گروه اقتصادی | کمتر از یک ماه تا شروع سال آبی جدید باقی مانده است. سالی که از ماه مهر آغاز می‌شود و شدیدترین خشکسالی 50 سال اخیر را از سال آبی جاری به ارث می‌برد، بویژه در بخش شرب که اکنون سدهای کشور وضعیت مساعدی ندارند.
آمارهای شرکت مدیریت منابع آب ایران این موضوع را تأیید می‌کند. بر اساس این آمار، در حال حاضر میزان پرشدگی سدهای کشور، به طور میانگین کمتر از 43 درصد است و اگر در ماه شهریور و همین‌طور فصل پاییز افزایش نزولات جوی رقم نخورد، بحران کم آبی جدی‌تر از امروز خواهد شد.
بر اساس اطلاعات شرکت مدیریت منابع آب ایران، ظرفیت کل مخازن سدهای کشور 50.5 میلیارد مترمکعب است که بر مبنای شاخص میزان پرشدگی، می‌توان گفت که بیش از نیمی از ظرفیت سدهای کشور اکنون خالی است. این یعنی بحران خشکسالی که کارشناسان نسبت به آن هشدار می‌دهند.
هدایت فهمی، کارشناس حوزه آب در این زمینه به «ایران»می‌گوید: «اگر در سال آبی آینده که از مهرماه شروع می‌شود، وضعیت به همین ترتیب باشد، آغاز این سال با خشکسالی است و وضعیت خوبی در زمینه تأمین آب از سدها نخواهیم داشت، بخصوص در شهرهایی که تأمین آب شرب آنها وابسته به منابع سطحی و سدهاست.»
آب شرب جیره‌بندی می‌شود؟
فهمی با اشاره به اینکه اکنون هیچ نقطه کشور از نظر ذخایر آب شرب در وضعیت مناسبی نیست اظهار می‌کند: «اگر فصل پاییز بارش‌های خوبی داشته باشیم می‌توان انتظار داشت که بحران کنترل شود، اما در صورت ادامه روند فعلی جیره‌بندی آب در سال آتی امری اجتناب‌ناپذیر می‌شود. این مسأله دیگر انتخاب نیست، یک ضرورت است.»
به گفته این کارشناس، 250 شهر ایران در معرض کم آبی جدی هستند و اگر بارش‌ها در فصل پاییز در این مناطق مطلوب نباشد، کاهش فشار آب و حتی جیره‌بندی در این شهرها محتمل است، هرچند که در سال‌های اخیر جیره‌بندی آب نداشته‌ایم. اما در عین حال مدیرعامل شرکت آبفای تهران به «ایران» توضیح می‌دهد: «امسال فقط در تهران با 400 میلیون مترمکعب کسری ذخایر مخازن مواجه‌ایم. شرایط به هیچ وجه مطلوب نیست اما به وضعیت جیره‌بندی هم نمی‌رسیم و با بحران قابل کنترلی مواجه‌ایم. در اغلب مناطق کشور نیز شرایط چنین است.»
منابع آب پاییز تهران پیشخور نشد
با شروع فصل تابستان و کاهش جدی بارش‌ها این نگرانی وجود داشت که در اغلب مناطق کشور منابع آبی سطحی پیشخور شود، اما محمدرضا بختیاری می‌گوید که در اغلب شهرها شرایط به گونه‌ای مدیریت شده که با وجود کسری شدید مخازن آبی، در فصل پاییز بحران قابل کنترل باشد.
او درباره تهران می‌گوید: «اگرچه با افزایش 25 درصدی مصرف آب بعد از بحران کرونا مواجه بودیم و تابستان امسال نیز مصرف قابل توجه بود اما منابع آبی فصل پاییز را پیشخور نکرده ایم.»
بختیاری ادامه می‌دهد: «اکنون وضعیت سدهای تهران و اغلب مناطق ایران خوب نیست و علت آن هم کاهش بیش از 30 درصدی بارش هاست. با این حال جای نگرانی در پایتخت وجود ندارد و ما اکنون برای تأمین آب پاییز و زمستان هم حتی در صورت تشدید خشکسالی برنامه‌ریزی کرده‌ایم.»
بختیاری با اشاره به اینکه دو عامل در وضع موجود بسیار اهمیت دارد، می‌گوید: «شرایط تأمین آب تهران نارنجی است. دو مقوله رفتار مردم و میزان بارش‌ها در ادامه راه بسیار مهم است. امیدواریم که مشترکان مانند تابستان امسال در پاییز نیز مدیریت مصرف انجام دهند.»
وضعیت سدها در آیینه اعداد
 تازه‌ترین گزارش‌ها از وضعیت منابع آبی کشور مربوط به 29 مرداد 1400 است؛ یعنی تقریباً 4 هفته پیش از اتمام سال خشک و کم آب 1400-1399.  در تازه‌ترین گزارش آمده است که سال آبی جاری 30 درصد حجم آب موجود در مخازن سدها نسبت به سال گذشته کاهش یافته است. میزان ورودی سدها 47 درصد کاهش داشته و خروجی‌ها نیز 34 درصد.
حدود 100 سد کشور کمتر از 40 درصد پرشدگی دارند، پرشدگی 34 سد کشور هم بین 40 تا 50 درصد است. 39 سد حدود 50 تا 70 درصد و 23 سد نیز 70 الی 90 درصد پرشدگی دارند. دراین میان میزان پرشدگی تنها 3 سد ازمیان 199 سد ایران، بیش از 90 درصد است.
اگر از زاویه دیگری به این آمار نگاه کنیم، مشخص می‌شود که در حوضه آبریز هامون میزان پرشدگی مخزن سدها از مابقی حوضه‌ها کمتر است.
به این ترتیب که حوضه‌های آبریز دریای خزر با 25 درصد، خلیج‌فارس با 51 درصد، دریاچه ارومیه با 38 درصد، مرکزی با 38 درصد، سرخس با 30 درصد پرشدگی، همگی در وضعیت بهتری نسبت به حوضه آبریز هامون با 20 درصد پرشدگی قرار دارند. در حوضه آبریز هامون 63 درصد حجم مخزن سدها نسبت به سال گذشته کاهش داشته است،اما باید توجه داشت که سال گذشته در همین دوره 61 درصد مخزن سدها پر بود و آغاز سال آبی جاری در شرایط قابل قبولی رقم خورده بود. امسال تنها 43 درصد حجم مخازن سدهای کشور پرشدگی دارند و اگر بخواهد سال آبی 1400-1401 مانند امسال خشک و کم بارش باشد، بحران کم آبی تابستان آتی جدی‌تر خواهد بود.
امسال بخشی از خاموشی‌های کشور ناشی از کمبود منابع آبی و خروج نیروگاه‌های برقابی از مدار تولید بود. در صورتی که بارش‌ها در سال آینده مطلوب نباشد، ممکن است  بازهم این ظرفیت برقی کشور غیرقابل استفاده شود و نه تنها در آب، بلکه در تأمین برق هم شرایط بحرانی رخ دهد.

