فریبا خان احمدی
 خبرنگار
بخشنامه اخیر وزارت بهداشت مبنی بر الزام پزشکان به رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی پیشگیری از ابتلا به کرونا در مطب‌ها هم نتوانست پای بیماران را به مراکز درمان سرپایی در سطح شهر‌ها باز کند. چرا که مردم از ترس آلوده شدن به ویروس کرونا حاضر نیستند به مطب‌ها مراجعه کنند. رصد‌های سازمان نظام پزشکی نشان می‌دهد، مراجعه بیماران سرپایی به مطب‌ها به‌طور چشمگیری کم شده و در برخی استان‌ها مراجعه ضروری به متخصص‌های قلب و عروق، زنان و زایمان به میزان 60 درصد کاهش یافته است. آن‌طور که پزشکان متخصص در گفت‌و‌گو با «ایران» می‌گویند، هراس از مراجعه به مطب‌ها موجب شده بیماران قلبی زمانی به پزشکان مراجعه کنند که کار از کار گذشته است. این در حالی است که هنوز هم بیماری‌های قلبی در رتبه نخست مرگ و میر قرار دارند و دومین علت مرگ در ایران کرونا است. اگرچه معاونت درمان وزارت بهداشت از حدود دو هفته پیش پروتکل‌های بهداشتی را به مطب‌ها ابلاغ کرده تا پزشکان با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی بیماران سرپایی را در محیط ایمن تری پذیرش کنند اما همچنان آمار مراجعه بیماران به مطب‌ها شیب نزولی دارد.
دکتر محمدجهانگیری معاون نظارت و برنامه‌ریزی نظام پزشکی درباره بازگشایی مطب‌های سرپایی به «ایران» می‌گوید: همزمان با شروع اپیدمی کرونا، مطب‌ها و درمانگاه‌ها بویژه در شهرستان‌ها بار مراجعه اصلی خدمات سرپایی را بر دوش کشیدند. به هر حال بسیاری از بیماری‌ها را نمی‌توان پیگیری نکرد. ما با بیماران قلبی، دیابت و فشار خون سر و کار داشتیم که همه باید در مطب‌ها درمان می‌شدند. در شهرستان‌ها عمده بار اصلی بر دوش پزشکان عمومی بود اما به‌دلیل آنکه وسایل حفاظتی در روزهای اول شیوع کرونا در مطب‌ها بسیار کم بود مردم کمتر مراجعه می‌کردند و برخی پزشکان در روز 1تا 3مریض داشتند.وی با بیان اینکه وزارت بهداشت پروتکل‌های بهداشتی مطب‌ها را بیستم فروردین ابلاغ کرد، می‌افزاید: در شهرستان‌هایی که کرونا شیوع بالایی دارد پروتکل‌ها سخت‌ترند و خدمات غیرضروری در برخی شهرستان‌ها انجام نمی‌شود. مثلاً اگر فرد مبتلا به واریس نیاز به تزریق داشته باشد تزریقات را باید یک ماه بعد انجام دهد همچنین انجام خدمات زیبایی هم بستگی به شیوع کرونا در هر شهری متفاوت است.او اظهار می‌دارد: همه پزشک‌ها با هزینه آزاد تجهیزات حفاظتی مطب‌ها را تهیه می‌کنند. اخیراً وزارت بهداشت35 هزار بسته تجهیزات حفاظتی را به‌عنوان سهمیه مطب‌ها در نظر گرفته و سازمان نظام پزشکی این سهمیه‌ها را در اختیار مطب‌ها قرار می‌دهد.
جهانگیری با بیان اینکه تهیه این بسته‌ها مشروط به پرداخت وجه از سوی پزشکان است، می‌گوید: پزشکان وضعیت اقتصاد کشور را می‌دانند و بابت پرداخت وجه برای تجهیزات حفاظتی گله‌ای ندارند اما مشکل توزیع بموقع این بسته‌ها است تا هم بیماران و هم پزشکان در معرض آلودگی قرار نگیرند.
