفاده از محتواهای آموزشی داخلی افزایش یافته است، در نظر گرفتن اینترنت نیم بها می‌تواند در تولید و مصرف محتوای داخلی مؤثر باشد و این اقدام خود دارای اهمیت راهبردی است.
سلجوقی به «ایران» گفت: برای توسعه فرهنگ تولیدمحتوا و استفاده از محتوای داخلی و خدمات پیش از این نیز مقرر شده بود که اینترنت این بخش نیم بها محاسبه شود ولی شاید به‌دلیل شفاف نبودن روش و فرآیند به کار گرفته شده از سوی وزارت ارتباطات، این اقدام مثبت خیلی از سوی مردم لمس نشد ولی با دوباره مطرح شدن آن و نیاز خانواده‌ها، به نظر می‌رسد از محتواهایی که در داخل میزبانی می‌شود، بیشتر استقبال شود.
وی که خود در حوزه آموزش مهارتی در اپلیکیشن 360 درجه دستی در کار دارد، گفت: برنامه کاربردی آموزش مهارتی که ما از ابتدای سال 99 راه‌اندازی کردیم، خدماتش را به عموم مردم رایگان ارائه می‌دهد و همین رایگان بودن خدمات آموزشی این اپلیکیشن، باعث شده تا خانواده‌ها و دانش‌آموزان مناطق محروم از آن استقبال کنند بنابراین می‌بینیم وقتی محتوای آموزشی خوب و فاخر داخلی رایگان یا ارزان و
نیم بها در اختیار مردم قرار می‌گیرد از آن استقبال می‌کنند. سلجوقی معتقد است برای تولید محتوای فاخر باید در کنار این نیم بها بودن به موضوع مالکیت معنوی و همچنین نحوه تسهیم درآمد توسط تولیدکنندگان محتوا و اپراتورها و غیره نیز توجه شود ولی همین یک قلم و اجرایی کردن بحث نیم بها هم بسیار کارساز خواهد بود.
مانوئل اوهانجانیانس، بنیانگذار «ای همایش» نیز درباره این اقدام صورت گرفته به «ایران» گفت: یکی از دغدغه‌های خانواده‌هایی که دانش‌آموز و دانشجو دارند و می‌خواهند از محتواهای آموزشی بخصوص آموزش الکترونیکی استفاده کنند، میزان مصرف حجم اینترنت است. محتواهای آموزشی ویدئویی برای کاربران گران تمام می‌شود از این‌رو اولین سؤالی که از ما می‌پرسند این است، فلان برنامه آموزشی چقدر حجم اینترنت مصرف خواهد کرد.
اوهانجانیانس با بیان اینکه این اقدام پیش از این نیز بود و اتفاق خاصی روی نداده، افزود: ولی اکنون روی سایت‌ها و اپلیکیشن‌های آموزشی تمرکز کرده‌اند وبه نظرم برای اینکه دغدغه‌های خانواده‌ها در زمینه آموزش الکترونیکی کم شود، بهتر است شرایط ویژه‌ای در نظر گرفته شود و تمام سایت‌های آموزشی و محتوایی فاخر را که در داخل و خارج از کشور میزبانی می‌شوند، رایگان کنند. ارائه ترافیک رایگان به برترین سایت ها و اپ‌ها با محتوای فاخر نتیجه بهتری می‌تواند در بر داشته باشد و کاربران به این اقدام اقبال بیشتری نشان خواهند داد.
اما بخش محتوایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در زمینه افزایش تولید محتوای آموزشی چه اقدام‌هایی انجام داده است. محمد صادق افراسیابی، سرپرست معاونت امور محتوایی مرکز رسانه‌های دیجیتال وزارت ارشاد با بیان اینکه حدود 40 مؤسسه آموزشی از مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال مجوزدریافت کرده و فعالیت می‌کنند، به «ایران» گفت: در دوسال اخیر برای تولید محتوای فاخر استودیوهای این مرکز به‌صورت رایگان در اختیار تولیدکنندگان محتواهای برتر و فاخر بخصوص آموزشی قرار گرفته است.
افراسیابی افزود: فعالان حوزه آموزش الکترونیکی و آموزش فضای مجازی که تاکنون از این استودیو و دیگر امکانات استفاده نکرده‌اند، می‌توانند درخواست خود را در دبیرخانه مرکز رسانه‌های دیجیتال ثبت کرده و پس از طی مراحل اداری بعد از یک هفته، از این امکانات استفاده کنند.
وی در ادامه به یکی دیگر از اقدام‌هایی که این مرکز برای فعالان فضای مجازی بخصوص در حوزه آموزشی انجام داده اشاره کرد و گفت: مدیریت مجتمع فرهنگی دیجیتال در استان‌ها به نخبه‌های بخش خصوصی سپرده شده است. به عبارتی در ازای واگذاری ساختمان محل استقرار و تجهیزات مورد نیاز آنها برای فعالیت در فضای مجازی، هزینه‌ای از آنها دریافت نمی‌شود.
افراسیابی افزود: علاوه بر این معاونت امور محتوایی برنامه‌ای را برای جهش تولید محتوای کسب و کارهای مبتنی بر محتوا از جمله کسب و کارهای آموزشی در فضای مجازی طراحی کرده که بزودی از این بسته نیز رونمایی  می شود.

