گروه اقتصادی/خاموشی‌ها که علت اصلی آن افت سرمایه‌گذاری در ایجاد ظرفیت نیروگاهی طی 8 سال قبل بود، سال گذشته به صنایع و تولید آنها آسیب وارد کرد. اما امسال برنامه همکاری این بخش با صنعت برق به گونه‌ای طراحی شده است که نه تنها مشکلات برقی صنایع حداقلی شود، بلکه پاداش همکاری نیز به این بخش اختصاص یابد. در این‌باره مدیرعامل توانیر می‌گوید که «فرایند امضای تفاهمنامه همکاری با صنایع از ماه‌ها قبل کلید خورد و در این مدت وزارت نیرو و صمت جلساتی با صنعتگران داشتند و طرح‌های مدیریت بار و همکاری‌ها میان صنعت برق و این بخش به شکلی در نظر گرفته شد که در کار تولید و مدیریت بازار این بخش اختلالی ایجاد نشود.»
آنطور که آرش کردی می‌گوید: «امسال صنایع تنها برنامه‌های تعطیلات و تعمیرات سالانه خود را در زمان‌هایی که صنعت برق اعلام می‌کند، به اجرا می‌گذارد و مشترکان صنعتی همکار با برق در فصل اوج مصرف، اگر همکاری لازم را با برنامه‌های مدیریت بار برق داشته باشند و در ماه‌های بعد مصرفشان از دیماند (حداکثر مصرف در یک زمان) تجاوز کند، جریمه نخواهند شد.»
البته در سال‌های اخیر نیز به ازای همکاری‌های صنایع، پاداش‌هایی به این بخش اعطا شد. به این ترتیب که در ازای این همکاری، در سال 1399 نزدیک به 400 میلیارد تومان و در سال 1400 بیش از 800 میلیارد تومان تخفیف در بهای برق مصرفی صنایع همکار اعمال شد. اما قطعی برق پی در پی نیز در صنایع رخ می‌داد که بابت آن هماهنگی‌های لازم انجام نشده بود و این مسأله آسیب‌زا بود. اما امسال همکاری‌ها از 15 خردادماه مطابق با مصوبات و مذاکرات شکل گرفته و تاکنون خاموشی بدون هماهنگی بر صنایع تحمیل نشده است. این موضوع وجه تمایز برنامه امسال از سال‌های قبل است. علاوه بر این، امسال نیروگاه‌هایی نیز از سوی بخش صنعت وارد مدار می‌شود که به تأمین پایدار برق این بخش کمک خواهد کرد.
ریشه ناترازی صنعت برق
اما چرا خاموشی‌ها در دو سال اخیر تشدید شد و نگرانی از احتمال وقوع مجدد آن از کجا نشأت می‌گیرد؟ در این رابطه حمیدرضا صالحی، دبیرکل فدراسیون انرژی و نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق تهران به «ایران» توضیح می‌دهد: «از چند سال قبل تراز تولید و مصرف برق کشور از هم فاصله گرفت و کسری تولید برق کشور به بیش از 19 هزار مگاوات رسید. چراکه سرمایه‌گذاری کافی انجام نشد و تنها نیمی از برنامه تکلیفی رقم خورد. امسال برنامه دولت این است که حدود 6 هزار مگاوات نیروگاه جدید به ظرفیت نیروگاهی کشور افزوده شود؛ اما همچنان 13 هزار مگاوات کسری وجود دارد. اما نیروگاه‌سازی کار آسانی نیست و علاوه بر سرمایه نیازمند زمان است. به عبارتی در کوتاه مدت ساخت نیروگاه حتی در صورت وجود منابع مالی ممکن نیست. در این شرایط، از آنجایی که اولویت تأمین برق، بخش خانگی است؛ برای مدیریت این ناترازی دولت به دنبال همکاری با صنایع و کشاورزی است.»
او با اشاره به اینکه برنامه همکاری صنایع با برق از ماه‌ها پیش دنبال شده است، عنوان می‌کند: «جلساتی میان وزارت صمت و وزارت نیرو با صنایع برگزار و جداول زمانبندی همکاری نیز به صنایع ابلاغ شده است. دولت در نظر دارد که با شکل دهی این همکاری‌ها از وقوع خاموشی در تمام بخش‌های مصرفی جلوگیری کند و در کنار آن برنامه توسعه ضربتی ظرفیت نیروگاهی کشور را نیز عملی کند تا به مرور خاموشی‌ها ریشه کن شود.»
