پاپ فرانسیس در پاسخ به نامه آیت‌الله محقق داماد، ضمن اعلام مراتب همدردی معنوی خود با مردم ایران و تمام مردم درگیر کرونا در سراسر جهان، تأکید کرد که این مصیبت مبین آن است که بنی آدم اعضای خانواده یگانه بشریت هستند و باید ناسازگاری و تنفر را کنار بگذارند. پیشتر روز 28 اسفند ماه ، آیت الله سید مصطفی محقق داماد، رئیس بخش مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم در نامه‌ای به پاپ فرانسیس رهبر کاتولیک‌های جهان از وی خواسته بود که برای رفع تحریم های ظالمانه ایالات متحده امریکا علیه ملت ایران در شرایط شیوع ویروس کرونا اقدام کند.
به گزارش ایسنا پاپ فرانسیس طی نامه ای که به امضای «پیترو کاردینال پارولین» نخست وزیر واتیکان رسیده و از طریق سفارت برای وزارت امور خارجه ایران ارسال شده است، در پاسخ به نامه آیت الله محقق داماد، ضمن اعلام مراتب همدردی معنوی خود به مردم ایران و تمام مردم درگیر این ویروس در سراسر جهان و دعا به درگاه خداوند، برای شفای آلام و شفای عاجل مبتلایان و از میان برداشتن شر این مصیبت، بر این نکته تأکید کرده که این مصیبت مبین آن است که بنی آدم اعضای خانواده یگانه بشریت هستند و باید ناسازگاری و تنفر را کنار بگذارند و در برابر پروردگار، برادرانه با هم در خانه مشترک خود، یعنی سیاره زمین، زندگی کنند. در این نامه تأکید شده است: «دفتر پاپ فرانسیس با نماینده دائمی ایالات متحده امریکا در سازمان ملل متحد تماس گرفته اند و مراتب نگرانی مقامات ایران را اعلام کردند و خواستار توجه به این موضوع شدند. متقابلاً این دفتر اعتقاد دارد که مقامات ایرانی و جنابعالی از هیچ تلاش عملی برای برقراری صلح و وفاق دریغ نخواهید کرد و از انجام هر عملی که موجب افزایش تنش و همزیستی مسالمت آمیز می شود پرهیز خواهید کرد.»

طرح ترافیک در تهران  اجرا نمی شود

گزارش «ایران» از برنامه های ناوگان حمل‌ونقل عمومی در  طرح فاصله‌گذاری اجتماعی
مسافران رعایت نکنند، استفاده از ماسک و دستکش اجباری می شود

پرستو رفیعی / خبرنگار: بیش از دو هفته از اجرایی شدن طرح فاصله‌گذاری اجتماعی می‌گذرد و مسئولان  همچنان بر رعایت آن به عنوان موثرترین راه غلبه بر بحران کرونا تأکید می‌کنند. با همه هشدارها دیروز دوباره  شهر تهران یکی از شلوغ ترین روزهای خود را پشت سر گذاشت. ترددهایی که باعث نگرانی مسئولان بهداشتی کشورشده چرا که  این مسأله می تواند تعداد مبتلایان و  قربانیان کرونا را افزایش دهد . به گفته محمود ترفع ،مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران تعداد مسافران ناوگان اتوبوسرانی طی روز گذشته افزایش داشت. وی با اشاره به اینکه چهار راه ولیعصر تلاقی خطوط تندرو ۱ و ۷ جزو پرمسافرترین خطوط اتوبوسرانی است که مسافران دو ایستگاه مترو در آن حوالی نیز به خطوط تندرو اتوبوسرانی سرازیر می‌شوند اظهار کرد:اگر اتوبوسی با ظرفیت تکمیل شده به ایستگاه‌ها می‌رسید، عوامل مستقر در ایستگاه‌ها اجازه ورود مسافران بیرونی به داخل اتوبوس را نمی‌دادند تا بر ازدحام اتوبوس افزوده نشود. همچنین به منظور کاهش ازدحام در ایستگاه‌ها، اتوبوس‌های کمکی به ایستگاه‌های موردنظر اعزام شد. همچنین در راستای بهتر اجرا شدن فاصله‌گذاری اجتماعی روی صندلی‌های اتوبوس‌‌ها را علامت‌گذاری کرد‌ه‌ایم تا شهروندان از آن استفاده نکنند و فاصله‌ها بهتر رعایت شود.

بی توجهی برخی از شهروندان به هشدارها  و رعایت فاصله گذاری
با توجه به درخواست مکرر مسئولان از شهروندان به رعایت طرح فاصله گذاری اجتماعی متأسفانه روز گذشته بسیاری از مسافران بدون ماسک، دستکش و رعایت فاصله اجتماعی وارد اتوبوس‌ها می‌شدند و به تذکرات توجهی نداشتند. این اتفاق در خطوط متروی شهر تهران نیز مشاهده می شد و حجم مسافران مترو نیز نسبت به روزهای گذشته افزایش چشمگیری داشت. مدیرعامل شرکت بهره برداری متروی تهران هم  با تأیید افزایش حجم مسافر روز ۲۳ فروردین ماه در مترو نسبت به روز گذشته گفت: در صورت ادامه این روند استفاده از ماسک در مترو اجباری می‌شود.  فرنوش نوبخت در ادامه گفت: میزان مسافران در ایستگاه‌های تقاطعی مانند همیشه زیادتر است. اما برنامه‌ریزی‌های لازم را برای رعایت فاصله گذاری اجتماعی انجام داده‌ایم از جمله اینکه نشانه گذاری جهت رعایت فاصله در محل گیت‌ها، باجه‌های فروش بلیت و حتی صندلی قطار‌ها انجام گرفته است. وی تأکید کرد: در حال حاضر وضعیت تردد و میزان مسافران در مترو عادی است. همه چیز تحت کنترل بوده و مردم باید در صورتی که علائم ابتلا به کرونا دارند در مترو حضور نیابند.  

کاهش تعداد سرنشین در تاکسی‌ها  
هرچند با شیوع بیماری کرونا تمایل به استفاده از تاکسی از سوی مسافران کاهش یافته است اما رانندگان تاکسی و آن دسته از افرادی که همچنان از این وسیله نقلیه استفاده می کنند، طرح فاصله گذاری اجتماعی را رعایت می کنند.  علیرضا قنادان مدیر عامل سازمان تاکسیرانی شهر تهران در این باره گفت: سوار شدن دو سرنشین در صندلی عقب تاکسی‌ها از روزهای پایانی سال گذشته به صورت اختیاری و داوطلبانه توسط برخی رانندگان تاکسی اجرایی شد و همچنان هم ادامه دارد. وی همچنین از اجرای تفکیک فضای راننده و مسافر در تاکسی خبر داد و گفت: برای محافظت از سلامت تاکسیرانان و شهروندان شهر تهران، در هفته جاری عملیات اجرایی تفکیک فضای استقرار راننده از مسافرین از طرف سازمان تاکسیرانی آغاز می‌شود.

 افزایش 40 درصدی تردد در جاده‌های کشور
 اما افزایش ترافیک تنها به داخل شهر محدود نشد و سرهنگ نادر رحمانی رئیس مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک راهور ناجا از افزایش 40 درصدی تردد در جاده‌های کشور در هفته سوم نسبت به هفته دوم فروردین خبر داد.

گروه فرهنگی/ اکران اینترنتی فیلم سینمایی «خروج» از امروز در پلتفرم‌های آنلاین آغاز می‌شود تا بتوان خروج فیلم ابراهیم حاتمی‌کیا از چرخه اکران را یکی از مهم‌ترین اتفاقات سینمای کشور دانست. تجربه‌ای که هرچند در سینمای دنیا به کرات اتفاق افتاده اما نخستین مرتبه‌ای است که فیلمی ایرانی به جای آنکه رنگ پرده سینما به خود بگیرد، به صورت آنلاین در اختیار مخاطبان قرار می‌گیرد و قرار است با بلیت 12 هزارتومانی امکان تماشای فیلم برای هر خانواده فراهم شود. «خروج»، بیستمین فیلم سینمایی ابراهیم حاتمی‌کیاست که هرچند نمی‌توان آن را پرحاشیه‌ترین فیلم این فیلمساز دانست اما کم از حاشیه نداشت. فیلمی که از زمان تولید خبرهای آن دست به دست می‌شد و توانسته بود طلسم خداحافظی فرامرز قریبیان از سینمای ایران را بشکند، در اکران جشنواره‌ای خود هم حاشیه‌های فراوانی را تجربه کرد. از خداحافظی مجدد بازیگر با سینمای ایران که می‌گفت دیگر کاری با این سینما ندارد، تا عصبانیت کارگردان از برخوردهای حذفی منتقدان با فیلمش. این‌گونه شد که داستان کشاورزانی که با تراکتور به دیدار رئیس‌جمهور می‌روند، از شکل یک خبر ساده در روزنامه‌ها خارج شد و به فیلمی پرحاشیه در سینمای ایران تبدیل شد. فیلمی که به نقش پررنگ اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در اطلاع‌رسانی هم پرداخته بود و حالا وفاداری‌اش به این داستان را با پیشقدم شدن در نمایش اینترنتی فیلم نشان می‌دهد. البته این تصمیم باعث شد تا گروهی از تهیه‌کنندگان و کارگردانان سینمای ایران به محض اینکه خبر اکران اینترنتی «خروج» منتشر شد، نسبت به آن موضع بگیرند و بگویند که حاتمی‌کیا به پشتوانه سازمان فرهنگی هنری اوج توانسته از خیر اکران فیلم بگذرد و ترسی برای بازگشت سرمایه ندارد. اما روز گذشته ابراهیم حاتمی‌کیا ویدیویی در اختیار رسانه‌ها قرار داد و در این ویدیو علاوه بر تشویق مردم به تماشای فیلمش، تأکید کرد که دغدغه بازگشت سرمایه را هم دارد و از مردم می‌خواهد تا از دانلود غیرقانونی اثر پرهیز کنند و حتماً قیمت اندک بلیت را پرداخت کنند تا این تجربه ادامه‌دار شود.
ابراهیم حاتمی‌کیا در این ویدیوی دو دقیقه‌ای، در خانه‌اش نشسته و با علاقه‌مندان به فیلم صحبت می‌کند و توضیح می‌دهد: «من حاتمی‌کیا هستم، بنده سال ۹۸ فیلمی به نام «خروج» ساختم که در جشنواره فیلم فجر هم شرکت کرد. همیشه مبنا بر این بوده است که در سال جدید فیلم‌هایمان اکران می‌شد ولی با وضعیت کرونایی که پیش آمده این امکان از ما سلب شد و آینده مبهمی هم در مقابل ماست که نمی‌دانیم چه اتفاقی خواهد افتاد. بر همین اساس عزیزان تصمیم گرفتند به روش اینترنتی این کار را انجام دهیم که تا امروز در سینمای ایران رخ نداده بود و ما پیشگامان این مسیر در سینمای ایران محسوب می‌شویم. به هر حال این روش هم شدنی است و جواب می‌دهد چراکه مردم این روزها در خانه‌هایشان و در کنار عزیزانشان هستند و چه خوب که ما هم از این فرصت استفاده و شما را در این فیلم شریک کنیم.»
با این وجود نخستین تجربه همیشه ریسک بسیاری دارد و می‌تواند ترسناک باشد، حتی اگر تهیه‌کننده‌ و سرمایه‌گذاری کاملاً ثروتمند شما را همراهی کنند؛ «بقای ما به این است که فیلم ساخته و بودجه‌ای خرج شود و از طریق نمایش فیلم، هزینه‌ها برگردد و باز یک فیلم دیگر بسازیم. امیدوارم این اتفاق بیفتد. امیدوارم با تماشای فیلم مدیون آن ۲ ساعتی که وقت گذاشتید و مبلغی که خرج کردید نباشیم و سرمان بلند باشد.»
نکته جالب درباره این ویدیو کنایه حاتمی‌کیا به ابتذال در سینمای ایران است که در کنار معرفی فیلمش، توضیح داد: «من امیدوارم این نوع بلیت خریدن و این سنت جدید را انجام بدهیم و با خانواده در کنار هم فیلم را ببینیم. خدا را شکر می‌کنم که فیلمم از نوعی است که خانواده‌ها کاملاً می‌توانند در کنار هم باشند و این فیلم را ببینند. امیدوارم خدایی نکرده دانلودی صورت نگیرد و به شکل غیرقانونی، فیلم پخش نشود. البته معتقدم مردم ما در حوزه‌های فرهنگی به قدری فهیم شده‌اند که می‌دانند این کار یعنی ضربه زدن به ارکان تهیه این فیلم.»
فیلم سینمایی «خروج»، با بازی فرامرز قریبیان، پانته‌آ پناهی‌ها، کامبیز دیرباز، محمدرضا شریفی‌نیا، سام قریبیان و ... در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر نمایش داده شد. حاشیه‌های فیلم به اندازه‌ای بود که تنور جشنواره را هم داغ کرد و نام «خروج» را بر سر زبان‌ها انداخت. حالا دو ماه پس از آن حاشیه‌ها، «خروج» برای دومین مرتبه با کنار کشیدن از چرخه اکران خبرساز می‌شود و نام خود را به عنوان نخستین فیلمی ثبت می‌کند که به دلیل شیوع ویروس کرونا و ادامه تعطیلی سالن‌های سینمایی در سراسر کشور، به صورت آنلاین و با پرداخت ۱۲ هزار تومان به مدت ۲۴ ساعت در سرویس‌های وی‌اودی قابل تماشا است.

