ترانه بنی یعقوب
گزارش نویس
اصلاً فکرش را می‌کردید مدرسه‌ها یک سال تمام بسته شوند؟ اصلاً به ذهن‌تان خطور می‌کرد روزی یک دانشجوی تربیت بدنی مجبور باشد کلاس والیبال را آنلاین تمرین کند یا دانشجوی شیمی‌ به جای کار در آزمایشگاه مجبور باشد همه چیز را تئوری حفظ کند و از روی ویدیوی استاد، درسش را یاد بگیرد؟ البته همه می‌دانیم که این فقط یک بخش ماجراست و کرونا خیلی چیزها را عوض کرده اما در این گزارش فقط می‌خواهیم بنشینیم پای حرف‌های دانشجویانی که اساساً در دوران شیوع این ویروس درس و مشق و دانشگاه را جور دیگری تجربه می‌کنند، جوری که تا قبل از این خوابش را هم نمی‌دیدند.
 مریم که حالا دانشجوی علوم سیاسی است، پیش از این هر شب رؤیای دانشگاه می‌دید اما تا پذیرفته شد سر و کله کرونا هم پیدا شد: «از شانس بد من ورودی بهمن ماه بودم و همین که دانشگاه قبول شدم، این ویروس هم از راه رسید. خیلی زود همه جا تعطیل شد و اصلاً نفهمیدم دانشگاه چی هست؟ نتوانستم محیطش را درک کنم. بعد خیلی زود همه چیز آنلاین شد. فکر نمی‌کنم کسی مثل من برای نابودی این ویروس دعا کرده باشد. من حتی نتوانستم با همکلاسی‌هایم دوست شوم. آخر ارتباط مجازی که ارتباط نیست؛ هر روز با خودم فکر می‌کنم نکند من کل چهار سال دوره تحصیلم را همین‌طور سپری کنم و هیچ چیز از دانشگاه نفهمم.»
 سمیه دانشجوی تربیت بدنی هم به شکل کاملاً متفاوتی دانشگاه را تجربه می‌کند؛ آنقدر که با کلافگی و عصبانیت زیاد درباره‌اش حرف می‌زند: «واقعاً درس خواندن در این شرایط سخت است. برای درس‌های عملی مثل والیبال، استاد برایمان کلیپ می‌فرستد و ما باید از روی این ویدیوها حرکات را یاد بگیریم و انجام بدهیم و دوباره برایشان بفرستیم. بدتر اینکه گاهی به‌جای ویدیو، جزوه می‌فرستند و انتظار دارند از روی جزوه کارهای عملی انجام بدهیم. مسلماً این نحوه آموزش کیفیت آموزش حضوری را ندارد و برای ما ناراحت کننده است.»
 سمیه ترم ششم دانشگاه آزاد در رشته تربیت بدنی است و اصلاً فکرش را هم نمی‌کرد برای آموزش از راه دور در رشته تربیت بدنی مجبور باشد ترمی  ‌سه میلیون و پانصد هزار تومان شهریه بدهد: «قبلاً با این مبلغ مشکلی نداشتم چون می‌گفتم هزینه‌های سالن و استخر را می‌دهم اما الان واقعاً برای چند تا ویدیو و جزوه این شهریه خیلی بالاست. آیا نباید با همه تغییراتی که رخ داده یک فکری هم برای شهریه‌های حضوری و آنلاین می‌کردند؟»
این‌ها تنها مشکلات او در این روزهای عجیب و غریب نیست. او حتی در واحد‌های تئوری هم همین مشکلات را دارد: «در دروس تئوری هم همین قدر یادگیری سخت است چون خیلی از درس‌های ما با دروس پزشکی مشترک است و ما توقع نداریم در این شرایط دانشگاه برایمان کلاس تشریح برگزار کند، اما دست‌کم انتظار داریم استاد را ببینیم و رفع اشکال کنیم. با چند تا جزوه که نمی‌توان از پس این واحدهای سخت برآمد.»
حمیده هم از این نوع آموزش در رشته تربیت بدنی ابراز نارضایتی می‌کند: «بیست واحد ترم قبل من، غیر حضوری بود. چهار درس عملی‌ام یعنی هشت واحد از مجموع بیست واحدم هم آنلاین بود و فقط تحقیق و وویس خواستند. چهارده واحد تئوری هم آنلاین بود و از واتساپ استفاده می‌کردیم چون هیچ وقت سایت کار نمی‌کرد. بیست واحدمان این طوری گذشت. این ترم هم همین است.»
 سارا. ن دانشجوی ترم چهارم شیمی ‌دانشگاه شهید بهشتی است. او هم این طور گلایه می‌کند: «چهار ترم اول را حضوری رفتم اما بعد از کرونا همه چیز مجازی شد. رشته من واقعاً طوری است که 80 درصد کارهایش عملی است. بخش تئوری‌اش خیلی نیاز به حضور در دانشگاه ندارد و بستگی به شخص دارد. هرچند در دروس تئوری هم فن بیان استاد خیلی در یادگیری تأثیر دارد ولی تا حد زیادی قابل حل است اما  یادگیری در بخش‌های عملی در چنین شرایطی واقعاً دشوار است. اوایل شیوع کرونا آزمایشگاه‌های عملی کامل تعطیل بود، یعنی واحدهای آزمایشگاه کاملاً روی هوا بود و استادها هم می‌گفتند برای ادامه کار دستوری نگرفته‌اند و ماهم نمی‌دانستیم باید چه کار کنیم تا اینکه همان موقع برای درس‌های آزمایشگاه به ما نمره دادند، اما از ترم بعد اعلام کردند که دانشگاه اصلاً اجبار نمی‌کند که حضور داشته باشید؛ استادان در آزمایشگاه کار عملی را انجام می‌دهند و از کارشان فیلم می‌گیرند و برای بچه‌ها ارسال می‌کنند. ما باید فیلم را می‌دیدیم و طبق آن گزارش کار می‌نوشتیم.»