صالحی با اشاره به بدهی 84 هزار میلیارد تومانی صنعت برق به بخش خصوصی در پایان دولت قبل، اظهار می‌کند: «به خاطر بدهی‌ها و بدعهدی‌های دولت قبل، در سال‌های پایانی آن بخش خصوصی حاضر به سرمایه‌گذاری در صنعت برق نبود و همین مسأله موجب شد تا کسری تراز برق بیشتر شود. آن زمان اقدامی صورت نگرفت تا سرمایه‌گذاری در این صنعت برای بخش خصوصی توجیه پذیر باشد. حتی بسیاری از شرکت‌ها به مرز ورشکستگی رسیدند. بی‌ثباتی و برنگشتن سرمایه‌گذاری‌ها، مانع از تداوم سرمایه‌گذاری شد. اما اکنون به نظر می‌رسد عزم اصلاح شرایط وجود دارد و امیدواریم که بر پایه تجربه‌های جهانی این روند اصلاح شود. صنعت برق در تمام جهان یکی از صنایع مهم با توجیه اقتصادی است.»
این عضو اتاق بازرگانی ایران با اشاره به اینکه اقتصاد نیازمند تداوم تولید است و لازمه تداوم تولید تأمین انرژی است، می‌گوید: «اغلب صنایع ایران کالاهای تولیدی خود را امروز به نرخ‌های جهانی می‌فروشند. از این‌رو مشکلی با پرداخت قیمت تمام شده برق ندارند و اگر تأمین برق آنها پایدار انجام شود، سودآوری بیشتری خواهند داشت. از این‌رو دولت باید برنامه‌های خود را به سمت تأمین پایدار برق این بخش سوق دهد. یکی از اقداماتی که وزیر محترم نیرو نیز از آن حمایت می‌کند، فروش برق با قیمتی اقتصادی به صنعت است که از کانال بورس می‌تواند انجام شود. صنایع انرژی بری مانند فولادی‌ها، پتروشیمی‌ها و سیمانی‌ها می‌توانند از این فرایند برق خود را تأمین کنند. امید است که با بازتعریف سیاست‌های صنعت برق، مشکل خاموشی‌ها طی سال‌های آتی کاملاً رفع شود.»
تلاش وزارت نیرو برای حداقل کردن مشکلات بخش صنعت
در این رابطه وزارت نیرو نیز در روزهای اخیر اعلام کرد که این وزارتخانه به دنبال حداقل کردن مشکلات تأمین برق صنایع است و شانتاژ خبری مبنی بر توقف فعالیت کارخانه‌های فولادی تکذیب می‌شود؛ به طوری که دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران می‌گوید: «متأسفانه در سال گذشته و دولت قبل بار محدودیت انرژی را به دوش صنعت فولاد گذاشتند اما در سال‌جاری با هماهنگی‌های شکل گرفته تلاش می‌کنیم که این موضوع مدیریت شود. هرگونه برداشت مبنی بر تعطیلی 3 ماهه کارخانه‌های فولاد را قویاً تکذیب می‌کنیم.
«سیدرسول خلیفه سلطانی» با اشاره به رشد سالانه صنایع کشور در سایه تأمین برق پایدار بیان می‌کند: «صنعت فولاد کشور مشابه سایر صنایع نظیر پتروشیمی، سال به سال یک رشد 7 تا 8 درصدی دارد که همین مسأله زمینه افزایش مصرف را ایجاد می‌کند. تلاش وزارت نیرو برای حداقل کردن مشکلات ناشی از ناترازی تولید و مصرف برق به وضوح قابل مشاهده است که در قالب تفاهم با مشترکین صنعتی تبلور پیدا می‌کند و حتماً به نتیجه مثبت‌تر نسبت به شرایط سال گذشته ختم می‌شود.»
گفتنی است، همکاری‌های مدیریت بار امسال شامل بخش کشاورزی نیز می‌شود. به این ترتیب که بخش کشاورزی با توجه به مشوق‌های تعریف شده و برنامه‌های تدوین شده، اگر از برق چاه‌های کشاورزی به مدت پنج ساعت در بازه زمانی 11 تا 18 (که در تفاهمنامه همکاری درج می‌شود) استفاده نکنند و زمان آبیاری را به ساعات دیگر انتقال دهند، از برق رایگان در 19 ساعت باقی‌مانده شبانه‌روز استفاده می‌کنند.
