مرجان اسلامی فر
 خبرنگار
«کرونا» و «تحریم» دو عاملی هستند که باعث شد فعالان اقتصادی نتوانند مانند سال‌‌های گذشته و حتی سال 98 با وجود تحریم‌های گسترده در صادرات غیرنفتی کارنامه خوبی داشته باشند؛ این روزها پیش‌بینی‌های مختلفی از میزان صادرات کشور مطرح می‌شود و اعتقاد بر این است که صادرات ایران زمین خورده است؛ ولی آمارهای 10 ماهه تجارت و سهمی که ایران از بازار حداقل 20 شریک تجاری خود دارد نشان می‌دهد که اوضاع خیلی هم بد نیست و بیشترین کاهش در صادرات غیرنفتی کشور بین 15 الی 20 درصد است و شاید بتوان عنوان کرد که افت صادرات به سه کشور عراق، چین و هند باعث شد که نتوانیم میزان صادرات کشور را مانند سال گذشته حفظ کنیم. درباره روند صادرات کشور و راه ‌هایی که تجار طی سال‌جاری طی کردند با مجتبی موسویان‌، معاون توسعه بازارهای صادراتی سازمان توسعه تجارت ایران گفت‌و‌گویی انجام دادیم که در ادامه می‌آید.
در حال حاضر پیش‌بینی‌ای از میزان صادرات برای سال 99 وجود دارد و آیا توانستیم بخشی از کاهش‌های صادرات غیر‌نفتی را که تحت تأثیر شیوع ویروس کرونا بود، جبران کنیم؟
در ابتدای سال‌جاری با ظهور و گسترش شیوع ویروس کرونا وضعیت صادرات ایران مانند اغلب کشورها تحت تأثیر قرار گرفت و خیلی از کشورها تا مشخص شدن پروتکل‌های بهداشتی نسبت به قرنطینه و بسته شدن مرزهای خود اقدام کردند. این امر باعث شد که روند صادرات کشور با کاهش شدیدی مواجه شود و بعضاً با برخی از کشورها میزان صادرات به منفی 45 درصد رسید. این امر به‌گونه‌ای پیش رفت که میزان صادرات در فروردین ماه سال‌جاری در قیاس با مدت مشابه سال گذشته 47 درصد کاهش یافت. اما با ابلاغ پروتکل‌های بهداشتی به مرور زمان و به‌صورت پیوسته افت صادرات مدیریت شد. در این میان و بر اساس گزارش 10 ماهه در حوزه صادرات 20 درصد و در بخش واردات 15 درصد کاهش ثبت شده است. امیدوار هستیم که تا پایان سال‌جاری بتوانیم حداقل به 80 تا 85 درصد صادرات سال 98 دست پیدا کنیم.
روند کاهشی صادرات در تمام کشورها وجود داشته است؟
بله، این اتفاق در مورد تمام کشورها رخ داده؛ حتی گزارش بانک جهانی حاکی از آن است که تجارت خارجی اغلب کشورها بین 10 تا 15 درصد در سال 2020 کاهش داشته است. اگر بخواهیم به آمار تجارت خارجی کشورمان بپردازیم باید عنوان کنم که 10 درصد از کاهش تجارت کشور مربوط به شیوع ویروس کرونا و مابقی تحت تأثیرتشدید تحریم‌هاست؛ تحریم‌ها از سال گذشته رو به تزاید بوده و این موضوع تا پایان ریاست جمهوری ترامپ ادامه داشته است. رئیس‌جمهوری سابق امریکا تا آخرین روز کاری خود در حال امضای حکم‌های تحریمی علیه شرکت‌ها و نهادهای ایرانی و شرکت‌های خارجی که با ایران همکاری می‌کردند، بود. با وجود تمام این اتفاق‌ها توانستیم چالش‌های کرونا و حتی تحریم‌ها را مدیریت کنیم. فراموش نکنیم که سال 97، امریکایی‌ها به این نتیجه رسیده بودند که تحریم‌های ظالمانه کارساز خواهد شد و اقتصاد ایران دچار فروپاشی می‌شود ولی با‌وجود شدیدترین تحریم‌ها اقتصاد ایران سرپا است و چشم‌انداز مثبتی برای سال آینده هم وجود دارد.
برخی‌ها میزان کاهش صادرات کشور را بیش از 35 درصد پیش‌بینی می‌کنند؛ آیا چنین عددی ثبت خواهد شد؟
اگر تا پایان سال‌جاری میزان صادرات گاز خوب باشد تصور می‌کنم که کاهش صادرات در حدود 15 درصد شود و اگر آمار صادرات گاز لحاظ نشود احتمالاً این کاهش 20 درصد خواهد شد. به جهت شیوع ویروس کرونا شاهد کاهش تقاضا در بازار خارجی بوده‌ایم. این امر در مورد تمام کشورها رخ داده است. در بازار خارجی کاهش تقاضا وجود داشته است؛ وقتی کشورها نتوانند صادرات داشته باشند، منابع ارزی لازم برای واردات ندارند از این‌رو یکسری محدودیت‌های ارزی اعمال می‌کنند، چرا که می‌خواهند بودجه خود را به بهترین شکل خرج کنند. ما همچنین رویه‌ای را پیش گرفتیم، واردات برخی از کالاها را ممنوع و یا یکسری محدودیت‌های جدید اعمال کردیم.
