مرمت غیراصولی بلای جان یخدان ۲۲۰ ساله سیرجان
یخچال تاریخی را آب برد
زیست‌بوم_بارش‌های بهاری بخشی از بنای تاریخی یخدان در روستای محمودآباد سیرجان را تخریب کرد. فیلم‌های منتشرشده از این بنای تاریخی نشان می‌دهد که بخش عظیمی از آن بر اثر بارش باران تخریب شده است، البته این همه ماجرا نیست.
چراکه، مسئولان میراث‌فرهنگی استان کرمان می‌گویند دلیل این تخریب مرمت غیراصولی این بنای 220 ساله است. معاون میراث‌فرهنگی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمان تأکید می‌کند؛ این بنا مالک خصوصی دارد و علت تخریب آن به مرمتی برمی‌گردد که پیش‌تر بدون اجازه میراث‌فرهنگی انجام‌شده است.
محسن موحدی به ایرنا می‌گوید: مرمت یخدان محمودآباد سیرجان با پوشش آجری انجام شده که کاری غیراصولی بوده است.
در صورتی که باید با مصالح همگن و زیر نظر کارشناسان مرمت اداره کل میراث‌فرهنگی انجام می‌شد.
او ادامه می‌دهد: البته چندسال گذشته تذکر و توضیح لازم برای مرمت این یخدان داده شد که به دلیل نیمه‌کاره بودن مرمت، امکان تغییر مصالح نبود اما در مرمت جدید باید به‌طور حتم این کار با نظارت میراث فرهنگی باشد.
در هر بنای تاریخی که مالک خصوصی دارد اگر دخل و تصرف بی‌رویه و غیرکارشناسی انجام شود، به بنا بیشتر آسیب وارد می‌آید.
تخریب فیزیکی
روح اثر را از بین می‌برد
موحدی معتقد است، مرمت و دخل و تصرف غیراصولی نه‌تنها از نظر فیزیکی به بنای تاریخی آسیب می‌زند بلکه روح و اصالت بنا را هم از بین می‌برد. بنای تاریخی براساس اقلیم محل و منطقه احداث شده است. وقتی تغییر اقلیم صورت می‌گیرد، بناها در معرض تخریب بیشتر قرار می‌گیرند و در مناطقی از استان کرمان به‌دلیل بارندگی‌ها و تغییر اقلیم خسارت‌هایی وارد شده است.
موحدی درباره میزان خسارت می‌گوید: در حال بازدید، ارزیابی و جمع‌بندی گزارش‌ها درزمینه خسارات واردآمده به بناهای تاریخی استان به‌دلیل بارش‌ها هستیم که میزان نهایی برای جبران خسارت، به ستاد بحران استان کرمان ارسال می‌شود.
مالک برای ثبت اثر
همکاری نمی‌کند
رئیس اداره میراث‌فرهنگی سیرجان نیز مرمت غیراصولی در سال 90 را عامل ریزش این بنای تاریخی می‌داند و می‌گوید: مالکیت این یخدان کاملاً شخصی بوده و هنوز ثبت ملی هم نشده، علت اینکه تاکنون در فهرست آثار ملی قرار نگرفته نیز همکاری نکردن مالک و مرمت های غیراصولی آن بوده است.
محمد کارآمد با بیان اینکه قدمت بنا به حدود ۲۲۰ سال قبل بر می‌گردد می‌گوید: دیوارهای متصل به یخدان از نظر مقاومت در وضعیت خوبی هستند و می‌توان با همکاری مالک و دهیاری شورای روستا نسبت به مرمت اصولی آن اقدام کرد تا درنهایت پس از ارزیابی کارشناسان متولی در صورت داشتن شرایط پس از مرمت نسبت به ثبت ملی آن اقدام شود.
رئیس اداره میراث‌فرهنگی سیرجان تأکید می‌کند: در حال بررسی برآورد خسارت و هزینه به منظور احیای این بنا از سوی کارشناسان هستیم تا پس از تهیه طرح مرمت با همکاری عوامل متولی نسبت به مرمت یخدان اقدام شود همچنین قلعه تاریخی محمودآباد سیرجان نیز از بناهای قدیمی این منطقه است که نیاز به مرمت برای ثبت در آثار ملی دارد. یخدان‌ها با معماری خاص و مبتکرانه در روزهای سرد تابستان محل انبارکردن یخ برای فصل گرما محسوب می‌شدند که اغلب در عمق زمین و در مسیر قنات احداث شده‌اند.