سوسن صادقی
خبرنگار
نمایندگان مجلس در جلسه علنی روز گذشته طرح «صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی» را مورد بررسی قرار دادند. در جزئیات این طرح تمام پیام رسان‌های خارجی موظف به ثبت فعالیت خود در کشور هستند در غیر این صورت فیلتر می‌شوند. وزارت ارتباطات باید پهنای باند پیام رسان‌های خارجی را کاهش داده و قیمت دوبرابری برای آن محاسبه کند. فعالیت کاربران و سازمان‌ها در پیام رسان‌های مسدود شده و استفاده از فیلترشکن نیز شامل مجازات (حبس و جریمه نقدی) می‌شود. نه تنها کارگروهی گسترده‌تر از کمیته تعیین مصادیق مجرمانه وظیفه فیلترینگ را برعهده خواهد داشت، بلکه مدیریت گذرگاه‌های اینترنتی هم برعهده نیروهای مسلح خواهد بود. کارشناسان فاوا درباره این طرح مجلس به «ایران» می‌گویند.
اقناع مردم جایگزین برخورد سلبی
مهدی انجیدنی مدیر پیام رسان گپ معتقد است برخورد کشور ما با پلتفرم‌های خارجی مانند پیام رسان‌ها، مارکت پلیس‌ها، محتواها، وی او دی‌ها و... همیشه با افراط و تفریط همراه است به‌طوری‌که ابتدا کلاً رهاست و بعد از مدتی قوانین سختگیرانه وضع می‌کنند.
انجیدنی گفت: تمام کشورها از همان ابتدا در قبال پلتفرم‌های خارجی سیاستی را تنظیم و اعمال می‌کنند و ما نیز باید سیاست‌های منطقی را که در دنیا مرسوم است  در قبال پلتفرم‌های خارجی اعمال کنیم. با تدوین قوانین غیرقابل باور، امکان اجرایی کردن آن در بین جامعه و متخصصان وجود نخواهد داشت.
وی به بحث ثبت‌نام پیام رسان‌های خارجی در این طرح اشاره کرد و افزود: پیام رسان‌های خارجی هیچ وقت در کشور ما فعالیت خود را به ثبت نخواهند رساند و مجوز فعالیت را درخواست نخواهند کرد. به‌گفته مدیرعامل پیام رسان گپ، بهتر است ما هم مانند تمام دنیا نظارت را روی پلتفرم‌ها اعمال کنیم و از آن شرکت ها بخواهیم به‌دلیل بالا بودن حجم بازار، نماینده قانونی خود را به ما معرفی کنند و مطابق با رویه بین‌المللی هم با ما همکاری داشته باشند بنابراین تلاش برای اجرای این حد از قوانین کافی است و دیگر به این همه سختگیری و مسدودسازی شبکه‌های اجتماعی که محل ارتزاق میلیون‌ها نفر است، نیازی نیست.
انجیدنی معتقد است  فیلترینگ پلتفرم‌های خارجی راهکار درستی نیست مگر اینکه دلیل منطقی و شفافی برای مردم بیاوریم و نباید بدون بیان دلیل منطقی شبکه‌های اجتماعی خارجی را مانند تلگرام مسدود کنیم. به‌گفته انجیدنی، در نظر گرفتن تعرفه بالا برای پلتفرم‌های خارجی و حتی تعرفه یک سوم برای سرویس‌های داخلی نیز سیاست خوبی نیست و پیام رسان  یا پلتفرم داخلی بواسطه قیمت رشد نمی‌کند.
وی به جرم انگاری استفاده از فیلترشکن‌ها هم اشاره کرد و افزود: حاکمیت خیلی دیر به فکر جلوگیری از استفاده از فیلترشکن‌ها افتاده چون قبح این کار حتی بین خانواده‌ها هم برای فرزندانشان شکسته و به‌دلیل روشن بودن آنها حتی از خدمات داخلی هم با ترافیک بین‌الملل استفاده می‌کنند. از سوی دیگر وقتی خود مسئولان رده بالا با فیلترشکن از شبکه‌های اجتماعی خارجی استفاده می‌کنند چه انتظاری از مردم دارند که جرم انگاری می‌کنند.