مریم طالشی
گزارش نویس
گفتند کرونا آنطرف‌ها نمی‌رود؛ هم راهش دور است، هم هوایش گرم. این شد که مسافرها راه چابهار را در پیش گرفتند. فیلم‌های ترافیک ورودی شهر در روزهای قبل از نوروز، گواه خوبی است برای این بلبشو. همان‌ وقت بود که کارشناسان بهداشت و درمان و همچنین فعالان اجتماعی نسبت به شیوع بیماری نگران شدند و هشدار دادند. البته تنها ورود مسافران نبود که بیم شیوع ویروس را در سیستان و بلوچستان ایجاد می‌کرد، مسائل فرهنگی و نبود زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی دراین استان، عاملی قوی‌تر به شمار می‌رفت. در روزهای گذشته اعلام شد که سیستان و بلوچستان از لحاظ شیوع کووید 19 در وضعیت سفید است. همین مسأله نگرانی‌ها را بیشتر کرده است.
 نصیر محمدزاده اهل نیکشهر که درگیر بیماری مادرش بوده می‌گوید: «وضعیت اینجا خیلی پیچیده است، هم به خاطر بافت فرهنگی هم به خاطر اطلاع‌رسانی ضعیف، علوم پزشکی حرف اول را نمی‌زند و همین هم ما را می‌ترساند. مادرم در یک روستا به عروسی دعوت شده بود. آنجا کسی علائم بیماری را داشته و با مادرم روبوسی کرده. مادرم بعد از چند روز علائم را نشان داد. رفتیم بیمارستان و فقط با یک تب سنج دمای بدنش را اندازه گرفتند و گفتند مشکلی ندارد و برود خانه. من قانع نشدم و مادرم را بردم مطب. آنجا چند قرص آنتی‌بیوتیک تجویز کردند و دوباره او را آوردیم خانه.
چند روز بعد حالش بدتر شد و به بیمارستان مراجعه کردیم و آنجا اسکن ریه گرفتند و گفتند کرونایش مثبت است و بستری‌اش کردند. مادرم 13روز بیمارستان بستری بود والان باید 14 روز دوره نقاهت را بگذراند. بعد از آن از خانه بهداشت یک بار آمدند خانه برای ضدعفونی و چند بار تماس گرفتند. دایی‌ام هم مشکوک بود که فقط یکی دو بار تلفنی پیگیری کردند. البته چون ما اولین موارد بودیم، بیشتر پیگیری می‌کردند. شرایط اینجا طوری است که مردم بیماری را انگ اجتماعی می‌دانند و خیلی‌ها به همین خاطر آن را مخفی می‌کنند یا سعی می‌کنند به خودشان و دیگران بقبولانند که بیماری‌شان کرونا نبوده. بعد از همان عروسی که مادرم رفته بود، بیشتر از 50 نفر علائم پیدا کردند ولی فقط مادر من به بیمارستان مراجعه کرد. ما نگرانیم با این شرایط، مردم مسأله را ساده‌تر بگیرند. با اینکه اینجا همه‌گیری نداریم اما به هرحال مبتلاها زیادند. مردم اصلاً جدی نگرفته‌اند و بیرونند و فقط مغازه‌ها به خاطر فشار اصناف بسته است.
شرایط بیمارستان‌ها هم اصلاً خوب نیست. با اینکه تعداد بیماران بستری شده کم است اما پرستاران وحشت کرده‌اند. مشکل اصلی اما این است که مردم مراجعه نمی‌کنند یا آنقدر دیر مراجعه می‌کنند که کاری از کسی ساخته نیست. خودم یک نفر را در بیمارستان دیدم که دیر مراجعه کرده بود و بعد از چند ساعت فوت کرد چون خیلی وضعیتش وخیم بود.
مسأله دیگر این است که هنوز یک نقاهتگاه در منطقه نداریم چون قرار بود مادرم را به نقاهتگاه بفرستند و گفتند بیمار 14 روز دیگر در بیمارستان بماند برای گذراندن نقاهت که ما خودمان مادرم را به خانه آوردیم تا دوباره در محیط آلوده نماند.»
عبید ملک رئیسی، معلم و فعال اجتماعی اهل ایرانشهر هم در این باره اینطور می‌گوید: «مسأله اصلی این است که مردم هنوز این بیماری را جدی نگرفته‌اند. بیشتر مردم استان ما کارهایشان روزمزد و روزمره است و به خاطر مخارج زندگی مجبورند هر روز بروند بیرون و کار کنند. یکی کارگری می‌کند، یکی دستفروشی و یکی رانندگی. بازار روزهم به ظاهر تعطیل شده اما مغازه‌دار جلوی مغازه ایستاده و اگرمشتری بیاید، یک لحظه در را باز می‌کند و جنس را تحویل می‌دهد. بعضی مغازه‌دارها هم وسایل را در ماشین‌شان گذاشته‌اند و به صورت دستفروشی می‌فروشند. »
او به نکته دیگری اشاره می‌کند: «دیروز با یکی از پرسنل بیمارستان ایرانشهر حرف می‌زدم که می‌گفت امکان‌شان برای تست‌گیری روزانه محدود است و روزی تنها 30 تست می‌توانند بگیرند. خود ایرانشهر از لحاظ تجهیزات بد نیست اما جایی مثل نیکشهر از لحاظ امکانات بهداشتی و درمانی ضعیف است. استان ما بیش از 2 میلیون و 800 هزار نفر جمعیت دارد و بیش از نیمی از این جمعیت روستانشین هستند که دسترسی به امکانات ندارند، خصوصاً در جنوب استان. می‌گویند دست‌ها را بشویید! اصلاً آبی وجود دارد که دست‌ها را بشویند؟! مسأله دیگراین است که خیلی‌ها در استان ما بیماری را جدی نگرفته‌اند و فکر می‌کنند کرونا بیماری ساده‌ای است. خیلی‌ها که مریض می‌شوند، خصوصاً در روستاها به دلیل اینکه دسترسی به مراکز درمانی ندارند اصلاً مراجعه نمی‌کنند و خوددرمانی می‌کنند حالا یا با داروهای گیاهی یا داروهایی که در دسترس دارند.
 رئیس علوم پزشکی زاهدان اعلام کرده که بحران اساسی ما طی دو هفته آینده است چون در 10 روز گذشته تعداد مبتلایان به کرونا دوبرابر شده. استاندارهم گفته وضعیت بحرانی شده و حتی آقای شهریاری نماینده زاهدان درباره نبود تجهیزات و تخت بیمارستانی هشدار داده طوری که بیمارستان بوعلی زاهدان دیگر تخت خالی ندارد. همچنین عروسی‌ها هم در استان ما در حال برگزاری است و اغلب در خانه‌ها عروسی می‌گیرند.
با شروع ماه رمضان هم اپیدمی وحشتناک می‌شود چون این ماه برای مردم ما ویژه‌تر است و کسانی که الان در خانه مانده‌اند بیرون می‌آیند برای خرید و شرایط وخیم‌تر می‌شود.»
نوید برهان زهی از دیگر فعالان مدنی سیستان و بلوچستان هم در این رابطه اینطور می‌گوید: «وضعیت اینجا خوب نیست. خود مسئولان استانی هم همین را می‌گویند. رئیس علوم پزشکی زاهدان هم اعلام کرده که بیماران حاد تنفسی همان مبتلایان به کرونا هستند.
موج اصلی شیوع کرونا تازه در استان شروع شده و دانشگاه علوم پزشکی زاهدان اعلام کرده که برخلاف خیلی استان‌ها که شیوع کاهش پیدا کرده، در سیستان و بلوچستان شاهد این وضعیت نیستیم. مردمی که به شهرهای دیگر رفته بودند، دارند برمی‌گردند. الان یک پزشک در نیکشهر تستش مثبت شده درحالی که 10 روز پیش در تهران بوده و این مدت هم مشغول کار بوده و ممکن است خیلی‌ها را مبتلا کرده باشد.  بعضی‌ها اصلاً دیگر جدی نگرفتند و حالا هم زندگی را به روال سابق ادامه می‌دهند. برگزاری نماز جماعت‌ هم که همچنان حتی در اوج شیوع کرونا در مسجد مکی زاهدان برگزار می‌شد. ما امکانات درمانی نداریم حتی در خود چابهار شرایط خوب نیست و 700 هزار نفر را نهایت پوشش می‌دهد. در خود زاهدان که بیشترین آمار کرونا را دارد، ما محله‌های حاشیه‌ای مثل شیرآباد را داریم که کمترین امکانات بهداشتی هم ندارند. به نظرم با توجه به شرایط استان باید فاصله‌گذاری اجتماعی اینجا بیشتر رعایت شود.»
جلوی انتقال بیماری را گرفت. درباره آن طرح یک میلیون تومانی هم باید بگویم که باتوجه به اینکه نیمی از جمعیت استان روستانشین هستند و خیلی‌ها دسترسی به اینترنت ندارند،عملاً ثبت‌نام امکانپذیر نیست.»
 باتوجه به تمام شرایط خاص سیستان و بلوچستان به نظر می‌رسد باید علاوه بر افزایش امکانات بهداشتی و درمانی، در رابطه با مسائل فرهنگی هم آگاه‌سازی مضاعفی صورت گیرد در شرایطی  که کم برخوردار بودن، در کنار عاملی مثل اَنگ اجتماعی دانستن کرونا، هر روز قربانی‌های بیشتری می‌گیرد.

کسب و کارهای کم خطر فعالیت خود را آغاز می کنند، اما به صورت همزمان رصد و پایش می شوند تا گام بعدی مقابله ملی با کرونا مشخص شود. این رویکردی بود که رئیس جمهوری روز گذشته تشریح کرد. حجت الاسلام حسن روحانی در جلسه با رؤسای کمیته‌های اجتماعی، امنیتی، آموزشی، اداری، بهداشتی، آموزش عالی، پشتیبانی، اصناف و اقتصادی ستاد ملی مقابله با کرونا، درعین حال خطاب به مردم گفت که رسیدن به شرایط اطمینان بخش در مقابله با کرونا نیازمند رعایت پروتکل ها و اجرای محدودیت های اعلام شده از سوی مسئولان است.
او درعین حال گفت که دستیابی به واکسن یا دارو دراین زمینه دوراز انتظار نیست و خواستار اهتمام بییشتر مراکز تحقیقاتی وزارت بهداشت و معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری دراین زمینه شد.
     به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری، روحانی دراین جلسه با تأکید براینکه آغاز فعالیت کسب و کارهای کم ریسک به معنای تغییرشرایط فاصله گذاری اجتماعی و رعایت نکردن دقیق پروتکل های بهداشتی نیست، اظهارکرد: طبق گزارش رؤسای کمیته های ستاد ملی مقابله با کرونا، اگرهمکاری وهمراهی مردم و رعایت محدودیت ها و پروتکل ها با همین روالی که تاکنون انجام گرفته، ادامه یابد، می‌توانیم امیدوار باشیم که به تدریج به شرایط قابل اطمینانی در مقابله با کرونا دست پیدا کنیم.
رئیس جمهوری، گفت: خوشبختانه متخصصان و پزشکان کشور براساس مطالعاتی که درایران انجام دادند و با تبادل تجارب و پژوهش‌های خود با سایر کشورها تا حدود زیادی توانسته‌اند به روش‌های رفتاری این ویروس و راه های مقابله با شیوع آن نزدیک شوند که این بسیارحائزاهمیت است.
      او با بیان اینکه باید بدانیم پس از پشت سرگذاشتن محدودیت‌های حداکثری برای مقابله با ویروس، رعایت پروتکل‌های بهداشتی می‌بایست مورد توجه قرار گیرد، افزود: براین اساس، آموزش و اطلاع‌رسانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا مردم بتوانند پروتکل‌های مرتبط با کسب و کارخود و آن دسته مشاغلی که احتیاجات آنان را تأمین می‌کنند، فراگرفته و نسبت به آن آگاه باشند.
     روحانی تصریح کرد: سامانه‌ای که وزارت بهداشت و درمان برای ثبت‌نام کسب و کارها راه‌اندازی کرده است اقدام بسیار مؤثر و مفیدی است که هم می‌تواند تا اندازه زیادی ما را به نقطه اطمینانی برای رعایت بهداشت و مدیریت مقابله با ویروس نزدیک کند و هم به وسیله آن کسب و کارها به نوبت شروع به کار کنند.
او افزود: آنچه در مرحله جدید فاصله‌گذاری هوشمند اجتماعی دارای اهمیت است این که طرح مذکور با مطالعه سبک زندگی ایرانی و با مدلی بومی و درعین حال منطبق بر اصول مصوب بهداشت جهانی انجام می‌شود.
     رئیس جمهوری ادامه داد: طرح فاصله‌گذاری هوشمند اجتماعی که با کار و تلاش فشرده ستاد ملی مقابله با کرونا و رؤسای کمیته‌های آن به  انجام رسیده، مدلی کنترلی است که به صورت پلکانی براساس نظر وزارت بهداشت و درمان در حال اجرای آن هستیم.
    روحانی افزود: آنچه دراین جلسه به آن رسیدیم این است که رؤسای همه کمیته‌ها می‌بایست ارزیابی‌های دقیق از اجرای طرح فاصله‌گذاری هوشمند اجتماعی داشته باشند و موانع و مشکلات آن را در تمامی استان‌هایی که در حال اجرا است بررسی و نسبت به رفع آنها در کوتاه‌ترین زمان اقدام کنند.
      رئیس جمهوری با اشاره به مأموریت وزارت بهداشت و درمان و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای پشتیبانی از شرکت‌های دانش بنیان و مراکز مطالعاتی دانشگاه های علوم پزشکی در جهت تهیه دارو، تشخیص و تست و نیز تهیه واکسن این ویروس تأکید کرد: با توجه به توان و بنیه علمی متخصصان کشورمان دستیابی به دارو و واکسن دور از دسترس نخواهد بود.
    روحانی همچنین به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری دستور داد تا در راستای عملیاتی شدن طرح استفاده از کیت جدید، برای مشخص شدن افرادی که دارای مصونیت هستند، بررسی سریع داشته باشند.
     رئیس جمهوری تصریح کرد: همانطور که مردم در مرحله اول و دوم فاصله گذاری اجتماعی و اجرای محدودیت‌ها  با همکاری و همیاری بسیار خوب خود با مسئولین توانستند کمک شایانی در کنترل ویروس انجام دهند درمرحله فاصله‌گذاری هوشمند اجتماعی نیزانتظار مسئولان همراهی آنان چه در اجرای پروتکل‌های بهداشتی و چه نظارت بر اجرای آن از سوی کسب و کارها و اصناف است.
     روحانی تأکید کرد: مردم شریف عزیز باید بدانند که اجرای فاصله‌گذاری هوشمند اجتماعی تنها برای فعالیت کسب و کارهای کم ریسک است و به هیچ‌وجه نباید این طور تلقی شود که این ویروس و اپیدمی آن به طور مطلق از بین رفته است و همه پروتکل های بهداشتی باید با جدیت رعایت شود.
     روحانی ادامه داد: براین اساس کماکان درباره اجتماعات و مراکز پرریسک محدودیت‌ها وجود دارد و مردم نباید برای کارهای غیرضروری از منزل بیرون بیایند و مسئولان کماکان از مردم انتظار دارند در رعایت پروتکل‌ها دقت کرده و در شرایطی که کار ضروری ندارند در منزل بمانند.