وزیر ارتباطات:
منطق پشت فیلترینگ و فروش فیلترشکن نیست

«عده‌ای می‌گویند من بی‌مبالات هستم، فضای مجازی را آلوده کردم و باید من را محاکمه کنند؛ اما مدیریت‌های قبلی را دیده‌ایم و بعدی‌ها را هم می‌بینیم.»
به گزارش ایرنا، محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان مطلب فوق در یک برنامه تلویزیونی گفت: از نظر من منطقی پشت فیلترینگ و فروش فیلترشکن نیست و مقیاس قابل توجیهی برای مردم ندارد. البته تأکید کنم فیلترینگ برای تمام کشورها لازم است. اما نمی‌توانیم تمام پلتفرم‌هایی را  که مورد استفاده مردم هستند  محدود کنیم. آنها جلوی این محدودیت می‌ایستند و مقررات درست را زیر پا می‌گذارند. فیلترشکن‌ها گوشی‌های مردم را آلوده می‌کنند و آنها را در معرض آسیب قرار می‌دهند. وزیر ارتباطات افزود: برخی می‌گویند فیلترشکن‌ها را نیز فیلتر کنید اما نمی‌توان این کار را کرد. مگر فقط یک فیلترشکن وجود دارد؟ زمانی که ۳۰ میلیون نفر دنبال فیلترشکن هستند و شرایط اقتصادی بسیاری از افراد باعث می‌شود به این فضا دسترسی داشته باشند، حتماً راه خود را برای استفاده از فیلترشکن پیدا می‌کنند. نمی‌توان لشکری درست کرد که دنبال این موضوع باشند. آذری جهرمی درباره زمزمه‌هایی که در خصوص فیلترینگ اینستاگرام به گوش می‌رسد، افزود: عده‌ای که از فیلتر اینستاگرام صحبت می‌کنند، اعتقاد راسخ قلبی دارند که اغلب شبکه‌های اجتماعی باید بسته شود. وی خاطرنشان کرد: کاربرانی که در فضای اینستاگرام هستند، در هر فضای دیگری که وارد شوند، همین محتوا را تولید می‌کنند مگر این که سواد رسانه‌ای‌شان بالا برود و آموزش ببینند. اگر در تمام مدت بخواهیم از روش‌های قهری استفاده کنیم سطح تعارض مردم با حاکمیت بالا می‌رود. آذری جهرمی در خصوص ادعای ایفا کردن نقش پلیس خوب در حوزه فیلترینگ، گفت: نباید در این خصوص دو قطبی خوب و بد ساخته شود. آفات و عوارض واقعی است. دشمن برای تغییر ذائقه ما آماده است و باید اینها را جدی بگیریم. اما محدودیت تنها راه آن نیست. وی تصریح کرد: اختیار فیلترینگ در دست من نیست و بارها این مسأله را اعلام کرده‌ام.

تغییر شرایط رجیستری تلفن همراه مسافری

مدیرکل دفتر حفاظت از حقوق مصرف کننده رگولاتوری اعلام کرد: رجیستری گوشی تلفن همراه مسافری تنها با درج شماره سیم کارتی امکان پذیر است که حداقل ۲۰ روز از زمان فعالسازی آن گذشته باشد.
به گزارش «ایران» پیمان قره داغی گفت: از آنجا که برخی افراد سودجو با سوءاستفاده از اطلاعات هویتی مسافرانی که به خارج از کشور سفر کرده و به کشور بازگشته‌اند به‌نام آنها سیم کارت خریداری کرده و از آن برای رجیستری گوشی تلفن همراه قاچاق استفاده می‌کردند، به‌دنبال در خواست رگولاتوری، کمیته راهبری طرح رجیستری، سپری شدن حداقل ۲۰ روز از زمان فعالسازی سیم کارت را برای رجیستری گوشی مسافری الزامی کرد. وی در تشریح جزئیات این الزام عنوان کرد: علاوه بر خرید و فعالسازی سیم کارت، الزام مدت زمان ۲۰ روزه برای سایر تغییرات سیم کارت مانند ترابرد، تغییر در مالکیت، تعویض سیم کارت یا تغییرات مربوط به اسناد هویتی مشترک (شناسنامه) را نیز شامل می‌شود.