آیا صادرات ایران به کشورهایی که قبلاً با آنها تعامل داشته‌ایم منفی است؟
ابتدا باید بگویم که با اکثر کشورها در حال جبران کاهش صادرات هستیم ولی بر اساس آمار 10 ماهه سال‌جاری در بین کل شرکای تجاری 20 درصد کاهش صادرات داشته‌ایم. با مدیریت صورت گرفته، کاهش شدید تجارت با چین را به منفی 13 درصد رساندیم؛ چین 25درصد صادرات ایران را جذب می‌کند. لذا چین برای ایران اهمیت بسزایی دارد. هرگونه کاهش صادرات با چین به صادرات کشور لطمه وارد می‌کند. عراق نیز 25 درصد صادرات ایران را جذب می‌کند (میزان صادرات ایران به عراق منفی 14 درصد بوده است)؛ یعنی دو کشور چین و عراق سهم 50 درصدی از کالاهای ایرانی دارند. ازطرفی تجارت با امارات 7 درصد و با افغانستان و قزاقستان یک درصد مثبت بوده است. در این میان صادرات ایران به فدراسیون روسیه مثبت 20 درصد بوده است. سهم کالاهای صادراتی ایران به افغانستان حدود 7 درصد است که طی این مدت کاهش نداشته و حتی رشد هم ثبت کرده است. میزان صادرات کالا به سنگاپور رشد بسیار خوبی داشته و سهم صادراتی کشورمان به بیش از مثبت 2هزار و 200 درصد رسیده است. یکی از موضوعاتی که در این حوزه در حال دنبال شدن است، رسیدن به بازارهای جدید است. یکی از دلایلی که باعث شد جلو کاهش صادرات گرفته شود، موافقتنامه اوراسیا است. این موافقتنامه در صادرات به کشورهای عضو مانند بلاروس، روسیه و قزاقستان بسیار اثرگذار بوده است. در حقیقت با این موافقتنامه نه تنها تأثیرات کرونا را کاهش دادیم، بلکه تأثیرات منفی تحریم را خنثی کردیم. در بین کشورهای همسایه با بحرین و عربستان هیچگونه تجارتی وجود ندارد. در مجموع بهترین عملکرد صادراتی را با کشورهای روسیه و امارات داشته‌ایم. به امارات 3 میلیارد و 700 میلیون دلار صادرات انجام شده است یعنی سال گذشته همین موقع این میزان صادرات 3 میلیارد و 500 میلیون دلار بوده است. سازمان توسعه تجارت در حال مدیریت صادرات به کشورهای مختلف است تا روند صادراتی کشور جهش پیدا کند. به جهت تحریم راه‌های صادراتی کشور محدود شده که بایستی با همکاری و ابتکار فعالان اقتصادی موانع را حذف کنیم.
وضعیت صادرات به کشورهای هند و پاکستان چگونه است؟
در حال حاضر میزان صادرات ایران به پاکستان منفی 13 درصد است؛ میزان صادرات به این کشور طی 10 ماهه سال‌جاری حدود 810 میلیون دلار بوده است. تعطیلی بسیار طولانی در مرز مشترک باعث کاهش شدید صادرات به پاکستان شد؛ تقریباً 72 روز مرز میرجاوه به خاطر شیوع ویروس کرونا بسته بوده است. در حال حاضر میزان صادرات کالاهای ایرانی به هند 27 درصد کاهش دارد؛ روند کاهشی صادرات به هند در حال جبران است چرا که در این مدت بیش از 40 درصد کاهش صادرات تجربه شده بود. سیاست ما کاهش شیب منفی تجارت با کشورهای همسایه است.
مرز کدام کشور همسایه مانند پاکستان به علت شیوع کرونا مدت طولانی بسته بوده است؟
کشور ترکمنستان بیش از سه ماه مرز خود را بسته بود و اکنون هم کامیون‌ها نمی‌توانند یکسره از ترکمنستان عبور کنند و به آسیای میانه بروند. در حال حاضر کالا باید از خط آهن عبور داده یا کالا در مرز تحویل داده شود. مرز عراق هم حدود یک الی یک و ماه نیم ماه بسته بود؛ سپس تعدادی از مرزهای عراق و با محدودیت زمانی باز شد. این امر باعث سردرگمی تجار و فعالان اقتصادی هم شده بود. به افغانستان یک میلیارد و 900 میلیون دلار صادرات داریم که در 10 ماهه سال‌جاری رشد یک درصدی داشته است؛ مرز این کشور بین دو تا سه روز در مجموع بسته بود. بخش قابل توجهی از کاهش‌های صادرات ایران به کشورهای همسایه ناشی مشخص نبودن پروتکل‌های بهداشتی ازسوی سازمان بهداشت جهانی درباره ویروس کرونا بود.