بارش‌های سال‌جاری نسبت به سال گذشته نصف شد

ارتفاع کل ریزش‌های جوی از اول مهر 1399 تا 3 شهریور سال آبی 1400-1399 بالغ بر 154 میلیمتر بوده است. این مقدار بارندگی نسبت به میانگین دوره‌های مشابه درازمدت(235 میلیمتر) 34 درصد کاهش و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته(312 میلیمتر) 51 درصد کاهش نشان می‌دهد. در همین حال، حجم بارش اول مهر تا پایان 3 شهریور معادل 253.796 میلیارد مترمکعب بوده است. آمارها بیانگر کاهش بارش‌ها و همین‌طور پس‌انداز آبی کشور در مخازن سدهاست.
خشک‌ترین سال نیم قرن اخیر دقیقاً پس از پرآب‌ترین سال آبی نیم قرن گذشته رقم خورده و این مسأله یک زنگ خطر جدی را نیز به صدا درمی‌آورد.
اینکه پدیده‌های حدی در ایران مانند سایر نقاط جهان به وضعیت هشدار رسیده و از این پس، بر اساس تغییرات اقلیمی کشور، فراوانی و شدت وقوع پدیده‌های حدی رو به افزایش است. یعنی ممکن است که کشور در کوتاه مدت، خشکسالی شدید را در کنار امواج گرمایی، سیل، تگرگ و بارندگی‌های شدید تجربه کند و باید برای مدیریت شرایط در هر نوع بحرانی آماده بود.

