21 کارگر جانشان را از دست دادند
انفجار در معدن زغال سنگ شمشک
تا پیش از سال 1339 آنچه منطقه شمشک را به شهرت رسانده بود، آب و هوا و مناظر زیبا و البته معدن زغال سنگ مشهورش بود اما یک انفجار همه چیز را تغییر داد و سیاهی به زندگی مردم منطقه انداخت؛آنقدر که هنوز هم بسیاری از مردم منطقه بهعنوان تلخترین حادثه صد سال گذشته شمشک از آن یاد میکنند.
روز شنبه سه دی ماه ساعت 9:15 دقیقه صبح صدای انفجاری مهیب ترسی بزرگ به جان اهالی شمشک انداخت و همه سراسیمه به سوی معدن زغال سنگ روانه شدند تا خبری از فرزندان و همسرانشان بگیرند ولی کار از کار گذشته بود و براثر انفجار تعدادی از کارگران در تونل محبوس شدند. با مخابره خبر به مرکز برای نجات جان کارگران چندین اکیپ از طرف وزارت کار، شهرداری مناطق اطراف، شیرخورشید (هلال احمر) و... به منطقه اعزام شدند و کار جستوجو برای یافتن کارگران محبوس که چند ساعت بعد مشخص شد تعداد آنها 21 نفر است، شروع شد ولی هر چه بیشتر آوارها برداشته شد ناامیدی بیشتری شکل گرفت و در نهایت حاصل چندین ساعت کار امدادگران جز خبر مرگ برای عزیزان معدنکاران چیزی نبود. معدن شمشک زیر نظر شرکت سهامی ذوب فلز سازمان برنامه اداره میشود و بعد از این حادثه باتوجه به تخلفات صورت گرفته معدن تعطیل شد. معدنی که زمانی ثروتی مهم محسوب میشد و حتی قانونی مشخص برای فراهم کردن شرایط بهرهبرداری از آن تصویب شد. این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه بیستم مرداد ماه ۱۳۰۷ شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید. «برای استخراج معادن زغالسنگ شمشک و ساختن راه شمشک به تهران برای حمل زغال و همچنین برای مخارج و حقوق اداره کل معادن وزارت مالیه مجاز است تا مبلغ دویست هزار تومان از محل عایدات انحصار قند و شکر به وزارت فواید عامه کارسازی دارد.تبصره: وزارت مالیه مکلف است بودجه اداره معادن وزارت فواید عامه را که از محل مذکور فوق میپردازد از محل صرفهجویی بودجه کل وزارت فواید عامه در سال ۱۳۰۷ تأمین کند.» انفجار معدن شمشک درست چند روز بعد از حادثه انفجار دیگ بخار یک کارخانه بلورسازی رخ داد که در گزارش مجله تهران مصور به این موضوع هم اشاره شده است: «بعد از واقعه دردناک انفجار دیگ بخار کارخانه بلورسازی بامداد که 14 قربانی و یک صد مجروح و مصدوم داشت، حادثه دلخراش معدن شمشک دومین حادثه تأسف انگیزی است که در یک ماه اخیر روی داده و باعث مرگ عدهای از کارگران و بیخانمانی دهها خانوار شده است. در هر دو حادثه کسانی که مسئول حفظ جان کارگران بودهاند بیاحتیاطی و بیاعتنایی کرده و اقدامات لازم را جهت جلوگیری از بروز سوانح به عمل نیاوردهاند. کارشناسان میگویند معدن زغال سنگ شمشک نقص فنی داشته است و لازم است از طرف مقامات قضایی و سایر مراجع مسئول در مورد تأمین سلامت کارگران سایر معادن اقدامات لازم به عمل آید.» خبرنگار اعزامی تهران مصور در گزارش خود نوشته است: «قطعات متلاشی شده واگنهای معدن در اثر انفجار به گوشه و کنار پرتاب شده بود.»
در این بین اعلام خبر جان باختن 21 معدنچی موجی از واکنشهای فعالان کارگری در تشکلهای مختلف آن دوره را به همراه داشت؛ درخواست آنها از دولت وقت این بود که در شرایط کاری کارگران بخصوص در مشاغل سخت و زیانآوری همچون معدن تجدیدنظرهای قانونی صورت گیرد و وضعیت ایمنی و بهداشت و سلامت کارگران در محیطهای کاری مورد توجه قرار گیرد.