معاون اول رئیس جمهوری با اشاره به اینکه دولت پس از اعمال تحریم‌های امریکا مجبور به تغییر برخی سیاست‌های اقتصادی شد، گفت: متأسفانه در هفته‌های اخیر نیز با آثار و تبعات ویروس کرونا در کشور مواجه شده‌ایم که نیازمند تدوین سیاست‌ها و برنامه‌های جدید اقتصادی با مشورت صاحبنظران و اقتصاددانان کشور هستیم.
اسحاق جهانگیری که روز گذشته  در دیدار با معاونان و مدیران وزارت امور اقتصادی و دارایی سخن می گفت یکی از مهمترین سیاست‌های دولت را افزایش تاب‌آوری مردم در برابر فشارهای ناشی از تحریم‌های ظالمانه امریکا  دانست و افزود: امروز باید بتوانیم این تاب‌آوری را در برابر فشارهای ناشی از شیوع بیماری کرونا نیز افزایش دهیم.
به گزارش ایرنا،جهانگیری با اشاره به تبعیت همه دستگاه‌ها، ‌ قوا و مردم از مصوبات لازم الاجرای ستاد ملی مقابله با کرونا اظهار داشت: اجرای طرح فاصله گذاری اجتماعی و طرح‌های دیگر منجر به تعطیلی و آسیب خوردن بنگاه‌های کشور شد. علاوه بر آن افرادی نیز که زندگی‌شان از طریق کار روزمره تأمین می شد دچار مشکل شدند که باید برای این بخش ها راهکار مشخص شود.
او با بیان اینکه برای دسترسی دولت به منابع مالی اش به دلیل تحریم ها محدودیت‌هایی ایجاد شد، گفت: با وجود این از همان ابتدای بحران کرونا، دولت برنامه ریزی لازم برای پرداخت تسهیلات با نرخ سود ترجیحی ۱۲ درصدی به بنگاه‌های آسیب دیده اتخاذ کرد و به دنبال فراهم کردن شرایطی برای رفع نیازهای اقشار آسیب‌پذیر است.
معاون اول رئیس جمهوری افزود: ایران کشور ثروتمندی است و اگر در جهت رفاه مردم نتواند از این ثروت به بهترین نحو استفاده کند اشکال از مدیران ما است. مجموعه دارایی‌های کشور ۷ هزار هزار میلیارد تومان است و این به غیر از منابع نفت و گاز و دارایی‌های کشور در حوزه معادن و فلزات است که ما جزو کشورهای برتر در دنیا هستیم.
امکان فروش سهام عدالت فراهم شود
جهانگیری  با تأکید بر اینکه یکی از مهمترین برنامه‌های وزارت امور اقتصادی و دارایی در برهه کنونی این است که مردم در مضیقه و فشار قرار نگیرند، اظهار داشت: ۴۹ میلیون نفر از مردم ما دارای سهام عدالت هستند که امروز ارزش شرکت‌ها و سهام آنها افزایش یافته است. ارزش یک سهم یک میلیونی متعلق به اقشار بی‌بضاعت امروز معادل ۸ میلیون تومان شده است و ارزش سهم ۵۰۰ هزار تومانی سایر سهامداران نیز به ۴ میلیون تومان رسیده است. او  با بیان اینکه ارزش سهام یک خانواده ۴ نفره معادل ۳۲ میلیون تومان شده است و در این شرایط که اگر برخی طبقات ۲ تا ۳ میلیون تومان پول وارد چرخه زندگی آنها شود مشکلاتشان تا حدی مرتفع می‌شود باید امکان فروش این دارایی فراهم شود، افزود: باید راهکاری فراهم شود تا صاحبان سهام عدالت بتوانند بخشی یا همه دارایی خود را به فروش برسانند. مطمئن هستم مهمترین نکته در پیام رهبر معظم انقلاب نیز که در روز پنجشنبه اعلام شد یافتن راهکاری برای کمک به مردم بود.
معاون اول رئیس جمهوری با اشاره به جلسه روز چهارشنبه خود با دستگاه‌هایی که می توانند به مردم کمک کنند گفت: ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره)، بنیاد مستضعفان، آستان قدس رضوی و سپاه پاسداران و دستگاه های دیگر به خوبی به صحنه آمدند تا از فشار بر مردم کاسته شود اما به نظر من مهمترین امکان در این شرایط برای کمک به مردم استفاده از امکان سهام عدالت است. جهانگیری در ادامه از زیرمجموعه‌های وزارت امور اقتصادی و دارایی خواست تا بر روی حل مشکلات بنگاه‌های خرد و متوسط تمرکز لازم را انجام دهد تا در بحران کرونا این بنگاه‌ها دچار فروپاشی نشوند.

مأموریت احیای اقتصاد در دوران پسا کرونا
معاون اول رئیس جمهوری همچنین دیگر مأموریت وزارت امور اقتصادی و دارایی را برنامه ریزی برای احیای اقتصاد در دوران پساکرونا ارزیابی کرد و گفت: این وزارتخانه باید همان طور که در اهداف آن مشخص شده است برای اشتغالزایی، رشد پایدار، کاهش تورم و افزایش منابع بودجه هدف گذاری لازم را انجام دهد.
وی افزود: وزارت امور اقتصاد و دارایی در شرایطی که نقش نفت در بودجه کشور کمرنگ شده است مسئول اصلی تامین درآمد کشور است و باید در خصوصی سازی، ‌مولد سازی دارایی ها، ‌ایجاد درآمد از گمرک و تحقق اهداف مالیاتی به خوبی ایفای نقش کند.
جهانگیری بحث تأمین منابع بودجه و اقتصاد را موضوعی مهم توصیف کرد و با بیان اینکه خوشبختانه در شروع سال ۹۹ سهام شرکت های دولتی در سازمان بورس و اوراق بهادار به خوبی عرضه شده است، گفت: فروش اموال بانک ها نیز نقش تعیین‌کننده‌ای در اقتصاد کشور دارد زیرا با افزایش منابع بانک‌ها قدرت پرداخت تسهیلات افزایش می یابد که این موضوع رسالت مهم نظام بانکی در شرایط جدید کشور است.
او توانمندسازی بخش خصوصی آسیب دیده از کرونا در حوزه صنعت، ‌کشاورزی و خدمات را برنامه دولت دانست و گفت: باید بتوانیم با بهبود فضای کسب و کار مطابق پیش بینی‌ها شرایطی را فراهم کنیم تا رشد بخش کشاورزی در سال ۹۹ ادامه یابد و صنایع بزرگ در بورس و شرکت‌های عمومی و خصوصی که در تولید کشور و خدمات نقش دارند به عملکرد مثبت خود ادامه دهند.
معاون اول رئیس جمهوری در ابتدای سخنان خود با تأکید بر اینکه دولت باید دستاوردهای مثبت خود را مطرح و از آن دفاع کند، گفت: در سه ماهه پایان سال ۱۳۹۸ رشد اقتصادی کشور با نفت و بدون نفت مثبت بود، ‌اشتغال کشور روند خوبی گرفت و بیش از ۴۰۰ هزار شغل جدید ایجاد شد و بیکاری در روند کاهنده قرار گرفت.
جهانگیری افزود: در سال ۹۸ عملکرد وزارت امور اقتصادی و دارایی قابل قبول بوده است و دولت توانست بدون استقراض از بانک مرکزی رقم ۴۳۲ هزار میلیارد تومان برای بودجه کشور که در جلسه سران قوا ۳۸۶ هزار میلیارد تومان تعیین شده بود را محقق کند. وی ادامه داد: در خصوصی سازی با وجود فضاسازی ها علیه واگذاری بنگاه های دولتی حرکت رو به رشدی انجام شده است و نباید مسئولان به دلیل فضاسازی ها از برنامه ریزی در این زمینه دست بردارند.

توصیه به منتقدان خصوصی سازی
جهانگیری ادامه داد: عده‌ای اگر شرکت‌های دولتی در بازار برای فروش ارائه نشوند مدعی هستند که دولت نمی‌تواند کشور را اداره کند و اگر ارائه شود هم علیه آن جو سازی می کند. ممکن است در یکی دو مورد هم نقد آنها وارد باشد اما اگر به کلی از خصوصی سازی ناراحت هستند بهتر است که از مقام معظم رهبری بخواهند که از سیاست‌های اصل ۴۴ صرف نظر کنند.
وی با اشاره به خاطره‌ای از دوران وزارت خود درباره سقف بزرگ شدن بخش خصوصی گفت: وقتی این پرسش را در جلسه ای از رهبر معظم انقلاب پرسیدم.  ایشان فرمودند که سقفی برای بزرگ شدن بخش خصوصی در کشور وجود ندارد که معنایش این است که باید به بخش خصوصی اعتماد کنیم و بخش خصوصی دلسوز و علاقه‌مند به کشور می تواند تا هر جا که می خواهد بزرگ شود.
     معاون اول رئیس جمهوری با یادآوری اینکه بر اساس اصل 44 بخش خصوصی می تواند مالک صنایع بزرگ، ‌کشتیرانی و بانک‌ها باشد، حجم فعالیت بانک های دولتی و بانک های زیرمجموعه اصل ۴۴ را در اقتصاد کشور مثبت برشمرد و از ادغام بانک ها و مؤسسات اعتباری زیرمجموعه بخش نظامی کشور در بانک سپه پس از موافقت رهبر معظم انقلاب به‌عنوان اتفاقی بزرگ پس از انقلاب یاد کرد.
جهانگیری  با ابراز تأسف از زیاندهی شرکت‌های دولتی که دارایی مجموع آنها چند برابر بودجه کشور است، ادامه داد: هرچه عملکرد شرکت‌ها را شفاف و در اختیار افکارعمومی قرار دهیم، میزان بازدهی آنها بیشتر می‌شود.  مدیران آنقدر که از مدیران بالادستی نگرانی دارند، از افکارعمومی ۱۰ برابر بیشتر نگرانی دارند و اگر  قرار باشد عملکردشان در معرض افکار عمومی قرار بگیرد می‌دانند همه درباره عملکردشان قضاوت دقیق دارند.
در همین زمینه معاون اول رئیس جمهوری روز گذشته در رونمایی از سامانه یکپارچه شرکت های دولتی  با تأکید بر اهمیت شفافیت و انضباط مالی در شرکت‌های دولتی، رونمایی از این سامانه را با اهمیت ارزیابی کرد و گفت: هر اقدامی که منجر به بهبود عملکرد این شرکت‌ها شود، ارزشمند است.
این سامانه در سال ۱۳۹۸ و بر اساس سیاست‌های اقتصاد مقاومتی ایجاد و در آن اطلاعات سه بخش پایه، برگزاری مجامع و حسابرسی و مالی جمع آوری شده است.