بعد‌از سپرده‌گذاری ۱.۵ میلیارد دلاری منابع صندوق توسعه ملی در اجرای قانون حمایت از توسعه و ایجاد اشتغال، اکنون پرداخت تسهیلات تکمیلی به‌طرح‌های مربوط به این قانون مصوب شده است و متقاضیان واجد شرایط می‌توانند تا ۴۰ درصد تسهیلات اولیه، تسهیلات تکمیلی دریافت کنند. به‌گزارش ایسنا، بر اساس مصوبه سال ۱۳۹۶ در مورد قانون «حمایت از توسعه و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی و عشایری» مقرر شد که صندوق توسعه ملی معادل ریالی ۱.۵ میلیارد دلار را برای اجرای این قانون به‌صورت قرض‌الحسنه در مؤسسات مالی تعیین شده، سپرده‌گذاری کند. این در حالی است که گزارش اخیر صندوق توسعه ملی نشان داد که در پنج مرحله و در سال‌های ۱۳۹۶ تا پایان سال ۱۳۹۹ نسبت به سپرده‌گذاری حدود ۹۷۰۰ میلیارد تومان معادل ۱.۵ میلیارد دلار در بانک‌ها یا صندوق‌های منتخب در قانون از سوی صندوق اقدام شده و از تلفیق این منابع با منابع بانک‌ها تأمین مالی حدود ۱۴۶ هزار طرح متقاضی در بخش‌های مختلف اقتصادی جهت اجرای قانون مربوطه از این محل انجام شده است.
شرایط پرداخت تسهیلات تکمیلی چگونه است؟
اما تازه‌ترین اعلام صندوق توسعه ملی از این حکایت دارد که طی مصوبه‌ای مقرر شد تا تسهیلات تکمیلی نیز در این رابطه پرداخت شود.
بر اساس این مصوبه، تمامی متقاضیان تسهیلات ریالی صندوق توسعه ملی که تا پایان سال ۱۳۹۹ از محل این قانون تأمین مالی شده‌اند، می‌توانند از طریق مؤسسه‌ عامل اعطا کننده تسهیلات اولیه شامل بانک توسعه تعاون، پست بانک ایران، بانک کشاورزی و صندوق کارآفرینی امید، حداکثر تا سقف ۴۰ درصد تسهیلات اولیه، تسهیلات تکمیلی دریافت کنند.
اما اینکه متقاضیان با چه شرایطی می‌توانند این تسهیلات را دریافت کنند به این صورت است که استفاده کنندگان از تسهیلات قانون حمایت از توسعه و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی و عشایری، با استفاده ازمنابع صندوق توسعه ملی می‌توانند با مراجعه به یکی از مؤسسات عامل که در ابتدا از طریق آن تسهیلات اولیه را دریافت کرده‌اند، درخواست دریافت تسهیلات تکمیلی را ارائه کرده تا پس از تطبیق درخواست با ضوابط و شرایط پرداخت تسهیلات تکمیلی در ارکان اعتباری بانک‌ها از جمله اطمینان از به بهره‌برداری رسیدن طرح ظرف مدت حداکثر یک سال و سایر ضوابطی که صندوق پیش از این طی فرم مخصوصی برای بانک‌ها تعیین کرده است و همچنین دستورالعمل ابلاغی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، متناسب با میزان پیشرفت پروژه از این تسهیلات استفاده کنند. گفتنی است که در ۹ ماهه‌ اول سال گذشته مطابق با ابلاغ مرحله پنجم تخصیص اعتبار قانون حمایت از توسعه پایدار در مناطق روستایی و عشایری دستور برداشت و تسعیر مانده مصرف نشده‌ این اعتبارات به میزان ۲۴۵ میلیون دلار از حساب صندوق توسعه ملی به بانک مرکزی صادر شد و از تعداد چهار فقره قرارداد ابلاغ شده، سهم مبلغ ریالی مربوط به دو بانک عامل نیز به حساب آنها واریز شده است.

تأمین بیش از 7.2 میلیارد دلار ارز برای واردات کالاهای اساسی و دارو

 بانک مرکزی از ابتدای سال‌جاری نسبت به تأمین بیش از 7.2 میلیارد دلار ارز به نرخ ترجیحی برای واردات کالاهای اساسی و دارو اقدام کرده که این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته به بیش از 2 برابر رسیده است. به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، این بانک از ابتدای سال‌جاری تا پایان مرداد ماه با هماهنگی وزارتخانه‌های صمت، جهاد کشاورزی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نسبت به تأمین ارز کالاهای اساسی و دارو به میزان 7 میلیارد و 252 میلیون دلار از محل سهمیه ارزی سال 1400 به صورت نقدی و اعتباری اقدام کرده است.  بر این اساس، میزان ارز تأمین شده به نرخ ترجیحی از ابتدای سال‌جاری تا پایان مرداد ماه به شرح زیر است:
وزارت صمت - جهادکشاورزی: 5.641 میلیون دلار
شامل:  جو: 580 میلیون دلار - دانه‌های روغنی: 939میلیون دلار- ذرت: 1,408 میلیون دلار- روغن خام یا نباتی: 1,257 میلیون دلار- کنجاله سویا: 571 میلیون دلار - گندم: 564 میلیون دلار- سایر: 322 میلیون دلار-وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی: 1.611 میلیون دلار

