گروه اقتصادی/ دیروز صحن علنی مجلس اتفاق بی‌سابقه‌ای را شاهد بود. در این روز پس از بررسی و تصویب کلیات لایحه بودجه 1400 که با تغییرات گسترده‌ای در کمیسیون تلفیق مجلس انجام شده بود، می‌باید طبق آیین نامه داخلی مجلس، اصلاحات کمیسیون تلفیق در لایحه به رأی نمایندگان مجلس گذاشته می‌شد. اما در اقدامی عجیب و بی‌سابقه هنگام رأی‌گیری برای آن رئیس مجلس اعلام کرد که کلیات لایحه بودجه دولت به رأی گذاشته می‌شود. به این ترتیب پس از ارائه گزارش سخنگوی کمیسیون تلفیق و اظهارات نمایندگان مخالف و موافق، رأی‌گیری شد که نهایت با ۹۹ رأی موافق، ۱۴۸ رأی مخالف و ۱۲ رأی ممتنع از مجموع ٢۶١ نماینده حاضر در مجلس، اعلام شد که کلیات لایحه بودجه به تصویب نرسید.بنابراین در حالی که می‌باید نمایندگان به اصلاحات کمیسیون تلفیق رأی مثبت و منفی می‌دادند و در همین راستا رئیس و سخنگوی این کمیسیون به دفاع از اصلاحات خود پرداختند، به یک باره ورق برگشت و کلیات لایحه به رأی گذاشته شد.براین اساس پس از گذشت دوماه که لایحه بودجه در اختیار مجلس است، نمایندگان به آن رأی منفی دادند، در حالی که این فرصت دوماهه می‌توانست صرف اصلاح و تصویب آن شود.
 این تنها اتفاق عجیب صحن علنی مجلس نبود. در این روز و هنگامی که محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه به‌عنوان نماینده دولت در حال دفاع از بودجه بود، میکروفونش توسط رئیس مجلس قطع شد. این درحالی است که در تمام ادوارمجلس حداقل فرصت تمام کردن جمله به سخنران داده می‌شد.
در مجموع و در شرایطی که کارشناسان بارها نسبت به رد کلیات بودجه در ماه‌های پایانی سال هشدار داده بودند، نمایندگانی که نمی‌دانستند به اصلاحات کمیسیون تلفیق رأی می‌دهند یا کلیات بودجه، آن را با اتفاق آرا رد کردند. اتفاق کم نظیری که حتی از دید خبرگزاری‌ها و نمایندگان اصولگرا پنهان نماند و حال آن را تقصیر دولت می‌اندازند و مطرح می‌کنند که نوبخت به گونه‌ای دفاع کرد که نمایندگان کلیات را رد کردند.
حال از میان اصلاح بودجه ظرف دو هفته یا بودجه چند دوازدهم یکی باید اتفاق بیفتد.
مگر از درآمدهای نفتی خبر ندارید، چرا وابستگی به نفت را افزایش دادید؟
اما رئیس سازمان برنامه و بودجه در مجلس چه گفت. به گزارش ایرنا، نوبخت گفت: مگر گزارش‌های به کلی سری و محرمانه را نمی‌خوانید؟ مگر از درآمدهای نفتی خبر ندارید؟ چطور وابستگی بودجه به نفت را در کمیسیون تلفیق افزایش دادید؟
محمدباقر نوبخت صبح دیروز با حضور در صحن علنی مجلس شورای اسلامی، اضافه کرد: از صبح که بررسی کلیات لایحه بودجه ۱۴۰۰ در مجلس شروع شد، مطالب متنوعی از سوی نمایندگان مطرح شد.وی افزود: انتظاری که نمایندگان و مردم دارند این بود که اظهارات و اشکالاتی که از ۱۲ آذرماه که لایحه بودجه ۱۴۰۰ تقدیم مجلس شد آیا برطرف شده است یا خیر؟
رئیس سازمان برنامه و بودجه افزایش وابستگی بودجه به نفت در کمیسیون تلفیق را در تضاد با موضع گیری‌های انتقادی نمایندگان علیه دولت خواند و خطاب به رئیس مجلس گفت: گزارش‌های به کلی سری برای مجلس می‌آید و ایشان می‌دانند که درآمد چندصد هزار میلیاردی به چند دلار رسیده است. با این وضعیت داریم کشور را اداره می‌کنیم و مقاومت ملت را در برابر فشارهای عظیم اقتصادی به منصه ظهور رسانده‌ایم.