ندا آکیش
خبرنگار
‌این روزها زمزمه های امکان برگزار شدن ایمیلی انتخابات نوامبر به خاطر اثرات همه گیری ویروس کرونا جسته وگریخته در محافل سناتورهای امریکایی مطرح می شود. اتفاقی که اگر رخ دهد در تاریخ امریکا بی‌سابقه است. البته برخی ایده‌های دیگر شامل رأی گیری الکترونیک برای قشرهای آسیب پذیر از جمله سالمندان که خطر ابتلا به ویروس کرونا در آنها بالاتر است هم مطرح شده است. حتی از سوی دموکرات‌‌ها این احتمال مطرح شده است که شاید ترامپ تاریخ انتخابات را تغییر دهد و به تأخیر بیندازد هرچند که تا کنون هیچ نشانه ای مبنی بر این مسأله وجود نداشته است. به وجود آمدن این بحث ها در واشنگتن دی سی انعکاس دهنده این موضوع است که تا چه اندازه همه گیری کووید 19 تقویم انتخاباتی بخوبی برنامه ریزی شده ایالات متحده را دچار بی نظمی و آشفتگی کرده است.
به گزارش دیلی تلگراف، از زمانی که همه گیری ویروس کرونا در ایالات متحده امریکا جدی شده، رأی‌گیری‌‌های ایالتی برای انتخابات مقدماتی هم مدام به تعویق می افتد و حتی برخی ایالت ها این انتخابات را تا چند ماه آینده به تأخیر انداخته اند. اگرچه سناتور برنی سندرز در روزهای اخیر اعلام کرد از رقابت های مقدماتی کناره گیری می کند و حالا جو بایدن تنها رقیب انتخاباتی ترامپ از حزب دموکرات است اما این بدین معنا نیست که جو بایدن دیگر نیازی به آرای ایالتی در مرحله مقدماتی ندارد. او باید دلیگیت های لازم را از ایالت‌ها جمع کند تا بتواند مقابل ترامپ بایستد این در حالی است که اصلاً معلوم نیست تاریخ نهایی انتخابات مقدماتی در ایالت ها چه زمانی است. این یعنی یک بی نظمی جدی در روند انتخابات امریکا.
6 ایالت کانکتیکات، دلاور، ایندیانا، مریلند، پنسیلوانیا و رودآیلند تاریخ انتخابات مقدماتی خود را روز دوم ژوئن اعلام کرده اند. دیگر ایالت ها شامل مونتانا، نیوجرسی، نیومکزیکو و داکوتای جنوبی و همچنین ناحیه واشنگتن دی سی هم اعلام کرده‌اند در همان روز دوم ژوئن انتخابات برگزار می کنند و در واقع روز دوم ژوئن برای نخستین بار در تاریخ انتخاباتی امریکا به عنوان دومین روز مهم انتخاباتی پس از سوپرتیوزدی شناخته می شود. ایالت اوهایو هم اعلام کرده است در تاریخ 28 آوریل و به صورت ایمیلی انتخابات مرحله مقدماتی را برگزار می کند. جو بایدن، معاون رئیس جمهوری سابق امریکا در حال حاضر از نظر تعداد دلیگیت‌ها در شرایطی نیست که بتواند بدون نیاز به انتخابات آتی در مرحله مقدماتی مقابل ترامپ قرار بگیرد زیرا به موجب قانون انتخابات امریکا کاندیدای نهایی باید تعداد مشخصی دلیگیت کسب کند تا بتوان او را به عنوان نامزد رسمی یک حزب به رسمیت شناخت.
بی نصیبی آقای شومن از تجمع ها
حتی روند برگزاری مجمع‌های عمومی دو حزب دموکرات و جمهوریخواه که در تاریخ انتخابات امریکا بسیار حائز اهمیت است هم تغییر کرده و اگرچه این مجمع ها در آگوست برای دموکرات ها در شهر میلواکی و برای جمهوریخواهان در شهر شارلوت برگزار می‌‌شود اما دیگر خبری از تجمع های ده‌ها هزار نفری در استادیوم ها نیست و آن دستاوردی را که این مجمع ها به طور معمول برای کاندیداها دارند، احتمالاً نخواهند داشت. برخی ناظران بر این باورند که بایدن بیشترین آسیب را از این موضوع خواهد دید، اما سایت شبکه ای بی سی استرالیا در تحلیلی نوشت، ترامپ هم از این موضوع متضرر خواهد شد. ترامپ در جریان رقابت‌‌‌های انتخاباتی 2016 بیش از 300 سخنرانی تبلیغاتی برگزار کرد و در مجمع عمومی جمهوریخواهان هم تا می توانست نمایش انتخاباتی اجرا کرد اما به خاطر همه گیری کووید 19 و ماندن تقریباً تمام امریکایی ها در خانه دیگر نه خبری از سخنرانی های شلوغ انتخاباتی است و نه دیگر آقای شومن می تواند در مجمع عمومی شوهای معروف خود را برگزار کند. مایکل دِ آنتونیو، بیوگراف نویس ترامپ در این باره می گوید: برای ترامپ بسیار بد است که شلوغی و تجمع را ندارد. از این رو او تلاش می کند گزارش های مختصر هر روزه خود از کاخ سفید درباره وضعیت ایالات متحده را به مجالی برای تبلیغات انتخاباتی خود تبدیل کند و چهره خود را به عنوان رهبر دوران جنگ ترسیم کند.  
نگرانی دموکرات ها از به تأخیر افتادن انتخابات
درست است که هنوز 8 ماه تا انتخابات سوم نوامبر امریکا باقی مانده اما هنوز هیچ مقام ارشد بهداشت و درمانی در امریکا نتوانسته به طور قطع پیش بینی کند که همه‌‌گیری ویروس کرونا در ایالات متحده چه زمانی به پایان خواهد رسید. استنلی هویر، مرد شماره 2 دموکرات ها در مجلس نمایندگان یکی از افرادی است که پیش بینی می کند اگر همه گیری ویروس کرونا ادامه یابد برگزاری ایمیلی انتخابات بهتر از به تأخیر افتادن انتخابات است زیرا در این شرایط بحرانی کشور مهم است که امریکا «یک فرمانده کل قوا منتخب مردم» داشته باشد.
شِروود براون، سناتور دموکرات ایالت اوهایو از جمله افرادی است که معتقد است، امکان دارد ترامپ تاریخ انتخابات سوم نوامبر را تغییر دهد و به تأخیر بیندازد. او می گوید، نگران است ترامپ این کار را بکند. هرچند که هیچ مدرکی وجود ندارد که ترامپ بخواهد دست به این اقدام رادیکال و افراطی بزند، اما این نگرانی ها همچنان وجود دارد. ترامپ حتی اخیراً از اهمیت باز نگه داشتن حوزه های رأی گیری در شرایط دشوار صحبت کرد. این در حالی است که جمهوریخواهان مخالف برگزاری انتخابات ایمیلی هستند و می‌گویند، در انتخابات ایمیلی امکان تخلف وجود دارد. به گزارش الجزیره، در واقع در گذشته تخلف در انتخابات امریکا سابق داشته است و مشهورترین مورد مربوط به سال 1948 است که لیندون جانسون به عنوان سناتور ایالت تگزاس انتخاب شد در حالی که آرای رأی دهندگان جنوب تگزاس محاسبه نشده بود. اخیراً هم در سال 2019  در انتخابات مجلس نمایندگان امریکا در ایالت کارولینای شمالی معلوم شد که یک کاندیدای جمهوریخواه تقلب کرده و به طور غیرقانونی برگه رأی خریده و به نفع خود برگه ها را پر کرده است. استن ووگر، یک عضو محافظه کار اندیشکده امریکایی که روی رأی‌گیری ایمیلی در ایالت هایی مانند اورگان مطالعه کرده است می گوید، نگرانی جمهوریخواهان درباره این  نوع رأی گیری منطقی است اما در شرایط کنونی که همه گیری ویروس کرونا در سراسر ایالات متحده ادامه دارد، ارزان ترین و امن ترین روش همین روش است.
2108 قربانی در یک روز
بنا بر تازه ترین آماری که دانشگاه جان هاپکینز روز جمعه از تعداد مبتلایان و مرگ و میرهای ناشی از کووید 19 منتشر کرده، روز جمعه دوهزار و 108 نفر در ایالات متحده بر اثر ابتلا به ویروس کرونا جان باختند. رکوردی که برای آمار یک روزه در سراسر جهان بی سابقه بود. این رقم شمار جانباختگان کووید 19 در امریکا را به 18 هزارو 586 نفر رساند رقمی که دیگر فاصله چندانی با رقم 18 هزار و 849 نفر جانباختگان ایتالیا فاصله زیادی ندارد. همچنین شمار مبتلایان به کووید 19 در سراسر امریکا به رقم نیم میلیون نفر رسیده است.
توسل دوباره ترامپ به ابزار تحریم
به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، در چنین شرایطی دونالد ترامپ به جای آنکه تمرکز خود را بر بحران کووید 19 بگذارد بار دیگر به بهانه مقابله با این همه گیری از ابزار تحریم علیه دیگر کشورها استفاده و در فرمانی اعلام کرد: وزیر خارجه امریکا باید در سریع ترین زمان ممکن یعنی کمتر از ۷‌روز از زمان دریافت اطلاعیه از وزیر امنیت داخلی، کشورهایی که اتباع خود را نمی پذیرند یا با تأخیر می‌پذیرند طبق بند ۲۴۳ قانون مهاجرت و تابعیت تحریم کند.‌

هنوز چند روزی از درگذشت زنده یاد رضا بابایی نگذشته که انتشار خبر درگذشت حسن انوشه داغ تازه ای بر قلب اهالی فرهنگ و ادب نهاد. او ظهر روز گذشته بعد از مدت ها ابتلا به بیماری سرطان در سن 76 سالگی با زندگی وداع گفت. بخش عمده ای از شهرت انوشه به کار ارزشمندی است که  با سرپرستی گروه نویسندگان دانشنامه ادب فارسی انجام داد، هر چند که بعد از انتشار چند جلد از این مجموعه کار نیمه تمام رها شد چرا که هیچ سازمان و مؤسسه ای حمایت آن را بر عهده نگرفت. اما از دیگر آثار ارزشمند حسن انوشه می توان به ترجمه مجموعه «تاریخ ایران کمبریج » اشاره کرد. ترجمه کتاب دوجلدی «تاریخ غزنویان» هم یکی  دیگر از آثاری است که سال ها قبل به همت او در اختیار علاقه مندان قرار گرفته، این کتاب را می توان نخستین اثر حسن انوشه دانست که سال 1356 با همراهی نشر امیرکبیر و در دورانی که هنوز زنده یاد عبدالرحیم جعفری مدیریت این مؤسسه را بر عهده داشته منتشر شد. او از همان سال های ابتدایی ورود به دانشگاه به همکاری با دایره المعارف بزرگ تشیع پرداخت، آنچنان که از انوشه  به عنوان یکی از نویسندگان اصلی این مجموعه یاد می شود. این پیشکسوت فرهنگ و ادب طی نزدیک به نیم قرن فعالیت در عرصه های فرهنگ و ادبیات به عنوان نویسنده و مترجم در انتشار اغلب دایره المعارف ها و دانشنامه های فرهنگی و ادبی کشورمان هم حضوری جدی داشته است. سال‌های دانشجویی او در محضر استادانی همچون زنده یاد آریان پور و جلال آل احمد گذشته، هر چند که او خود را تحت تأثیر بزرگانی نظیر ذبیح‌الله صفا و جلال‌الدین همایی هم می دانست. در روزهای آینده با یادداشت‌هایی از برخی اهالی ادبیات به جنبه های دیگری از زندگی حرفه ای این استاد زبان و ادبیات فارسی و همچنین پژوهشگر تاریخ می‌پردازیم.

گروه اقتصادی/ در روزهایی که ویروس کرونا شیوع پیدا کرده  و هشتگ در خانه بمانیم در فضای مجازی پُر شده است، بازار خودرو برخلاف سایر بازارها رونق نسبی دارد، این رونق را می توان در فروش های آنلاین دید.   از زمانیکه از واحدهای صنفی خواسته شد که تا قطع زنجیره ویروس کرونا تعطیل بمانند، اکثر نمایشگاه داران و شرکت های لیزینگ خودرو، کسب و کار خود را تعطیل کردند اما بخش اعظم آنها به سمت فضای مجازی و فروش آنلاین حرکت کردند تا بازارشان از تکاپو نیفتد.  از روز دوم فروردین فروش خودرو در سایت ها و فضای مجازی آغاز شد و اکنون به روزهای اوج خود رسیده است. دراین میان فروش قسطی طرفدار بیشتری پیدا کرده است چرا که فروشندگان خودرو ترجیح می دهند، خودروهای خود را به صورت قسطی وبا ذکر برخی از شروط به مردم بفروشند.
فروش قسطی خواهان دارد
از اواخراسفندماه که قیمت خودرو ریزش پیدا کرد (قیمت برخی از خودروهای داخلی 20 میلیون تومان کاهش یافت) و قیمت حداقل 5 خودرو به کمتر از 100 میلیون تومان رسید، برخی از فروشندگان خودرو برای عبور از بحران قیمتی که  پدید آمده،  ترجیح می دهند فروش قسطی را تا نیمه اردیبهشت ماه دنبال کنند.
برخی از نمایشگاه داران خودرو می گویند:« بهمن ماه سال گذشته خودروها را با قیمت های بالا خریداری کردند و اکنون اگر بخواهند خودروهایشان را به فروش برسانند، زیان می کنند، بدین جهت خودروها را به صورت شرایطی و قسطی به فروش می رسانند و در قراردادهایی که با خریداران خودرو منعقد می کنند شرط می گذارند که در صورت افزایش قیمت، خریدار بایستی مابه التفاوت را پرداخت کند.» خریداران هم از چنین وضعیتی ( فروش قسطی خودرو) راضی هستند، خیلی از کسانی که پول کافی برای خرید خودرو ندارند می توانند، صاحب خودرو شوند.
ملاک قیمت، اسفند98
اکنون قراردادهای خودرویی که به امضا می رسد اگر بواسطه نمایشگاه داران خودرو باشد که در سربرگ نمایشگاه مفاد قرارداد قید می شود، شرکت های لیزینگ هم به این شکل در حال فروش خودرو هستند. اما مردم عادی معمولاً 40 درصد ارزش خودرو ( بیشتر توافقی است) را می گیرند و مابقی هنگام شماره گذاری و سند زدن است. در صورت جابه جایی چنین درصدی خودرو به خریدار داده می شود اما کسانی که پول کمتری پرداخت می کنند، خودرو را در یک پارکینگ نگهداری می کنند تا در روزهای آتی بتوانند مراحل سند زدن را دنبال کنند. اکثر افرادی که این چنین خرید و فروش می کنند، از اواخر سال گذشته تصمیم به تغییر و یا خرید خودرو داشتند اما به خاطر ویروس کرونا دست نگه داشته بودند. ملاک قیمتی این گروه، قیمت های اواخر سال گذشته است.
قیمت ها تا حدودی ثابت شده است
یکی از فروشندگان خودرو که صبح روز گذشته خودرو خود را آگهی کرده بود، به «ایران» گفت:« از بهمن ماه سال گذشته درصدد فروش خودروام بودم اما چون برای خرید خودروی صفر کیلومتر پول کافی نداشتم صبر کردم و اکنون فکر می کنم زمان خوبی برای تغییر است چرا که قیمت ها تا حدودی ثابت شده است.»
فروش با قیمت های بالاتر!
خبرنگار «ایران »با یکی از شرکت های فروش خودرو که هر روز محصولات خود را در فضای مجازی و سایت ها تبلیغ می کند،  تماس گرفت تا از نحوه فروش آنها مطلع شود. متصدی فروش گفت: «اگر بخواهید به صورت قسطی خرید کنید، می توانید 55 درصد قیمت خودرو را نقد دهید و مابقی را از 4 ماه تا 24 ماه چک بدهید و همچنین در صورتی که بخواهید نقدی خرید کنید، قیمت خودروی رانا 115 میلیون تومان است.» با روش محاسبه ای این مجموعه قیمت خودروی رانا که در بازار بین 98 تا 100 میلیون تومان است برای خریدار ( به صورت قسطی)  123میلیون تومان تمام می شود. از سویی این شرکت ها (در فروش نقدی) حداقل 2 الی 3 میلیون تومان گرانتر خودرو را می فروشند چرا که به قول خودشان در شرایطی که واحدهای صنفی تعطیل هستند، این مجموعه ها امن ترین محل برای خرید خودرو می باشند.
آپشن اعتماد
با آنکه مرکز شماره گذاری خودرو حداقل تا 30 فروردین تعطیل است، هرگونه معامله ای که از طریق فضای مجازی، سایت ها و کرکره های نصف و نیمه مغازه ها انجام می شود با شرط آپشن اعتماد است.
مراقب باشید، متضرر نشوید
البته سعید مؤتمنی، رئیس اتحادیه نمایشگاه داران خودرو در این باره به «ایران»می گوید:«اگر مردم از افرادی که پروانه کسب دارند و فعالیت آنها زیرنظر اتحادیه است، خودرو خریداری کنند، مشکلی وجود ندارد، اما اگر از فرد و یا برخی از شرکت های لیزینگ خودرو خریداری کنند که هویت آنها قابل تشخیص نیست احتمال دارد که در آینده و هنگام سند زدن برایشان مشکلی پیش آید.»  او ادامه داد:«اگر کسی می خواهد از طریق سایت و فروش آنلاین خرید کند به جهت آنکه مرکز شماره گذاری خودرو تعطیل است باید دقت لازم را داشته باشد، درغیر این صورت متضرر خواهد شد.»
رئیس اتحادیه نمایشگاه داران خودرو می گوید:« در فروش آنلاین خودرو مشکلات زیادی وجود دارد که سایت عرضه کننده آگهی، هیچ مسئولیتی را در قبال خریدار ندارد بدین جهت قبل از خرید و پرداخت وجه از اصالت خودرو مطمئن شوید.» او خاطرنشان کرد:«تقاضای خرید خودرو از اسفندماه سال گذشته کاهش یافته است و معلوم نیست که این امر تا چه زمان ادامه پیدا کند.» مؤتمنی درباره اینکه قیمت خودرو در روزهای آینده چه مسیری را طی خواهد کرد، گفت: «قیمت خودرو تابع عرضه و تقاضا است، هر زمان که خودروسازان بموقع و بیش از تقاضا خودرو در بازار عرضه کردند، قیمت ها ثابت بوده است و مردم شاهد هیچ جهش قیمتی نبودند اما زمانی که عرضه کاهش پیدا می کند، قیمت خودرو سیرصعودی به خود می گیرد.»
او افزود:« امیدواریم با عرضه مناسب خودرو شاهد هیچگونه جهش قیمتی در سال جاری نباشیم و خودروسازان با افزایش تولید به تعهدات پاسخ دهند.»دراین میان کارشناسان بازار خودرو می گویند که در روزهایی که کشور درگیر ویروس کرونا است، شاهد کمترین نوسان قیمت در بازار خودرو هستیم.
 نتیجه گیری
بررسی بازار خودرو نشان می هد که بازار از یک قیمت واحد پیروی نمی کند، البته اکثر فروشندگان قیمت پایه ای که مدنظر قرار دادند نرخ های اسفند ماه است ولی برخی دیگر به قیمت های اسفند 5 تا 10 میلیون تومان اضافه کردند تا کاهش قیمت  و ضرر و زیانی که کردند جبران شود و از سویی شنیده ها حکایت از آن دارد که برخی از فعالان بازار خودرو برای آنکه خواب سرمایه و کاهش فروش اسفندماه را جبران کنند، در حال لابی با هم صنفی های خود برای افزایش قیمت خودرو هستند. البته رئیس اتحادیه نمایشگاه داران خودرو می گوید که چنین اتفاقی نخواهد افتاد و در صورتی که خودروسازان براساس تقاضای بازار عرضه محصولات خود را انجام دهند، بازار در روز و ماه های آینده با آرامش طی خواهد شد و مردم با  جهش قیمت خودرو روبرو نمی شوند. در این میان وزارت صمت اعلام کرده است که خودروسازان تولید روزانه 2 هزار دستگاه را آغاز می کنند و همین امر باعث جلوگیری ازهرگونه شوک قیمتی می شود. اما به هر ترتیب باید قبول کرد که دراین روزها مردم کمتر عطش خرید خودرو دارند و همین مهم کمک خواهد کرد تا بازار خودرو با تنش خاصی مواجه نشود.