شمشک حالا با گذشت حدود 60 سال از آن واقعه تلخ با آب و هوای خنک و مناظر زیبا و البته پیست اسکی بینالمللی اش شناخته میشود و مردم منطقه به حرفهایترین اسکی بازان کشور بدل شدهاند؛ آنهایی که روزی معدنکاران حرفهای بودند و حالا ورزشکاران چیره دستی شدند و شاید اصلاً با تاریخچه اسکی در شمشک هم آشنایی نداشته باشند و ندانند که مهندسان آلمانی معدن پایهگذار اسکی در شمشک بودند. مرحوم «بابا جان علی ساوه شمشکی» یکی از اسکی بازان قدیمی منطقه، خاطراتش از اسکی مهندسان آلمانی معدن زغالسنگ شمشک را این گونه تعریف کرده است: «مهندس آلمانی، رئیس موتور خانه معدن زغالسنگ در روزهای تعطیل چوبهای بلند به پا میبست و روی برف سر میخورد. گاهی از روی یک گودال عمیق میپرید. من و چند نفر از بچههای شمشک علاقهمند شدیم. تختههایی را با بوم غلتان بهصورت چوبهای او درست کردیم و برای خودمان اسکی ساختیم و مشغول شدیم. پس از مدتی بعضی از بچهها چنان ماهر شدند که از روی گودال میپریدند.» حالا زغال سنگ و سیاهیهایاش در زندگی مردم شمشک جایی ندارد و برف و سفیدیاش رنگ اصلی زندگیشان شده.
تهیه و تنظیم:حسن مجیدی
آلودگی هوای تهران
شهربانی از کار ماشینهای دودکن جلوگیری میکند
بهمنظور جلوگیری از آلودگی هوای شهر تهران همه روزه از طرف اداره راهنمایی و رانندگی چهار گروه موتور سوار از حرکت ماشینهایی که دود میکنند جلوگیری مینمایند. ضمناً لازم میداند اعلام نماید که وزارت بهداری مخالفتی با وجود ماشینهای دیزل سالم ندارد، بلکه از ادامه کار و حرکت وسایط نقلیه و دستگاههایی که بوسیله احتراق ناقص دود به خورد مردم بدهد جلوگیری خواهد کرد.دیروز نیز از طرف شهربانی کل کشور اطلاعیهای در همین زمینه انتشار یافت. در این اطلاعیه گفته شده است چون تأمین بهداشت عمومی و جلوگیری از بروز خطرات ناشی از دود گازوئیل مورد توجه دقیق دولت است، شهربانی کل کشور کلیه وسایط نقلیه موتوری را بوسیله کارشناسان فنی معاینه دقیق خواهد کرد و از حرکت ماشینهایی که تولید دود گازوئیل مینماید و هوای شهر را آلوده میسازد جلوگیری بهعمل خواهد آمد.
روزنامه مهر ایران- چهارشنبه 6 مهر 1339
مزاحمین دختران مدارس دستگیر میشوند!
چون بعضی از جوانان ولگرد و همچنین دانشآموزان و دانشجویان هنگام تعطیلی آموزشگاههای دخترانه موجبات مزاحمت آنان را فراهم میکنند، از دیروز به دستور سرتیپ امیر انصاری رئیس شهربانی کل کشور، پلیس تهران و پلیس مخصوص مدارس مراقبت بیشتری بعمل خواهند آورد و اینگونه جوانان مزاحم را بازداشت خواهند کرد و آنان را برابر قانون مورد تعقیب قرار میدهند.
روزنامه مهر ایران- پنجشنبه 21 مهر 1339
آرامگاه امیرکبیر به طرز زیبایی مرمت گردید
بنا به گزارش سرپرست آموزشگاههای ایران در عراق، تعمیر و تزئین آرامگاه مرحوم امیرکبیر در شهر مقدس کربلا از طرف دولت شاهنشاهی ایران اقدام مؤثر بعمل آمده است.اداره کل اوقاف برای این کار مبلغ هشتاد هزار ریال و انجمن آثار ملی مبلغ سی هزار ریال اعتبار در اختیار نماینده وزارت فرهنگ در عراق گذارده است. تعمیر آرامگاه با نظر سرکنسولگری دولت شاهنشاهی در کربلا انجام شده و به طرز زیبایی که حاکی از ذوق و هنر هنرمندان ایرانی است با آیینه کاری تزئین گردیده است.
روزنامه مهر ایران- یکشنبه22 آبان 1339
کاندیداتوری در انتخابات انجمن شهر
تختی: من نماینده جنوب شهر هستم
امروز آقای تختی قهرمان کشتی کشور که از طرف گروهی از ساکنین محلات جنوبی کاندیدای انتخابات انجمن شهر شده است به اداره روزنامه آمد و در پاسخ خبرنگار ما کاندیدا بودن خود را تأیید کرد.