دکتر جهانگیری درباره اینکه تأمین وسایل حفاظتی از قبیل مواد ضدعفونی‌کننده و ماسک و لباس چقدر برای بخش خصوصی هزینه در پی دارد، اظهار می‌دارد:اجرای پروتکل‌های بهداشتی در بخش خصوصی به ازای هر یک تخت، 200هزارتومان هزینه دارد بنابراین در مطب‌ها نیز همین وضعیت برقراراست. پزشکان مجبورند برای جلوگیری از انتشار ویروس چند بار در روز مطب‌ها را با مواد ضدعفونی شست و شو دهند.معاون نظارت وبرنامه‌ریزی سازمان نظام پزشکی در ادامه می‌گوید: استفاده از ماسک و دستکش هم برای بیمار و هم پزشک در مطب‌ها اجباری است به هر حال ممکن است بیمار بدون علامت به مطب مراجعه کند. البته فاصله یک و نیم متری بین بیماران و همچنین پزشک و بیمار باید رعایت شود. همچنین باید حداکثر در سالن انتظار 5 نفر حضور داشته باشند و بقیه بیماران نباید وارد سالن شوند. ضمناً ضروری است در اتاق پزشک تهویه مناسب تعبیه شود یا اینکه پنجره‌ها باز باشد. ملحفه‌های تخت‌ها هم باید مدام تعویض شود. همچنین صندلی‌ها با مواد ضدعفونی‌کننده گندزدایی شوند علاوه بر این مطب‌ها هم باید هر شب ضدعفونی شده و برای روز بعد آماده شوند. البته باید بگویم که رعایت این پروتکل‌ها ریسک ابتلا در مطب‌ها را به صفر نمی‌رساند اما احتمال ابتلا شدن را کاهش می‌دهد.
او در پاسخ به اینکه میزان مراجعه مردم به مطب‌ها به‌دلیل ترس از ابتلا به کرونا چند درصد کاهش یافته است، می‌گوید، در برخی استان‌ها بین 50 تا 60 درصد مراجعه ضروری به متخصصان قلب و عروق و زنان کاهش یافته است. پزشکانی که وقت‌های 4 ماهه برای بیماران می‌دادند به تعداد بسیار اندکی مراجعه‌کننده دارند اگرچه برخی از بیماران با توجه شرایط جسمانی‌شان به خدمات ضروری نیاز دارند ولی مراجعه نمی‌کنند.جهانگیری درادامه می‌افزاید: هنوز آمار مراجعه بیماران به مطب‌ها کاهشی است و توقع نداریم طی دو ماه آینده این وضعیت به حالت عادی برگردد.او درباره اینکه استفاده از تله مدیسین (پزشکی از دور) که وزیر بهداشت نیز به آن تأکید دارند چقدر به حل مشکلات بیماران بخش سرپایی کمک می‌کند، می‌گوید:پروتکل‌ها و زیرساخت‌های مربوط به تله مدیسین از سوی وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی، سازمان‌های بیمه‌گر و بخش خصوصی انجام شده ولی واقعیت این است که این برنامه نیازمند پرونده الکترونیک سلامت و نسخه‌نویسی الکترونیکی است که از لحاظ فرآیندی مشکلاتی را در اجرا به دنبال دارد البته در حال حاضر یک سری از مشکلات نسخه‌نویسی الکترونیکی رفع شده و برخی فرآیندهای آن تست شده است.
وی با بیان اینکه تله مدیسین شامل ویزیت و مشاوره از راه دور است، گفت: در روزهای کرونایی نیز پزشکان از طریق برخی اپلیکیشن‌ها مشاوره‌های تلفنی به بیماران‌شان ارائه می‌دادند ولی ویزیت از راه دور باید در بستر نسخه‌نویسی الکترونیکی انجام شود به شرط اینکه بیمار قبلاً مراجعه حضوری به پزشکش داشته باشد و از لحاظ بیماری‌های فشار خون و دیابت بررسی شود همچنین باید تجویز‌های مربوط به بیماری در سامانه‌ای ثبت شود و مکانیسم پرداخت ویزیت از راه دور نیز تعیین شود البته در این زمینه باید بحث حفظ اسرار بیمار و امنیت حفاظت اطلاعات فردی نیز در نظر گرفته شود. جهانگیری، از افزایش 25 درصدی تعرفه خدمات پزشکی در سال 99 خبر می‌دهد و عنوان می‌کند: انتظار این است سازمان‌های بیمه‌گر افزایش تعرفه‌ها را حمایت کنند چرا که مردم دو ماه مراجعه به بخش خصوصی نداشتند یک ماه دیگر هم وضعیت همین است و 25 درصد حق بیمه‌شان را بدون ایجاد بار هزینه در بخش خصوصی پرداخت کرده‌اند برای همین اصرارمان این است بخش عمده تعرفه پیشنهادی را بیمه‌ها پوشش دهند تا به مردم فشار نیاید. به هرحال هزینه سلامت در جهان افزایش پیدا کرده و در ایران نیز وضعیت غیر از این نیست.
