فریبا خان‌احمدی
خبرنگار
به این تبلیغات خوب دقت کنید؛ «تزریق رمدسیور در منزل- با رعایت پروتکل‌های بهداشتی»، «تزریق آمپول رمدسیور با حضور پزشک در منزل و مانیتورینگ»، «برای تزریق رمدسیور در منزل خود می‌توانید همین حالا با ما ارتباط بگیرید. پرستاران حرفه‌ای ما آماده هستند تا در کوتاه‌ترین زمان و قیمت مناسب در منزل شما حاضر شوند» و... پس از افزایش بی‌سابقه بار مراجعه به مراکز درمانی، کمبود امکانات، کمبود نیرو و ازدحام شدید بیماران در بیمارستان‌ها و افزایش شمار بیماران بدحال کرونایی در پی فاجعه دلتا، این قبیل آگهی‌ها برای تزریق داروی رمدسیور، کاسبی جدیدی برای مراکز اعزام تیم‌های خصوصی درمان شده است. اپراتور یکی از این مراکز مشاوره و ارائه خدمات پرستاری به «ایران» می‌گوید: «تزریق آمپول رمدسیور در منزل تحت نظارت پرستار مجرب و با کنترل دقیق و مانیتورینگ مناسب بیمار انجام می‌شود.» او در ادامه حرف‌هایش اضافه می‌کند که دارو توسط پرستار باتجربه یکی از بخش‌های عفونی کرونا در منزل تزریق می‌شود، هربار تزریق دارو حدود یک ساعت طول می‌کشد در تزریق اول 200 میلی‌گرم به بیمار طی دو ساعت تزریق انجام می‌شود و دوزهای بعدی هم 100 میلی‌گرم تزریق می‌شود معمولاً نسخه پزشکان 5 دوز رمدسیور است که در 5 روز هم تمام می‌شود. هزینه تزریق هم حدود 650 هزار تومان است بالاخره پرستار مرکز باید تا پایان زمان تزریق بالا سر مریض شما بماند. به همین دلیل هزینه‌ها در مراکز دیگر خیلی بالا است.
داروی رمدسیور یک داروی ضد ویروس از خانواده آنالوگ‌های نوکلئوزید است که در روند تکثیر ویروس اختلال ایجاد می‌کند. این دارو توسط پزشک متخصص تجویز می‌شود و بیماران در طی زمان تزریق باید تحت کنترل باشند و در طول درمان با این دارو بیمار از نظر عوارض کلیوی و کبدی و متابولیک چک می‌شود یعنی آزمایشات لازم باید از بیمار به عمل آید و تغییر در آنزیم های کبدی و یا کراتینین و قند بیمار از سوی پزشک در منزل مانیتورینگ می‌شود. گرچه که رمدسیور یک داروی بیمارستانی است و در ابتدا تنها در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی توزیع و تزریق می‌شد اما به‌دلیل درخواست بالا و برای جلوگیری از تراکم جمعیت در مراکز درمانی، این دارو در برخی داروخانه‌های منتخب توزیع و در کلینیک‌های بستری موقت تزریق می‌شود. با وجود این به دلیل حجم انبوه مراجعات بیماران به کلینیک‌های سرپایی و ایجاد صف‌های عریض و طویل در مراکز درمانی، برخی از بیماران با یک جست‌و‌جوی ساده در گوگل از مراکز خدمات پرستاری در منزل برای تزریق رمدسیور کمک می‌گیرند. اصغر شبان از جمله بیمارانی است که در بیمارستان تجویز رمدسیور داشته اما کادر واحد تریاژ اعلام کرده چند روز بعد برای تزریق دارو مراجعه کند، بعد از رسیدن وی به خانه با بیمار تماس گرفته می‌شود و اعلام می‌شود دارو را برایتان در منزل تزریق می‌کنیم: «بیمارستان قیمت رمدسیور را برای 5 دوره تزریق 10 میلیون گفت. هزینه‌اش بالا بود. داروخانه‌ای را معرفی کردند و از آنجا 4 میلیون و 800 هزار تومان داروها را تهیه کردیم اما وقتی رفتیم بیمارستان گفتند نمی‌توانیم تزریق کنیم، بیمار پشت نوبتی زیاد است، بروید منزل از کسی بخواهید دارو را برایتان تزریق کند. ما هم جایی را نمی‌شناختیم. از اینترنت مرکز خدمات پرستاری پیدا کردیم و زنگ زدیم آمدند. برای هر بار تزریق هم 300 هزار تومن می‌گرفت. دیابت داشتم و باید قبلش یک‌سری آزمایش‌ها را می‌دادم پرستار بدون این آزمایش‌ها آمپول را برایم تزریق کرد، فشارم بشدت افت کرد و دارو در حین تزریق از رگم نشت کرد. خیلی ترسیده بودم. بلافاصله پسرم من را به بیمارستان رساند. با گذشت دو هفته از ابتلا به بیماری‌ام هنوز هم دچار عوارض ناشی از تزریق رمدسیور هستم.»