تختی گفت: این یک وظیفه اجتماعی است، وظیفه مردم است که شخصاً در انتخابات انجمن شهر شرکت کنند. وی افزود: من نماینده جنوب شهر هستم و تکلیف من روشن است. وی گفت: وقتی میگویید جنوب شهر یعنی نقطهای که بیش از سایر محلات تهران به عمران و آبادانی نیاز دارد. من اگر بتوانم به انجمن بروم اول پیشنهاد خواهم کرد که وضع محلات باغ چالی و گودهای جنوب شهر تغییر یابد. من فکر میکنم که نرخ ارزاق و تأمین سایر نیازمندیها در برابر این موضوع در درجه دوم از اهمیت قرار دارند. انجمن شهر باید در محلات صابون پزخانه، کوی دباغها و کلیه مناطق جنوب شهر تحولاتی بهوجود آورد. من وظیفه دارم وقتی مردم مرا انتخاب میکنند هرچه بخواهند برایشان انجام دهم. در اولین فرصت میل دارم در انجمن برای تبدیل گودها به پارک و تأمین آب آشامیدنی برای چهار صد هزار نفر از مردم این مناطق حرف بزنم. هنوز هم عدهای در گودها زندگی میکنند و باید انجمن شهر به داد این مردم برسد.
روزنامه اطلاعات - پنجشنبه 3 آذر 1339
تهران از گازنفت استفاده میکند
تهران تا اوایل سال 1341 از گازنفت معدن سراچه استفاده خواهد کرد. در حال حاضر نقشهبرداری برای لوله کشی از معدن سراچه تا تهران جریان دارد. فاصله معدن سراچه تا تهران در حدود 160 کیلومتر است. پس از خاتمه لوله کشی و رسیدن گاز نفت به تهران از این ماده قبل از همه کارخانههای صنعتی استفاده خواهند کرد.
مجله تهران مصور- جمعه 18 آذر 1339
تولید نفت در سال 1339
ایران مقام سوم استخراج نفت در خاورمیانه
استخراج نفت خاورمیانه در سال ۱۹6۰ به دویست و شصت و چهار میلیون تن بالغ گردید و این مقدار نسبت به مقدار استخراجی سال ۱۹5۹ سی و سه میلیون تن یعنی 4/14 درصد بیشتر بوده است. اداره اطلاعات نفتی لندن طی اعلامیهای که منتشر کرد، اعلام داشت که استخراج نفت کشورهای خاورمیانه در سال ۱۹6۰ نسبت به سال ماقبل فزونی یافته است.
استخراج نفت کویت از هر کشور دیگر بیشتر بوده و به هشتاد و یک میلیون و هشتصد و شصت هزار تن بالغ گردیده است و بعد از آن، کشور عربستان سعودی قرار دارد که شصت میلیون و هشتصد و شصت هزار تن استخراج کرده است و ایران در ردیف سوم یعنی پنجاه و دو میلیون و شصت هزار تن استخراج داشته است. استخراج نفت عراق به چهل و هفت میلیون و چهار صد و هشتاد هزار تن بالغ گردیده است. سایر مناطق نقتی مانند قطر، هشت میلیون و دویست و 10 هزار تن و منطقه بیطرف مشترک کویت و عربستان سعودی هفت میلیون و دویست و هفتاد هزار تن استخراج داشته است.
روزنامه کیهان ـ سهشنبه 3 اسفند 1339
روزهای آغازین یک مرکز تفریحی
جنگ شهرداری و باغ وحش
یکی دو سال است که به تعداد مراکز تفریح و تفرج عمومی مردم تهران و شمیرانات، یک مرکز سرگرمی دیگر هم اضافه شده و با 4 ریال کرایه اتوبوس و ۲۵ ریال بلیت ورودیه، مردم میتوانند باغ وحشی را که در سال ۱۳۳۹ پایههای آن بنا نهاده شد، زیارت کنند و از فیض حضور مار و پلنگ و شیر و خرسهایی که در این محوطه نسبتاً محدود و تنگ به دور هم جمع شدهاند استفاده کنند.
اوایل کار چون هنوز کسی خبر نداشت که چه تحفه نطنزی در جاده شمیران پهلوی ایجاد شده کار و بار متصدیان باغ وحش تعریفی نداشت و پول آب و دانه و گوشت جانوران را هم از جیب خودشان میدادند ولی کم کم با دایر کردن وسایل سرگرمی دیگری مثل خیمه شب بازی و چرخ و فلک (که برداشتند) و سه چهار جور بازی لاتاری یواش یواش پای مردم به باغ وحش باز شد....