 بیماران قلبی با وضعیت حاد به بیمارستان‌ها می‌آیند
دکتر مسعود اسلامی متخصص قلب و عروق معتقد است، برخی بیماران قلبی نیاز به خدمات ضروری دارند و اگرچه متخصص‌های قلب مطب‌ها را در روزهای پیک کرونا تعطیل نکرده بودند و معتقدم حتی اگر یک مریض هم مراجعه کند باید جوابگو باشم اما به‌طور مشخص بعد از اعلام رسمی کرونا مراجعه به مطب‌ها و بخش خصوصی به شدت کاهش پیدا کرد.دکتر اسلامی می‌افزاید: در دو ماه گذشته میزان مراجعات بیماران غیرکرونایی و بیمارانی که مشکل عروق کرونری یا دریچه قلب داشتند، 50 درصد کاهش پیدا کرد بیماران ترس داشتند در مطب‌ها و بیمارستان آلوده شوند اگرچه از همان ابتدا نکات بهداشت فردی و ضدعفونی مطب‌ها را انجام می‌دهیم اما هنوز این ترس در مردم وجود دارد و مراجعه نمی‌کنند. در شلوغ‌ترین مطب‌ها بیش از 50 درصد مراجعات کم شده در بیمارستان‌ها نیز میزان بستری بیماران غیر کرونایی مانند بیماران دارای مشکل عروقی بسیار کم شده است. خانواده‌ها بعد از آنکه وضعیت بیمار به شدت وخیم می‌شود مریض بدحال را به بیمارستان می‌آورند مریض از ترس ابتلا به کرونا به مطب مراجعه نمی‌کند اما بیماری قلبی بیمار را از پا در می‌آورد. برای همین بسیاری از مریض‌ها در خانواده فوت می‌کنند یا اینکه مراجعه‌ها به قدری دیرهنگام صورت می‌گیرد که کار از کار گذشته و پزشک مجبور است بیمار را احیا کند و این بسیار خطرناک و نیازمند آگاهی است.او با بیان اینکه بسیاری از بیماری‌ها از قبیل سرطان‌ها و برخی بیماری‌های قلبی از کرونا خطرناک تر‌ند عنوان می‌کند: مطب‌ها اگر نکات بهداشتی را رعایت کنند محیط امنی را برای بیمار ایجاد می‌کنند هر چند موج کرونا کاهش پیدا کرده اما از بین نمی‌رود و ماه‌ها با ما خواهد بود. مریض‌ها و پزشکان باید یاد بگیرند چطور با این بیماری کنار بیایند تا میزان مرگ و میر در رابطه با سایر بیماری‌ها کم شود.
به‌گفته این متخصص قلب، بیماری‌های قلبی و عروقی همچنان و با وجود ایپدمی کرونا رتبه اول مرگ و میر را دارند دومین علت مرگ و میر کرونا و سوم سرطان‌ها و بعد هم تصادفات و تروما است بنابراین آگاهی دادن به بیمار و ایجاد محیط امن و مساعد مهم است.
به اعتقاد دکتر اسلامی ترس و هراس مردم از مراجعه به مطب‌ها به قدری عمیق است که با بخشنامه هم از بین نمی‌رود و این مسأله نیازمند گذشت زمان است تا بتدریج ترس مردم از بین برود با این حال اگر درصد کاهشی روند ابتلا به کرونا در کشور ادامه پیدا کند و به حداقل ثابت برسد برای اینکه میزان مراجعات مطب‌ها و بخش خصوصی به 70 تا 80 درصد روزهای قبل کرونا برگردد تا آخر خرداد ماه طول خواهد کشید.

بـرش
خانواده‌ها، کودکان‌شان را به مطب متخصصین اطفال نمی‌برند

دکتر فرید ایمان‌زاده فوق تخصص کودکان و رئیس بخش بیمارستان مفید هم با اشاره به افزایش هزینه‌های مطب‌ها ناشی از اجرای پروتکل‌های بهداشتی مقابله با کرونا می‌گوید: بار مالی مطب‌ها به‌دلیل هزینه بالای مواد ضدعفونی و شست و سوی مستمر مطب‌ها بالا رفته است و پزشک باید هزینه این اقدامات را از جیبش پرداخت کند. او می‌گوید: خانواده‌ها از ترس ابتلا به کرونا فرزندان‌شان را به مطب‌ها نمی‌آورند و میزان بار مراجعه بسیار کم شده است. البته بعضی وقت‌ها با مشاوره تلفنی کار بیماران را راه می‌اندازیم، بعضی وقت‌ها هم خانواده‌ها بدون همراه داشتن فرزندشان برای پیگیری نسخه دارویی به مطب می‌آیند ولی به‌طور کلی ویزیت کودکان در مطب بسیار کاهش پیدا کرده است. به‌گفته دکتر ایمان‌زاده، اگرچه پروتکل‌های وزارت بهداشت مطب‌ها را ملزم به رعایت نکات بهداشتی می‌کند اما ترس مردم چیزی نیست که با این پروتکل‌ها از بین برود.

معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش گفت: آخر سال آزمون اینترنتی هماهنگ گرفته نخواهد شد و امتحان نهایی دوازدهمی‌ها هم قطعاً حضوری است.
علیرضا کمره‌ای در برنامه پرسشگر؛ درباره امتحانات آخر سال مدارس اظهار داشت: در پایه دوازدهم شبهاتی مبنی بر غیرحضوری بودن آزمون‌ها مطرح شده بود که برطرف شد و امتحانات نهایی پایه دوازدهم قطعاً حضوری خواهد بود. درباره حجم دروس باید با سازمان سنجش یک مبادله اطلاعات انجام دهیم؛ روی ۸۰ درصد توافق کرده‌ایم.او اضافه کرد: اما درباره دیگر پایه‌های دوره متوسطه ما این سناریو را مدنظر داریم که چون آموزش‌های ارائه شده توسط معلمان در دوره تعطیلات هم حائز اهمیت است ۸۰ درصد محتوای درسی، ۲۰ نمره ارزیابی دانش‌آموز را به خود اختصاص دهد و آموزش‌های ارائه شده باقی مانده، با سؤالات اختیاری ۴ نمره داشته باشد و یک فرصتی برای آنها باشد که یک پنجم پایانی کتاب را مطالعه کرده‌اند.
کمره‌ای درباره چگونگی برگزاری امتحانات دانش‌آموزان هفتم تا یازدهم (متوسطه اول و دوم به جز دوازدهم) گفت: از عید به این سو چند سناریو داشتیم و روی روش‌های ارزیابی برای پایان خوب، متمرکز شدیم. ارزشیابی در شش پایه اول دوره ابتدایی که توصیفی است و آزمون هماهنگ پایه ششم هم منتفی شده است. امتحانات پایه نهم نیز به جهت تأثیر در هدایت تحصیلی، به‌صورت هماهنگ استانی برگزار می‌شد اما امسال هماهنگ نخواهد بود و آن را ضروری نمی‌دانیم.وی ادامه داد: اما برای ارزشیابی‌ها، ابتدا باید دید دانش‌آموزان فضای آموزش حضوری را تجربه می‌کنند یا خیر؟ اگر بازگشت به مدرسه داشته باشند طبیعتاً ارزشیابی‌های ما مشابه روش‌های سنجش قبلی است؛ به غیر از موضوع حجم دروس که بر اساس مدل ارائه شده، مدیر و معلم درباره آن به‌صورت غیرمتمرکز تصمیم می‌گیرند و آموزش را پایان می‌دهند. اما حالت دوم این است که امکان حضور مهیا نشود.کمره‌ای افزود: البته ترجیح ما آزمون‌های حضوری با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و در صورت صدور مجوز از سوی مراجع مربوطه است اما اگر نشد؛ چاره‌ای جز ارزشیابی غیرحضوری نداریم که طراحی شده و دستورالعمل آن تبیین شد و یک مرحله در شورای عالی کلیاتش بحث شده است و به این شکل است که معلمان بر اساس آموخته‌های دانش‌آموزان به میزان حجم تدریس شده با روشهای چهارگانه مکمل و بر اساس ارزشیابی مستمر نوبت اول دانش‌آموز و همچنین عملکرد یک ماهه بعد از آن تا تعطیلی مدارس، ارزشیابی نهایی را انجام دهند. در واقع همان کاری بود که در دوره ابتدایی انجام می‌شود و حالا به پایه‌های بالاتر تعمیم پیدا می‌کند.
 معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش؛ در پاسخ به اینکه آیا آخر سال آزمون اینترنتی گرفته خواهد شد یا خیر؟ گفت: خیر، آزمون اینترنتی هماهنگ گرفته نخواهد شد ولی معلم‌ها دارند آزمون‌ها و ارزشیابی‌ها را انجام و تکالیف را از سوی دانش‌آموزان دریافت می‌کنند. ارزشیابی از فرایند آموزش انجام می‌شود. او درباره پایه دوازدهم بار دیگر گفت: امتحانات پایه دوازدهم قطعاً حضوری خواهد بود و حجم امتحانات هم ۸۰ درصد محتوا با ۲۰ نمره خواهد بود و ۲۰درصد هم نمره اختیاری است تا آموزش‌های ارائه شده دوره کرونا هم ترتیب اثر داده شود. آزمون کنکور هم بر اساس آن خواهد بود.

معاون کل وزارت بهداشت از کاهش ۵۰ درصدی موارد بستری و همچنین ۷۰ درصدی مرگ و میر ناشی از کرونا در کشور خبر داد.
دکتر ایرج حریرچی در ارتباط ویدئو کنفرانسی با خبرنگاران، با اشاره به روند نزولی کرونا در برخی استان‌ها گفت: در برخی استان‌های کشور روند نزولی بیماری به‌صورت قابل توجهی مشاهده می‌شود اما تأکید می‌کنم که در این شرایط که بازگشایی‌ها و کاهش فاصله‌گذاری اجتماعی به‌صورت تدریجی و هوشمند انجام می‌شود، هر‌گونه غفلتی می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیر و شدیدی را در پی داشته باشد. وی همچنین از احتمال دو تا سه طغیان بیماری در دنیا طی یک سال آینده خبر داد و اظهار داشت: به‌طور واضح می‌گویم که تا کشف دارو و واکسن بیماری، در اکثر کشورهای جهان حدود دو الی سه طغیان دیگر بیماری طی یک سال آینده در پیش رو خواهیم داشت. بنابراین هر گونه غفلت فردی می‌تواند هم خود فرد و هم خانواده وی را در معرض ابتلا، ابتلای شدید و مرگ و میر قرار دهد و تعدد غفلت‌های فردی ممکن است فجایع منطقه‌ای، ملی و جهانی را ایجاد کند.
او افزود: به‌همین دلیل از مردم درخواست می‌کنیم تا حد امکان به شعار در خانه بمانیم و پرهیز از ترددهای غیرضروری وفادار بمانند. او در ادامه نسبت به‌کاهش مراجعات بهداشتی و درمانی مردم نیز هشدار داد و عنوان کرد: قبل از شیوع کرونا به‌طور متوسط روزانه دو میلیون و ۳۵۰هزار بار مردم به سیستم بهداشتی درمانی دولتی و خصوصی مراجعه می‌کردند اما در دو ماه اخیر این مبحث به‌طرز قابل توجهی کاهش یافته است.
حریرچی تأکید کرد: مردم باید مراقبت‌های بارداری، واکسیناسیون و مراجعات مراقبتی را همچنان جدی بگیرند. سالانه نزدیک ۱۵میلیون بار واکسن به کودکان و افراد بالغ تزریق می‌کردیم و هرگونه تعلل در واکسیناسیون می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری در انواع بیماری‌ها نظیر دیفتری، سیاه سرفه، کزاز، فلج اطفال، هاری و... بر جای گذارد. حریرچی تأکید کرد: در مورد کرونا برخی بیمارستان‌های خاص‌مان و برخی از مراکز بهداشتی و درمانی و برخی از مطب‌ها درگیر هستند و در این مراکز هم اقدامات حفاظتی مناسب انجام می‌شود. سایر مراکز اصلاً خدمت‌رسانی به کرونا ندارند و مراجعات ضرور برای فشار خون، دیابت، بیماری‌های روان و... را انجام دهید. وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: توجه کنید که اعمال جراحی در بیمارستان‌ها آغاز شده و احتیاج به خون داریم. بر همین اساس از مردم می‌خواهیم اهدای خون بخصوص در ماه رمضان را در نظر داشته باشند.
معاون کل وزارت بهداشت گفت: حدود ۳۰۰ بیمار که در تهران بستری می‌شوند، هشدار دهنده است. تعداد بیماران بستری در آی‌سی‌یو هنوز هشدار دهنده است. با اینکه مرگ و میر در مجموعه استان‌ها به زیر ۱۰۰ مورد کاهش یافته، اما حتی یک مرگ هم هشدار دهنده است. ۹۰ مورد مرگ در کشور یا ۳۰۰ مورد بستری در استان تهران یا هزار بستری جدید در کل کشور، رقم نیست و هر کدام عزیزان یک خانواده هستند و به این دلیل مجبوریم هشدار بدهیم و در عین حال مردم را آگاه کنیم.