حامد جیرودی
خبرنگار
یکی از اتفاق‌های قابل توجهی که در چند روز اخیر افتاد، حضور تعدادی از بازیکنان سابق و مربیان فعلی فوتبال در سطح خیابان‌های تهران و ضدعفونی کردن ماشین‌های در حال تردد بود. این اهالی فوتبال همچنین با حضور در بیمارستان فیروزآبادی تهران با پزشکان، پرستاران و کادر درمانی دیدار کرده و از آنها به خاطر زحماتی که در این روزهای مبارزه با کرونا می‌کشند، تقدیر و تشکر کردند. یکی از افرادی که در این جمع حضور داشت، سیدهادی طباطبایی دروازه‌بان سابق تیم ملی و استقلال بود. او با اشاره به این اقدامات به خبرنگار«ایران» گفت:«کشور در شرایطی قرار گرفته که نیازمند کمک به یکدیگر هستیم و برای شکست دادن ویروس کرونا، باید یک کار تیمی انجام دهیم. بعد از اینکه خیابان‌ها را ضدعفونی کردیم، برنامه‌ریزی هم انجام دادیم که در بیمارستان فیروزآبادی حضور پیدا کنیم. کادر پزشکی و درمان در خط اول مبارزه قرار دارند و باید بدانند همه در کل ایران قدردان زحمات‌شان هستیم. در این بین، همه ارگان‌ها و نهادهای نظامی و انتظامی، مردم و ورزشکاران تلاش می‌کنند تا کادر درمان سختی کمتری را تحمل کنند و ما می‌خواستیم بگوییم که جان آنها هم برای ما عزیز است و آنها را از خانواده خودمان می‌دانیم.»
فوتبالی‌هایی که در این دو برنامه حضور داشتند، لباس‌های ایزوله به تن داشتند و موارد بهداشتی را رعایت کردند. طباطبایی در این خصوص گفت:« قاعدتاً وقتی در چنین جاهایی حضور پیدا می‌کنیم، باید پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنیم و از نزدیک شاهد تلاش‌های‌شان بودیم و از آنها تشکر کردیم.»
در این مدت خیلی از ورزشکاران رشته‌های مختلف به یاری مردم آمده‌اند. طباطبایی در این خصوص چنین نظر داد:« همه ما ورزشکاران به عنوان کسانی که در این جامعه زندگی می‌کنیم، یک وظیفه اجتماعی هم داریم و نسبت به این موضوع باید اهتمام بیشتری داشته باشیم. یکی از اهداف من، این بود که نشان بدهیم در قبال جامعه مسئولیم و هر کسی به طریقی می‌تواند کمک کند. امروز نیاز این است و شاید فردا جامعه نیاز دیگری داشته باشد. در این میان برنامه‌مان این است که مایحتاجی را هم برای تعدادی از خانواده‌های نیازمند تهیه کنیم.»
طباطبایی در خصوص واکنش مردم وقتی فوتبالیست‌های سابق مانند نیما نکیسا، محمد نوازی و محمد مؤمنی را در خیابان کنار خود می‌دیدند، هم صحبت کرد:« اول از همه از این بچه‌ها تشکر می‌کنم. چون به هر کدام‌شان زنگ زدم، لطف کردند و آمدند. قطعاً هم وقتی مردم ما را می‌بینند، بازتاب فوق العاده‌ای دارد. وقتی ما را به آن شکل در خیابان می‌دیدند، برخوردشان خیلی جالب بود. این نشان می‌دهد جامعه ما پذیرای این هست که می‌توانیم به هم کمک کنیم.»
در این مدت رسول خادم و کمیل قاسمی با سفر به استان گیلان، کمک‌های خوبی به بخش‌های درمانی شهرستان های مختلف این استان داشتند. ضمن اینکه سیدجلال حسینی کاپیتان پرسپولیس هم یک میلیارد تومان به مردم انزلی کمک کرد و برای‌شان مواد غذایی و بهداشتی تهیه کرد. طباطبایی که اصالتاً گیلانی و اهل رشت است، در این خصوص گفت:
«من از همه کسانی که در این زمینه ورود کرده‌اند، تشکر می‌کنم. گیلان یکی از استان‌هایی است که خیلی زود دچار کرونا شد و یک همه‌گیری عجیبی به وجود آمد و سرعتش هم بالا بود. البته مردم و مسئولان خیلی کمک کردند و توانستند ویروس را کنترل کنند. گیلان هم از لحاظ اقتصادی استان قوی‌ای نیست و بیشتر از آنکه صنعتی باشد، صیادی و کشاورزی است و باید کمک بیشتری به گیلان شود. من خودم با اینکه بچه رشت هستم ولی نتوانستم به شهرم بروم و در تهران تنها ماندم. چون واقعاً لازم بود که مردم به آنجا سفر نکنند و رفت و آمدها باعث می‌شود ویروس بیشتر سرایت کند.»
طباطبایی صحبت‌هایش را ادامه داد:« متأسفانه ما در فوتبال خبرهای بد را خیلی بیشتر از خبرهای خوب می‌شنویم و ذائقه مردم به سمتی رفته که حواشی را بیشتر دوست دارند. من با فوتبالیست‌ها زندگی کرده‌ام و به چشم دیده‌ام که خیلی از آنها بدون وضو وارد زمین نمی‌شوند ولی کسی ندیده است. خیلی از فوتبالیست‌ها به جامعه و مردم کمک می‌کنند. مثلاً علی کریمی یکی از کسانی بود که کمک‌های زیادی به گیلان فرستاد و دستش هم درد نکند. همان طور که فوتبال مرزها را شکسته و هر بازیکنی در جاهای مختلف بازی می‌کند، کرونا هم مرزها را شکسته و هر کسی در هر جایی می‌تواند باید کمک کند. ما به غیر از شهر و استان خودمان باید به جاهای دیگر هم کمک کنیم. در زلزله استان کرمانشاه، خود من به همراه تعدادی از بچه‌ها حضور پیدا کردیم. آنجا هم‌وطن ماست.»
طباطبایی به حاشیه‌های فوتبال اشاره داشت. هفته گذشته کری عجیبی بین هواداران و تعدادی از پیشکسوتان استقلال و پرسپولیس بر سر تاریخچه دو باشگاه و مؤسسان آن به وجود آمد. این در حالی است که طباطبایی و نکیسا به عنوان دو دروازه‌بان سابق سرخابی در این روزها کنار هم بودند. «شیر کپنهاگ» در این خصوص توضیح داد:
«ما فوتبالیست‌ها رقابت‌مان فقط داخل زمین است و بیرون از آن با هم رفیق هستیم. نیما هم مانند برادر من است اما در آن بحث تاریخچه اشتباهی به وجود آمد که سهوی یا عمدی از واقعیت به دور بود. وقتی چنین اتفاقی به وجود می‌آید و احساسات هواداران تهییج می‌شود، از آنها چه انتظاری دارید. هوادار فقط به عشق تیمش است که به استادیوم می‌رود و یا از تلویزیون برنامه‌ها را دنبال می‌کند. اینکه چنین آیتمی پخش می‌شود و بعد از واکنش هواداران، عذرخواهی هم نمی‌شود، تحریک کننده است. نباید نگاه سلیقه‌ای و رنگی وجود داشته باشد. البته عذرخواهی کردند ولی این عذرخواهی می‌توانست همان موقع اتفاق بیفتد تا تنش بیشتر به وجود نیاید.» طباطبایی یکی از منتقدان مدیران قبلی استقلال بخصوص امیرحسین فتحی بود. او درباره حضور احمد سعادتمند به عنوان مدیرعامل جدید آبی‌ها گفت:« من بعد از رفتن مدیر قبلی صحبت نکردم و سه چهار ماهی هم استقلال مدیرعامل نداشت. اگر هم سکوت کردم، به این دلیل بود که احساس می‌کردم که جنگ قدرتی بر سر مدیریت استقلال اتفاق می‌افتد و واقعاً همین طور هم شد. الان هم نگران استقلال هستم، چون این باشگاه شرایط خوبی ندارد و اگر الان هم صحبت نمی‌کنم، به این دلیل است که همه درگیر کرونا هستیم و فوتبال هم تعطیل است. مطمئن باشید به وقتش صحبت خواهم کرد.»