در همین حال، بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، 15 هزار مگاوات نیروگاه حرارتی، 10 هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر و 10 هزار مگاوات نیروگاه صنایع، باید طی چهار سال دولت سیزدهم به مدار بیاید. با کمک این نیروگاه‌ها، ظرفیت اسمی صنعت برق کشور از 100 هزار مگاوات عبور خواهد کرد و بخشی از ناترازی‌ها رفع خواهد شد. اما به گفته کارشناسان این افزایش تولید باید همراه با اصلاح مصرف باشد. به عبارتی فقط در بخش صنعت، صنایع که بیش از 37 درصد مصرف برق کشور را به خود اختصاص می‌دهند، باید با ارتقای راندمان تجهیزات صنعتی و جلوگیری از پرت انرژی، بهره وری را افزایش و مصرف انرژی از جمله برق و گاز را کاهش دهند. در سایر بخش‌ها مانند خانگی و اداری نیز این امر الزامی است.

بررسی مقامات امریکایی نشان می‌دهد که تحریم نفت روسیه از سوی ایالات متحده نه تنها درآمدهای نفتی روسیه را کم نکرده بلکه در این مدت روسیه درآمد نفتی بیشتری به دست آورده است. علت آن هم افزایش قیمت نفت خام در 100 روز اخیر است. به عبارت دیگر، امریکا و اتحادیه اروپا در واکنش به حمله روسیه به همسایه خود، واردات نفت از این کشور را ممنوع کرده‌اند. اگرچه این اقدامات، تجارت جهانی سوخت‌های فسیلی روسیه را مختل کرده اما باعث افزایش جهانی قیمت‌های نفت و گاز شده است.
به گزارش رویترز، مقام ارشد وزارت خارجه امریکا در امور امنیت انرژی به قانونگذاران این کشور اعلام کرد درآمد روسیه از فروش سوخت‌های فسیلی شاید اکنون بیشتر از پیش از جنگ اوکراین شده باشد، زیرا قیمت‌های بالاتر جهانی، تأثیر تحریم‌های غربی را خنثی کرده است. آموس هوچ استاین در پاسخ به اینکه آیا مسکو اکنون از فروش نفت و گاز طبیعی، نسبت به چند ماه پیش از جنگ اوکراین، پول بیشتری به دست می‌آورد، به کمیته فرعی سنا در امور اروپا و همکاری امنیت منطقه‌ای گفت: نمی‌توانم منکر این موضوع شوم. هوچ استاین گفت: افزایش تقاضای جهانی برای نفت از سوی مصرف کنندگان در پساکرونا، بسیار بیشتر و بالاتر از پیش‌بینی همه بود.
همزمان روسیه موفق شده است با عرضه تخفیف بیشتر نسبت به نفت کشورهای دیگر، محموله‌های نفتی بیشتری به خریداران دیگری از جمله چین و هند بفروشد. طبق آمار شرکت تحقیقاتی کپلر، خرید نفت روسیه توسط هند در مه نسبت به ماه پیش از آن بیش از دوبرابر افزایش یافت و به بالای ۸۴۰ هزار بشکه در روز رسید و احتمالاً در ژوئن همچنان رشد خواهد کرد.

شرکت آب و فاضلاب استان تهران درباره افزایش شدید مصرف آب در پایتخت هشدار داد. به گزارش شرکت آب و فاضلاب استان تهران، معاون نظارت بر بهره‌برداری شرکت تأمین و تصفیه آبفای استان تهران گفت: در چند روز گذشته مصرف آب، روزانه بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار متر مکعب افزایش داشته به نحوی که میزان مصرف آب از حدود ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار متر مکعب در روز یکشنبه ۱۵ خرداد، هم اکنون به حدود ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار متر مکعب رسیده است.
عبدالحسین مجدی‌زاده افزود: سال گذشته در اوج گرما در ماه‌های تیر و مرداد، مصرف آب تهران به ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار متر مکعب رسید که عدد فعلی در حال نزدیک شدن به آن عدد است. وی گفت: اگر همشهریان تهرانی روزانه حدود ۱۰ درصد (حدود ۳۰۰ هزار متر مکعب) در مصرف آب صرفه‌جویی کنند براحتی می‌توان فصل گرما را پشت سر گذاشت.