نکته اما اینجاست با اینکه برخی از این مراکز در تبلیغات‌شان اعلام می‌کنند تزریق داروی رمدسیور توسط پزشک متخصص داخلی انجام می‌شود با این حال دارو توسط غیر پزشک در منزل تزریق می‌شود. اپراتور یکی از این مراکز می‌گوید: «پرستاری که این دارو را برای بیماران کرونایی بستری در خانه تزریق می‌کند سوپروایزر یکی از بیمارستان‌ها است و معمولاً تجربه فعالیت در بخش‌های عفونی را دارند.» این تبلیغات البته تنها به اعزام نیرو ختم نمی‌شود مراکز ارائه دهنده چنین خدماتی البته می‌گویند داروها را هم خودشان تهیه می‌کنند: «رمدسیور ایرانی 5 دوز تزریقش حدود 6 میلیون و 200 هزار تومان می‌شود. آمپول امریکایی هر دوزش حدود 7 میلیون تومان است البته نوع خارجی‌اش تخفیف دارد بودجه بیماران را هم در نظر می‌گیریم. نوع هندی هم در بازار هست خیلی طرفدار نداره و ما نمیاریم. داروهای ما بیشتر ایرانی است و به‌صرفه‌تر.» قیمت داروی رمدسیور در بیمارستان‌های دولتی حدود ۷۰۰ هزار تومان است که بخش قابل توجه این مبلغ را بیمه پرداخت می‌کند اما در بازار آزاد بویژه اکنون که بیماری در کشور اوج گرفته و کمبود شدید انواع داروهای مربوط به بیماری کرونا حتی سرم احساس می‌شود، رمدسیور با قیمت‌های میلیونی (بازار سیاه هر شیشه از ۸ تا ۱۲ میلیون تومان) به فروش می‌رسد. برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد حتی تزریق این دارو در برخی مراکز بسیار گران است. تعدادی از بیمارستان‌های خصوصی تا 1 میلیون و 200 هزار تومان برای تزریق هر دوز رمدسیور پول دریافت می‌کنند.
مراکز ارائه خدمات پرستاری در شرایطی این دارو را تزریق می‌کنند که مطابق اعلام عاطفه عابدینی دبیر کمیته علمی کشوری کووید 19؛ این مراکز اولاً هیچگونه مجوزی برای تزریق رمدسیور از وزارت بهداشت ندارند و دوم اینکه رمدسیور حتماً باید در فضای درمانی و کنترل شده تزریق شود و تزریق خارج از مرکز درمانی امکان مانیتورینگ بیمار را نمی‌دهد.
عابدینی به «ایران» می‌گوید: وزارت بهداشت مجوز و دستورالعملی برای ارائه خدمات تزریق رمدسیور به مراکز خدمات پرستاری ارائه نداده است. همه این مراکز بدون مجوز فعالیت می‌کنند و ما از مردم خواهش می‌کنیم که تزریق رمدسیور را زیر نظر پزشک متخصص و بر اساس دستور‌العمل کشوری در کلینیک‌های بستری موقت و دائم انجام دهند.