انجیدنی با بیان اینکه این دسته از قوانین هم قابلیت اجرایی ندارد، گفت: تنها راهکار؛ اقناع مردم برای استفاده نکردن از فیلترشکن‌ها و ابزار داخلی است. باید محصولات داخلی را به کیفیت خوبی برسانند و آنقدر جذابیت ایجاد کنند که مردم به سمت استفاده از آنها روی بیاورند و در این میان  اگر تعدادی هم از پلتفرم‌های خارجی استفاده کردند، اشکالی ندارد.
این کارشناس شبکه‌های اجتماعی در زمینه سپردن فیلترینگ به یک هیأت جدی نظارتی نیز گفت: این در حالی است که باید همانند دنیا از این ابزار تنها برای مقابله با مصادیق مجرمانه مانند سایت‌های مستهجن، فروش اسلحه و مواد مخدر و مسائل امنیتی استفاده کرد.
به‌گفته وی، موضوع اینترنت در کشور ما زمانی درست می‌شود که نگاه‌های سیاسی و جناحی از آن دور شود و به آن به‌عنوان فناوری و زیرساختی که برای تمام صنایع کاربرد دارد، نگاه شود.
چرایی عدم محبوبیت پیام رسان‌های داخلی
علی توسلی کارشناس اینترنت معتقد است اگر نمایندگان مجلس قصد دارند این طرح را مطرح کنند بهتر است پیش از تصویب طرح، ابتدا وضعیت واقعی پیام رسان‌های داخلی را بررسی کنند، چرا که از میزان دانلودهای صورت گرفته که به‌صورت عمده هم غیرفعال هستند، مشخص است که خیلی از کاربران حتی نام پلتفرم‌های داخلی را نمی‌دانند.
وی افزود: بعید است که با اجرای چنین قوانینی کاربران به پیام رسان‌های داخلی مهاجرت کنند چون وقتی تعداد کاربران استفاده از پیام رسان خارجی مانند تلگرام با وجود فیلترینگ 50 میلیون نفر تخمین زده می‌شود، مهاجرت آنان به پیام رسان‌های داخلی حتی در صورت جذاب شدن آنها هم زمانبر خواهد بود.
به‌گفته وی، نباید آزموده‌ای مانند فیلترینگ تلگرام را دوباره تجربه کنیم چون بعید است بتوان با مسدودسازی پیام رسان‌ها و حتی جرم انگاری جریمه و حبس، کابران را از پلتفرم‌های خارجی دور کرده و به سمت پلتفرم‌های داخلی سوق داد. بنابراین با جرم انگاری کردن ابزاری که میلیون‌ها نفر از آن برای اشتغال استفاده می‌کنند، تأثیری در کاهش استفاده از پیام رسان خارجی نخواهد داشت از این‌رو فیلترینگ و جرم انگاری راه حل کارسازی نیست.
توسلی اعتقاد دارد همان‌طور که رئیس دولت جدید و دیگر کاندیداها در تبلیغات خود به آن تأکید کردند باید از تمام امکانات فضای مجازی و توسعه آن بهره‌برداری کرد نه اینکه به سمت فیلترینگ ، تعیین جریمه و... رفت. این کارشناس اینترنت هم راه تعامل با پیام رسان‌های خارجی را مطابق با ضوابط متعارف بین‌المللی عنوان کرد و گفت: آنها به‌طور قطع با رویه بین‌المللی به‌دلیل توسعه تجارت و سودشان، حاضر به تعامل با کشور ما خواهند بود.