سارا از این شیوه تدریس واقعاً گلایه مند است چون می‌گوید این رشته را فقط به خاطر علاقه‌مندی‌اش به کارهای عملی انتخاب کرده و اصلاً نمی‌تواند با این شیوه آموزش ارتباط برقرار کند: «من و چند نفر از همکلاسی‌هایم پیشنهاد دادیم که با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی در کلاس درس حضور پیدا کنیم. این مربوط به ترم قبل بود، اول قبول کردند، اما خیلی اهمیت نمی‌دادند؛ استاد نمی‌آمد یا دیر می‌آمد یا می‌گفت خانواده‌ام شرایط سختی دارند نمی‌توانم بیایم. فقط یکی دو جلسه این طوری رفتم. اما از این ترم اصلاً  امکان اختیاری بودن  کلاس ها را برداشتند و اعلام کردند نباید دانشگاه بیایید. فقط ویدیوها را ببینید و برای ما گزارش کار بنویسید. راستش من همه ذوقم این بود که کارهای عملی‌ام در دانشگاه انجام شود. آخر شیمی‌ و آموزش مجازی؟»
علی دانشجوی معماری از این وضعیت چندان هم ناراضی نیست و می‌گوید فکر می‌کند نسبت به همه آدم‌های دور و برش شرایط متفاوت‌تری را تجربه می‌کند: «بالاخره همه درس و دانشگاه را که نباید مثل هم بگذرانند، مهم این است که چند سال بعد می‌توانم به بچه‌هایم بگویم من وسط یک همه‌گیری ‌درس خواندم و چیزهایی را به چشم دیدم که شما خوابش را هم نمی‌بینید. تازه یک جورهایی ما درس خواندن‌مان هم با بقیه فرق دارد و جدی‌تر است.»
 پگاه دانشجوی مهندسی معماری دانشگاه آزاد اما نظرات متفاوتی دارد: «مجازی درس خواندن یک خوبی‌هایی هم دارد و درعین حال معایبی. اول ازحسن‌هایش می‌گویم؛ از آن جهت که توی خانه هستم و تمرکز بالاتری دارم و کارهایم را درست انجام می‌دهم. وقتم آزادتر است و زمان زیادی را توی ترافیک نمی‌گذرانم. یعنی مفید‌ترین نکته کلاس‌های مجازی صرفه‌جویی در زمان است. اما عیب‌هایی هم دارد ازجمله اینکه من چون پنج ترم حضوری دانشگاه رفته‌ام و این مدل درس خواندن را تجربه نکرده بودم دوست دارم در محیط و جو دانشگاه باشم. این طوری حس بهتر و گرم تری دارد. اما آموزش آنلاین این طوری نیست و از همکلاسی‌هایت دوری و یک جو سردی در کلاس ها حاکم است و مشارکت بین بچه‌ها کم است.
سر کلاس آنلاین بیشتر اطلاعات مثل جزوه‌ها و... توی گروه‌های واتساپی و تلگرامی‌ بین بچه‌ها به اشتراک گذاشته می‌شود. اگر این گروه‌ها را نداشته باشی اطلاعات را هم نداری یا اگر در کلاسی هستی که کسی را نمی‌شناسی اصلاً به این گروه‌ها اضافه‌ات نمی‌کنند. اما اگر حضوری باشد سریع تو را در گروه‌ها اضافه می‌کنند و راحت ارتباط برقرار می‌کنی. در کلاس های آنلاین مدام توضیحات استاد قطع می‌شود بعد به استاد می‌گویی این طور شد، می‌گوید مشکل از سیستم خودتان است.
زمانی هم که خودمان میکروفن را روشن می‌کنیم که نکته‌ای را به استاد توضیح دهیم ممکن است میکروفن قطع شود یا صدا قطع و وصل شود که باز می‌گویند مشکل خودتان است. حالا برای رشته‌هایی که واحدهایشان تئوری است این مشکلات کمتر است. من یک بخشی از واحدهایم عملی است و باید مرحله به مرحله پروژه‌ای را که در طول ترم انجام می‌دهم با عکس و ماکت برای استاد بفرستم و عموماً درعکس‌ها خیلی چیزها مشخص نیست و خیلی از اشکالات رفع نمی‌شود.»
حالا دیگر همه سر کلاس کرونا نشسته‌ایم و نمی‌توانیم درس‌های استاد را نادیده بگیریم وگرنه اجازه نمی‌دهد به این زودی‌ها پا به مدرسه و دانشگاه بگذاریم که هیچ، میکروفن‌ها را قطع و شبکه‌ها را هم مختل می‌کند.