درباره درختچه یوکا، ویژگی‌ها و شرایط نگهداری
نماد آرامش و همدردی
یوکا از دسته‌بندی گیاهان دیر رشد بوده که وطن اصلی آن جنوب‌غربی امریکا است. امروزه یوکا را یک گیاه پرکاربرد در جهت زیباسازی و طراحی‌های داخلی مورد استفاده قرار می‌دهند. در برخی موارد از این گیاه به‌عنوان نماد آرامش و همدردی هم یاد می‌کنند. این گیاه با برگ‌های کشیده و ایستاده سبز رنگش، تولید اکسیژن کرده و برای تصفیه هوا مناسب است. برگ‌های یوکا شفاف و مومی هستند و در کنار ساقه چوبی‌اش زیبایی این درختچه را چند برابر می‌کنند. هرچه سن یوکا بیشتر، برگ‌ها خشن‌تر و ریزش برگ‌ها هم بیشتر است تا حدی که ساقه یوکا کاملاً لخت می‌شود. در مناطق گرمسیری هرچند سال یک‌بار ساقه گل‌دهنده ظاهرشده و گل‌های زیاد به رنگ سفید تا کرم به شکل واژگون و زنگوله‌ای را به صاحبانش هدیه می‌دهد. به همین دلیل یوکا را، گل زنگوله‌ای هم صدا می‌کنند.
نسرین تقی خانی
مهندس کشاورزی و مشاور نگهداری گیاهان آپارتمانی
در آپارتمان‌ها به‌دلیل برآورده نشدن نیازهای زیستگاهی این گیاه، تولید گل کمتر است. یوکا برای رشد نیاز به محل پر نور دارد، اما نورمستقیم خورشید برگ‌های این گیاه را سوزانده و گیاه را از پا در می‌آورد. نور غیرمستقیم و فیلتر شده برای کمک به زیست یوکا مناسب است. نور کم هم باعث زرد و قهوه‌ای شدن برگ‌ها می‌شود و اگر این کمبود نور مداوم باشد، می‌تواند باعث نازک شدن برگ‌ها و ساقه یوکا شود. رطوبت زیاد خواسته یوکا نیست اما هوای خیلی خشک را هم نمی‌پسندد؛ چرا که خشکی زیاد هوای محل نگهداری یوکا می‌تواند باعث سوختگی برگ‌های یوکا شود. می‌توان برای متعادل کردن رطوبت محیط از قرار دادن ظرف آب کنار گلدان یوکا استفاده کرد. دمای مطلوب برای نگهداری یوکا 13 تا 27 درجه سانتی‌گراد است. بهتر است در تابستان یوکا در محیط باز حیاط یا بالکن نگهداری شود. برخی گونه‌های یوکا به سرما مقاوم هستند، اما بهتر است در زمستان این گیاه در دمایی پایین‌تر از محدوده 8-7 درجه سانتی‌گراد نباشد. یوکا دوست دارد تا به آبیاری آن دقت ویژه‌ای شود و نسبت به نظم در آبیاری حساس است؛ پس آبیاری باید زمانی برای یوکا صورت گیرد که خاک گلدان کاملاً خشک است؛ می‌توان در تابستان هر سه روز یک بار و در زمستان هر 10 روز یک بار یوکا را آبیاری کرد. در هر بار آبیاری باید به گلدان اجازه داد تا آب اضافی از آن خارج شود.
با توجه به حساس بودن یوکا به شرایط آبیاری بهتر است پس از هر بار آبیاری زیرگلدانی تخلیه شود تا آب اضافی و رطوبت بیش از حد باعث پوسیدگی ریشه و از بین رفتن آن نشود. آبیاری بیش از حد باعث پژمرده شدن برگ‌ها و فاسد شدن تنه اصلی گیاه می‌شود، بنابراین توجه به این نکته در نگهداری یوکا اهمیت دارد.
خاک مناسب برای یوکا، خاک سبک و شنی و پرلیت است به طوری که زهکش به طور کامل صورت گیرد. می‌توان برای یوکا از خاک کمپوست هم استفاده کرد. خاک باید کمی سنگین باشد تا بتواند گیاه را نگه دارد و از کج شدن ساقه آن جلوگیری کند. کوددهی برای یوکاهای مسن الزامی نیست اما برای یوکاهای جوان در فصل رشد آنها، بهار و تابستان، می‌توان از کود در فاصله زمانی دو هفته یک بار استفاده کرد.