وی اظهار داشت: گزارش‌های خیلی سری و محرمانه خزانه هر هفته برای شما ارسال می‌شود. شهادت دهید که آیا تاکنون بیش از ۷۰ درصد بودجه عمرانی کشور تخصیص یافته است یا نه؟ آن هم در شرایطی که انتظار داشتند در تابستان گرم امسال ملت ما به ستوه بیاید.
رئیس سازمان برنامه و بودجه اظهار داشت: توجه دارید که به محض تقدیم لایحه بودجه که خوشبختانه در دوره دولت‌های یازدهم و دوازدهم در همه سال‌ها طبق قانون در زمان تعیین شده تقدیم مجلس شده است، انتظار نسبت به انتقادات صورت گرفته این بود که در این دو ماه اشکالات برطرف شده باشد.
نوبخت با بیان اینکه اولین انتقاد نسبت به رشد منابع و مصارف در لایحه بودجه ۱۴۰۰ بود، افزود: امروز مردم منتظر هستند که مشاهده کنند آیا مجلس شورای اسلامی پس از دو ماه که لایحه را در اختیار داشت و اختیار لازم برای تغییرات داشت آیا از این اختیارات در راستای رفع اشکالات و انتقادات استفاده کرده یا در جهت تأیید آن بود؟
وی ادامه داد: منابع پیش‌بینی شده در لایحه بودجه ۱۴۰۰ از سوی دولت ۸۴۱ هزار میلیارد تومان بود و عنوان شد که این منابع ۴۷درصد رشد داشت، پس از واگذاری این رقم پیشنهادی به کمیسیون‌ها به ۱۱۲۰ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.رئیس سازمان برنامه و بودجه تصریح کرد: سؤال مردم این است که اگر انتقاد بر این بود که این رقم رشد زیادی داشته، نمایندگان چرا آنچه را که انتقاد به دولت بود و دو ماه فضای سیاسی تحت تأثیر آن بود اصلاح نکردند؟ مگر قرار نبود اصلاح ساختار بودجه لحاظ شود.
وی افزود: «ریاست مجلس شورای اسلامی بارها از ضرورت اصلاح سخن گفت و بنده به‌عنوان کسی که در سازمان اصلاح ساختار را تقدیم کردم انتظار داشتم اصلاحات لازم انجام شود اما نه تنها بودجه تقلیل نیافت بلکه رشد نیز داشت.»نوبخت در ادامه گفت: انتقاد دیگر به لایحه بودجه این بود که چرا وابستگی به نفت در لایحه بودجه ۱۴۰۰ نسبت به گذشته ۱۹۹ میلیارد تومان افزایش یافته است، امروز مردم و نمایندگان حق دارند بدانند که آیا مجلس به گفته خود مبنی بر کاهش سهم نفت در منابع عمل کرده است؟وی افزود: این رقم در کمیسیون تلفیق به‌صورت مستقیم بیش از ۱۶ هزار میلیارد تومان اضافه شد و در واقع نمایندگان مجلس شورای اسلامی به دولت اجازه دادند ۱۶ هزار میلیارد بیشتر از میزان پیش‌بینی شده در لایحه پیشنهادی از محل فروش نفت کسب درآمد کند.
