تداوم رقابت ساختاری چین و امریکا

محسن شریعتی نیا
کارشناس مسائل چین
مسأله بین امریکا و چین یک مسأله ساختاری بین یک قدرت در حال ظهور با یک قدرت مسلط و تغییر موازنه موجود است. بنابراین با آقای بایدن هم این رقابت ادامه پیدا می‌کند اما شکل و حوزه‌های رقابت فرق خواهد کرد. بایدن یک رئیس جمهوری پیش‌بینی‌پذیر خواهد بود که دهه‌ها در حوزه‌های مختلف با چین کار کرده و آنها نیز بخوبی بایدن را می‌شناسند. بایدن متمرکز خواهد شد روی پیگیری دیپلماسی چندجانبه برای رقابت با چین و فشار بر آن  خواهد آورد و در همین راستا بر مسائل حقوق بشری متمرکز خواهد شد. در مورد مسائل تجاری و رقابت‌های اقتصادی نیز به نظر من بایدن به سختگیری‌های ترامپ اما به شیوه‌های متفاوت روی خواهد آورد. یکی دیگر از مسائلی که با پیروزی بایدن مورد توجه منطقه پاسیفیک قرار گرفته این است که آیا بایدن به پیمان تجاری فراپاسیفیک با شروط خاص خود امریکا باز می‌گردد یا خیر. اما آنچه  مشخص است اینکه اگر امریکا به این توافقتنامه بازگردد، به لحاظ تجاری رقابت دو طرف در سطح چندجانبه تشدید می‌شود. این اقدام می‌تواند با واکنش مثبت و استقبال آسیایی‌ها بخصوص رقبای چین مواجه شود. رقابت چین و امریکا در دریای چین جنوبی ادامه پیدا می‌کند. بایدن احتمالاً استراتژی ایندو پاسیفیک ترامپ را که درواقع نوعی تکامل استراتژی اوباما بود را با تغییراتی ادامه خواهد داد و در مورد تایوان هم تنش بین دو کشور به نوعی ادامه پیدا می‌کند. درمورد ایران هم اولویت بایدن این است که چین در اجرایی شدن برجام و گسترش آن و در بر گرفتن حوزه‌های جدید با امریکا همکاری کند. اما باید دید چین چه پاسخی به این رویکرد خواهد داد. چین احتمالاً به سیاست چندجانبه‌گرایی بایدن به‌صورت گزینشی پاسخ مثبت خواهد داد و برای مثال از بازگشت به پیمان پاریس و برجام استقبال خواهد کرد. در جمع‌بندی باید گفت رقابت ساختاری چین و امریکا در دوره جو بایدن هم ادامه پیدا خواهد کرد. با این حال باید دید تیمی که بایدن در مورد تعامل با چین تشکیل خواهد داد، متشکل از چه کسانی است و چه سیاست‌هایی را دنبال می‌کنند.