صبــح که از راه می‌رسد ۳ میلیون نفــــر در حالی از خـواب بیـدار می‌شوند که کلاس درسی ندارند تا سوار مترو و اتوبوس و تاکسی بشوند و در آن شرکت کنند، دانشجوهایی که کرونا ناگهان سبک زندگیشان را از بیخ عوض کرده است، ۱۰۰ هزار استاد دانشگاه هم در این قصه و در دور ماندن از کلاس و تخته و میز و نیمکت سهیم هستند. این جمعیت این روزها چه می‌کنند؟
همه‌ ما برای انجام کارهایمان ابزارهایی داریم که سخت است بخواهیم تغییرشان بدهیم، مثلاً برای من به عنوان کسی که کارش با نوشتن سر و کار دارد حتماً سخت است که یک روز لپ‌تاپ و صفحه کلید از من گرفته شود و مثلاً قرار باشد با نخ و سوزن کلماتم را بنویسم؛ پاندمی کرونا اما ابزار کار خیلی‌ها را تغییر داده و شاید کسانی که با «آموزش» سر و کار دارند از نخستین گروه‌ها بوده‌اند.
 به صورت سنتی تخته و گچ و ماژیک و تخته پاک‌کن، نیمکت و دفتر و کتاب، مهم‌ترین ابزاری است که در همه‌جای دنیا برای آموزش وجود دارد و از آن مهم‌تر هم مخاطبی است که زنده و حی و حاضر یا روبه‌روی شما پشت میز و نیمکت نشسته یا پیش روی شما کنار تخته‌های بزرگ. ناگهان ولی میز و نیمکت‌ها کنار می‌روند، تخته‌های بزرگ پشت درهای بسته کلاس می‌مانند و هر کس در اتاق احتمالاً کوچک خودش از یک دریچه‌ چند اینچی قرار است آموزش را دنبال کند.
تقریباً از اول اسفند، آموزش مجازی در سطح گسترده‌ای در ایران کلید خورد. هرچند بررسی‌ها نشان می‌دهد پایه‌های اولیه‌ آموزش مجازی تقریباً اوایل دهه ۸۰ و با تأسیس مرکز آموزش الکترونیک دانشگاه تهران در ایران گذاشته شده بود اما هیچ وقت از ارائه چند درس خاص فراتر نرفته و محدود مانده بود.از همان اوایل اسفند سال قبل ستادی به اسم ستاد سلامت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری زیر نظر وزیر تشکیل شد که وظیفه‌ اصلی‌اش بررسی وضعیت آموزش مجازی بود. طبق آمار مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی ایران که البته آخرین به روز رسانی آن مربوط به سال تحصیلی 97-96 است ایران بیشتر از ۳ میلیون و ۶۱۶ هزار دانشجو دارد، اگر دانشجوهای تحصیلات تکمیلی که حدود ۲۰ درصد این جمعیت هستند را با فرض اینکه بخش کوچکتری از فرآیند تحصیلشان به حضور در یک کلاس درس گره خورده، از این جمعیت خارج کنیم، چیزی نزدیک به ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار نفر در این روزها باید کلاس‌های روتین درسشان را از طریق اینترنت دنبال کنند. از طرف دیگر هم حدود ۹۰هزار نفر در قالب‌های مختلف از جمله استاد و مربی و مربی استادیار، وظیفه علم‌آموزی به گروه دانشجوها را دارند.
«از بین ۳ درس نظری که در این ترم داشته‌ام از زمان اوج‌گیری کرونا و تعطیل شدن دانشگاه‌ها تاکنون، ویدئوهای آموزشی یکی از درس‌ها به صورت مرتب در سامانه‌ای که مخصوص این کار در دانشگاه وجود دارد بارگذاری شده است، درس دوم تا این لحظه فقط ۱ جلسه به صورت اسکایپی برگزار شده و حدود ۷ جلسه آن برگزار نشده است و درس سوم هم چند دستنوشته از طرف استاد برای آن فرستاده شده است.»
اینها را شیرین که  دانشجوی دانشگاه تهران است می‌گوید که این ۳ درس آخرین واحدهای تحصیلی‌اش برای پایان بردن دوره کارشناسی بوده و در حالی که تا دو ماه پیش همه چیز ساده به نظر می‌آمد او حالا بابت آنچه قرار است پیش بیاید نگران است.
از او می‌پرسم این روزها چطور درس می‌خواند و جوابش این است: «من وب سایت سامانه‌ مخصوص را باز می‌کنم و وارد اکانت خودم می‌شوم. آنجا هر درس صفحه مخصوص به خودش را دارد. کلاس‌های ما به صورت آنلاین برگزار نمی‌شود و جلسات به صورت ویدئوهای ذخیره شده در سامانه قرار دارند. در پایان هر فصل تمریناتی هم مشخص می‌شوند که باید انجام بشوند و بعد از طرق مختلف برای تصحیح فرستاده می‌شود.» او ادامه می‌دهد: «اغلب درس‌ها گروه تلگرام دارند که آنجا از طریق ایمیل می‌توانیم اگر سؤالی داشتیم از استادها بپرسیم، سامانه این امکان را دارد که استاد کلاس را در ساعت مقرری برگزار کند اما تاکنون در کلاس‌های ما از آن استفاده نشده است. در این مدت یکی از کلاس‌های درس ما در اسکایپ برگزار شد که بیشترین شباهت را به یک جلسه حضوری کلاس داشت.»
از بین ۳ درسی که این دانشجو در ترم آخر تحصیلی داشته یکی از دروس از اواسط اسفند تاکنون از هیچ طریقی برگزار نشده است.
دانشگاه بدون گاه
برای درک بهتر اینکه تعطیل شدن دانشگاه چه معنایی برای دانشجوها دارد شاید باید  کمی به این فکر کرد که اساساً معنای ساختمان دانشگاه برای دانشجوها چیست؟ در مورد خیلی از دانشجوها آنجا نه فقط محلی برای دایر شدن کلاس درس بلکه محلی برای جمع شدن دور هم و وقت‌گذرانی روزانه و کنار دوستان بودن است. تعداد زیادی از دانشجوها در کتابخانه‌های دانشکده‌هایشان درس می‌خوانند، کنار همکلاسی‌هایی که حالا از هم خیلی دور شدند. علاوه بر اینها بسیاری از دانشجویان برای اینکه موضوعی را متوجه بشوند اتکای شدیدی به شخص استاد دارند. شیرین در این باره می‌گوید: «من خودم شخصاً برای یادگیری همواره بیشتر از استاد به کتاب متکی بودم، تصورم این بود که وظیفه استاد جویدن لقمه نیست و سر کلاس هم اگر سؤالی برایم پیش می‌آمد اغلب مواقع به کتاب رجوع می‌کردم، بعضی از همکلاسی‌هایم اما برای یادگیری به استاد اتکای زیادی داشتند که این روزها از وضعیت راضی نیستند.»
دانشجوهایی که به دنبال فراگیری کرونا ناگهان مجبور به ترک خوابگاه‌ها شدند هم از فاکتورهایی هستند که به پیچیدگی وضعیت فعلی افزوده است. این موضوع چند بعد مختلف دارد، بعد نخست این است که بخشی از دانشجوها ساکن شهرهایی کوچک‌تر از شهر محل دانشگاه‌شان هستند که بعضاً زیرساخت‌های اینترنت در آن شهرها به قدرت شهرهای بزرگ نیست و بعضی از آن‌ها کامپیوتر شخصی ندارند و باید از طریق موبایل در کلاس شرکت کنند. مجموع این مسائل از نظر بعضی نوعی بی‌عدالتی را در سطح بهره‌مندی دانشجوها از کلاس‌های آنلاین ایجاد کرده است.
وزارت علوم البته قبلاً در دستورالعمل‌هایش اعلام کرده که داﻧﺸﺠﻮﯾﺎنی ﮐﻪ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﻪ اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﯾﺎ ﺑﻪ هر دﻟﯿﻞ ﻣﻮﺟﻪ دﯾﮕﺮ اﻣﮑﺎن اﺳﺘﻔﺎده از زﯾﺮﺳﺎﺧﺖ‌های آﻣﻮزش ﻏﯿﺮﺣﻀﻮری را ﻧﺪارﻧﺪ، اگر شرایط دانشگاه محل سکونتشان مساعد باشند می‌توانند آنجا میهمان بشوند. ساز و کاری که البته جزئیاتش مشخص نشده و احتمالاً بسته به دانشگاه مبدأ و مقصد متفاوت است.
یک لایه جلوتر و شاید پیچیده‌تر اما، سبک زندگی متفاوتی است که این دانشجوها در خوابگاه داشتند و حالا در کنار خانواده علاوه بر تلاش برای پیگیری امور درسی‌شان باید تلاش کنند با این وضع جدید هم خود را عادت بدهند، وضعی که می‌تواند از ساعت خواب و خوراک تا تفریحات و بسیاری مسائل دیگر را در خود جای بدهد.
مریم دانشجوی دیگری که در تهران در خوابگاه ساکن بوده و حالا در خانه والدینش سکونت دارد می‌گوید: «خانواده من پرجمعیت هستند و همین فضایی که من برای مطالعه به آن عادت داشتم را به شدت تغییر داده است. ابتدا سعی کردم شب‌ها که سکوت بیشتری است درس‌هایم را بخوانم اما شب‌ها تمرکز کافی ندارم، در ادامه سعی کردم به دفتر کار یکی از اقوامم که خالی است بروم که آن هم به خاطر رفت و آمد کارآمدی چندانی ندارد.»
 این تغییرات وجه تقریباً پنهان ماجرا است که بسیاری از دانشجوها نگران هستند در سیاستگذاری‌ها نسبت به وزنه‌ آن توجه کافی نشود.
دنیای استادها
رها موسوی در دانشکده علوم پزشکی درس زبان تخصصی را برای دانشجویان ارائه می‌کند. او این روزها برای اینکه بتواند کارش را به درستی انجام بدهد کارهایش را اصطلاحاً task base کرده است. خودش در این مورد می‌گوید: «من تسک‌ها را روی سامانه‌ مخصوصی که برای این کار وجود دارد بارگذاری کرده و بعد به دانشجوها مهلت می‌دهم تا آن را انجام بدهند. برخی نکات را به صورت گروهی و برخی نکات را به صورت فردی به هر کدام از آن‌ها گوشزد می‌کنم.»
چالش‌ها
اما گروه دانشجوها و اساتید هر دو برای اینکه بتوانند این روزها کارشان را به درستی انجام بدهند با مانع‌ها و چالش‌هایی روبه رو هستند. موانع و چالش‌هایی که بخشی از آن به نوعی چالش ذاتی آموزش الکترونیک و بخش دیگر به ضعف زیرساختی برمی‌گردد.
 استاد زبان دانشکده علوم پزشکی می‌گوید: «سامانه‌ نوید (سامانه‌ای که در دانشگاه علوم پزشکی از آن استفاده می‌شود) پیش از این برای انجام این سطح از آموزش الکترونیک تست نشده بود و در نتیجه با مشکلاتی روبه رو است، مثلاً گاهی در ساعت‌های پیک برگزاری کلاس‌ها سامانه از دسترس خارج می‌شود یا مثلاً بعد از قطع شدن اینترنت خانگی ما هنگام ورود دوباره به سامانه با ارور مواجه می‌شویم.»
کند بودن سامانه نوید و زمانی که بارگذاری هر کدام از بخش‌ها در آن می‌برد هم از مواردی است که اوضاع را نسبت به قبل متفاوت کرده است، رها موسوی در این باره می‌گوید:« وقتی تجربه کار با نرم‌افزارهای بسیار سریع مانند وات‌ساپ و امثالهم را داریم برای ذهن خیلی دشوار است که این کندی را تاب بیاورد. طراحی تسک‌ها و بارگذاری آن‌ها و چک کردن تکالیف به قدری زمان‌بر است که یک کلاس ۲ ساعته که در دانشگاه داشتیم در حال حاضر برای من حدود ۶ الی ۷ ساعت زمان می‌برد.»
از نظر او البته چیزی که باعث می‌شود این گذر زمان از حالت عادی کلافه‌کننده‌تر به نظر برسد این است که معیار و ابزاری برای اینکه اساتید از بابت نتیجه‌ وقتی که می‌گذارند مطمئن باشند چندان وجود ندارد. خودش در توضیح می‌گوید: « بابت نتیجه مطمئن نیستم. در این سیستم فرض بر این گذاشته می‌شود که دانشجو علاقه‌مند و متعهد و مسئولیت‌پذیر است و دقت کافی را دارد. ما همچنان هم ابزارهایی برای بالا بردن سطح اطمینان داریم اما دقت این ابزارها نسبت به کلاس حضوری پایین‌تر است.»
حتماً برایتان پیش آمده که در یک کلاس درس تمرینی را اشتباه حل کنید، احتمالاً استاد اشتباه شما را تصحیح کرده است و همکلاسی‌هایتان هم شانس این را داشته‌اند که از نکاتی که استاد به شما گوشزدکرده استفاده کنند. موسوی می‌گوید اساساً بخش مهمی از فرآیند یادگیری در کلاس‌ها از همین طریق رخ می‌دهد، چیزی که اکنون امکان آن در سامانه الکترونیک فراهم نیست. او می‌گوید: «این به ویژه برای درس‌هایی مانند زبان که گروهی هستند بیشتر صدق می‌کند.»
آدم‌ها چه می‌کنند؟
افراد مختلفی که در آموزش چه به عنوان استاد چه دانشجو درگیر هستند البته در نوع خودشان تلاش کرده‌اند سهمی در کم کردن تبعات چالش‌ها داشته باشند، استاد زبان دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌گوید: «به موازات سامانه یک کانال تلگرام درست کردم و فایل‌های صوتی و بعضاً فایل‌های تصویری تکمیلی را آنجا قرار می‌دهم به این ترتیب امکان بهتری هم برای اینکه دانشجوها در جریان تکالیف همکلاسی‌هایشان قرار بگیرند فراهم می‌شود.»
در نبود تخته به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای آموزشی او گاهی روی تبلتش مواردی را می‌نویسد و از آن فیلمبرداری می‌کند. خودش می‌گوید: «یکی از همکارانم از نرم‌افزاری استفاده می‌کند که اسکرین را ضبط کرده و بعد ارسال می‌کند.»
ابتکاراتی که افراد مختلف در این وضعیت به خرج می‌دهند از دیدگاه استاد دانشکده علوم پزشکی از مزیت‌های این دوره جدید است. خودش می‌گوید: «واقعیت این است که ما در این زمینه آموزش ندیدیم، درست است هر کداممان مهارت‌هایی در استفاده از اینترنت داریم اما مهارت مشخص در این زمینه به صورت جامع آموزش داده نشده و بعضی افراد اصلاً تصوری از آموزش آنلاین ندارند اما با همه‌ این حرف‌ها خلاقیت‌ها وجود دارد. ما یک گروه داریم که در آن همفکری می‌کنیم و هر کس تجربه‌اش را می‌گوید و در این بین خیلی‌ها روش‌های خوبی را پیدا کرده‌اند.»  او بر این باور است که در نهایت هر استاد باید با روش‌های مختلف به اصطلاح سر و کله بزند تا دستش بیاید برای آن درس خاص و آن دانشجوهای خاص چه روشی ممکن است بهتر جواب بدهد.
مریم و شیرین هم این روزها سعی می‌کنند از امکان چند بار دیدن ویدئوهای آموزشی استفاده بکنند، شیرین هنگام تماشای ویدئوها آن‌ها را متوقف می‌کند و به جست‌و‌جو می‌پردازد که سر یک کلاس درس حضوری امکانش وجود ندارد، مریم می‌گوید: «طی این چند روز متوجه شدم اگر یک ویدئو یا متن آموزشی را ابتدا یک بار کامل و بدون اینکه بخواهم روی ابهامات دقیق بشوم مرور کنم و بعد چند روز دوباره به سراغش برم، بسیاری از ابهام‌ها در رجوع دوم برایم برطرف می‌شود.»
فرآیندی که در آموزش آنلاین در حال طی شدن است مثل یک کودک تازه متولد شده است که نیازمند مراقبت است، این طور که به نظر می‌رسد جلساتی که تحت نظر وزیر علوم برای بررسی وضعیت این کودک برگزار می‌شود تاکنون منظم بوده اما اینکه چه شاخص‌ها و معیارهایی برای اطمینان پیدا کردن از وضعیت سلامت این کودک در نظر گرفته می‌شود هنوز مشخص نیست.