او با اشاره به اینکه رمدسیور داروی ضد ویروسی تزریقی در درمان کرونا است که طبق دستورالعمل کشوری در درمان همه بیماران نباید استفاده شود می‌افزاید: در تجویز دارو فقط درصد درگیری ریه اهمیت ندارد، بلکه تب چند روزه مقاوم به درمان، حال عمومی بیمار، سطح اکسیژن و آزمایشات خون برای تشخیص میزان التهاب در تجویز رمدسیور اهمیت دارد پس نباید رمدسیور برای همه بیماران تجویز شود از طرفی در بیماران با علائم شدید و افت اکسیژن که به دستگاه تنفسی وصل می‌شوند تزریق رمدسیور فایده‌ای ندارد.
عابدینی با بیان اینکه تزریق رمدسیوربه برخی بیماران بر اساس پروتکل کشوری منجر به بهبود علائم، کاهش مرگ‌و‌میر و طول مدت زمان بستری می‌شود عنوان می‌کند: با توجه به اینکه در ایران همه بیماران نیازمند به بستری برای بستری شدن در بیمارستان همکاری نمی‌کنند همچنین برای مدیریت تخت بستری و مصرف اکسیژن بویژه در پیک‌های کرونا توصیه شده است بیمارانی که اکسیژن خون شان پایین است اما حال عمومی بهتری دارند می‌توانند به شکل بستری موقت در بیمارستان رمدسیور را تحت نظر پزشک متخصص و ویزیت روزانه و پس از چک کردن آنزیم‌های کبدی تزریق کنند.
او در ادامه می‌افزاید: تزریق رمدسیور علاوه بر بیماران بستری در بخش‌های بیمارستانی همچنین در کلینیک‌های بستری موقت انجام می‌شود به عبارتی اینها کلینیک‌های سرپایی نیستند بلکه کلینیک بستری موقتند یعنی بیمارانی که نیاز به بستری دارند ولی به‌صورت دائم در بیمارستان نیستند. این دسته از بیماران باید زیر نظر پزشک و بر اساس دستورالعمل‌ها و بدون نظر شخصی پزشک معالج داروی رمدسیور برایشان تزریق شود.
به گفته دبیر کمیته علمی کشوری کووید19؛ یکی از عوارض شایع و خطرناک تزریق رمدسیور افت ضربان قلب است از طرفی رمدسیور آنزیم‌های کبدی را بالا می‌برد و موجب اختلالات و واکنش‌های حساسیت‌زا می‌شود بنابراین اگر آنزیم کبدی از حدی بالا‌تر برود نباید تجویز شود. همه اینها در منزل قابل مانیتورینگ نیست و پزشک یا پرستار نمی‌تواند در منزل ضربان قلب و آزمایش‌های آنزیمی را چک کند به همین خاطر تأکید می‌کنیم رمدسیور باید بر اساس اندیکاسیون کشوری و زیر نظر پزشکان متخصص در کلینیک‌های بستری موقت تجویز شود.

سرپرست مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور گفت: ستاد مبارزه با مواد مخدر در نامه‌ای از بهزیستی خواست تعداد مددجویان و پرسنل مراکز ماده ۱۶ را اعلام کند که در این راستا لیستی از اسامی را اعلام کردیم و آنها برای واکسیناسیون این افراد هماهنگی‌هایی انجام داده‌اند.
فاطمه رضوان مدنی در گفت‌وگو با ایسنا، درخصوص واکسیناسیون معتادان متجاهر در مراکز ماده ۱۶ اظهار کرد: به معتادانی که ۱۵ روز از حضورشان در مراکز گذشته باشد و تا سه ماه از اقامت آنها باقی مانده باشد واکسن تزریق خواهد شد تا بتوانند هر دو دوز واکسن را دریافت کنند. بعضی از مراکز ماده ۱۶ در استان‌ها نیز ضمن هماهنگی با دانشگاه علوم پزشکی موفق به دریافت واکسن برای مددجو و پرسنل‌شان شده‌اند.