رئیس سازمان برنامه و بودجه تصریح کرد: آرزو داشتیم شرایط به گونه‌ای بود که نفت را در بودجه نمی‌آوردیم اما شما مطلع هستید که لایحه بودجه سال آینده، بودجه چهارمین سال محاصره اقتصادی است، دولت سه سال محاصره اقتصادی را تحمل کرد و افرادی که منتظر بودند طرح‌های عمرانی متوقف شود شاهد هستند که این طرح‌ها در حال اتمام است.
وی خطاب به رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: گزارش‌های محرمانه خزانه هر هفته و هر ماه ارائه می‌شود و طبق این گزارش‌ها ۶۶ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان برای طرح‌های عمرانی پول پرداخت کردیم و این رقم جدا از تخصیص ۷۷ هزار میلیارد تومان برای این طرح‌هاست.نوبخت با بیان اینکه دشمنان انتظار داشتند با اعمال فشار، مردم را به ستوه بیاورند، افزود: گرچه مردم در شرایط سختی هستند، اما ما تلاش می‌کنیم کاهش جبران قدرت خرید مردم را با افزایش‌هایی که انجام می‌دهیم خنثی کنیم.
وی گفت: درآمد نفتی بیش از ۱۰۰ میلیارد دلاری دولت به چند میلیارد دلار کاهش یافته است و دولت پس از سه سال محاصره اقتصادی با ۱۰۹ میلیارد دلار کشور را اداره می‌کند تا مقاومت ملت را در برابر استکبار جهانی عملیاتی کند.
ادامه در صفحه 10

گروه اقتصادی / روز گذشته طبق آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی گزارش کمیسیون تلفیق مجلس برای رأی‌گیری به صحن آمد. بر همین اساس، رئیس و سخنگوی این کمیسیون در دفاع از آن سخنرانی کردند، اما پس از پایان سخنان مخالفان و موافقان، به یک باره به جای گزارش کمیسیون تلفیق کلیات بودجه به رأی‌گیری گذاشته شد که ابهامات بسیاری هم برای نمایندگان مجلس و مردم ایجاد کرد. این درحالی است که به دلیل اینکه کلیات لایحه بودجه پیشنهادی حدود دو ماه قبل در کمیسیون تلفیق به تصویب رسیده است، آیین‌نامه داخلی مجلس درباره سرنوشت و مهلت دولت برای اصلاح دوباره لایحه سکوت کرده است. در همین زمینه حسین پیشقدم، رئیس امورمجلس سازمان برنامه و بودجه کشور در گفت‌و‌گو با «ایران» دراین باره توضیح می‌دهد.
درحالی که کلیات بودجه درکمیسیون تلفیق به تأیید رسیده بود؛ دیروز پس از حدود دو ماه این کلیات رد شد. دراین مدت میان دولت و مجلس همکاری وجود داشت؟
براساس قانون و آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی دولت باید 15 آبان بودجه شرکت‌های دولتی و در 15 آذر لایحه بودجه کل را به مجلس تقدیم کند. برهمین اساس در سال‌ جاری دولت سه روز زودتر از موعد قانونی لایحه تدوین شده خود را تقدیم مجلس کرد. پس از تشکیل کمیسیون تلفیق در مجلس لایحه بودجه دولت دراین کمیسیون به رأی گذاشته شد و در نهایت به تأیید این کمیسیون رسید تا با همکاری دولت و مجلس بودجه‌ای مناسب به تصویب نهایی مجلس برسد. همانگونه که اشاره شد، حدود دو ماه از تقدیم لایحه بودجه به مجلس می‌گذرد و در طول این مدت، نمایندگان و کارشناسان سازمان برنامه و بودجه با حضور در جلسات کمیسیون تلفیق همکاری نزدیکی با مجلس داشتند. سازمان برنامه و بودجه با برخی از مصوبات کمیسیون تلفیق مخالف بود و از برخی دیگر از مصوبات حمایت کرد. به هر روی با پیشنهاداتی که از سوی نمایندگان و کمیسیون‌های مختلف مجلس به تلفیق آمد در نهایت این کمیسیون کار بررسی لایحه را با تغییراتی به اتمام رساند.