احداث 3 هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر

مجری طرح برق رسانی روستایی و چاه های کشاورزی کشور گفت: طرح احداث ۳۰۰۰ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر برای تأمین برق چاه‌های کشاورزی آغاز شد. علی چهل امیرانی گفت: هر حلقه چاه کشاورزی سالانه به‌طور میانگین ۱۱ هزار لیتر سوخت مصرف می‌کند که برقدار کردن این چاه‌ها از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر، می‌تواند در حفظ محیط‌ زیست، کمک به شبکه برق، جلوگیری از قاچاق سوخت و رونق صنایع مرتبط با انرژی‌های تجدیدپذیر مؤثر باشد.  مجری طرح برق‌رسانی روستایی کشور اضافه کرد: این نیروگاه‌ها از طریق سرمایه‌گذاری بخش خصوصی احداث و بازگشت سرمایه آن از محل منابع حاصل از صرفه‌جویی سوخت که در ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید پیش‌بینی شده است، انجام خواهد شد./ایسنا

۱۷۴ بنگاه‌ تولیدی وام تولید و اشتغال گرفتند

طی ۴ ماه اول امسال بیش از ۱۵ هزار و ۸۶۴ میلیارد ریال در قالب تسهیلات تبصره ۱۸(برنامه تولید و اشتغال) به بنگاه‌ها و واحدهای تولیدی پرداخت شده است. براساس آمار ارائه شده از سوی معاونت طرح و برنامه وزارت صمت (دفتر مدیریت داده، آمار و فناوری اطلاعات)، این میزان تسهیلات به ۱۷۴ بنگاه و واحد تولیدی در ۴ ماه اول سال ۱۴۰۰ پرداخت شده است. بر این اساس از ابتدای فروردین تا پایان تیرماه امسال در مجموع ۳۷۲ واحد تولیدی برای دریافت تسهیلات برنامه تولید و اشتغال (تبصره ۱۸) ثبت‌نام کرده بودند. پراکندگی پرداخت این تسهیلات در ۳۱ استان کشور و مناطق آزاد بوده است. در این بازه زمانی همچنین ۲۲ فقره معرفی به بانک برای دریافت بیش از ۳ هزار و ۶۲۶ میلیارد ریال تسهیلات انجام شده است./وزارت صمت

روند صعودی طلا معکوس شد

قیمت طلا در معاملات روز گذشته بازار جهانی در پی رشد ارزش دلار امریکا که تقاضا برای خرید این فلز ارزشمند به‌عنوان دارایی امن را ضعیف کرد، با کاهش روبه‌رو شد. هر اونس طلا برای تحویل فوری با ۰.۵ درصد کاهش، به ۱۷۹۳ دلار و ۵۹ سنت رسید. در بازار معاملات آتی امریکا، هر اونس طلا با ۰.۷ درصد کاهش، به ۱۷۹۵ دلار و ۹۰ سنت رسید. بهای معاملات این بازار با ۰.۱ درصد افزایش، در ۱۸۰۸ دلار و۹۰ سنت بسته شده بود. شاخص دلار در معاملات روز گذشته ۰.۱ درصد رشد کرد و به جذابیت طلا به‌عنوان دارایی امن لطمه زد. بازارهای سهام آسیایی رشد اخیرشان را حفظ کردند./ ایسنا

بانک‌ها امروز تعطیل نیستند

دبیر شورای هماهنگی بانک‌های دولتی گفت: شعب بانک‌ها پنجشنبه‌ها تعطیل نیستند. علیرضا قیطاسی افزود: براساس مصوبه هیأت دولت و به‌منظور صرفه‌جویی در مصرف برق، شعب بانک‌ها روزهای پنجشنبه در ماه مرداد تعطیل اعلام شد که از ابتدای شهریور ساعت کار پنجشنبه‌ها به روال سابق بازخواهد گشت. دبیر شورای هماهنگی بانک‌های دولتی گفت: ساعت کار بانک‌ها از شنبه تا چهارشنبه برای کارکنان شعب، ساعت ۷:۳۰ الی ۱۴:۳۰ و برای مشتریان از ۸:۰۰ الی ۱۳:۳۰ و پنجشنبه‌ها برای کارکنان شعب ساعت ۷:۳۰ الی ۱۳:۰۰ و برای مشتریان شعب ساعت ۸:۰۰ الی ۱۲:۳۰ تعیین شده است./صداو سیما