او در ادامه به وضعیت واکسیناسیون مراکز کاهش آسیب و مراکز اقامتی مانند کمپ‌های ماده ۱۵ اشاره کرد و گفت: هفته گذشته لیست تمام مراکزی که تحت پوشش و دارای مجوز از سازمان بهزیستی هستند به وزارت بهداشت اعلام شد تا واکسیناسیون در این مراکز هم آغاز شود. در سال ۹۹ ابتلای ۱۴۲۰ نفر از معتادان متجاهر در مراکز ماده ۱۶ و تبصره دو گزارش شده است که ۱۴۸ نفر آنها به مراکز درمانی ارجاع شدند و یک نفر فوت شد.  به گفته رضوان مدنی، در سه ماهه اول سال ۱۴۰۰، ابتلای ۵۸۸ معتاد متجاهر به کرونا در مراکز ماده ۱۶ و تبصره دو ذیل آن گزارش شده که از این تعداد ۷۴ نفر به مراکز درمانی ارجاع شدند و تاکنون موارد فوتی گزارش نشده است.
 سرپرست مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور این را هم گفت که از ابتدای شیوع ویروس کرونا تاکنون پذیرش و نگهداری بیماران در مراکز اقامتی تحت پروتکل‌های بهداشتی سازمان بهزیستی و کمیته درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر و کمیته هماهنگی مراکز ماده ۱۶ اجرا شده است.

گروه اجتماعی : کرونای دلتا همچنان به سرعت در کشور پیشروی می‌کند و روایت‌ها از بیمارستان‌ها تکان دهنده است. رئیس بیمارستان امام خمینی می‌گوید؛ ظرفیت تخت‌های بیمارستانی اشباع شده و‌اورژانس بیش از دو برابر ظرفیت نیروی انسانی و تخت و تجهیزات پزشکی به بیماران مبتلا خدمات ارائه می‌دهد از سوی دیگر پزشکان شاغل در بخش‌های عفونی هفته‌های سختی را از وضعیت پیش رو پیش‌بینی می‌کنند و هشدار می‌دهند به دلیل گردش بالای ویروس دلتا بجد از هر گونه برگزاری دورهمی ‌و دید و بازدید پرهیز کنید. به گفته پیمان صابریان سرپرست اورژانس کشور۳۰ درصد مأموریت‌های اورژانس مروبط به بیماران کرونایی است. آمارها از وضعیت ابتلا، فوتی و افزایش کم سابقه بیماران بدحال نگران کننده است. بطوریکه ۷۶۹۵ بیمار در شرایط حاد بیماری قرار دارند و درصدی از همین بیماران روزانه به تعداد مرگ و میرهای بالای یکصد هزاری کرونا اضافه می‌شوند. بطوریکه ۶۱۰بیمار کووید۱۹ در شبانه روز گذشته جان خود را از دست دادند و با این حساب مجموع جانباختگان این بیماری به ۱۰۲ هزار و ۶۴۸ نفر رسید. همزمان با روند صعودی شیب ابتلا و‌موارد فوتی ناشی از ویروس دلتا خبرها از کاهش چشمگیر رعایت پروتکل‌های بهداشتی در گوشه و ‌کنار کشور حکایت دارد. بی توجهی به بهداشت و پیشگیری از بیماری ویروسی عفونی روزانه هزاران مبتلا را راهی مراکز تست پی سی آر می‌کند.به گونه‌ای که رصد آمارهای روزانه وزارت بهداشت از رشد چشمگیر تعداد تست‌ها حکایت دارد. تنها در ۲۴ساعت منتهی به روز گذشته 119 هزار و 479 فرد مشکوک به ویروس دلتا تست پی سی آر داده‌اند که نشان می‌دهد تعداد تست‌های تشخیصی نسبت به روزهای اخیر رشد حدود ۲۰هزارتایی داشته است.
