گروه اقتصادی / تجهیز 165هزار چاه کشاورزی به کنتور هوشمند برق، اقدامی مهم برای صرفه‌جویی جدی در مصرف آب و برق در بخش کشاورزی است.
تجهیز چاه‌های کشاورزی به کنتور هوشمند برق از جمله تکالیف وزارت نیرو در سال‌های گذشته بوده است، هرچند در دولت تدبیر و امید، اقدام جدی در این زمینه صورت نگرفت.
حامد احمدی، مدیرکل هوشمندسازی و فناوری‌های نوین شرکت توانیر گفته که کنتورهای مشترکان دیماندی(۳۰ کیلووات و بیشتر) در بخش‌های کشاورزی و صنعتی باید برای تابستان ۱۴۰۲ کنترل‌پذیر شوند و افزوده که رصد و کنترل‌پذیری چاه‌های آب کشاورزی از طریق کنتورهای هوشمند، یکی دیگر از رسالت‌های توانیر برای سال آینده محسوب می‌شود که مدیریت منابع آب باید با کنتورهای هوشمند انجام شود.
تجهیز چاه‌های کشاورزی به کنتورهای هوشمند برق، یکی از مراحل ساماندهی چاه‌ها و یک مرحله بعدتر از برق‌دارکردن چاه‌های بدون برق با مصرف سوخت دیزلی است.
سهم مصرف آب بخش کشاورزی در ایران حدود ۹۰ درصد، شرب ۸ درصد و صنعت و معدن ۲ درصد است، در صورتی‌که در کشورهای توسعه‌یافته سهم بخش کشاورزی ۳۰ درصد، شرب و بهداشت ۱۱ درصد و سهم بخش صنعت و معدن ۵۹ درصد است.
گفته می‌شود که در حال حاضر 317 هزار حلقه چاه برق‌دار در کشور وجود دارد.
بر این اساس، اکنون نزدیک به نیمی از آنها به کنتورهای هوشمند مجهز شده‌اند و قرار است که بقیه چاه‌های برق‌دار نیز به کنتور هوشمند مجهز شوند. پروژه برقی‌سازی چاه‌های کشاورزی کشور، پیش‌تر و بر اساس یک برنامه چهار ساله به شرکت‌های توزیع برق در استان‌ها ابلاغ شده است.
نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز پیش‌تر، بانک مرکزی را مکلف به پرداخت دو هزار میلیارد تومان تسهیلات ریالی به منظور تأمین برق چاه‌های کشاورزی کرده‌اند.
واقعیت این است که آمار دقیق و روشنی از تعداد چاه‌های فعال بدون شناسنامه یا چاه‌های بدون برق و دارای سوخت دیزلی وجود ندارد. هرچند که آمارهای غیررسمی از حضور نزدیک به 100 هزار حلقه چاه فعال کشاورزی با سوخت دیزلی در کشور حکایت دارد.
سخنگوی صنعت برق، پیش‌تر از برقی کردن ۷۵ هزار حلقه چاه آب کشاورزی که با موتور دیزلی کار می‌کند از محل صرفه‌جویی سوخت خبر داده بود.
اما راندمان چاه‌های بدون برق و چاه‌های برق‌دار چه تفاوتی با هم دارد؟
سهم چاه‌های برق‌دار نسبت به چاه‌های دیزلی در میزان برداشت آب زیرزمینی 70 به 30 درصد است. 
گفته می‌شود که سالانه بین سه تا چهار میلیارد لیتر گازوئیل برای برداشت آب از چاه‌‌های کشاورزی دیزلی در کشور مصرف می‌شود.
با برق‌دار کردن چاه‌های کشاورزی، احتمال دارد که سالانه حدود ۷۵۰ میلیون لیتر گازوئیل صرفه‌جویی شود.
از کاهش سختی کار و افت هزینه‌های کشاورزان، افت مصرف سوخت فسیلی، حفظ محیط‌‌زیست، کاهش آلایندگی آب و خاک و کنترل میزان مصرف آب به‌عنوان بخشی از مزایای نصب کنتورهای هوشمند در چاه‌ها یاد می‌شود.
با این حال، آیا صنعت کنتورسازی توان پاسخگویی به نیاز این حجم کنتور هوشمند مورد نیاز را دارد؟
علیرضا جلالی‌طلب، مدیرعامل شرکت صنایع سنجش انرژی بهینه‌سازان توس، سازنده انواع کنتورهای برق، آب و گاز به «ایران» گفته است، ظرفیت تولید سالانه کنتورسازان کشور حدود 10 میلیون کنتور بوده که در حال حاضر 5 شرکت بزرگ تولیدکننده کنتور با 20 درصد ظرفیت خود مشغول به کار هستند.
به گفته وی، هوشمند‌سازی نوک پیکان نجات مدیریت مصرف آب، برق و سوخت کشور بوده که در صورت تأمین منابع مالی، کنتورسازان ظرف یک‌سال توان پاسخگویی به نیاز نصب کنتورهای هوشمند برق در چاه‌های کشاورزی را دارند. وی، میزان مطالبات معوق کنتورسازان از شرکت‌های توزیع نیروی برق را حدود 1200 میلیارد تومان برآورد کرد و گفت که در صورت تأمین منابع مالی، تجهیز چاه‌های برق‌دار به کنتور‌های هوشمند بشدت افزایش خواهد یافت.
از برق‌دار کردن چاه‌های بدون برق و تجهیز این دسته از چاه‌ها به کنتورهای برق هوشمند به‌عنوان یکی از برنامه‌های مهم وزارت نیرو در دولت سیزدهم یاد می‌شود. در این راستا وزارت نیرو، برنامه‌های متعددی را در دستور کار خود دارد.
فراموش نکنیم که سال گذشته نیز شرکت‌های توانیرو بهینه‌سازی مصرف سوخت، با هدف برقی کردن چاه‌های کشاورزی از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر تفاهمنامه‌ای را به امضا رساندند که بر این اساس، ۶۰ هزار چاه کشاورزی در طول سه سال برق‌‌دار می‌شوند.
با برق‌دار شدن این تعداد چاه‌ کشاورزی، 80 درصد هزینه جاری کشاورزان کاهش یافته، تردد 50 هزار نفتکش برای سوخت‌رسانی به چاه‌های کشاورزی از جاده‌ها حذف شده و ۱.۶ میلیارد دلار هم از محل سوخت مایع چاه‌های کشاورزی صرفه‌جویی خواهد شد.
تعیین تکلیف چاه‌های بدون برق و چاه‌های فاقد کنتور هوشمند ازجمله اهداف برنامه‌ای سال‌های قبل بوده که وزارت نیرو اکنون به دنبال ساماندهی و به سرانجام رساندن آنها است.
در صورت تعیین تکلیف این چاه‌ها، صرفه‌جویی جدی در مصرف آب، برق و گازوئیل صورت خواهد گرفت. بدون شک، با عزم و اراده کنونی، پرونده این چاه‌ها نیز بسته خواهد شد.

