چیزی از تئاتر روز دنیا کم نداریم
امیر مشهدی عباس
دبیر بیست
و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان
امروز که بر کرسی دبیری بیست و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان نشسته‌ام، به سال‌هایی نگاه می‌کنم که در این جشنواره به‌عنوان بازیگر، نمایشنامه‌نویس، طراح صحنه و کارگردان حضور داشتم. به سال‌هایی که تلاش می‌کردم به‌عنوان یک تولیدکننده، دغدغه‌هایم برای نسل آینده را بر صحنه به نمایش بگذارم و همواره منتقدانه به کسور جشنواره به‌عنوان تولیدکننده نگاه کنم. خُب حالا چرا نباید چنین کنم اگر دغدغه نسل فردای سرزمینم را دارم؟
روزگاری که پا به راه تولید نمایش کودک گذاشتم، فکر می‌کردم تئاتر تأثیرگذارترین رسانه دنیا بویژه برای مخاطب کودک و نوجوان است و همین‌طور مخاطب کودک و نوجوان، تأثیرپذیرترین مخاطب دنیاست، چرا که در سن آموزش است. امروز بیشتر از گذشته به این امر ایمان دارم.
وقتی به آثار جشنواره بیست و هشتم نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که این دغدغه به خوبی لحاظ و نمایش‌هایی که همیشه در باورهای غلط بزرگسالی غرق‌شده و افرادی فکر می‌کردند با نگاه آلوده به غرض‌های رنگارنگ، می‌توانند به تئاتر کودک و نوجوان لباسی جدید را بپوشانند، شاهد نیستیم. خدا را شاکرم، که امروز می‌توانیم بگوییم که تلاش عزیزانی که در این دو امدادی پرچم جشنواره را به دست من سپردند، به بار نشسته است.
اما سوی دیگر این ماجرا نظر شورای انتخاب دغدغه‌مندی است که توانسته‌اند در یک ارزیابی دقیق از میان بهترین نمایش‌های حوزه کودک و نوجوان، بهترین‌ها را انتخاب کنند و در روزهای آینده نگاه تخصصی هیأت داوران بر آن صحه خواهد گذاشت. این یعنی آنقدر متخصص در ارزیابی و داوری آثار این حوزه وجود دارد، که زمان آن فرارسیده که اگر تئاتر کشور زمینه آموزش عالی دارد و تئاتر عروسکی به‌دلیل تنوع ساختار قابل تدریس است، تئاتر کودک و نوجوان که بیش از اینها تنوع، تفکر و تخصص لازم دارد، ساختارمند زمینه تحصیلات عالی و تخصصی برای آن فراهم شود. پس به مسئولان، مدیران و سیاستگذاران یادآوری می‌کنم، اگر امروز احساس می‌کنید کودک‌‌مان نیاز به پزشک اطفال ندارد و از پزشک عمومی برای درمان آنها استفاده می‌کنیم، پس ایرادی هم ندارد که او هر تئاتری را ببیند! اما اگر به پزشک اطفال معتقد هستید به روح، نگاه و سلیقه کودکان فردای‌مان نیز بیندیشیم و نگاه تخصصی دانش‌محور و پژوهش‌محور را اولویت دهید.
اما رکن سوم این ماجراجویی، گروه‌های پرتلاش و حرفه‌ای هستند که متعهدانه و اندیشمندانه بلندپروازی خود را به صحنه نمایش هدایت کردند و حال با ایمان به تلاش‌شان، خود را در برابر قضاوت قرار داده‌اند؛ قضاوتی که بدون شک موجب رشد است و از این منظر همه حاضرین در جشنواره پیروز این میدان قضاوت‌اند. سویه دیگر میدان‌گاه جشنواره کودک و نوجوان، شاید واژه «بین‌المللی» باشد که کمتر به آن دقیق شده‌ایم و از آن آموخته‌ایم. تجربه حضورم در 8 جشنواره تئاتری بزرگ در نقاط مختلف جهان و بارها رقابت با گروه‌های خارجی در همین جشنواره کودک و نوجوان به من ثابت کرده که امروز با جرأت بگویم ما هیچ چیزی از تئاتر روز دنیا کم نداریم و چه بسا در مواردی جلوتر هم هستیم.
اگر بخواهیم نگاه نقادانه را در جهت رشد به کار بگیریم، باید بگویم که نمایش‌های آنها تصویرمحور و سرگرم‌کننده است، آنها کارشان را جدی می‌گیرند و به‌طور کلی تفاوت ما و آنها در کیفیت است.
اما از خود غافل نشویم که نمایش‌های ما به قصه و پیام اهمیت می‌دهند، چون آبشخوری مثل ادبیات غنی‌مان دارند. از همین منظر می‌گویم که چه گفتمان زیبایی شکل خواهد گرفت که اگر غنای فرهنگ و پیام ارزشمندمان را با کیفیت عجین کنیم! که به نظرم بزودی به آن خواهیم رسید و ان‌شاءالله پرچم‌داران بعدی این دو امدادی، این موضوع را به سر منزل مقصود خواهند رساند. در پایان، امیدوارم خداوند خلاقیت و فرصت کار کردن برای کودکان و نوجوانان را از ما نگیرد و توفیق خدمت به نسل فردا را بیشتر به ما عنایت کند که توفیقی از این بالاتر وجود ندارد.