بر همین اساس و طبق آمارهای روزانه وزارت بهداشت از ظهر روز ۳۱ مرداد تا ظهر ۱ شهریور ۱۴۰۰ و بر اساس معیارهای قطعی تشخیصی، ۳۸ هزار و ۶۵۷ بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور شناسایی شد که ۵ هزار و ۱۰۸ نفر از آنها بستری شدند.  مجموع بیماران کووید۱۹ در کشور به ۴میلیون و ۷۱۵ هزار و ۷۷۱ نفر رسید.
از سوی دیگر استاندار تهران از کاهش روند مراجعه سرپایی در تهران خبر می‌دهد ‌و می‌گوید: این وضعیت امیدوارکننده است که در چند روز آینده کاهش بیماران بستری و فوتی را شاهد باشیم و نگرانی برای پذیرش و بستری بیماران در تهران وجود ندارد.
انوشیروان محسنی بندپی ادامه داد: در روز گذشته ۶۸۵ فوتی در کشور داشتیم که ۱۴۵ نفر آن در استان تهران بوده‌اند. در حال حاضر هیچ نگرانی برای بستری و پذیرش بیماران وجود ندارد و دو شهرستان بهارستان و اسلامشهر جمعیت بالایی دارند که در شهرستان بهارستان با کمک جمعیت هلال احمر یک بیمارستان صحرایی ۴۰تخته راه اندازی کردیم و در اسلامشهر نیز مرکز مدیریت بحران سوله ای را افتتاح کرده که ظرفیت ۴۰ تخت  دارد.
وی تأکید کرد: سامانه ۶۰۷۰ راه اندازی شده که هیچ یک از شهروندان نگرانی نداشته باشند. درمانگاه‌های سرپایی هم دو برابر شده اند تا بیمار داروهای خود را دریافت کند و بستری و ایزولاسیون را در منزل انجام دهد.
گرچه  تعداد واکسیناسیون از ۲۳ میلیون نفر عبور کرده اما کارشناسان حوزه سلامت تأکید می‌کنند هیچ کسی از ویروس دلتا ایمن نیست و تا رسیدن به ایمنی جمعی حاصل از تزریق واکسن فاصله زیادی وجود دارد بنابراین مردم باید همچنان ماسک بزنند و فاصله اجتماعی را رعایت کنند. بنا بر اعلام مرکز روابط عمومی ‌و اطلاع رسانی وزارت بهداشت؛ تا کنون ۱۶ میلیون و ۹۸۶ هزار و ۸۸۲ نفر دوز اول واکسن کرونا و ۶ میلیون و ۱۵۰ هزار و ۸۱۷ نفر نیز دوز دوم را تزریق کرده‌اند و مجموع واکسن‌های تزریق شده در کشور به ۲۳ میلیون و ۱۳۷ هزار و ۶۹۹ دوز رسید.  همچنین در شبانه روز گذشته  ۵۸۹ هزار و ۳۷۸دوز واکسن کرونا تزریق شده است.
گفتنی است؛ روز گذشته وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در نامه ای به دکتر علیرضا رئیسی معاون بهداشت تأکید کرد با همکاری صندوق حمایت از هنرمندان و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نسبت به واکسیناسیون هنرمندان اقدام شود.

رشد چشمگیر تزریق واکسن کرونا در تهران

فرمانده عملیات مدیریت بیماری کرونا تهران گفت: شاهد رشد چشمگیر و شتابان واکسیناسیون در تهران هستیم.  دکتر علیرضا زالی در جلسه ستاد مدیریت بیماری کرونا در استان تهران افزود: کم کاری اصناف در روز‌های تعطیل چشمگیر بود.
