امریکا حق استفاده از مکانیسم ماشه را ندارد

گروه سیاسی/ آلمان، انگلیس و فرانسه در بیانیه‌ مشترکی که در نشست اخیر شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارت بر برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران منتشر کردند، بر تعهد خود برای حفظ و اجرای کامل توافق هسته‌ای ایران تأکید و اعلام کردند که تروئیکای اروپایی بیش از تعهدات خود کار کرد تا روند تجارت مشروع با ایران را تسهیل کند که شامل مکانیسم اینستکس نیز می‌شود. سه کشور اروپایی در ادامه این بیانیه درباره اطلاعیه ایران برای نصب سانتریفیوژهای جدید در تأسیسات غنی‌سازی نطنز، ابراز نگرانی کردند و گفتند: «این امر، ظرفیت غنی‌سازی ایران را افزایش داده و از محدودیت‌های برجام در این حوزه، تعداد و مکان سانتریفیوژها عبور می‌کند. ما از ایران می‌خواهیم از این گام‌ها اجتناب کند.» ابراز نگرانی درباره افزایش ذخایر اورانیوم غنی شده ایران که به گزارش آژانس به ده برابر محدودیت برجام رسیده است، از دیگر محورهای بیانیه اروپا بود. این سه کشور با اشاره به نشست کمیسیون مشترک برجام در یازدهم شهریور اعلام کردند که به تلاش‌های خود برای به عقب برگرداندن همه اقدامات هسته‌ای ایران تلاش خواهند کرد. این سه کشور اروپایی با اشاره به نامه امریکا به شورای امنیت سازمان ملل و ارجاع به رویه‌های ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ با هدف فعال کردن مکانیسم ماشه، یادآور شده است که همچنان بر مواضع اعلامی خود در بیانیه مشترک 20 آگوست پایبند است. این کشورها در آن بیانیه مشترک با اعلام اینکه امریکا عضوی از برجام به شمار نمی‌آید، حق رجوع این کشور به مکانیسم ماشه را رد و اعلام کردند که با امریکا همراهی نخواهند کرد. «میخائیل اولیانوف»، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین هم در صفحه توئیترش حمایت از آژانس، حمایت از توافق هسته‌ای، ضرورت بازگشت ایران به پایبندی کامل به تعهدات هسته‌ای و ابراز تأسف از موضع امریکا را چهار نکته اصلی عنوان کرد که در مذاکرات شورای حکام آژانس درباره راستی آزمایی در ایران مطرح شد. اولیانوف همچنین نوشت: «مذاکرات در شورای حکام آژانس نشان می‌دهد که عملاً هیچ‌کسی تلاش‌های مضحک امریکا برای نشان دادن خود به عنوان عضوی خودخوانده از توافق هسته‌ای را نمی‌پذیرد. واشنگتن خود را در سال ۲۰۱۸ با خروج از توافق هسته‌ای از موقعیتش محروم کرد.»
بیانیه آژانس در حالی منتشر شد که جدیدترین نشست شورای حکام آژانس به بررسی روند فعالیت هسته‌ای ایران و موضوعات اختلافی جدید پرداخت. این در حالی بود که آغاز همکاری‌های جدید میان ایران و آژانس و تفاهم برای دسترسی آژانس به مراکز مورد درخواست در ایران، به مانعی برای صدور یک قطعنامه علیه ایران در شورای حکام منجر شد تا کشورهای اروپایی به جای صدور یک قطعنامه دیگر که می‌توانست پرونده ایران را به شورای امنیت ارجاع دهد، به صدور یک بیانیه با مواضع تکراری اکتفا کند.
تفسیر عجیب و خودسرانه امریکا از قطعنامه 2231
محسن بهاروند، معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه ایران در نشست شورای حکام آژانس به تشریح مواضع ایران در خصوص برجام پرداخت. او با بیان اینکه گزارش مدیرکل بار دیگر نشان داد که سطح همکاری بین ایران و آژانس در همان سطحی که تاکنون بوده، می‌باشد، گفت: «حتی در شرایط دشوار ناشی از همه‌گیری کرونا، فعالیت‌های راستی آزمایی آژانس بدون هیچ مانعی انجام شده‌اند و بدون اخلال ادامه دارند. گزارش مدیرکل مجدداً حاکی از این است که آژانس به انجام مأموریت خود در رابطه با فعالیت‌های راستی‌آزمایی تحت برجام، ادامه می‌دهد.»
معاون وزیر خارجه ایران به اقدامات اخیر امریکا برای استفاده از مکانیسم «اسنپ‌بک» اشاره کرد و گفت: «دولت ایالات متحده اخیراً وارد فاز دیگری از خرابکاری شده که به نوعی با یک بحث حقوقی منحرف شده است. آنها موضوع به اصطلاح اسنپ‌بک را بر اساس یک تفسیر عجیب و غیرحرفه‌ای و قرائتی خودسرانه از قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت مطرح کردند. آنها قصد داشتند تا از این قطعنامه استفاده کنند، به طوری که وانمود کنند که از مشارکت‌کنندگان در برجام هستند.» بهاروند در ادامه افزود: «حقیقت ساده است، ایالات متحده عضو برجام نیست که بخواهد از به اصطلاح اسنپ‌بک استفاده کند و اگر برای تخریب برجام به قطعنامه ۲۲۳۱ استناد می‌کند، راه را اشتباه رفته است؛ زیرا اولاً هدف اصلی قطعنامه ۲۲۳۱ حفظ توافق و ارتقای اجرای برجام است، نه تبدیل آن به ابزاری برای تخریب برجام؛ و ثانیاً انجام اسنپ بک دارای رویه‌ای مشخص است که از طریق کمیسیون مشترک اعضای برجام می‌گذرد و برای این کار، طرف آغازگر باید عضو کمیسیون مشترک باشد تا بتواند آن کار را انجام دهد. حتی اگر امریکا عضو برجام هم بود، بدون اجرای تعهدات برجامی توأم با حسن نیت خود، نمی‌توانست به اسنپ‌بک استناد کند.» این دیپلمات ارشد ایرانی همچنین در واکنش به هشدار اروپا برای بازگشت ایران به تعهدات برجامی‌اش گفت: «اروپایی‌ها باید تعهدات خود را به طور کامل و مؤثر ذیل برجام اجرا کنند و البته پاسخ سؤال مطرح شده منفی خواهد بود اگر ایران نتواند از حقوق خود طبق برجام و قوانین بین‌المللی به طور کلی بهره‌مند شود. در صورت عدم توازن بین حقوق و تعهدات ایران بر اساس توافقنامه و تضعیف چند جانبه‌گرایی و تداوم حاکمیت یکجانبه‌گرایی به صورت فعال یا منفعل، باز هم پاسخ منفی است.»