طبق آیین‌نامه داخلی مجلس باید گزارش کمیسیون تلفیق به رأی گذاشته می‌شد؟
روز گذشته و طبق آیین‌نامه مجلس قرار بود که گزارش کمیسیون تلفیق در صحن به رأی گذاشته شود و بر همین اساس رئیس کمیسیون تلفیق نیز از اصلاحات صورت گرفته توسط کمیسیون متبوع خود دفاع کرد و حتی هفت نماینده موافق و هفت نماینده مخالف نیز نظرات خود را درباره گزارش کمیسیون تلفیق مطرح کردند.
بر همین اساس طبق روال معمول فکر می‌کردیم که گزارش کمیسیون تلفیق به رأی گذاشته شود، اما متأسفانه این کار صورت نگرفت و کلیات بودجه به رأی گذاشته شد و در نهایت با مخالفت 56 درصدی نمایندگان مجلس رأی نیاورد.
چنین رویه‌ای در ادوار مجلس سابقه داشته است؟
تا آنجایی که به یاد دارم چنین اتفاقی در ادوار مجلس رخ نداده است. البته مسئولیت این کار با دولت نیست و مجلس محترم مسئول آن بوده است.
اکنون که کلیات بودجه در مجلس رأی نیاورده است، چه اتفاقی می‌افتد؟
حال که لایحه بودجه به دولت بازگردانده شده است، دولت درحد توان و طبق مهلتی که خواهد داشت برخی اصلاحات را درلایحه اعمال خواهد کرد. برای مثال به‌طور قطع سخنان مقام معظم رهبری درخصوص بودجه مدنظر قرار خواهد گرفت.
دولت برای اصلاح بودجه چقدر زمان دارد؟
در این باره مغایرت‌هایی در آیین‌نامه داخلی مجلس وجود دارد. در آیین‌نامه آمده است در صورتی که در ابتدا کلیات بودجه در کمیسیون تلفیق و سپس صحن مجلس رأی نیاورد به دولت بازگردانده می‌شود و دولت دو هفته برای اصلاح و تقدیم دوباره لایحه فرصت دارد. این درحالی است که در مرحله نخست لایحه در کمیسیون تلفیق به تأیید رسید و اکنون نزدیک به دوماه از آن می‌گذرد.
بدین ترتیب اگر مهلت دو هفته‌ای را در نظر بگیریم تا پایان سال امکان تصویب بودجه وجود دارد؟
هرچند مهلت دقیق دولت در آیین‌نامه ذکر نشده است ولی اگر فرصت دو هفته‌ای را ملاک قرار دهیم، دولت باید تا اوایل اسفند ماه سال‌جاری اصلاحات خود را به مجلس تقدیم کند. حال اگر مجلس به صورت سه شیفت لایحه بودجه را مورد بررسی قرار دهد، می‌توان تا انتهای سال‌ جاری شاهد تصویب آن بود.
اگر اصلاحات دولت در مجلس مورد موافقت قرار نگیرد چه؟
در این صورت دولت باید لایحه چنددوازدهم را به مجلس تقدیم کند تا ماه‌های نخست سال آینده بر اساس این بودجه سپری شود.
در دوره‌های گذشته چند بار شاهد تصویب بودجه چنددوازدهم بودیم، دلیل آن چه بوده است؟
همانگونه که اشاره کردید، در دهه‌های اخیرچند بار دولت بودجه چنددوازدهم به مجلس برد. اما دلیل آن تأخیر دولت وقت در تقدیم لایحه بودجه به مجلس بود و به این دلیل که مجلس فرصت بررسی بودجه را نداشت بودجه چنددوازدهم عملیاتی شد تا در فرصت مناسب بودجه کل بررسی شود. اما در سال‌ جاری و برای بودجه 1400 دولت سه روز زودتر از موعد مقرر بودجه را به مجلس تقدیم کرد.