یوسف حیدری
گزارش نویس
 جر و بحث پزشک و بیمار بالا می‌گیرد؛ مرد اصرار می‌کند به‌خاطر خوابیدن جلوی کولر سرما خورده است. پزشک دستگاه فشارسنج را روی بازوی او می‌بندد و می‌گوید پدرجان چندبار بگویم توی این فصل سرماخوردگی نداریم. شما همه علائم کرونا را‌ داری پس چرا مقاومت می‌کنی؟ اگر خودت تشخیص می‌دهی سرماخورده‌ای پس چرا پیش من آمده‌ای؟ چند بیمار دفترچه به‌ دست منتظر بیرون آمدن او هستند و گاهی زیر لب غر می‌زنند. دو نفر بدون ماسک وارد درمانگاه می‌شوند. منشی اعتراض می‌کند اما هردو با خونسردی می‌گویند یک دوز واکسن زده‌ایم، خیالتان راحت باشد، ما کرونا نمی‌گیریم. آمده‌ایم دکتر برای ما ویتامین و آمپول تقویتی بنویسد.
خستگی در چهره پزشک درمانگاه موج می‌زند. می‌گوید تعداد بیماران در پیک پنجم سه برابر پیک‌های قبلی است و شیفت ما هم طولانی‌تر شده است. از مقاومت مردم در برابر کرونا و کندی روند واکسیناسیون دل پری دارد. می‌گوید پیک‌های قبلی برابر پیک پنجم شوخی‌ای بیش نیست. این را ما پزشکان عمومی که در خط اول مبارزه با کرونا قرار داریم می‌گوییم اما هنوز هم بعضی از مردم مقاومت می‌کنند. کسی که با توصیه ما به بیمارستان می‌رود، می‌داند مبتلا است و کمتر مقاومت می‌کند. هرچی هم پزشک متخصص بگوید با جان و دل قبول می‌کند. اما کسی که اینجا می‌آید نمی‌داند مبتلا است یا نه. بعضی‌ها هم که ماسک نمی‌زنند و اعتقادی به کرونا ندارند و می‌گویند سرما خورده‌ایم.
18 ماه از روزی که ویروس کرونا در کشور شیوع پیدا کرد می‌گذرد. تعداد قربانیان این ویروس از 100 هزار نفر عبور کرده و به گفته پزشکان و بر اساس آمار پیک پنجم مرگبارترین پیک کروناست. بیش از 650 نفر از کادر درمان در این مدت به شهادت رسیدند که بیش از 200 نفر آنها پزشکان عمومی هستند. تلاش برای تشخیص درست، تجویز دارو و متقاعد کردن بیمار روزهای سختی را برای پزشکان عمومی رقم زده است. به‌گفته دکتر هادی یزدانی کرونا آمد تا بحران مدیریت و فقر فرهنگی را به ما نشان دهد. او با اشاره به اینکه پزشکان عمومی از ابتدای شیوع کرونا روزهای سختی را پشت سر گذاشته‌اند، می‌گوید هنوز هم برخی بیماران برای پذیرش اینکه به کرونا مبتلا شده‌اند مقاومت می‌کنند و متقاعد کردن آنها یکی از سخت‌ترین کارهای پزشکان عمومی است:
«از ابتدای شیوع کرونا همکاران پزشک عمومی در خط اول قرار دارند. روزهای بسیار سختی را پشت سر گذاشتیم اما پیک پنجم سخت‌تراز بقیه پیک‌ها است. تعداد بیماران سرپایی نسبت به پیک‌های قبلی 5/2 برابر افزایش داشته است. اگر در شیفت‌های قبلی 50 بیمار ویزیت می‌کردم این روزها بیش از 100 بیمار ویزیت می‌کنم که 80 درصد آنها هم مبتلا به کرونا هستند. توجیه کردن برخی از این بیماران دشوار است، نمی‌خواهند بپذیرند کرونا گرفته‌اند و ادعا می‌کنند به‌خاطر خوردن خربزه یا خوابیدن جلوی باد کولر سرما خورده‌اند و به کرونا اعتقادی ندارند. می‌گویم مگر کرونا مسأله اخلاقی است که به آن اعتقاد ندارید؟
بسیاری از آنها در اجتماعات خانوادگی و یا اجتماعات بیرون از خانه مبتلا شده‌اند. باور کنید در پیک پنجم متوجه شدم اصفهان مردم ثروتمند زیادی دارد، چون روز شنبه وقتی بیماران را ویزیت می‌کنم و علائم کرونا دارند می‌گویند روزهای قبل با خانواده و دوستان دورهمی باغ بوده‌اند یا در استخر شنا می‌کرده‌اند. متأسفانه همین انکار و بی‌توجهی باعث می‌شود فرد بیمار در محل کار یا جمع خانواده چند نفر دیگر را هم مبتلا کند. از طرف دیگر تعدادی هم بعد از زدن یک دوز واکسن تصور می‌کنند رویین تن شده‌اند و بدون ماسک حتی به درمانگاه می‌آیند.»
