میترا جلیلی
خبرنگار
دوغول دنیای فناوری که تاکنون عملاً بزرگترین منتقدان یکدیگر بوده و دائم انگشت اتهام را به سوی یکدیگر می گرفتند حالا برای مقابله با انتشار گسترده ویروس کرونا متحد یکدیگر شده اند تا بتوان هرچه سریعتر زنجیره انتقال این ویروس را در جهان قطع کرد.  اپل و گوگل با همکاری یکدیگر به دنبال رونمایی یک سیستم ردیابی ویژه با نام contact-tracing هستند که می تواند گامی بزرگ در کاهش روند شیوع کرونا باشد.
یک سیستم پرکاربرد
گوگل و اپل بتازگی از طراحی نرم افزاری خبرداده اند که در سیستم های عامل میلیاردها گوشی آیفون و همچنین گوشی های اندرویدی درسراسر جهان نصب خواهد شد. این نرم افزار تلفن های هوشمند را قادر می سازد تا به گوشی افراد نزدیک به کاربر دسترسی پیدا کند. البته این موضوع کاملاً اختیاری است و هر کاربری علاقه مند باشد می تواند از آن استفاده کند.درواقع با استفاده از تلفن های هوشمند، بلوتوث و اپلیکیشن های تأیید شده توسط سازمان جهانی بهداشت، می توان روند شناسایی افراد بیمار و اطرافیان آنها را سرعت بخشید و میزان انتشار بیماری کرونا را تا حد زیادی کاهش داد که این موضوع گامی بزرگ برای مقابله با کووید 19 به شمار می رود.
اما این سیستم چگونه کار می کند؟ درواقع با استفاده از بلوتوث، یک سیستم ردیابی داوطلبانه ایجاد می شود که اطلاعات گسترده ای از گوشی هایی که در کنار یکدیگر قرار دارند جمع آوری می کند. اپلیکیشن هایی که ازسوی سازمان جهانی بهداشت به رسمیت شناخته شده اند می توانند به این اطلاعات که کاربر اجازه داده است دسترسی پیدا کنند و کاربرانی که آنها را دانلود کرده اند هم می توانند در این اپ ها، گزارش بدهند که به کرونا مبتلا شده اند یا خیر.
درواقع این نرم افزار با استفاده از بلوتوث می تواند همه افرادی را که در 14روز گذشته با بیمار ارتباط داشته اند شناسایی کند. البته این به معنای شناسایی لوکیشن و محل زندگی آنها نیست به همین دلیل هم با ردیابی از طریق اطلاعات جی پی اس متفاوت است. این فناوری درواقع تنها سیگنال های تلفن های همراهی که حداقل 5دقیقه با فرد بیمار نزدیک بوده اند و اطلاعات گوشی آنها در دیتابیس تلفن هوشمند فرد بیمار ذخیره شد است شناسایی می کند. اگر تست کرونای یک نفر مثبت شد این فرد می تواند در این اپ ویژه بیماری خود را اعلام کند و بلافاصله این اپ با استفاده از اطلاعاتی که در فضای ابری ذخیره شده است،اطلاعات مربوط به بیمار را برای کسانی که در 14 روز گذشته با وی ارتباط نزدیکی داشته اند ارسال می کند تا آنها از این موضوع آگاه شوند. به این ترتیب افراد اگر علائم داشته باشند آن را جدی تر می گیرند و اگر هم هنوز علامتی نشان نداده اند درمی یابند که ممکن است ناقل باشند بنابراین برای 14 روز خود را در خانه قرنطینه می کنند تا میزان شیوع بیماری کاهشی چشمگیر یابد.
گذشته تاریک و آینده ای در ابهام
هرچند به نظر می رسد همکاری این دو غول دنیای فناوری می تواند در کاهش شیوع کرونا تأثیرگذار باشد اما بسیاری نگران نقض حریم خصوصی کاربران هستند. گوگل که وزنه سنگینی در این همکاری محسوب می شود، گذشته ای تاریک در حفاظت از اطلاعات مردم دارد و بارها متهم به جمع آوری اطلاعات کاربران بدون اجازه گرفتن از آنها برای صنعت تبلیغات آنلاین خود شده است. اپل هم با این که از منتقدان جدی گوگل در این زمینه به شمار می رود ولی دسترسی هایی به اطلاعات کاربران دارد که بسیاری نسبت به آن موضع گرفته اند. به همین دلیل هم بسیاری معتقدند حتی اگر این کمپانی ها در شرایط اضطراری امروز با کمک داده های کاربران به کاهش شیوع کرونا کمک کنند، همین اطلاعات در آینده می تواند به ابزاری پولساز برای آنها تبدیل شود و درعین حال حریم خصوصی مردم جهان نقض شود.
