گروه اقتصادی/  در شرایط اقتصادی موجود، شرکت‌های کشت و صنعتی و دامپروری ناگریز از تولید محصولات کشاورزی با ارزش‌افزوده بالا هستند. این مهم در حوزه فناوری منحصراً با دستیابی به دانش فنی تولید بذر که پیچیده‌ترین قسمت تولید محصولات کشاورزی است میسر می‌شود. در حال حاضر در کشور ما تولید بذر هیبرید مورد نیاز زارعین به غیر از رقم ذرت بذری 704 که آن هم توسط یوگسلاوی سابق در اختیار مؤسسات تحقیقاتی کشور گذاشته شده است هنوز رقم دیگری تولید نشده و اصولاً تکنولوژی تولید با کیفیت بذر در اختیار امریکا و کشورهای غربی بوده و هم‌اکنون بیش از 90درصد بذر هیبرید مورد نیاز کشور با ارقام وارداتی و قیمت‌های گزاف وارد و توسط کشاورزان کشت می‌شود. بنابراین می‌توان ادعا کرد که در بخش کشاورزی هیچ هدفی بیشتر از تولید با کیفیت بذر و نهال مصداق اقتصاد مقاومتی نیست. بررسی‌ها نشان می‌دهد که شرکت‌های کشت و صنعتی به دلیل وابستگی نهاده‌های تولید و خوراک دامی به واردات، از طریق تغییرات نرخ ارز و افزایش سطح عمومی قیمت‌ها تأثیرات بیشتری نسبت به دیگر صنایع می‌پذیرند. همچنین صورت‌های مالی شرکت‌های بورسی شاغل در این صنعت نشان می‌دهد که حاشیه سود عملیاتی این صنعت نسبت به دیگر صنایع کمتر بوده که این موضوع در سال 1400 و با افزایش نرخ خرید محصولات (از جمله شیر)، تا حدودی بهبود یافته است. افزایش در نرخ خرید محصولات در 9ماهه منتهی به آذرماه سال‌جاری منجر به این شد که درآمد عملیاتی اکثر شرکت‌های شاغل در این صنعت افزایش یابد.
در حال حاضر 40نماد در این صنعت درج شده و میانگین حاشیه سود عملیاتی این صنعت در حدود 21درصد است. نسبت قیمت به سود (P/E) صنعت نیز در حدود 10درصد است که از میانگین بازار بالاتر است. (کاهش این نسبت که از تقسیم قیمت سهام بر سود انتظاری به دست می آید ، می تواند به معنای ارزندگی بیشتر صنعت باشد) همان‌طور که در نمودار مشخص است، با کاهش قیمت سهام و افزایش درآمد‌ها در دوره جاری نسبت (P/E) صنعت همواره کاهش یافته و به کمترین مقدار خود از ابتدای سال رسیده است. همچنین ارقام موجود در جدول، بهبود عملکرد این صنعت در سال‌جاری را نشان می‌دهد. در ادامه به بررسی عملکرد 6شرکت منتخب در این صنعت می‌پردازیم.
افزایش 56 درصدی درآمدهای عملیاتی «زشریف»
کشت و صنعت شریف‌آباد (نماد زشریف)، در زمینه دام و محصولات دامی مشتمل بر گاو شیری، شیر و محصولات لبنی فعالیت می‌کند. همچنین این شرکت در حوزه تولید محصولات زراعی همچون یونجه، ذرت علوفه‌ای، گندم، جو، کلزا و درختان بادام، گردو و پسته فعالیت دارد. طبق صورت‌های مالی منتشر شده برای سال مالی منتهی به آذرماه 1400، این شرکت در حدود 441 میلیارد تومان درآمد عملیاتی داشته که در مقایسه با سال مالی گذشته، با افزایش 56 درصدی روبه‌رو شده است. با وجود افزایش درآمد‌های عملیاتی، شرکت در بخش مخارج عملکرد مطلوبی از خود به جای نگذاشته است به طوری که هزینه‌های فروش عمومی و اداری و هزینه‌های مالی شرکت پیش از 2 برابر شده و بهای تمام شده تولیدات شرکت با افزایش 56 درصدی روبه‌رو شده است. این شرکت توانست در سال مالی مذکور در حدود 76 میلیارد تومان سود خالص (31 تومان به ازای هر سهم) شناسایی کند. با افزایش هزینه‌ها، حاشیه سود عملیاتی شرکت به حدود 17 درصد رسیده است.
افزایش 75 درصدی درآمدهای عملیاتی «زشگزا»
شرکت شیر و گوشت زاگرس شهرکرد (نماد زشگزا)، دارای واحد پرورش و تولید گاو‌های شیری با ظرفیت 6 هزار رأس دام در زمینی به مساحت 35 هکتار و زمین‌های زراعی شرکت شامل اراضی حسین‌آباد به مساحت 21 هکتار، اراضی ارجنا 182هکتار و اراضی گریش 58 هکتار و دامداری و منازل مسکونی 41 هکتار است. طبق صورت‌های مالی منتهی به آذرماه سال‌جاری این شرکت در حدود 190 میلیارد تومان درآمد عملیاتی کسب کرده که نسبت به مدت مشابه سال قبل با افزایش 75 درصدی روبه‌رو شده است اما افزایش در عناوین هزینه‌ای شرکت منجر به به کاهش حاشیه سود عملیاتی شرکت شد و شرکت در مجموع توانست به میزان 38 میلیارد تومان سود خالص شناسایی کند. حاشیه سود عملیاتی شرکت برای دوره مذکور در حدود 13درصد است.