 ساخت ۳ شهرک جدید در پایتخت

مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید از جانمایی احداث ۳ شهرک جدید در شرق و جنوب غرب تهران و آغاز ساخت و ساز مسکونی در آنها پس از صدور مجوز شورای عالی شهرسازی خبر داد. حبیب‌الله طاهرخانی درباره واگذاری شهرک‌سازی به شرکت عمران شهرهای جدید به‌عنوان یکی از کارکردهای جدید این شرکت اظهارداشت: ساخت ۴۰ شهرک در کشور در مرحله مکان‌یابی قرار دارد؛ مطالعات مکان‌یابی همه این ۴۰ شهرک به پایان رسیده است و عمدتاً قرار است در اراضی دولتی و ملی احداث شوند. وی تأکید کرد: ساخت شهرک‌های مذکور کم‌ترین آسیب‌های زیست‌ محیطی داشته و از نظر تأمین خدمات زیربنایی و روساختی با مشکلات کمتری نسبت به شهرهای جدید روبه‌رو خواهند بود. طاهرخانی ادامه داد: مجوزهای استانی ساخت شهرکی در نزدیکی اردبیل صادر شده و منتظر صدور مجوز شورای عالی شهرسازی هستیم؛ در همه کلانشهرهایی که مشکل حاد کمبود مسکن داریم با جانمایی شهرک‌های جدید برطرف خواهد شد؛ بجز اصفهان که نیازی به ساخت شهرک نبود و ظرفیت خالی در دو شهر جدید بهارستان و شهر مجلسی وجود دارد. مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید با بیان اینکه ساخت سه شهرک در استان تهران برنامه‌ریزی شده گفت: فرایند صدور مجوز احداث این شهرک‌ها در مراحل مختلف قرار دارند به‌عنوان مثال هم در شرق و هم در جنوب غرب تهران مکان‌یابی ساخت این شهرک‌ها انجام شده و باید به تصویب شورای عالی شهرسازی برسد. وی خاطرنشان کرد: پس از صدور مجوز شورای عالی شهرسازی، مساحت این شهرک‌ها و سقف جمعیت‌پذیری آنها اعلام خواهد شد./مهر

تجارت ایران و افغانستان به حالت عادی بازگشت

سخنگوی گمرک گفت: روند تجارت بین ایران و افغانستان که طی یک ماه و نیم گذشته کند شده بود اکنون تقریباً به حالت عادی بازگشته است.
سید روح‌الله لطیفی اظهار داشت: با بروز تحولات و اتفاقاتی که در کشور افغانستان طی یک ماه و نیم گذشته به وجود آمده بود تجارت کشور با افغانستان متوقف نشد و فقط در مرز ماهیرود کمتر از ۲۴ ساعت، مرز دوغارون کمتر از ۳ روز و مرز میلک کمتر از ۵ روز توقف را شاهد بودیم.
وی ادامه داد: به‌دلیل اتفاقاتی که در کشور افغانستان افتاد در برخی از روزها تاجرها تصمیم گرفته بودند که میزان کالاهای خود را کمی کاهش دهند، البته طی چند روز گذشته میزان تبادل کالا در مرزهای سه گانه ما با افغانستان دوباره افزایش پیدا کرده و به حالت عادی بازگشته است.
لطیفی افزود: طی ۵ ماهه نخست امسال ۲ میلیون و ۱۶۵ هزار تن کالا به ارزش ۸۵۵ میلیون دلار از ایران به کشور افغانستان صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل یک و ۷ دهم درصد کاهش و نسبت به سال ۹۸ پنج درصد کاهش داشته است./مهر

۲۸۰ میلیارد تومان اوراق دولتی مبادله شد

بانک مرکزی با اعلام نتیجه سیزدهمین مرحله از حراج اوراق مالی اسلامی دولتی در سال ۱۴۰۰از برگزاری حراج جدید این اوراق در تاریخ ۹ شهریور ماه سال‌جاری خبر داد. در سیزدهمین حراج اوراق بدهی دولتی از سوی بانک مرکزی ۲۸۰ میلیارد تومان اوراق دولتی مبادله شد. تمام نهادهای مالی متقاضی شرکت در این حراج می‌توانند سفارش‌های خود را در هر نماد به طور جداگانه ارسال کنند. حداقل حجم سفارش در هر یک از نمادهای مزبور ۵۰۰ هزار ورقه است./بانک مرکزی