وی درباره افزایش دوبرابری اعمال تعرفه‌ها برای استفاده از پیام رسان‌های خارجی نیز گفت: با وجود جرم انگاری هم امکان جلوگیری از استفاده کاربران از پلتفرم‌های خارجی وجود ندارد بنابراین اگر بخواهیم تعرفه‌های دوبرابری را برای پیام رسان‌های خارجی اعمال کرده و کاربران را ملزم به استفاده از پیام رسان‌های داخلی کنیم بجز تحمیل هزینه بر اقشار کم درآمد جامعه ثمره دیگری در بر ندارد.
غیر ممکن بودن سد فناوری‌های نوین
محمدرضا قدوسی کارشناس کسب و کارهای نوپا نیز اعتقاد دارد متأسفانه در کشور ما روش‌هایی  که درس خود را پس داده‌اند و نتیجه‌ای را در بر نداشته‌اند بارها تکرار می‌کنیم این در حالی است که کشاندن مردم به استفاده از ابزارهای داخلی دستوری و تجویزی ممکن نیست.
قدوسی گفت: اگر نمایندگان و مسئولان نگران بحث‌های امنیت اطلاعات هستند آن را باید در جاهای دیگر جست‌و‌جو کنند نه در پیام رسان‌های خارجی. کارمندان و سازمان‌ها نیز به‌دنبال بستری بهتر برای انجام کارهای خود با سرعت و کیفیت هستند و آن را در بسترهای خارجی یافته‌اند نه داخلی، بنابراین برای بهبود این شرایط باید به‌دنبال همکاری برای بهبود دولت الکترونیک و ساختار سیستم‌های مدیریتی با اطمینان به غیرقابل نفوذبودن، باشند.
این کارشناس فاوا در ادامه افزود: چرا مسئولان تنها فکر می‌کنند از فیلترشکن‌ها برای پولشویی و دیگر جرایم در پیام رسان‌های خارجی استفاده می‌شود، به علت تحریم کشور از سوی خارجی‌ها محققان، دانشجویان و حتی بازرگانان امکان استفاده از امکانات دیگر کشورها و تبادل مالی و... ندارند و وقتی ای پی ایرانی را مشاهده می‌کنند اجازه استفاده از امکانات را نمی‌دهند. آیا به اندازه کافی تحریم‌های اعمال شده دیگر کشورها کافی نیست که با اقدام‌های اینچنینی ضربه مهلک تری به توسعه دهندگان فناوری در کشور وارد می‌کنید؟
به گفته قدوسی، دیگر روزگار استفاده از فیلترینگ و جرم انگاری به پایان رسیده و تا چند صباح دیگر اینترنت ماهواره‌ای بر فراز آسمان کشور خواهد بود و دیگر امکان سد کردن فناوری نوین وجود نخواهد داشت پس تا کی می‌خواهیم به فیلترینگ ادامه دهیم.
این کارشناس معتقد است باید دست از رویکرد امنیتی به اینترنت برداشت و از آن برای توسعه تولید ناخالص ملی استفاده کرد چراکه به گزارش بانک جهانی به ازای هر 10 درصد رشد اینترنت در هر کشوری یک درصد تولید ناخالص ملی آن کشور رشد می‌یابد و حتی در این راه می‌توان از چین که تنها روزانه 54 میلیارد دلار از خرید و فروش جنس برای بخش اینترنت به‌دست آورده، الگو گرفت.  قدوسی گفت: بهتر است نگاه خصمانه، مزاحمتی و ویترینی را از فناوری های نوین و اینترنت در کشور برداریم و به فکر توسعه کشور باشیم تا با افزایش پهنای باند رونق اقتصادی با رشد کسب و کارهای نوپا بر بستر اینترنت شکل بگیرد.

بنا بر اعلام وزیر ارتباطات
97 درصد روستاهای استان فارس به اینترنت متصل شدند

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: ۹۷ درصد روستاهای استان فارس به اینترنت متصل شدند.