در گرما گرم استفاده علاقهمندان از باغ وحش بود که شهرداری به فکر بهرهبرداری از باغ وحشی که بیخ گوش او دکان باز کرد و صنار عوارض نمیداد، افتاد. در حالی که مکانهای تفریحی مثل بوت کلاب و باغ گلستان با دیده منت این عوارض را میدادند.
جریان بهطور رسمی به اطلاع باغ وحشیها رسید و ناگهان مردم تهران در گرما گرم گرانی تره بار و نایابی یخ و درازی صف اتوبوس با تهدید متصدیان باغ وحش هم روبهرو شدند که «چون شهرداری از ما پول میخواهد و ما نمیدهیم اگر زیادتر حرف بزنند همه چرندهها و پرندهها و گزندهها و درندههایی را که داریم توی قفس میکنیم و میبریم میدان توپخانه میریزیم جلوی شهرداری که خودش نمایش بدهد و خودش عوارض بگیرد.»جنگ که ابتدا مثل همه جنگها با جنگ سرد شروع شده بود حالا بهصورت یک جنگ حسابی درآمد. شهرداری شمشیر کشیده که میگیرم و باغ وحشیها نیز سپر کشیدهاند که ما نمیدهیم و در این میان جانوران باغ وحش فارغ از این هیاهو توی قفسهای خودشان سرگرمند.در ابتدا جانوران باغ وحش خیلی کم بودند، اول قرار شد جانوران را هیأت مدیره فعلی باغ وحش تهیه کند و محل آن را شهرداری بدهد ولی بعد که از بیست و هشت گوشه جهان جانوران مختلف تشریف فرما شدند، شهرداری گفت: «هر کس خربزه میخوره پای لرزش هم مینشینه، خودتان جا تهیه کنید.»
[محمد حسین دولتشاهی] مدیر باغ وحش تهران در مورد جنگ خود با شهرداری میگوید: بهطور کلی 6 ماه از سال، بازار ما کساد است و روزی ۱۲-۱۳ تومان بیشتر فروش نداریم در حالی که در همین روزها فقط برای فیل باغ وحش 25 نان سنگک، ۱6 گونی یونجه، یک من برنج، یک کیلو روغن، ۲۰ عدد موز، دو کیلو سیب کیلویی ۷۰ ریال باید غذا دست و پا کنیم و شیرهایی که داریم روزی دو تا گاو میخورند یا میمون اورانگوتانی که توی قفس کردهایم خوراکش عسل و سیب است و هکذا سایر جانوران.
از آن گذشته ما مرتب در حال توسعه باغ وحش هستیم. بیشتر جانورانی را که میبینید قسطی خریدهایم و هر ماه باید مبلغ هنگفتی قسط این شیرها و پلنگها را بدهیم یا اینکه پول بدهیم برایمان شکار کنند و بفرستند که در این صورت فقط کرایه طیاره آنها از زیادی، سر به جهنم میزند.... از این کاری که کردهایم پشیمان هستیم. عدهای هستند که با کمال بیرحمی میآیند جانوران ما را به قتل میرسانند.
پارسال همین خدانشناسها دوتا شیر و یک پلنگ و چند تا میمون و جانور دیگر را با دادن زهر و خوراکیهایی که توی آن سوزن و میخ گذاشته بودند کشتند و 80 - 70 هزار تومان روی دست ما گذاشتند و حالا هم که شهرداری برای ما شمشیر کشیده.
البته شهرداری هم در مقابل این عجز و التماسها دلایلی برای گرفتن عوارض دارد که به نوبه خود قابل توجه است. مثلاً میگوید وقتی سینما تمدن و سینما مشعل که در شلوغترین روزها 5۰ تومان کاسبی نمیکنند، عوارض میدهند چرا باغ وحش که بعضی روزها هزار تومان درآمد دارد عوارض نپردازد؟ ولی اینطور که دو طرف سماجت میکنند اگر خوانندگان عزیز یک خرده صبر کنند بزودی باغ وحش را جلوی شهرداری توی میدان توپخانه خواهند دید.
مجله سپید و سیاه - جمعه 20 خرداد و جمعه 1 مهر 1339
مدرن ترین ، سریع ترین و باصرفه ترین بارکش سه چرخه موتوری
نماینده انحصاری: شرکت ایران کالا . آدرس: بازار، سرای بوعلی