پول ایران را به سرعت پس می‌دهیم

رئیس کل بانک مرکزی در جلسه‌ای که به درخواست مدیرعامل بانک تجارت عراق در محل بانک مرکزی برگزار شد، در‌خصوص منابع جمهوری اسلامی ایران در عراق و راهکارهای نقل و انتقال آنها گفت‌وگو کرد.
در این دیدار عبدالناصر همتی بر لزوم استفاده هر چه سریع‌تر از این منابع تأکید کرد. همچنین در این جلسه اقدامات لازم برای انتقال و استفاده از منابع یاد شده مورد بررسی قرار گرفت. مدیرعامل بانک تجارت عراق نیز در این دیدار با اشاره به اینکه پرداخت‌های اخیر از محل منابع ایران در عراق انجام شده است، عنوان کرد که روند استفاده از منابع یاد شده از این‌ پس تسریع خواهد شد و تلاش می‌شود تا کانال‌ها و روش‌های مختلفی که مورد تأیید طرف ایرانی است به منظور استفاده از این منابع عملیاتی شوند./ بانک مرکزی

یارانه معیشتی اسفندماه واریز شد

سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها اعلام کرد: شانزدهمین مرحله یارانه معیشتی مربوط به اسفند ماه سال‌جاری به حساب سرپرستان خانوار واریز شد.
همانند دوره‌های قبل، خانواده‌های یک نفره ۵۵ هزار تومان، خانواده‌های دو نفره ۱۰۳ هزار تومان، خانواده‌های سه نفره ۱۳۸ هزار تومان، خانواده‌های چهار نفره ۱۷۲ هزار تومان و خانواده‌های پنج نفره و بیشتر ۲۰۵ هزار تومان یارانه معیشتی دریافت کردند. همچنین، سومین قسط از پرداخت دومین مرحله وام یک میلیون تومانی کرونایی از حساب سرپرستان خانوارهایی که این وام را دریافت کرده‌اند از این ماه کسر خواهد شد./ایرنا

بدهی کره جنوبی، طبق فهرست اقلام درخواستی ایران پرداخت می‌شود

رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و کره جنوبی گفت: تهران فهرست اقلام مورد نیاز از جمله دارو، مواد اولیه و تجهیزات کارخانجات را به سئول اعلام کرده است، که بر اساس آن، بخشی از بدهی این کشور به ایران پرداخت می‌شود.
حسین تنهایی درخصوص میزان بدهی کره جنوبی به ایران اظهار داشت: بر‌اساس اعلام بانک مرکزی کل بدهی این کشور به ایران هفت میلیارد دلار است و اسناد دیگری که نشان‌دهنده بیشتر بودن این مبلغ باشد، وجود ندارد.
وی با اشاره به اینکه کالاهای مختلفی از جمله مواد اولیه و تجهیزات کارخانجات مورد مذاکره قرار گرفته است، خاطرنشان کرد: این کشور بدون نیاز به انجام مذاکرات با امریکا می‌تواند کالاهای غیرتحریمی را مورد مبادله قرار بدهد که شامل مواد غذایی و اقلام دارویی می‌شود.
تنهایی خاطرنشان کرد: پیش از این بارها قول‌هایی از سوی کره مبنی بر پرداخت بدهی به ایران به صورت نقدی یا کالایی داده شده اما تاکنون اجرایی نشده است./ایرنا

سفرهای دریایی در ایام نوروز تابع تصمیمات ستاد مقابله با کرونا است

مدیرکل امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی با بیان اینکه برای برگزاری سفرهای دریایی و گردشگری دریایی در ایام نوروز تابع تصمیمات ستاد مقابله با کرونا هستیم، گفت: احتمال دارد انجام تست فوری برای تمام مسافران دریایی اجباری شود اما هنوز در این باره هم تصمیم نهایی اعلام نشده است.حسین عباس‌نژاد درباره آخرین تصمیم‌گیری‌ها برای انجام سفرهای دریایی در ایام نوروز اظهار داشت: برای برگزاری سفرهای دریایی و گردشگری دریایی در ایام نوروز در بنادر شمالی و جنوبی تابع تصمیمات ستاد مقابله با کرونا چه در استان‌ها و چه در ستاد مرکزی هستیم. وی ادامه داد: هنوز به جمع‌بندی نهایی نرسیده‌ایم و پروتکل‌ها و دستورات نهایی درباره این موضوع ابلاغ نشده است. وی گفت: در هر صورت آماده برگزاری سفرهای دریایی و گردشگری دریایی در بنادر جنوب و شمال در ایام نوروز هستیم. /ایلنا