این پزشک عمومی درباره دلایل شروع پیک پنجم به تجربه و مطالعاتی که در این مدت داشته است اشاره می‌کند و می‌گوید: «سویه ویروس کرونا در پیک پنجم تغییر کرد و سرایت‌پذیری آن بالا رفت اما در دنیا به‌دلیل واکسیناسیون سریع با وجود بالا بودن مبتلایان، مرگ و میر و بستری کاهش چشمگیری پیدا کرد. امروز با اینکه در بسیاری از خانواده‌ها چند مبتلا به کرونا یا حتی فوتی وجود دارد اما بازهم این جهل در برخی وجود دارد و منکر کرونا می‌شوند. برای شکستن زنجیره انتقال باید قرنطینه و ردیابی بیمار با تست‌های مکرر انجام شود. البته در اجرای قرنطینه باید مردم حمایت مالی هم بشوند. به‌عنوان مثال من به‌عنوان یک پزشک اگر مبتلا شوم زندگی‌ام تحت تأثیر قرار می‌گیرد چون باید سه هفته قرنطینه باشم و از آنجایی که ما پزشکان عمومی به‌صورت ساعتی و با قرارداد معین کار می‌کنیم زندگی ما هم لطمه می‌بیند. پس نباید توقع داشته باشیم مردم راحت بپذیرند که بدون هیچ حمایت مالی دو هفته در خانه بمانند.»
دکتر نگار کرد، پزشک عمومی درمانگاه بیمارستان گنجویان دزفول می‌گوید روزهای سختی را پشت سر می‌گذارد: «در پیک پنجم بیماران با درگیری ریه بالا و افت اکسیژن وحشتناک مراجعه می‌کنند. پیک پنجم خیلی ترسناک است و من تا امروز این وضعیت را تجربه نکرده بودم. هر روز تعداد مراجعه کننده‌ها به درمانگاه بیشتر می‌شود و حداقل 50 نفر آنها باید بستری شوند. بسیاری از این بیماران در جمع خانوادگی یا مجلس عزا و جشن مبتلا می‌شوند. تعجب می‌کنم چطور کسی که در خانواده‌اش یک نفر بر اثر کرونا فوت می‌شود بازهم ماسک نمی‌زند؟ البته امروز آگاهی مردم بالاتر رفته و به نسبت پیک‌های قبلی کمتر در برابر پذیرش کرونا مقاومت می‌کنند. هرچند تصور می‌کنم باید برای روزهای سخت‌تری آماده باشیم. متأسفانه در برخی از تجمعات و هیأت‌های عزاداری برخی از مردم ماسک نمی‌زدند و پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نمی‌کردند. از طرف دیگر در این شرایط تعدادی از خانواده‌ها مسافرت رفتند و بعضی‌ها هم در کل از ماسک زدن خسته شده‌اند. همه اینها زنگ خطر است و امیدوارم چند روز آینده با فاجعه مواجه نشویم.»
پزشکان عمومی همه کشورهای دنیا در خط اول مقابله با بیماری‌ها قرار دارند. وظیفه تشخیص بیماری و کنترل آن بر عهده پزشکان عمومی است. از آغاز همه‌گیری ‌کرونا تا کنون بیش از 650 نفر از کادر درمان به شهادت رسیده‌اند که 200 نفر از این شهدا پزشکان عمومی هستند. روزهای اول شیوع کرونا پزشکان عمومی بدون تجهیزات مناسب و با دست خالی به جنگ کرونا رفتند. دکتر مهدیار سعیدیان، پزشک و مدیر روابط عمومی انجمن پزشکان عمومی استان خراسان رضوی با اشاره به اینکه کمترین توجه به پزشکان عمومی بخصوص پزشکان مراکز و درمانگاه‌های خصوصی می‌گوید: «متأسفانه در طرح تحول سلامت جایگاه واقعی پزشک عمومی از دست رفت و سیاست درمان محوری جایگزین پیشگیری از بیماری شد. در این 18 ماه که از شیوع ویروس کرونا می‌گذرد پزشکان عمومی در درمانگاه‌ها و مطب‌ها اولین کسانی هستند که با بیمار مواجه می‌شوند و به همین دلیل بیشتر از بقیه پزشکان در معرض خطر قرار دارند. در پیک پنجم شمار مراجعان افزایش پیدا کرد و پزشکان عمومی در شیفت‌های طولانی آنها را ویزیت می‌کنند.
ما در خراسان رضوی تلاش کردیم برای آنها تجهیزات حفاظتی تهیه کنیم، چون خانواده‌های بسیاری از پزشکان عمومی به‌دلیل مواجهه آنها با بیماران مبتلا شدند.»
دکتر سعیدیان درباره دلایل بروز پیک پنجم به بحران مدیریت وزارت بهداشت در جریان کرونا اشاره می‌کند و می‌گوید: «وزارت بهداشت نتوانست میدانداری لازم را انجام دهد. نوروز 99 فعالان جامعه پزشکی خواستند تا با قرنطنیه دو هفته‌ای کشور، بیماری کنترل شود اما توجهی به این خواسته نشد. از طرف دیگر امروز با شایعات زیادی در فضای مجازی مواجه هستیم که بسیار خطرناک است و باید وزارت بهداشت با این شایعات مقابله کند. این شایعات و تجویزهای غیرعلمی باعث می‌شود فرصت طلایی برای بیمار مبتلا به کرونا از دست برود و به قیمت جان او تمام شود.»