وی گفت: اکنون تنها مشکل ما در بحث واکسیناسیون ازدحام جمعیت در مراکز واکسیناسیون است که چند روزی است شاهد آن هستیم و دلیل آن این است که در برخی مراکز مراجعان ما در تهران هر دو نوبت را دریافت می‌کنند، در واقع برخی از مراکز هم نوبت اول و هم نوبت دوم را تزریق می‌کنند که در نوبت اول ساعت و زمان مراجعه به‌طور دقیق مشخص شده است و مشکلی نداریم، اما برای دریافت نوبت دوم ساعتی برای مراجعه کنندگان مشخص نشده و حضور همزمان آنان با گروه‌های دیگر باعث ازدحام مردم شده است.
دکتر زالی در ادامه به سرایت سوش جدید ویروس کرونا اشاره کرد و افزود: سوش لامبدا که خاستگاه آن کشور پرو است در دنیا در حال سرایت است و در واقع برخی از کشور‌ها در آمریکای لاتین گرفتار آن شدند و این سوش در ایتالیا و فرانسه نیز مشاهده شده و ممکن است به سایر مناطق دنیا نیز سرایت کند.
وی گفت: این سوش متفاوت از دلتا و سوش‌های دیگر است که در واقع سرایت پذیری آن از دلتا بیشتر است و واکسن گریزتر از دلتا است و ابتلا کودکان و نوجوانان نیز در این سوش بیشتر است.

سعید معدنی
جامعه شناس
این روزها به دفعات این سؤال مطرح می‌شود که چرا بخشی از مردم به توصیه‌های مسئولان بهداشت و پزشکان جهت مراعات پروتکل‌های بهداشتی، کمتر توجه می‌کنند؟ برخی با همه محدودیت‌ها و هشدارها بار سفر بستند و به مسافرت رفتند. برخی نیز بدون رعایت پروتکل های بهداشتی در جلسات عزاداری شرکت کردند. جالب اینجاست هر یک به دیگری اشاره می‌کردند که جلو اینها را بگیرید. اما باید از یک نکته غافل نشد جمع بزرگی از مردم دستورات مبنی بر هم «در خانه ماندن» و هم «حفظ فاصله‌گذاری در مراسم مذهبی» را مراعات کردند. قبل از اینکه پاسخ سؤال اصلی را بدهیم لازم به یاد‌آوری است که ایران اولین کشور کرونایی در خاورمیانه و کانون این بیماری بوده است که مشکلات اقتصادی حاصل تحریم‌ها و  سردرگمی مسئولان باعث شد برای تسلط و کنترل بیماری و انواع جهش یافته آن آمادگی لازم را نداشته باشند.
اما دلایل کمتر توجه کردن مردم به توصیه‌ها به سه نکته برمی گردد.
۱- طولانی شدن و خسته شدن مردم: همیشه وقتی مصیبتی و بلایی مثل جنگ و بیماری و سیل و زلزله و....جامعه را در بر می‌گیرد، ابتدا در بین مردم همبستگی ایجاد شده و به کمک هم می‌روند. اما اگر این پدیده ناگوار طولانی شود به‌مرور عوارض آن پدیدار می‌شود. نه تنها مردم نسبت به هم بی‌توجه شده بلکه به جدال با هم برمی‌خیزند و جرم و جنایت و خودکشی افزایش می‌یابد. برای مثال تحقیقات پژوهشگران نشان می‌دهد در سال یا ماه‌های نخست شروع جنگ همبستگی جامعه افزایش یافته و میزان خودکشی - به‌عنوان یکی از عوارض - در جامعه کم می‌شود اما با طولانی شدن جنگ میزان خودکشی هم افزایش می‌یابد.
به همین دلیل مسئولان و مردم ما باید مراقب افراد و خانواده‌هایی باشند که عزیزان‌شان را بر اثر کرونا از دست داده‌اند. بدین ترتیب یکی از دلایل عدم مراعات یا بی‌توجهی به توصیه‌ها خستگی، یأس، درماندگی و افسردگی مردم به خاطر مرگ دیگران و وضع طاقت‌فرسای اقتصادی است.