مدیر عامل سازمان فضای سبز شهر تهران اعلام کرد:۴ بوستان جنگلی چیتگر، سرخه حصار، لویزان و یاس فاطمی تا ۱۵ اردیبهشت همچنان بسته هستند. به‌گزارش خبرگزاری صدا‌وسیما؛ مدیرعامل سازمان فضای سبز شهر تهران گفت: چهار بوستان جنگلی چیتگر، سرخه حصار، لویزان و یاس فاطمی تا ۱۵ اردیبهشت همچنان بسته هستند. علی محمد مختاری افزود: در حال حاضر تمام بوستان‌های پایتخت به استثنای بوستان‌های جنگلی چیتگر، سرخه حصار، لویزان و یاس فاطمی به روی شهروندان تهرانی باز هستند. وی ادامه داد: این چهار بوستان جنگلی به‌دلیل مساحت زیاد و امکان تردد بالا به دستور معاونت خدمات شهری شهرداری تهران همچنان بسته است.
مختاری گفت: این بوستان‌ها قابلیت تردد با خودرو دارند و کنترل آنها دشوار است. این امکان وجود دارد که تجمعات در این بوستان‌ها بیش از سایر بوستان‌های شهر تهران باشد. اوافزود: چهار بوستان یاد شده تا ۱۵ اردیبهشت سال‌جاری تعطیل خواهند بود.
وی گفت: با بازگشایی بوستان‌های پایتخت شاهد استقبال گسترده شهروندان بودیم این در حالی است که رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی با توجه به شیوع ویروس کرونا الزامی است. پروتکل‌های ورزات بهداشت در سطح بوستان‌ها به شهروندان اعلام شده و از آنها درخواست داریم که از تجمع در بوستان‌ها خودداری کنند.

شیرزاد عبداللهی
کارشناس تعلیم و تربیت
آموزش آنلاین تا قبل از شیوع ویروس جدید کرونا، در مدارس کاربرد محدودی داشت، اما جهانگیر شدن کووید 19، آموزش و پرورش در همه کشورها را تحت تأثیر قرار داد. مدارس در ایران از اوایل اسفندماه 98 تعطیل شدند و زمان قطعی بازگشایی مدارس اعلام نشد. باید گفت که آموزش و پرورش در همه جای دنیا نهادی محافظه کار است و در مقابل تغییر مقاومت می‌کند. مدرسه نهادی است که در آن افرادی از نسل گذشته، کودکان امروز را برای فردا تربیت می‌کنند. در نتیجه مدارس نمی‌توانند به سرعت خود را به روز کنند. تعطیلی کرونایی باعث روی آوردن به آموزش آنلاین شده است و این اتفاق همه جنبه‌های آموزش سنتی از حضور فیزیکی دانش‌آموز و معلم در کلاس، رابطه معلم و شاگرد، نقش معلم، جایگاه کتاب‌های درسی، ساعات آموزش، نقش دولت‌ها در آموزش و پرورش را با چالش‌های های مهمی روبه رو می‌کند. اغلب نظام‌های آموزشی، تعطیلی مدرسه را پدیده‌ای موقت و چندماهه می‌دانند و به آموزش آنلاین به‌عنوان تاکتیکی موقتی و از سرناچاری می‌نگرند. اما عده‌ای معتقدند که ممکن است موج جدید گسترش کووید 19 در پاییز آینده همراه با آنفلوانزای معمولی جوامع انسانی را با شدت بیشتری درنوردد و مرحله دوم تعطیلی مدارس آغاز شود. این نگرانی‌ها مسأله آموزش آنلاین را مانند حفظ فاصله اجتماعی و دورکاری در اقتصاد، تبدیل به مسأله‌ای استراتژیک کرده است. در 30 سال گذشته در حالی که بخش‌های دیگر حیات اجتماعی مانند اقتصاد و صنعت بیشترین تأثیر را از انقلاب انفورماتیک پذیرفته‌اند، بخش آموزش کمترین تأثیر را پذیرفته است. مدرسه سنتی با محتوای کتاب‌های درسی، شکل ارائه درس، زمان آموزش و روش‌های سربازخانه‌ای، کودکان عصر دیجیتال را عاصی و معترض کرده است. در‌ گذار از مدرسه سنتی به مدرسه نیمه دیجیتال یا دیجیتال، الزامات استفاده از ابزارهای جدید، خود را تحمیل می‌کند. کسی که تا دیروز سوار بر اسب بوده، اگر قصد کند که اتومبیل براند، باید قواعد رانندگی اتومبیل را بیاموزد. با قواعد و مهارت‌های دوره اسب سواری، نمی‌توان اتومبیل راند. آموزش و پرورش نیمه دیجیتال که نیاز امروز ایران است، را نمی‌شود در چارچوب بوروکراسی اداری، حاکمیت معلم بر کلاس، محدود کردن دانش‌آموز به کتاب درسی و تحکم‌های رایج در مدارس اجرا کرد، همانگونه آموزش آنلاین قالب‌های مناسب خود را می‌طلبد. کووید 19، این فایده را داشت که گوشی‌های هوشمند، کامپیوتر و تبلت را به‌عنوان ابزار آموزشی(واقعی نه نمایشی) وارد سیستم رسمی آموزش و پرورش کرد. آیا ابزار آموزش دیجیتال (گوشی هوشمند، کامپیوتر و تبلت) چه در دوره کرونا و چه بعد از آن، مثل گچ و تخته سیاه و میز و نیمکت، مشمول آموزش و پرورش رایگان می‌شوند؟ اگر آموزش و پرورش نتواند این ابزار‌ها را برای معلمان و دانش‌آموزان تهیه کند، تبعیض و شکاف آموزشی بین فقیر و غنی گسترده‌تر می‌شود.