به‌گزارش ایرنا، «محمدجواد آذری جهرمی» در توئیتر خود وضعیت اتصال روستاهای استان فارس را به اینترنت  تشریح کرد.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نوشت: تمام ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر جمعیت استان فارس که یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر آن در روستا زندگی می‌کنند، بجز ۴۳ هزار نفر به اینترنت متصل شدند. وی افزود: امروز پوشش روستایی استان فارس به ۹۷ درصد رسیده است. بنابر گزارش سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (رگولاتوری)، تعداد روستاهای دارای ارتباط (هر نوع از ارتباط) در کشور امروز به ۵۲ هزار روستا رسیده و تعداد اشتراک‌های روستایی از ۳ میلیون اشتراک گذشته است. ۴۴ هزار روستا و ۸۲ هزار کیلومتر جاده اکنون تحت پوشش همراه اول و ۱۸ هزار روستا و ۶۴ هزار کیلومتر جاده تحت پوشش ایرانسل هستند. شاخص دیگری که در این بین توسط سازمان تنظیم مقررات مورد بررسی قرار گرفته، وضعیت شاخص مکالمات موفق (ASR) است که اغلب اپراتورها توانسته‌اند درصد خوبی را به خود اختصاص دهند. ضریب نفوذ ارتباطات سیار در ایران ،اکنون از مرز ۹۲ درصد گذشته و تعداد مشترکین ۷۷میلیون اشتراک را پشت سر گذاشته است. ضریب نفوذ همراه اول در اینترنت نسل سوم و چهارم در کشور ۳۷ میلیون مشترک و ایرانسل ۳۵ میلیون مشترک است. رایتل نیز در این میان سهم ۳ میلیونی دارد.  اینترنت تا هفت سال قبل تنها ۱۱ درصد روستاهای کشور را فرا گرفته بود، اما توسعه ارتباطات روستایی امروز آن را به بیش از ۹۷ درصد رسانده است. اکنون اتصال به شبکه ملی اطلاعات در ۹۰ درصد روستاهای بالای ۲۰ خانوار فراهم است و تا پایان دولت ۱۰۰درصد آن تکمیل خواهد شد.

ثبت دامنه‌های فارسی به یک میلیون و ۴۹۵ هزار رسید

از ابتدای ثبت دامنه‌های فارسی در کشور تاکنون یک میلیون و ۴۹۵ هزار و ۳۵۰ دامنه ثبت شده است و از بین پسوندهای ثبت‌شده‌ فارسی، پسوند ir با یک میلیون و ۴۸۷ هزار دامنه‌ فعال در صدر قرار دارد.
به گزارش ایسنا، پس از دامنه ir، دامنه co.ir با ۴۰۹۳ مورد، دامنه ایران با ۱۶۰۳ مورد و دامنه ac.ir با ۱۲۵۶ دامنه فعال هستند. همچنین دامنه‌های دیگری وجود دارند که کمتر از ۱۰۰۰ مورد به‌نام آنها ثبت شده است. دامنه id.ir با ۶۳۰ مورد، دامنه org.ir با ۲۷۸ مورد، دامنه sch.ir با ۲۵۳ مورد و دامنه gov.ir
با ۲۱۰ مورد نیز در رتبه‌های بعدی لیست قرار دارند. کمترین دامنه ثبت‌شده نیز متعلق به دامنه net.ir با ۲۷ دامنه فعال است. محمدجواد آذری جهرمی -وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- چندی پیش با اشاره به سابقه پژوهشگاه دانش‌های بنیادی در ورود اینترنت به ایران و نیز نامگذاری دامنه‌های اینترنتی از جمله دات‌آی‌آر (.ir) گفته بود: با توجه به اینکه مطابق با سند طرح کلان شبکه ملی اطلاعات، توسعه خط و زبان فارسی تا سال ۱۴۰۴ به‌عنوان یکی از اهداف راهبردی در نظر گرفته شده و دامنه فارسی ایران تأثیر زیادی در تحقق این هدف دارد، پیشنهاد می‌شود که امکان ثبت دامنه فارسی برای استارتاپ‌ها و کسب‌وکارها سریع‌تر از سازمان‌های دولتی فراهم شود.