با این که دراین سیستم برخلاف جی پی اس، موقعیت مکانی افراد افشا نمی شود ولی همچنان فعالان حقوق بشر نگران این موضوع هستند. آنها معتقدند کاربران تنها زمانی می توانند به این سیستم اعتماد کنند که مطمئن شوند اطلاعات آنها در فضایی امن ذخیره می شود نه یک سرور عمومی که احتمال حمله سایبری به آن بسیار بالاست. به اعتقاد این افراد، اپلیکیشن ها باید به گونه ای طراحی شوند که مانع سوءاستفاده دولت ها برای ردیابی شهروندان و نقض حریم خصوصی آنها شود. «پم دیکسون» دبیر اجرایی انجمن جهانی حفظ حریم خصوصی نیز دراین باره گفت: مردم در حال قربانی شدن هستند و ما موظف به نجات جان آنها هستیم. همگی این موضوع را درک می کنیم ولی به عواقب نقض حریم خصوصی نیز نباید بی توجه باشیم چرا که دردسرهای آن در جهان کمتر از شیوع کرونا نیست.در همین راستا ما همه تلاش خود را به کار می گیریم تا برعملکرد این کمپانی ها نظارت داشته باشیم و پس از این روزهای بحرانی، هرگونه اطلاعات مربوط به سلامت که در این برهه زمانی جمع آوری شده است حتماً از سرورها پاک خواهد شد.
 ساندار پیچای مدیرعامل گوگل نیز در توئیتی با اعلام این خبر نوشت: برای کمک به سلامت جامعه و کاهش انتشار کرونا، گوگل و اپل با یکدیگر همکاری را آغاز کرده اند و البته مطمئناً می خواهیم که کنترل شدیدی برای حفاظت از اطلاعات شخصی کاربران وجود داشته باشد. تیم کوک و من متعهد هستیم که همه تلاش خود را برای مقابله با بیماری و همچنین حفظ حریم خصوصی کاربران به کار بگیریم.
سخنگوهای این دو کمپانی در پاسخ به نگرانی ها درباره حریم خصوصی یادآور شدند که این سیستم ردیابی تلاش دارد تا هویت افراد بیمار، وقتی اطلاعاتشان را به منظورجلوگیری از شیوع بیماری به اشتراک می گذارند مخفی باقی بماند. این سیستم، اطلاعات را به طور مداوم از طریق بلوتوث ارسال می کند ولی درواقع تنها کلیدهایی خاص از زمان هایی مشخص به اشتراک گذاشته می شوند که این کلیدها نشان از مثبت شدن تست کرونای یک فرد دارد. درواقع هرگز اشاره مستقیم به فرد کرونایی و اطلاعات شخصی وی نمی شود. این اطلاعات رمزگذاری شده هستند و ازسوی دیگر این کلیدها هر 15 دقیقه یک بار تغییر می کنند تا احتمال شناسایی فرد بیمار و افشای اطلاعات شخصی وی به حداقل ممکن برسد. طراحان این سیستم
می گویند: سیستم ردیابی مطمئناً ضعف هایی دارد که در طول زمان حل می شود و هرگز نمی توان گفت که در شرایط کنونی می تواند جایگزین خوداظهاری بیماری شود. هنوز هم گفت و گو با فرد بیمار و ارائه اطلاعات درباره افرادی که مدت زمان زیادی را با آنها گذرانده بهترین راهکار است با این حال فناوری می تواند میانبرهایی ایجاد کند.
سیستم های ردیابی در گوشه و کنار جهان
اما این سیستم های ردیاب از چه زمانی به کمک دولت ها می آید تا بتوان با شیوع کرونا مقابله کرد؟ در پاسخ باید گفت که اپل و گوگل در اواسط ماه مه، APIs (رابط های برنامه‌نویسی اپلیکیشن های) این سیستم را رونمایی خواهند کرد. ازآنجا که استفاده از این سیستم داوطلبانه است و افراد باید اپ های مورد تأیید سازمان جهانی بهداشت را دانلود و نصب کرده باشند برخی معتقدند ممکن است این ابزار شناسایی چندان هم قدرتمند نباشد و عملاً فعالیت آن محدود شود. اما گفته می شود بتدریج API کامل می شود و درواقع هرکسی می تواند بلافاصله ازطریق گوشی خود درخواست استفاده از این سیستم را داشته باشد بدون این که نیاز به نصب هیچ اپلیکیشنی باشد. البته باید گفت که این سیستم همچنین نیاز به همکاری اپراتورهای موبایل دارد تا اجازه نصب این نرم افزارهای پیشرفته ردیابی را روی گوشی های اندرویدی و ios  بدهند.