ادامه از صفحه اول
در این میان اما، در نگاه اسلامی مواجهه با خسارات و ویرانی‌های ناشی از بلایا و مصیبت‌ها و هم سبک همزیستی و‌ گذار از آنها رسم و شیوه خاصی دارد، آنچنان که از دل ویرانی‌ها آبادانی بروید. تحلیل کنش‌های فردی و سازوکارهای اجتماعی و ترمیم آنها از جمله آموزه‌هایی است که از سوی نبی گرامی اسلام(ص) مطرح شده است.
از سوی دیگر، زیست انسانی سبک زندگی معنوی اوست که پیش، هنگام و پس از مصیبت‎‌ها دستخوش دگرگونی می‌شود. این دگرگونی در جوامع مختلف می‌تواند به شکل انحطاط  نقش ببندد یا بالندگی را به ارمغان آورد. به‌وقت گرفتاری، غفلت یا توجه هر کدام پیامدهای متفاوتی خواهند داشت. مشغول‌ شدن به رتق‌ و فتق امور مادی و غفلت از عمارت دل و جان آسیب جوامع دینی در هنگامه گرفتاری‌های همه‌گیر است. از منظر مؤمنینی که آبدیده محک آزمون‌های الهی بوده‌اند، بلایا و مصیبت می‌تواند چنان به جوش و خروش‌شان بکشاند که باغ رضوان الهی در دسترس‌تر از همیشه باشد، چراکه رضوان من‌الله هو اکبر. در این چارچوب معنایی، همزمانی بلای کرونا و ماه مبارک رمضان می‌تواند بازهم از دل تهدید فرصت بسازد. تهدید تعطیلی کسب‌وکارها و مناسک دینی می‌تواند در پرتو راهکارهای خلاقانه - که از دل آموزه‌های دینی و تجارب علمی برمی‌آید- به احیای قلوب و مناسبات اجتماعی بینجامد. اما آنچه از روح دستورات دینی در ایام ماه مبارک برمی‌آید این است که ماه رمضان ماه نشاط مؤمنین است؛ نشاطی که از جد و جهد مؤمنین برمی‌خیزد حول محور استکمال آنچه رضایت خداوند را به بار می‌آورد می‌گردد. بنابراین، حماسه نشاط مؤمنین هم اجتماعی آفریده می‌شود و هم اجتماعی توزیع می‌شود. در ادبیات دینی، دستگیری از مستمندان، که عیال‌الله خوانده می‌شوند، شرط کسب رضایت خداوند است.
واقعیت این است که رمضان امسال می‌تواند به یک فرصت بزرگ و به تعبیر رهبر معظم انقلاب یک رزمایش گسترده برای کمک به فقرا تبدیل شود، فقرایی که بیماری عالمگیر کرونا بیش و پیش از همه آنها را هدف قرار داده است و این یک حقیقت دینی است که مبارزه با فقر یک «مبارزه‌ همگانی» است: «الّلهم اغن کلّ فقیر. الّلهم اشبع کلّ جائع. الّلهم اکس کلّ عریان.» قرآن مجید هم می‌گوید یکی از نشانه‌های تکذیب دین این است که انسان در مقابل فقر فقیران و محرومان بی‌تفاوت باشد: «أرایت الّذی یکذّب بالدّین. فذلک الّذی یدع‌الیتیم و لایحض علی طعام المسکین» و می‌فرماید: و در اموال آنها حقی برای سائل و محروم بود: «و فی اموالهم حق للسائل و المحروم».