میترا جلیلی
خبرنگار
دوغول دنیای فناوری که تاکنون عملاً بزرگترین منتقدان یکدیگر بوده و دائم انگشت اتهام را به سوی یکدیگر می گرفتند حالا برای مقابله با انتشار گسترده ویروس کرونا متحد یکدیگر شده اند تا بتوان هرچه سریعتر زنجیره انتقال این ویروس را در جهان قطع کرد.  اپل و گوگل با همکاری یکدیگر به دنبال رونمایی یک سیستم ردیابی ویژه با نام contact-tracing هستند که می تواند گامی بزرگ در کاهش روند شیوع کرونا باشد.
یک سیستم پرکاربرد
گوگل و اپل بتازگی از طراحی نرم افزاری خبرداده اند که در سیستم های عامل میلیاردها گوشی آیفون و همچنین گوشی های اندرویدی درسراسر جهان نصب خواهد شد. این نرم افزار تلفن های هوشمند را قادر می سازد تا به گوشی افراد نزدیک به کاربر دسترسی پیدا کند. البته این موضوع کاملاً اختیاری است و هر کاربری علاقه مند باشد می تواند از آن استفاده کند.درواقع با استفاده از تلفن های هوشمند، بلوتوث و اپلیکیشن های تأیید شده توسط سازمان جهانی بهداشت، می توان روند شناسایی افراد بیمار و اطرافیان آنها را سرعت بخشید و میزان انتشار بیماری کرونا را تا حد زیادی کاهش داد که این موضوع گامی بزرگ برای مقابله با کووید 19 به شمار می رود.
اما این سیستم چگونه کار می کند؟ درواقع با استفاده از بلوتوث، یک سیستم ردیابی داوطلبانه ایجاد می شود که اطلاعات گسترده ای از گوشی هایی که در کنار یکدیگر قرار دارند جمع آوری می کند. اپلیکیشن هایی که ازسوی سازمان جهانی بهداشت به رسمیت شناخته شده اند می توانند به این اطلاعات که کاربر اجازه داده است دسترسی پیدا کنند و کاربرانی که آنها را دانلود کرده اند هم می توانند در این اپ ها، گزارش بدهند که به کرونا مبتلا شده اند یا خیر.
درواقع این نرم افزار با استفاده از بلوتوث می تواند همه افرادی را که در 14روز گذشته با بیمار ارتباط داشته اند شناسایی کند. البته این به معنای شناسایی لوکیشن و محل زندگی آنها نیست به همین دلیل هم با ردیابی از طریق اطلاعات جی پی اس متفاوت است. این فناوری درواقع تنها سیگنال های تلفن های همراهی که حداقل 5دقیقه با فرد بیمار نزدیک بوده اند و اطلاعات گوشی آنها در دیتابیس تلفن هوشمند فرد بیمار ذخیره شد است شناسایی می کند. اگر تست کرونای یک نفر مثبت شد این فرد می تواند در این اپ ویژه بیماری خود را اعلام کند و بلافاصله این اپ با استفاده از اطلاعاتی که در فضای ابری ذخیره شده است،اطلاعات مربوط به بیمار را برای کسانی که در 14 روز گذشته با وی ارتباط نزدیکی داشته اند ارسال می کند تا آنها از این موضوع آگاه شوند. به این ترتیب افراد اگر علائم داشته باشند آن را جدی تر می گیرند و اگر هم هنوز علامتی نشان نداده اند درمی یابند که ممکن است ناقل باشند بنابراین برای 14 روز خود را در خانه قرنطینه می کنند تا میزان شیوع بیماری کاهشی چشمگیر یابد.
گذشته تاریک و آینده ای در ابهام
هرچند به نظر می رسد همکاری این دو غول دنیای فناوری می تواند در کاهش شیوع کرونا تأثیرگذار باشد اما بسیاری نگران نقض حریم خصوصی کاربران هستند. گوگل که وزنه سنگینی در این همکاری محسوب می شود، گذشته ای تاریک در حفاظت از اطلاعات مردم دارد و بارها متهم به جمع آوری اطلاعات کاربران بدون اجازه گرفتن از آنها برای صنعت تبلیغات آنلاین خود شده است. اپل هم با این که از منتقدان جدی گوگل در این زمینه به شمار می رود ولی دسترسی هایی به اطلاعات کاربران دارد که بسیاری نسبت به آن موضع گرفته اند. به همین دلیل هم بسیاری معتقدند حتی اگر این کمپانی ها در شرایط اضطراری امروز با کمک داده های کاربران به کاهش شیوع کرونا کمک کنند، همین اطلاعات در آینده می تواند به ابزاری پولساز برای آنها تبدیل شود و درعین حال حریم خصوصی مردم جهان نقض شود.
با این که دراین سیستم برخلاف جی پی اس، موقعیت مکانی افراد افشا نمی شود ولی همچنان فعالان حقوق بشر نگران این موضوع هستند. آنها معتقدند کاربران تنها زمانی می توانند به این سیستم اعتماد کنند که مطمئن شوند اطلاعات آنها در فضایی امن ذخیره می شود نه یک سرور عمومی که احتمال حمله سایبری به آن بسیار بالاست. به اعتقاد این افراد، اپلیکیشن ها باید به گونه ای طراحی شوند که مانع سوءاستفاده دولت ها برای ردیابی شهروندان و نقض حریم خصوصی آنها شود. «پم دیکسون» دبیر اجرایی انجمن جهانی حفظ حریم خصوصی نیز دراین باره گفت: مردم در حال قربانی شدن هستند و ما موظف به نجات جان آنها هستیم. همگی این موضوع را درک می کنیم ولی به عواقب نقض حریم خصوصی نیز نباید بی توجه باشیم چرا که دردسرهای آن در جهان کمتر از شیوع کرونا نیست.در همین راستا ما همه تلاش خود را به کار می گیریم تا برعملکرد این کمپانی ها نظارت داشته باشیم و پس از این روزهای بحرانی، هرگونه اطلاعات مربوط به سلامت که در این برهه زمانی جمع آوری شده است حتماً از سرورها پاک خواهد شد.
 ساندار پیچای مدیرعامل گوگل نیز در توئیتی با اعلام این خبر نوشت: برای کمک به سلامت جامعه و کاهش انتشار کرونا، گوگل و اپل با یکدیگر همکاری را آغاز کرده اند و البته مطمئناً می خواهیم که کنترل شدیدی برای حفاظت از اطلاعات شخصی کاربران وجود داشته باشد. تیم کوک و من متعهد هستیم که همه تلاش خود را برای مقابله با بیماری و همچنین حفظ حریم خصوصی کاربران به کار بگیریم.
سخنگوهای این دو کمپانی در پاسخ به نگرانی ها درباره حریم خصوصی یادآور شدند که این سیستم ردیابی تلاش دارد تا هویت افراد بیمار، وقتی اطلاعاتشان را به منظورجلوگیری از شیوع بیماری به اشتراک می گذارند مخفی باقی بماند. این سیستم، اطلاعات را به طور مداوم از طریق بلوتوث ارسال می کند ولی درواقع تنها کلیدهایی خاص از زمان هایی مشخص به اشتراک گذاشته می شوند که این کلیدها نشان از مثبت شدن تست کرونای یک فرد دارد. درواقع هرگز اشاره مستقیم به فرد کرونایی و اطلاعات شخصی وی نمی شود. این اطلاعات رمزگذاری شده هستند و ازسوی دیگر این کلیدها هر 15 دقیقه یک بار تغییر می کنند تا احتمال شناسایی فرد بیمار و افشای اطلاعات شخصی وی به حداقل ممکن برسد. طراحان این سیستم
می گویند: سیستم ردیابی مطمئناً ضعف هایی دارد که در طول زمان حل می شود و هرگز نمی توان گفت که در شرایط کنونی می تواند جایگزین خوداظهاری بیماری شود. هنوز هم گفت و گو با فرد بیمار و ارائه اطلاعات درباره افرادی که مدت زمان زیادی را با آنها گذرانده بهترین راهکار است با این حال فناوری می تواند میانبرهایی ایجاد کند.
سیستم های ردیابی در گوشه و کنار جهان
اما این سیستم های ردیاب از چه زمانی به کمک دولت ها می آید تا بتوان با شیوع کرونا مقابله کرد؟ در پاسخ باید گفت که اپل و گوگل در اواسط ماه مه، APIs (رابط های برنامه‌نویسی اپلیکیشن های) این سیستم را رونمایی خواهند کرد. ازآنجا که استفاده از این سیستم داوطلبانه است و افراد باید اپ های مورد تأیید سازمان جهانی بهداشت را دانلود و نصب کرده باشند برخی معتقدند ممکن است این ابزار شناسایی چندان هم قدرتمند نباشد و عملاً فعالیت آن محدود شود. اما گفته می شود بتدریج API کامل می شود و درواقع هرکسی می تواند بلافاصله ازطریق گوشی خود درخواست استفاده از این سیستم را داشته باشد بدون این که نیاز به نصب هیچ اپلیکیشنی باشد. البته باید گفت که این سیستم همچنین نیاز به همکاری اپراتورهای موبایل دارد تا اجازه نصب این نرم افزارهای پیشرفته ردیابی را روی گوشی های اندرویدی و ios  بدهند.
پیش از این مشابه چنین سیستم هایی در سنگاپور و چین مورد آزمایش قرار گرفته است. اما باید گفت به دلیل محدودیت هایی که سیستم های عامل اندروید و ios به منظور حفظ حریم خصوصی قرار داده اند تنها 12درصد کاربران در سنگاپور موفق به استفاده از این سیستم با نام TraceTogether شدند؛ موضوعی که حالا کمپانی های گوگل و اپل می خواهند به آن ورود کنند و با برداشتن بخشی از این محدودیت ها گامی بزرگ در کنترل کووید 19 بردارند. در اروپا نیز در گام نخست جمهوری چک پذیرای این سیستم ها خواهد بود. ایتالیا،آلمان و بریتانیا نیز قرار است ابزارهای ردیابی ویژه خود را توسعه بدهند.

احسان بداغی
خبرنگار
سعید لیلاز، اقتصاددان و فعال سیاسی اصلاح‌طلب معتقد است که باید آثار اجتماعی، فرهنگی و سیاسی این دوران ذیل موضوع اقتصاد دیده و تحلیل شوند. او در گفت‌وگو با «ایران» توضیح می‌­دهد که به نظر او آثار مستقیم اجتماعی و فرهنگی کرونا مانند افزایش احتمالی افسردگی در جامعه، موقت و کوتاه‌مدت خواهند بود. اما در مقابل آثاری که ناشی از ضربات اقتصادی به معیشت اقشار فرودست جامعه در این دوره می شوند می‌توانند برای دوره­‌ای به مراتب طولانی­‌تر گریبان کشور را بگیرند.
بر همین اساس لیلاز پیشنهاد می­ کند که تمرکز سیاستگذاران کشور برای دوران پساکرونا باید روی همین مسأله باشد. او البته همزمان بر این باور است که دادن پاسخ منطقی و متناسب به نیازهای اقتصادی که در این دوره خصوصاً در اقشار ضعیف ایجاد شده، موقعیتی برای دولت و نظام است که می‌­تواند زمینه­‌ساز ترمیم اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی باشد.

٭٭٭
این روزها خیلی­‌ها درباره دوران پساکرونا و مسائل گریبان­گیر آن صحبت و تحلیل می‌کنند. ارزیابی شما در این خصوص چیست؟
داستان این است که ما باید ببینیم ژرفای بحرانی که کرونا ایجاد می­‌کند چیست و بعد بر مبنای آن ژرفا و مبدأ و مقصد آن بحران تصمیم بگیریم.
در واقع ابعاد این ماجرا طوری است که واقعیت موضوع یعنی آنچه که ما می‌توانیم از آن به هسته و بخش اصلی بحران یاد کنیم به نظر می­‌رسد که خود را بعد از پایان بیماری یا در مراحل پایانی آن نشان دهد. البته تمدن ایرانی نشان داده که آنقدر قوام و قوت دارد که بتواند این دست مسائل را در درون خود هضم و جذب کند و از آن بگذرد.

منظورتان دقیقاً چیست؟
من نمی­‌گویم الان مسأله نداریم اما معتقدم آن بحران اصلی که می­‌گویم بعداً خود را نشان خواهد داد الان در حال پخت‌وپز است و عوامل ایجاد شدن و شدت گرفتنش دارند کنار هم قرار می­ گیرند و با هم جفت وجور می­ شوند.
یعنی ما هنوز در مرحله باروری بحران کرونا هستیم و به زمان زایش آن نرسیدیم. شاید به لحاظ پزشکی الان مرحله زایش بحران را رد کرده و در دوران بروز آن باشیم اما مسأله فقط بعد پزشکی ندارد.

خب آن بحران یا مشکل اصلی را که می­‌گویید الان تازه در حال شکل­‌گیری است قدری توضیح دهید. به نظر می‌­رسد در میان کارشناسان درباره اینکه هم اکنون در دوران شکل­ گیری یک مشکل یا بحران هستیم اتفاق نظر نسبی وجود دارد اما اختلاف اصلی بر سر جنس و محتوای این مشکلات است. تفسیر شما در این خصوص چیست؟
مسأله اصلی این است که نباید اجازه دهیم این تصور غالب شود که بحران پساکرونا و اصلی­‌ترین مسأله پس از آن مسأله اقتصادی نیست. تأکید من این است که مهم‌ترین مسأله کرونا اتفاقاً اقتصاد کرونا است و بقیه آثار آن از قبیل مسائل اجتماعی، فرهنگی و امثال اینها باید ذیل موضوع اقتصاد کرونا دیده شوند. غیر از این به نظر من اگر باشد نگاه اشتباهی به موضوع است.
به همین منوال مهم‌ترین مسأله در دوران پساکرونا موضوع اقتصاد پساکرونا است. به نظر من هر تصوری به جز این از آثار سوء کرونا یک تصور غیرعلمی است.

چرا؟
چون وقتی شما ریشه یک ماجرا را درست نفهمید در نهایت در پیدا کردن راه حل برای آن و دادن پاسخ منطقی به آن درمانده خواهید شد.

خب در این ارزیابی حواله دادن کل موضوع به مسأله اقتصاد آیا می‌­تواند توضیح دهنده همه آثار ناشی از کرونا باشد؟  یعنی آیا واقعاً این وضعیت و شیوع کرونا هیچ اثر قابل توجهی ندارد که بتوان در ریشه­‌یابی آن به جایی دیگر به جز اقتصاد رسید و همه چیز را به مسأله اقتصاد ارجاع نداد؟
 بله من هم فکر می­‌کنم و معتقدم که بعد از دوره کرونا مثلاً شاید آمار طلاق به دلایل غیراقتصادی و مثلاً اختلافات زوجین در اثر ماندن بیش از حد در قرنطینه و نزد هم یک شدتی پیدا کند.   یا اینکه احتمالاً موارد افسردگی و مشکلات روحی در جامعه افزایش یابد. امثال این موارد را می­‌توان حدس زد اما اینها قابل پیش‌بینی است که بعد از یک مدت چند ماهه ‌ای به حالت قبلی خود برگردد و در واقع یکسری آثار موقت باشد. من آثار غیراقتصادی کرونا را هم می ‌توانم درک کنم و معترف هستم که این آثار بروز خواهند کرد، لیکن تأکید دارم که اینها آثار موقت خواهند بود. آنچه که اثر بلندمدت است بحث اقتصاد است.  
مثلاً آیا این 4 میلیون نفری که در کشور به نان شب محتاج هستند و در اثر کرونا اکثر تا تمام ممر درآمد خود را از دست داده‌­اند، می­‌توانند به زندگی عادی برگردند یا خیر؟ کسب‌وکارهایی که در همین مدت چند هفته یا چند ماه به دلیل رکود قبل از کرونا به اندازه چند سال عقب افتاده­‌اند و ضرر کرده­‌اند چه می‌شوند؟ شما توجه کنید که بازار ما در اوج دوره کسب‌وکار سالانه خود به تعطیلی ناشی از این بیماری خورد.

بعد واکنش اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی این اقشار آسیب‌دیده در قبال مناسبات حاکم بر اقتصاد و حتی حاکمیت چه خواهد بود؟
 اما قائل به این هستم که این وضعیت زمینه خیلی جدی اقتصادی دارد و اگر در رأس علل و عوامل آن، بحث اقتصاد دیده نشود و بقیه مسائل ذیل اقتصاد تفسیر نشوند اشتباه خواهد بود. بنابراین پیشنهاد من این است که نقطه عزیمت دولت، حاکمیت و  بقیه کسانی که دنبال مدیریت صحیح فضای پساکرونا هستند در حوزه اقتصاد دیده شود.

خب وقتی آنچه تاکنون در عمل صورت گرفته را در مقابل آنچه که شما می­‌گویید باید رخ دهد قرار می‌­دهیم به چه نتیجه ‌ای
می­‌رسید؟ مجموع اقداماتی که انجام شده چقدر انتظارات درباره وضع موجود را پوشش می­‌دهد؟  
به نظر من دولت الان دارد اقدامات نسبتاً مؤثری در نوع مواجهه با این مشکل انجام می­‌دهد. آن 3-4 میلیون نفری که به طور خیلی شدید و مستقیم با بحران اقتصادی ناشی از کرونا دست و پنجه نرم می­‌کنند چند تا ویژگی دارند.
اولاً برخلاف خیلی از تصورها متشکل هستند و می‌­توانند اقدامات مؤثر اجتماعی انجام دهند.
ثانیاً به نان شب محتاج هستند و این واقعیت محض زندگی آنهاست که باید بی‌ملاحظه پذیرفته شود. ثالثاً عمدتاً حاشیه‌نشین هستند و در واقع جغرافیای زیست آنها به صورت بالفعل جغرافیای خطرآفرینی است. رابعاً تحرک پذیری فیزیکی و اجتماعی بسیار بالایی دارند.
حمایت مؤثر دولت از این گروه‌ ها در کوران بیماری کرونا شاید در نگاه اول یک اقدام اقتصادی به نظر برسد اما به نظر من ماهیت آن اساساً اجتماعی و سیاسی است و اثر اصلی ‌اش را در آن حوزه نشان می‌­دهد.
کما اینکه ما در این اواخر به صورت جسته و گریخته می ‌شنویم که محبوبیت آقای روحانی بعد از آنکه تمام قد پشت فرمان اداره این مسأله نشسته، در حال افزایش نسبی است و توانسته کم‌وبیش با توجه به امکاناتی که کشور دارد، پاسخ منتقدان داخلی ‌اش را در بعد اجرایی بدهد. ضمن اینکه من معتقدم دولت ایران علی‌رغم تمام مشکلاتی که با آن درگیر است حتی در قیاس با کشورهای خارجی هم کم‌وبیش در مدیریت این وضعیت بهتر عمل کرده است.