باید این نکته را در نظر داشت، کوددهی برای کمک به رشد بهتر یوکا است، پس کوددهی بیش از حد برای گیاه مضر بوده و تجمع نمک در خاک و سوختگی گیاه را به همراه دارد. برای جلوگیری از سوختگی یوکا، کوددهی باید بعد از آبیاری انجام گیرد. گلدان مناسب برای یوکا از اندازه متوسط تا بزرگ باید انتخاب شود؛ توجه به زهکش گلدان یوکا هم از نکات مهم در نگهداری این گیاه است. یوکا نیاز به هرس چندانی ندارد و تنها زمانی که برگ‌های زیرین زرد می‌شود باید از ساقه جدا شده تا انرژی گیاه صرف رشد برگ‌های جوان شود. تکثیر یوکا به چند روش امکان‌پذیر است. تکثیر از طریق ریزوم، از طریق پاجوش یا پاگیاه، از طریق تنه جوش و از طریق قلمه زدن.
برای تکثیر یوکا از طریق ریزوم، می‌توان ریزوم‌های گیاه را از خاک بیرون آورده و در گلدان جدید قرار داد. پس از انتقال ریزوم به گلدان جدید، لازم است تا گلدان در برابر نور خورشید قرار گیرد و بعد از ریشه‌زنی ریزوم‌ها، یک یوکا جوان تولید خواهد شد. در زمان رشد یوکا، در گلدان، گیاه کوچک‌تر از گیاه اصلی که در کنار گیاه مادری رشد می‌کند را اصطلاحاً، پاگیاه می‌گویند. برای تکثیر یوکا می‌توان پاگیاه را از گیاه مادر جداکرده و به گلدان جدید منتقل کرد. پا گیاه با گیاه مادری از ریشه مشترک است و به هنگام جداسازی باید دقت کافی لحاظ شود تا ریشه اصلی آسیب نبیند.
تنه‌جوش، بخش‌هایی است که روی ساقه و تنه اصلی یوکا وجود دارد. می‌توان برای تکثیر یوکا از این تنه‌جوش‌ها هم استفاده کرد و در گلدان کاشت. برای تکثیر از طریق قلمه، می‌توان از گیاه بالغ یک قلمه تهیه کرد و آن را در آب قرار داده تا ریشه‌دهی صورت گیرد و سپس به گلدان جدید انتقال داد.
از مشکلات نگهداری یوکا می‌توان به آبیاری بیش از حد آن اشاره کرد. یوکا کم آبی را تحمل می‌کند اما آبیاری بیش از حد را تاب نمی‌آورد و به صورت پوسیدگی ریشه یا زرد شدن برگ‌ها خودش را نشان می‌دهد. در صورت وجود علائم آبیاری زیاد گیاه، بهتر است اجازه داد تا خاک کاملاً خشک شده و برنامه آبیاری اصلاحی جدید برای آن در نظر گرفت.
اگر یوکا در خارج از محدوده دمایی مناسب زندگی‌اش قرار گیرد، دچار شوک دمایی شده و روی برگ‌ها لکه‌هایی ظاهر می‌شود. از آنجایی که یوکا نسبت به شوک جابه‌جایی واکنش نشان می‌دهد، بهتر است در هنگام جابه‌جایی یا تعویض گلدان دقت فراوانی چاشنی کار شده چرا که این شوک جابه‌جایی می‌تواند به مرگ گیاه منجر شود. از آفاتی که به یوکا حمله می‌کند، می‌توان انواع شپشک‌ها را نام برد که به گیاه چسبیده و شیره گیاه را می‌مکند و به تدریج باعث مرگ گیاه می‌شوند. انواع ریشک بالک‌ها هم هستند که با چشم دیده نشده و قابل تشخیص نیستند اما بقایای آنها می‌تواند باعث خمیدگی و پژمردگی یوکا شود. در هر زمان که علائم وجود آفات مشاهده شد باید فوراً اقدام به حذف آنها کرد تا جمعیت آنها افزایش نیابد و بتوان این مورد را کنترل کرد.