در این چارچوب، با اشاره به اینکه به‌عنوان وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی (که خود را نماینده فقرا، محرومان، اقشار دارای معلولیت، کارگران و بازنشستگان و همه اقشار آسیب‌پذیر در دولت می‌داند) همه ظرفیت‌های اجرایی، مالی، هماهنگی، پشتیبانی و سیاستی وزارتخانه و شورای‌عالی رفاه را برای حمایت از فقرا و آسیب‌دیدگان اجتماعی اقتصادی کرونا بسیج کرده است، در این جهت دستور داده شده که همه شرکت‌های تابعه به‌صورت هدفمند مسئولیت اجتماعی خود را در بالاترین سطح محقق سازند. در آستانه حلول ماه مبارک رمضان و همزمان با آغاز هفته کارگر مناسب دیدم بر این نکته تأکید کنم که برای مبارزه با اثرات ناشی از کرونا و حمایت از فقرا باید همه با هم یک اقدام ملی و حماسه ماندگار را رقم بزنیم و چه زمانی بهتر از ماه مبارک رمضان برای شروع این اقدام.

ادامه از صفحه اول
مردم امروز به این فضا و به شبکه‌های اجتماعی و به گرفتن خدمات الکترونیکی وابسته شده‌اند و انتظار بجایی برای سرعت و کیفیت بهتر دارند.در روزهای اول تمام نگاه‌ها به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بود، جایی که وزیر جوان آن همیشه از بسط این فضا دفاع کرده و گویی چنین روزهایی را پیش‌بینی کرده بود. اما میزان استفاده پاسخگویی را دشوار کرده بود اینجا بود که همه نگاه‌ها به سوی صدا وسیما چرخید جایی که فرکانس‌های لازم برای بهبود کیفیت و سرعت اینترنت آنجاست و غول بزرگ روی آن چنان خفته که یارای تکان خوردن ندارند. تقاضا‌ها برای آزاد‌سازی فرکانس‌های لازم هنوز به جایی نرسیده و صداوسیما هر روز توپ را به سویی شوت می‌کند اما بسط و گسترش اینترنت موضوع و مشکل دو نهاد یا دوبخش درون حاکمیتی نیست، بلکه موضوعی ملی است.
ممکن است در جایی رانت یا انحصاری تنها به بخش کوچکی از جامعه لطمه بزند یا نگاهی بخشی نگرانه دودش به چشم بخش کوچکی از مردم برود اما آزاد‌سازی فرکانس‌های 700 و 800 که در اختیار صدا و سیماست منافع ملی را در پی دارد و در شرایطی که روز به روز وابستگی مردم و سیستم درمانی، بانکی، آموزشی، خدماتی و.... به سرعت اینترنت و استفاده بیشتر از آن و شبکه‌های مجازی و اپ‌ها بیشتر می‌شود و کسب و کارهای جدید بیشتری می‌توانند بر بستر آن رشد کنند، بایگانی بیهوده آن فقط به مردم ضربه می‌زند و زندگی را برای آنها دشوار‌تر می‌کند.
صدا‌وسیما اگر نگران از دست دادن فرکانس‌هایی ملی است که شاید قدرتی برایش حاصل می‌کند می‌تواند در توافقنامه با وزارت ارتباطات در این مرحله بخشی از فرکانس‌ها را آزاد کند یا این فرکانس‌ها را برای مدتی طولانی به‌صورت مشروط واگذار کند و در صورتی که نیاز خود صداوسیما به آنها مجدداً احیا شد بتواند از آنها در راستای منافع مردم بهره ببرد. اما در شرایطی که مردم به این فرکانس‌ها نیاز دارند و دست وزارت ارتباطات برای افزایش رضایتمندی مردم بسته است جسورانه و شجاعانه است که صدا‌وسیما آنها را در اختیار مردم بگذارد و سایر نهادهای درون حاکمیتی نباید با سکوت نسبت به این موضوع چشم ببندند. این فرکانس‌ها باید برای بهبود کیفیت و سرعت در اختیار وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات قرار گیرد و نهاد‌های ناظر از این وزارتخانه طلب مسئولیت برای رضایتمندی بیشتر مردم داشته باشند. این غول عریض و طویل باید خود را به کناری بکشد تا دست کم بخشی از این فرکانس‌ها آزاد شود.