کاهش 20 درصدی سود خالص «زپارس»
شرکت ملی کشت و صنعت و دامپروری پارس (نماد زپارس)، در دشت مغان واقع شده است. این دشت وسیع و بسیار حاصلخیز بین دوکشور ایران و جمهوری آذربایجان مشترک است و به وسیله رود ارس از هم جدا شده است. این شرکت در زمینه تولید بذر، نهال و انواع محصولات دامداری و دامپروری فعالیت می‌کند. طبق صورت‌های مالی منتشر شده برای سال مالی منتهی به آذرماه سال‌جاری، این شرکت در حدود 253 میلیارد تومان درآمد عملیاتی داشته که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل در حدود 14 درصد افزایش داشته است. این شرکت در عناوین هزینه‌ای با افزایش 49 درصدی در بهای تمام شده درآمد‌های عملیاتی، 59 درصدی هزینه فروش، عمومی و اداری و 86 درصدی هزینه‌های مالی روبه‌رو شده است و سود خالص شرکت با 20 درصد کاهش نسبت به مدت مشابه سال قبل، به 74 میلیارد تومان رسیده است. حاشیه سود عملیاتی شرکت در حدود 21 درصد است.
افزایش 73 درصدی درآمدهای عملیاتی «زبینا»
شرکت کشاورزی و دامپروری بینالود نیشابور (نماد زبینا) در دو بخش کشاورزی و دامپروری فعالیت می‌کند. این شرکت در حدود 2058 هکتار اراضی زراعی و باغی دارد و 658 هکتار هر ساله به کشت محصولاتی چون یونجه، جو، ذرت علوفه‌ای و کلزا اختصاص می‌یابد. طبق صورت‌های مالی منتشر شده برای 9 ماهه منتهی به آذرماه سال‌جاری، این شرکت در حدود 221 میلیارد تومان درآمد عملیاتی داشته که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته با افزایش 73 درصدی روبه‌رو شده است. این شرکت در عناوین هزینه‌ای با افزایش 56 درصدی در بهای تمام شده درآمدها، 70 درصدی هزینه‌های فروش، عمومی و اداری و 29 درصدی در سایر هزینه‌ها روبه‌رو شده است. همچنین هزینه‌های مالی شرکت نسبت به دوره مشابه سال قبل به میزان 64 درصد کاهش یافته است. بر این اساس سود عملیاتی محقق شده به ازای هر سهم با کاهش 71 درصدی روبه‌رو شده است. حاشیه سود عملیاتی شرکت در حدود 18 درصد است.
افزایش 74 درصدی درآمد‌های عملیاتی «زقیام»
شرکت کشت و دام قیام اصفهان (نماد زقیام)، در زمینه کشاورزی، دامداری، باغداری، پرورش طیور، زنبور عسل، ماهی و هرگونه عملیات مرتبط با صنعت، فعالیت می‌کند. واحد دامداری قیام در زمینی به مساحت 54 هکتار واقع شده است و این شرکت در حال حاضر بیش از 11 هزار رأس دام در اختیار دارد. واحد زراعت نیز به مساحت 498 هکتار است که کل اراضی مزبور به نام شرکت است. زمین‌های زراعی شرکت شامل اراضی قلعه خواجه است که 125 هکتار قابل کشت و 100 هکتار اراضی دارای آبیاری تحت فشار است.
طبق صورت‌های مالی منتشر شده برای 9 ماهه منتهی به آذرماه سال‌جاری، شرکت در حدود 371 میلیارد تومان درآمد عملیاتی شناسایی کرده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته با افزایش 67 درصدی روبه‌رو شده است. در بخش هزینه‌ها نیز، بهای تمام شده درآمدهای عملیاتی با افزایش 74 درصدی، هزینه‌های فروش، عمومی و اداری با افزایش 44 درصدی و هزینه‌های مالی با افزایش 78 درصدی، بیشترین میزان را به خود اختصاص داده‌اند. این شرکت در حدود 70 میلیارد تومان سود خالص شناسایی کرده و حاشیه سود عملیاتی شرکت در حدود 11 درصد است.
افزایش 95 درصدی درآمدهای عملیاتی «زمگسا»
این شرکت دارای 740 هکتار زمین قابل کشت است که حدود 430 هکتار آن تحت پوشش آبیاری تحت فشار، 110 هکتار تحت پوشش آبیاری دستگاه سنتر پیوت و 70 هکتار به صورت آبیاری بارانی کلاسیک است. با توجه به کمبود آب در دشت قزوین و وابستگی واحد زراعت به سد طالقان، شرکت در نظر دارد 100 هکتار از اراضی را که به صورت سنتی آبیاری می‌شود تحت پوشش سیستم‌های آبیاری تحت فشار قرار دهد. طبق صورت‌های مالی منتشر شده برای 9 ماهه منتهی به آذرماه سال‌جاری، این شرکت در حدود 226 میلیارد تومان درآمد عملیاتی شناسایی کرده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل با افزایش 95 درصدی روبه‌رو شده است. در بخش هزینه‌ها نیز، بهای تمام شده محصولات تولید شده با 74 درصد، هزینه‌های فروش، عمومی و اداری با 41 درصد و سایر هزینه‌ها با 236 درصد افزایش نسبت به مدت مشابه سال قبل مهم‌ترین عناوین هزینه‌ای بوده‌اند. شرکت در مجموع 55 میلیارد سود خالص شناسایی کرده و حاشیه سود عملیاتی شرکت در حدود 17 درصد است.