۲- سوء مدیریت مسئولین:  نبود برنامه ریزی های لازم و پیش بینی شرایط های بحرانی بخصوص جهت تهیه واکسن از سوی متولیان بهداشت یکی از اشتباهات بزرگ بود. اگر بموقع اقدام شده و واکسن وارد کرده بودند شاید الان سایه مرگ کرونایی را کمتر بر سر مردم‌مان حس می‌کردیم. کاری که ترکیه، اسپانیا و ایتالیا کردند. جالب آنکه تقریباً همزمان با کشور ما ایتالیا و اسپانیا نیز کانون گسترش کرونا در اروپا بودند اما آنها توانستند عوارض کرونا را به حداقل برسانند ولی ما هر روز شاهد انبوه مرگ هموطنان‌مان هستیم.
 ۳- انواع جدید بیماری: انواع جهش یافته و جدید بیماری تمامی دسته بندی‌ها و برنامه‌ریزی‌های قبلی را به هم می‌ریزد و مردم را سردرگم می‌کند.
مثلاً در ابتدا بیشتر افراد مسن در معرض خطر بودند اما الان ما در همه سنین بیمار و کشته داریم. لذا مردم خود را برای هر شرایطی و همه انوع بیماری آماده نکرده‌اند. برای مثال یکی از مسئولان توصیه کرد: «ما سرما خوردگی نداریم هر کس سرما خورده بود قطعاً بیماری کروناست و باید به درمانگاه‌ها و بیمارستان‌ها مراجعه کنند». همین امر باعث وحشت مردم شد. معمولاً افراد به طور طبیعی در تابستان به خاطر نوع زیست مثل خوردن آب یخ، نشستن جلو کولر و...‌ احساس سرما خوردگی می‌کنند و قبلاً با یک قرص مسکن بهبود می‌یافتند. اما همین توصیه باعث هجوم مردم به بیمارستان‌ها شده و بیماری را گسترش داد. در آخر توصیه می‌شود در امر واکسیناسیون سریع‌تر عمل کنند و همچنین متخصصان و مسئولان در گفتارشان دقت کنند و شرایط جامعه را هنگام سخن گفتن درنظر بگیرند.

بیژن یاور
مدرس دانشگاه و صاحبنظر در حوزه مدیریت بحران، ریسک و پدافند غیرعامل
این روزها متأسفانه شاهد آمارهای غیرقابل تصور و افسار گسیخته از تعداد مبتلایان، فوتی‌های و سایر ابعاد ناشی از همه‌گیری بیماری ناشی از ویروس کرونا هستیم. تا 24 مردادماه امسال یعنی قبل از شروع محدودیت‌ها، فقط 121000 خودرو از تهران به سفر رفتند و مشاهدات حاکی از این است که مسیرهای خروجی از تهران دارای ترافیک کیلومتری می‌باشند! میزان رعایت پروتکل‌ها در کشور به زیر 40 درصد کاهش یافته و تعداد فوتی‌ها در تاریخ 25 مردادماه به 655 نفر در روز رسیده است که در حال افزایش است! به راستی به کجا چنین شتابان؟
این روزها در اطرافیان خود شاهد هستیم که حداقل یکی دو نفر به بیماری ناشی از ویروس کرونا دچار شده‌اند! این بدان معناست که حلقه این بیماری تنگ‌تر شده است! وضعیت در کلانشهر‌های مشهد، تهران و استان‌های شمالی «بحرانی» شده‌اند. این امر زمانی بیشتر اهمیت می‌یابد که بدانیم کادر درمانی در حال تلاش برای نجات جان بیماران، خود در معرض آسیب‌های جسمانی ناشی از شیفت‌های مراقبتی بیماران بدحال به طور پیاپی و شبانه‌روزی با تجهیزات مفصل حفاظت فردی (Private Protection Equipment, P.P.E.) و همچنین آسیب‌های روحی در اثر از دست دادن هموطنان و فعالیت‌های درمانی پراسترس می‌باشند لذا توجه ویژه به مدافعان سلامت عزمی ملی را می‌طلبد. برای موفقیت در مدیریت همه‌گیری کرونا، همه باید کمک کنیم و تصمیم‌ها باید بر مبنای