دانش‌بنیان‌ها شرکت‌های نفتی را سودده کردند

مدیرعامل شرکت صنایع تجهیزات نفت اعلام کرده که به دلیل حمایت دانش‌بنیان‌ها شرکت‌های زیان‌ده نفتی از زیان خارج شده و سودده هم شده‌اند. حسن وفایی در گفت‌و‌گو با «ایران»، درباره نامه وزیر نفت پیرامون ممنوعیت واردات 50 قلم کالا و تجهیزات مصرفی دارای تولید مشابه در داخل در صنعت نفت، گفت که این بخشنامه درحمایت ازکالاهای تولید داخل تأثیرگذار بوده و باعث شده تا رویکرد کارفرما به استفاده از تولیدات داخلی متمرکز باشد.
به گفته وی، ارزش شیرآلات صنعتی و تجهیزات سرچاهی نفت مورد نیاز صنعت نفت، گاز و پتروشیمی در سال 250 میلیون یورو بوده که در حال حاضر تولیدکنندگان داخلی ظرفیت ساخت تا 95 درصد تجهیزات مورد نیاز صنعت نفت را دارند.
وفایی، درباره امکان تأمین منابع شرکت‌های صنعت نفت از بازار سرمایه هم گفت که در صورت حضور شرکت‌های نفتی در بورس، بخشی از منابع مورد نیاز آنها از بازار سرمایه تأمین می‌شود.


سهمیه‌بندی‌ گاز سی‌ان‌جی در صورت کمبود گاز

رئیس انجمن سی‌ان‌جی با اشاره به اینکه کاهش و سهمیه‌بندی گاز به ما ابلاغ شده است، گفت: در صورت کمبود گاز پس از صنایع، پتروشیمی و سیمانی‌ها، گاز سی‌ان‌جی‌ها هم سهمیه‌بندی شود.
با کاهش و قطعی گاز برخی از پتروشیمی‌ها و حتی صنایع، گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر قطعی گاز پتروشیمی‌ها وجود دارد. اردشیر دادرس، رئیس انجمن صنفی سی‌ان‌جی گفت: خوشبختانه تا کنون کاهش یا قطعی گاز برای جایگاه‌های سوخت وجود نداشته است.
وی ادامه داد: البته باید در نظر داشت که این مسأله به ما ابلاغ شده است که در صورت کمبود گاز پس از صنایع، پتروشیمی و سیمانی‌ها در صورت کسری گاز، گاز سی ان جی‌ها هم سهمیه‌بندی شود.
دادرس در پاسخ به این سؤال که سهمیه‌بندی به چه شکل انجام می‌شود، گفت: با توجه به اینکه هنوز اعمال محدودیت نشده است اطلاعات دقیقی از این مسأله در دست نیست و به نظر می‌رسد با توجه به عرضه و تقاضا سهمیه‌بندی اعمال شود.


میزان بارش‌ها در حوضه‌های اصلی آبریز به 4/35 میلیمتر رسید

میزان بارش در حوضه‌های آبریز اصلی کشور از ابتدای سال آبی جاری (ابتدای مهرماه) تا آخر آذرماه در حالی به ۳۵.۴ میلیمتر رسیده که در مقایسه با دوره بلندمدت حدود ۲۴ میلی‌متر کاهش را نشان می‌دهد.
 امسال هم وضعیت بارشی کشور چندان مناسب ارزیابی نمی‌شود و با وجود بارش‌های اخیری که اتفاق افتاده هنوز با دوره بلندمدت فاصله دارد. حوضه‌های آبریز اصلی کشور شامل خلیج‌ فارس و دریای عمان، دریاچه ارومیه، دریای خزر، فلات مرکزی، قره قوم و مرزی شرق از ابتدای سال آبی جاری تا آخر آذرماه ۳۵.۴ میلیمتر بارش دریافت کرده‌اند و این در حالی است که میزان بارش‌های آن در دوره بلندمدت ۵۴ ساله ۵۹.۳ میلیمتر بوده است.