خب مسأله این است که اقتصاد ایران برای رفع اکثر یا تمام آثار سوء ناشی از شیوع کرونا چقدر دارای توان است؟  سؤال من هم ناظر به دوران شیوع و درگیری با بیماری است و هم رفع آثار آن در دوران پسا کرونا.

بله ما توان زیادی به ظاهر در مقایسه با دیگران نداریم اما واقعیت این است که دولت تا اینجا توانسته به نظر من خوب عمل کند. حتی در مواجهه با خود این ویروس که یک امر پزشکی و فنی است و نیاز به تخصص دارد، شواهد می­ گویند عملکرد ما در قیاس با کشورهای پیشرفته و غربی غیرقابل قبول نبوده. در برخورد با آثار اقتصادی آن هم چنین بوده.
به هر حال یادمان نرود که ما در اواخر اسفند اولین پرداختی برای جبران ضررهای ناشی از این ویروس را داشته­ ایم و الان هم 100 هزار میلیارد تومان برای پرداخت به برخی اقشار در نظر گرفته شده.

این مبالغ به نظر شما جوابگو است؟
من شخصاً پیشنهادم بر اساس یک برآورد و محاسبه­‌ای که دارم این است که این مبلغ می­ تواند دو برابر شود و این افزایش هم نباید برای دولت و رئیس جمهوری جای نگرانی داشته باشد. 200 هزار میلیارد تومان حدود 5 درصد تولید ناخالص داخلی ایران می ­شود.
در امریکا یا ژاپن دولت­‌های این کشورها حدود 10 درصد تولید ناخالص داخلی کشورهای شان را وارد این میدان کرده‌اند. به نظر من رساندن 100 هزار میلیارد تومان مبلغی که عنوان شده به 200 هزار میلیارد تومان در شرایط امروز ایران شدنی است و هم دانش آن وجود دارد و هم منابعش.
از سوی دیگر نیز هم سازمان برنامه مسلط به این موضوع است و هم بانک اطلاعاتی آن در وزارت کار موجود است. ببینید ما در 45 روز گذشته به هر طریقی بوده توانستیم ثبات اجتماعی خود را حفظ کنیم و نباید این موضوع را نادیده گرفت. این اتفاق بزرگی در یک کشور تحت تحریم و فشار اقتصادی است. اما مسأله این است که باید این را تعمیق بدهیم تا بتوانیم برای دوران پساکرونا آن را تحکیم کنیم.
بنیان این کار هم زمانی درست می ­شود که بتوانیم توده فقیر خودمان را در برابر امواج مختلف ناشی از این بیماری حفظ کنیم.
دولت آقای روحانی تا الان مسیر درستی را آمده و از اینجا به بعد هم نباید برای هزینه کردن منابع بیشتر در خصوص رفع آثار اقتصادی کرونا و خصوصاً به نفع اقشار پایین دست و فقیر، هراس داشته باشد. حداقلی ­ترین نتیجه این هزینه کردن آن است که جلوی یک سری بحران­ های اجتماعی بعدی را خواهد گرفت که هم آثار بلند مدت اجتماعی و فرهنگی و سیاسی دارند و هم آثار بسیار عمیق اقتصادی.

برش
خیلی به موضوع اقتصاد تاکید کردید این در حالی است که برخی از صاحب نظران تبعات اجتماعی در کنار اقتصادی را هم برجسته می کنند.

البته طبیعتاً این پیش فرض دارد و آن هم اینکه نتوانیم زمینه بروز این مشکلات را کنترل کنیم.  توجه داشته باشید که موضوع را نباید کاملاً هم سیاه ببینیم.
به نظر من این سکه یک روی دیگر هم دارد اگر بخواهیم به آثار اجتماعی کرونا بپردازیم و آن این است که اگر دولت و حاکمیت بتوانند مسائل ناشی از کرونا را درست و صحیح و به اندازه لازم پوشش دهند اتفاقاً شاهد یک بازسازی اجتماعی و سیاسی خواهیم بود که حتی می ­تواند زخم­ های ناشی از اتفاقاتی نظیر آبان را هم مقداری ترمیم کند.
مسائل ناشی از کرونا متعدد هستند اما دو سر فصل اصلی دارند؛ یکی بحث کنترل پزشکی و درمانی بیماری است که در تخصص من نیست اما از شواهد به نظر می­‌رسد که خوب عمل کرده­ ایم. دوم هم همین بحث جبران مسائل اقتصادی است. نه فقط دولت، بلکه حاکمیت باید به این نتیجه برسد که کنترل این دو حوزه در شرایط فعلی یعنی احیای اعتماد عمومی. کرونا از این جبنه یک موقعیت قابل بهره­ برداری برای نظام است.
بنابراین معتقدم مجموعه حاکمیت و در رأس آن دولت برای شرایط پسا کرونا باید دو مؤلفه بسیار مهم را کاملا لحاظ کند و مستمراً در نظر داشته باشد؛ اول زمینه ­ای که کرونا می­‌تواند برای ایجاد مشکلات فراتر اجتماعی و سیاسی ایجاد کند.
دوم ظرفیتی که کنترل منطقی این مشکلات برای حل مسائلی نظیر کاهش اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی و حتی امید در جامعه ایجاد خواهد کرد. ما اگر ریشه تأثیرات اقتصادی این مشکل را با تمرکز بر اقشار ضعیف به صورت کامل درک کنیم و جواب منطقی برای آن تدارک ببینیم هم تقویت اقتدار واقعی حاکمیت است و هم با یک درجه بسیار قابل توجه از اهمیت باعث احیای امید و حس اعتماد به نفس عمومی در جامعه می‌شویم.
ببینید بحث اعتماد متقابل دولت و ملت یک چیز است و بحث اعتماد به نفس عمومی یک چیز دیگر و من این دو را از هم تفکیک می­ کنم.
به هر صورت الان دوره سختی برای مدیریت کشور جلوی روی نظام و دولت است اما در همین سختی یک ظرفیت بسیار بالای اجتماعی و سیاسی نهفته است که می­‌تواند در مسیر تغییرات مثبت برای آینده فوق العاده مؤثر باشد.

عباس عبدی
روزنامه نگار
نطرسنجی ایسپا به سفارش معاونت فرهنگی اجتماعی شهرداری تهران از مردم تهران درباره ابعاد گوناگون کرونا نکات مهمی دارد که شایسته توجه است. اولین نکته درباره نگاه مردم ازعلت شیوع آن است. 12 درصد آن را ناشی ازغضب الهی دانسته‌اند، 15 درصد توطئه برخی از کشورها. این دو نگاه را اگردربرابرنگاه‌های عینی‌تر قرار دهیم متوجه می‌شویم که مسئولیت را متوجه مردم و عدم رعایت بهداشت با 17 درصد در رتبه بعدی و نیزضعف دولت‌ها درکنترل بیماری با 26 درصد و نیز طبیعی دانستن این پدیده با 22 درصد در مقابل دیدگاه تقدیرگرا و توطئه اندیش قرار می‌گیرند. بجز آنان که این پدیده را غضب الهی دانسته‌اند، که به نسبت بسیار متفاوتی از دیگران از سطوح تحصیلی پایینی برخوردار بوده‌اند، در بقیه موارد کمابیش پاسخ‌ها برحسب سواد مشابه است، بجز توجه دادن مسئولیت به دولت‌ها که افراد دارای تحصیلات دانشگاهی بیش از دیگران این مسئولیت را متوجه دولت‌ها کرده‌اند.
پرسش بعدی که اهمیت دارد، میزان نگرانی مردم از ابتلا به این ویروس است. 51 درصد در حد زیاد و 20 درصد تا حدودی و 29 درصد درحد کم نگران هستند که به این بیماری مبتلا شوند. نکته بسیارعجیب اینکه این بیماری افراد سالمند را بیشتر تهدید می‌کند، ولی کسانی که به اندازه کم این خطر را احساس می‌کنند، میانگین سنی بالاتری داشته‌اند! این نشان می‌دهد که مسأله برای افراد تحت خطر به خوبی جا نیفتاده است.  یافته جالب دیگر این است؛ افرادی که معتقدند ضعف دولت‌ها و بی‌توجهی مردم موجب اشاعه این بیماری شده است، به طرز معناداری بیش از دیگران نگران ابتلای خود و خانواده‌شان به این بیماری هستند. بنابراین افرادی که نگران‌ترهستند، همزمان بیش ازدیگران براین تصورهستند که می‌توان کاری کرد که شیوع بیماری را کم کرد، از طریق بهبود عملکرد دولت یا رعایت بیشتر بهداشت از طرف مردم و یا اقدامات فاصله‌گذاری. افراد نگران‌ترهنگامی که به راه‌حل پیشنهادی می‌رسند، با فاصله زیادی بر مسأله ماندن درخانه تأکید می‌کنند. با اینکه زنان به علل گوناگون در مقایسه با مردان خطر کمتری از جانب کرونا آنان را تهدید می‌کند ولی از نظر ابتلا شدن با فاصله زیادی از مردان نگران‌ترهستند. این نکته از این جهت مهم است که احتمالاً وجود همین نگرانی نزد زنان موجب می‌شود که محتاط‌ تر باشند و کمتر دچار این بیماری شوند. بنابراین کاستن از نگرانی مردم می‌تواند به تشدید این بیماری و شیوع آن کمک کند! مهم‌ترین پرسش سنجش نگاه مردم درباره بقای در خانه و تعطیلی کسب و کار تا رفع خطر بیماری به عنوان یک راه در برابر آغاز کسب و کاراست که 75 درصد با راه‌حل اول و 25 درصد با راه دوم موافقت کرده‌اند. زنان در مقایسه با مردان به نسبت بیشتری مدافع راه‌حل ماندن و تعطیلی کارها هستند. افراد با تحصیلات بالاتر، از راه‌حل تعطیلی به نسبت بیشتری دفاع می‌کنند. در مقابل افراد شاغل و افراد بیکار که جویای کارهستند، به نسبت بیشتری از راه‌حل آغاز کسب و کار دفاع می‌کنند. گو اینکه در نهایت دراقلیت هستند. حقوق‌بگیران دولتی یا بخش خصوصی نیز بسیار کمتراز کارکنان مستقل و کارفرمایان از راه‌حل رفتن به سر کار دفاع می‌کنند. بنابراین حقوق‌بگیران بیشتر مدافع ماندن در خانه و تعطیلی هستند. شاید مهم‌ترین تفاوت را در منطقه سکونت پاسخگویان بتوان دید. بیش از 40 درصد پاسخگویان ساکن مناطق 16، 17 و 18 موافق آغاز کسب و کارهستند. درحالی که موافقت با آغاز کسب و کارها در مناطق 22، 9، 8، 3 و 2 که بیشترساکنان آن حقوق‌بگیران طبقه متوسط و نیزافراد مرفه‌ترهستند، کمتراز 13 درصد است. و این تفاوت بسیار بالایی است که ناشی از تفاوت ساختار اقتصادی، شغلی و تحصیلی ساکنان این دو دسته از مناطق شهراست. .

صادق زیباکلام
استاد دانشگاه
 برای مقابله با کرونا کشورهای مختلف راهکارهای مختلفی را در پیش گرفته‌اند. در ایران هم برخی معتقدند دولت از ابتدا باید سیاست‌های سفت و سخت و قرنطینه کامل را  اجرا می‌کرد مثل آنچه در چین اتفاق افتاد. شاید بیراه هم نباشد اگر گفته شود راه جلوگیری از اوج گرفتن این بیماری همان قرنطینه کامل است.  اما اگر چنین سیاستی اتخاذ شود و در حقیقت همه کسب وکارها هم تعطیل شود به گفته رئیس جمهوری قریب به 30 میلیون نفر ممکن است کسب وکارشان دچار وقفه و مشکل شود. در دیگر کشورها ممکن است دولت‌ها این توان اقتصادی را داشته باشند که برای 30 میلیون یا بیشتر و کمتر تدبیر و ضررهای آنها را جبران کنند.  اما نباید از این واقعیت فرار کرد که به دلایل تحریم‌ها دولت چنین توانی ندارد که بخواهد همه آسیب‌ها را جبران کند. به گفته برخی نمایندگان مجلس قبل از کرونا هم ما با مشکل کسری بودجه برای سال 99 روبه‌رو بودیم حالا مشکلات این ویروس قاعدتاً کار را دشوارتر هم کرده است. بنابراین به نظر می‌رسد دولت ایران بر اساس توانمندی‌های خود سعی کرده با این ویروس مقابله کند که آمارها در قیاس با دیگر کشورها حکایتگر آن است عملکرد می‌تواند قابل دفاع باشد هر چند می‌توان انتقادهایی را هم مطرح کرد.
      بنابراین واقعیت این است که دولت مقدورات و امکاناتی دارد که چه بسا کفاف رسیدگی تام به همه نیازمندان و آسیب‌دیدگان را نداشته باشد بخصوص که اولویت آن بحث‌های درمانی و بهداشتی و محافظت از جان شهروندان هم باید باشد.
بنابراین راهکاری که می‌توان به آن اتکا کرد همان همت والایی است که همواره  نزد ایرانیان و البته برخی چهره‌های خیر و سرشناس به صورت خاص‌تر وجود داشته و دارد. کمک‌های مردمی به نیازمندان تازگی ندارد و قطعاً پایانی هم نخواهد داشت و حالا زمانی است که به هر نحو ممکن برای دفاع از هموطنان باید پای به میدان بگذاریم.
این توصیه را در حالی مطرح می‪‎کنم که به شخصه تجربه خوشایندی از این‌گونه اقدامات انسان‪‎دوستانه پس از زلزله کرمانشاه ندارم.
اما همچنان معتقدم که سایرین قادرند در کنار دولت، از رنج ناشی از بیکاری مردم بکاهند.  دعا می‎کنم که دیگران در این راه پا پیش بگذارند و بدون مشکل از سوی برخی نهادها، به مردم نیازمند کمک کنند. کمااینکه در فضای مجازی نیز شاهد تلاش‪‎هایی برای جمع آوری کمک به نیازمندان هستیم.