انجیرکاران و دامداران متهمان آتش‌سوزی جنگل‌های استهبان

زهرا کشوری
خبرنگار
آتش در «خرمن‌کوه» و «گردنه سبز» استهبان فارس پس از سه روز خاموش شد اما ۱۵ مرد در مرتع واقع در ارتفاع سه هزار متری این کوه جنوب شرق فارس ماندند تا به محض خیز دوباره شعله‌ها دست به کار شوند و سروکوهی، ارژن و کیکم‌ها را از دهان آتش بیرون بکشند! در سه روز گذشته هر بار که جنگلبان‌ها، نیروهای مردمی و دولتی، آتش را عقب راندند و مطمئن شدند که حریق خاموش شده، آتش موزیانه دوباره  برتن طبیعت  زخم زد و از شولای سبزش، زمین سوخته‌ای بر جا گذاشت؛ باد هم با آتش همداستان شد تا پیش از رسیدن نیروها تن گون‌ها و تنگرس‌ها را چنان خاکستر کند که انگار هرگز نبوده‌اند. جنگل‌های استهبان هم مثل همه زاگرس، کوهستانی و صعب العبور است و تا نیروها به ارتفاعات سه هزاری متری خرمن‌کوه برسند آتش چون اسبی رم‌کرده، برتن پوشش سبز جنگل آن تاخته و رفته است و از رد آن جز خاکستر و دود چیز باقی نمانده است.
نیروی‌های مردمی و دولتی هم پس از ساعت‌ها پیاده روی با آتش‌کوب‌ و بیل به جنگ آتش رفتند اما رسول حاجی باقری دبیر گروه مردمی دیده بان استهبان به «ایران» می‌گوید:«گاهی آتش آنقدر زیاد بود که جز تماشا کردن و آه کشیدن کاری از دست کسی بر نمی‌آمد.»
او وقوع آتش‌سوزی‌های مکرر در خرمن کوه و گردنه سبز را معمایی می‌داند که حل کردنش آسان نیست. باقری می‌‌گوید: «خرمن کوه منطقه‌ای دور از دسترس است. اطراف آن سکونتگاه‌های انسانی یا زمین‌های کشاورزی وجود ندارد. بنابراین در این آتش‌سوزی‌ها یا پای دامداران در میان است یا شکارچی‌ها. » روایت او از آنچه در سه روز گذشته بر سر خرمن‌کوه رفت طعنه به عمدی بودن آتش‌سوزی‌هاست. حاج باقری می‌گوید: «آتش را در یک منطقه خاموش کردند. نزدیک به یک ساعت هم منتظر شدند تا اگر دوباره شعله کشید خاموشش کنند اما اتفاقی نیفتاد؛ به محض ترک منطقه دوباره آتش از تن درختان آن بالا رفت.» او این احتمال را هم می‌دهد برخی با آتش زدن پوشش سبز استهبان، به‌ دنبال گسترش باغ‌های انجیر منطقه باشند.
استهبان بزرگترین انجیرستان دیم کشور را در جغرافیای خود داشت؛ بعد از ساخت سد سیوند انجیرستان رو به خشکی نهاد! مردم برای جلوگیری از خشک شدن باغ‌‌هایشان به سمت آبیاری باغ‌ها رفتند! آبیاری انجیرستان  سبب محصولی پرآب و خوشمزه‌ترمی شود. محصول زیر دندان کشاورزان  منطقه مزه کرده و باعث شده  هم با تخریب منابع طبیعی و مراتع، باغ‌هایشان را گسترش دهند و هم با حفر چاه های عمیق سفره‌های زیرزمینی را در معرض خطر قرار دهند.
اسماعیل کهرم کارشناس شناخته شده، انجیر را بلای طبیعت استهبان می‌داند که چون شوکران، زهری شیرین را به کام طبیعت آن می‌اندازد تا در مرگی تدریجی تمام شود. به گفته کهرم میزان تخریبی که توسط انجیرکاری غیرمجاز به محیط‌های طبیعی وارد می‌شود، تا سر  «خرمن‌کوه» کشیده شده است. همین مسأله هم سبب شده تا حاج باقری یکی از متهمان احتمالی آتش‌سوزی‌های اخیر استهبان را «انجیرکاران »منطقه بداند؛  آتش‌سوزی‌هایی که به گفته او باعث شده، نیروهای منابع طبیعی از خواب و خوراک بیفتند و اگر کمک نیروهای مردمی نبود از پس خاموش کردن آتش‌سوزی‌ها برنمی آمدند. مجاهدمهدی علیشاهی رئیس منابع طبیعی استهبان در سه روز گذشته ۱۶ ساعت پیاده رفته است تا بتواند با کمک نیرو‌ها آتش را خاموش کند.
حاج باقری حضور بالگردهای آبپاش را با توجه به صعب العبور بودن منطقه الزامی می‌داند و می‌گوید: «ولی متأسفانه بالگردی در منطقه حضور نداشت؛ البته مجاهدمهدی علیشاهی رئیس منابع طبیعی استهبان در گفت‌و‌گو با «ایران»احتمال می‌دهد آتش‌سوزی در خرمن‌کوه کار دامداران محلی باشد. اما می‌گوید: «مقصر آتش‌سوزی» گردنه سبز «خانواده گردشگری بوده که آتش بر جامانده از آنها سبب گُر گرفتن زاگرس در استهبان می شود؛ پلاک ماشین این خانواده شناسایی و به مراجع قضایی اعلام شده است.» هنوز حجم خسارت وارده در آتش‌سوزی سه روزه استهبان برآورد نشده است. براساس آمارهای اعلام شده از سوی سازمان جنگل‌ها و سازمان محیط زیست به‌عنوان دو متولی حفاظت از عرصه‌های طبیعی، ۹۵ درصد از آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع، منشأ انسانی دارد.
حاج باقری فعال محیط زیست استهبان اعتقاد دارد اگر برخورد قانونی و جدی با متخلفان عرصه‌های طبیعی از جمله عاملان آتش‌سوزی مناطق جنگلی و مرتعی صورت بگیرد، حجم آتش‌سوزی کاهش خواهد یافت.

نیم نگاه

اسماعیل کهرم کارشناس شناخته شده ، انجیر را بلای طبیعت استهبان می داند که چون شوکران، زهری شیرین را به کام طبیعت آن می اندازد تا در مرگی تدریجی تمام شود. به گفته کهرم میزان تخریبی که توسط انجیرکاری غیرمجاز به محیط‌های طبیعی وارد می‌شود، تا سر  «خرمن‌کوه» کشیده شده است اما  رئیس منابع طبیعی استهبان در گفت و گو با «ایران» احتمال می دهد آتش سوزی در خرمن‌کوه کار دامداران محلی باشد