پیش از این مشابه چنین سیستم هایی در سنگاپور و چین مورد آزمایش قرار گرفته است. اما باید گفت به دلیل محدودیت هایی که سیستم های عامل اندروید و ios به منظور حفظ حریم خصوصی قرار داده اند تنها 12درصد کاربران در سنگاپور موفق به استفاده از این سیستم با نام TraceTogether شدند؛ موضوعی که حالا کمپانی های گوگل و اپل می خواهند به آن ورود کنند و با برداشتن بخشی از این محدودیت ها گامی بزرگ در کنترل کووید 19 بردارند. در اروپا نیز در گام نخست جمهوری چک پذیرای این سیستم ها خواهد بود. ایتالیا،آلمان و بریتانیا نیز قرار است ابزارهای ردیابی ویژه خود را توسعه بدهند.

اعطای 4500 میلیارد تومان تسهیلات به دانش بنیانی ها

معاون صندوق نوآوری و شکوفایی، برنامه‌های حمایتی این صندوق را برای تحقق «جهش تولید» اعلام کرد و گفت: هدف ما در سال
پیش رو اعطای۴۵۰۰ میلیارد تومان تسهیلات به شرکت‌های دانش‌بنیان‌ است.
به گزارش مهر، روح‌الله ذوالفقاری در ادامه افزود: جهش جزو مشخصات ذاتی کسب و کارهای نوآورانه و فناورانه است و صندوق نوآوری و شکوفایی در اجرای این شعار پیشگام بوده است چراکه در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷، رشد بیش از ۱۰ برابری ارائه خدمات به شرکت‌های دانش‌بنیان را در این صندوق شاهد بودیم.
وی با اشاره به عملکرد صندوق نوآوری و شکوفایی در سال ۹۸ گفت: توانستیم ظرف یک سال ۳ هزار میلیارد تومان تسهیلات به شرکت‌های دانش‌بنیان پرداخت کنیم که این، جهش قابل ملاحظه و چشمگیری بوده که در اکوسیستم دانش‌بنیان به وجود آمده است.
علاوه بر این ۱,۳۰۰ میلیارد تومان ضمانت‌نامه برای تضمین و تسهیل معاملات شرکت‌های دانش‌بنیان صادر شده است که این شرکت‌ها به واسطه آن قراردادهای مختلفی را با صنایع بزرگ و دستگاه‌های اجرایی منعقد و بخش زیادی از نیازمندی‌های کشور را تأمین کرده‌اند.
ذوالفقاری در ادامه افزود: هدف ما در سال پیش رو اعطای ۴,۵۰۰ میلیارد تومان تسهیلات به شرکت‌های دانش‌بنیان است، که این می‌تواند جهشی در راستای تولید در شرکت‌های دانش‌بنیان باشد.

دایرکت اینستاگرام در نسخه وب فعال شد

از این پس کاربران اینستاگرام قادر خواهند بود در نسخه وب این پلتفرم نیز به پیام های شخصی خود دسترسی پیدا کنند.
به گزارش ایسنا، گزارش‌های پیشین نشان می‌داد که اینستاگرام قصد دارد قابلیت دسترسی کاربران به قسمت دایرکت یا پیام های خصوصی در این شبکه اجتماعی را به نسخه وب خود نیز اضافه کنند. در ابتدای سال جاری میلادی نیز این قابلیت جدید به صورت محدود و آزمایشی برای عده‌ای از داوطلبان در برخی از کشورهای دنیا فعال شد تا طبق روال همیشگی شبکه های اجتماعی، اینستاگرام بتواند کم و کاستی های آن را برای انتشار و عرضه رسمی و نهایی برای عموم کاربران بسنجد و در صورت لزوم آنها را برطرف کند.
اما بر اساس گزارش وب سایت the verge، این قابلیت در حال حاضر برای تمامی کاربران در کشورهای مختلف جهان فعال شده و از این پس قادر خواهند بود از طریق مرورگر خود یعنی نسخه وب نیز پیام های خصوصی یا دایرکت خود را مشاهده کرده و در صورت تمایل به ارسال پیام به دوستان خود اقدام کنند.
به عقیده بسیاری از کارشناسان فعال در حوزه فناوری، بسیاری از این فاینفلوئنسرها، خبرنگاران و سایر افرادی که روزانه با ارسال و مشاهده خیلی عظیمی از پیام های خصوصی در بخش دایرکت اینستاگرام روبه رو می‌شوند، از این قابلیت جدید استقبال خواهند کرد؛ چرا که بسیاری از آنها با استفاده از لپ تاپ‌های خود در فضای این شبکه اجتماعی و انتشار محتوای مورد نظر خود می پردازند.