برنامه‌ای باشد که بر اساس آمارهای برنامه ریزانه استوار است. در این خصوص و با توجه به اینکه مشکلات ادامه پیدا کرده است به نظر می‌رسد که برنامه‌ها باید تغییر یافته و بهنگام شود و البته ترکیب ستاد ملی مقابله با کرونا نیز باید مورد بازنگری اساسی قرار گیرد و استراتژی‌ها و تاکتیک‌های مقابله با همه‌گیری بیماری ناشی از ویروس کرونا از «تدافعی» و توصیه‌ای به «تهاجمی» و دستوری تغییر یابد. تمهیداتی ساده مانند: ردیابی تماس (Contact Tracing) مستمر با دقت و انضباط کامل، جلوگیری و به حداقل رساندن تأثیرات اینفودمیک‌ها یا هجمه‌های اطلاعاتی نادرست، نظارت دقیق بر پروتکل‌ها، استفاده همه‌جانبه از نیروهای توانمند و قدرتمند نظامی در مهار همه‌گیری کرونا، استفاده از طرح‌های موفق مانند طرح شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی، تسریع واکسیناسیون عمومی و همگانی و تسریع در آن نسبت به انتشار بیماری ناشی از ویروس کرونا، جلوگیری از تردد وسایط حمل و نقل عمومی (اتوبوس، تاکسی، اتومبیل کرایه و نمونه‌های مشابه) در حین قرنطینه و تعطیلات مگر موارد اضطراری و مجاز.
آن چیزی که از طرف مردم باید مهم باشد، جلوگیری از دورهمی‌های خانوادگی، پرهیز از مسافرت‌های غیر ضروری، مراقبت و قرنطینه خانگی در صورت ابتلا به بیماری، رعایت پروتکل‌های بهداشتی حتی پس از واکسیناسیون، ورود سمن‌ها برای کمک و نمونه‌های مشابه است. اجرای یک تصمیم مبتنی بر برنامه و آمار مترتب بر آن ملزومات و مقدماتی می‌خواهد که اگر رعایت نشود مشکل ساز خواهد بود. به طور مثال عدم کنترل‌پذیری کامل سفرهای منتهی به ایام تعطیلی دهه اول ایام الله ماه محرم به مقصد استان‌های شمالی کشور که قابل پیش‌بینی بود چرا که ملزومات و مقدمات آن مورد توجه قرار نگرفت!
در چنین شرایطی همه ما در کنار هم باید با همدلی، همفکری، همراهی، همکاری و هم‌افزایی، تاب‌آوری جامعه را در ابعاد مختلف از جمله سلامت، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و نمونه‌های مشابه را در مقابله و پاسخ به همه‌گیری ناشی از ویروس کرونا ارتقا دهیم. برای تحقق چنین وضعیتی باید روزمرگی‌ها و عادی‌انگاری‌ها را کنار گذاشته و با آن برخورد قانونی نمود. چراکه الان دیگر زمان توصیه و خواهش نیست بلکه زمان تصمیم‌گیری منطقی و اعمال قانون و ابلاغ دستورات و نظارت بر حسن اجرای آن است.
نتیجه اینکه باید همه با هم و کنار هم به مدیریت ریسک و شرایط اضطراری بپردازیم. این وظیفه ملی همه ماست. دولت، مردم و همه با هم باید پا به این میدان و عرصه بگذاریم و به عبارتی ساده باید آتش به اختیار باشیم. با توجه به مبحث مدیریت تغییر و برای تاب‌آوری بهتر و پاسخگویی مناسب‌تر در این برهه زمانی، تغییر استراتژی از «تدافعی» به «تهاجمی» در مقابله با همه‌گیری ناشی از ویروس کرونا یک باید و ضرورت است! لذا موارد نباید توصیه‌ای بلکه دستوری و براساس تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر نظر متخصصین در قالب برنامه از پیش تعیین شده و متناسب با آمار حقیقی و برنامه‌ریزانه باشد. متفاوت بیندیشیم! ما می‌توانیم!