مروری بر شگفتی‌سازان جشنواره چهل و دوم فیلم فجر
هانیه شجاعی زند
خبرنگار
لیست صاحبان آثار امسال نشان می‌دهد که با تمام حواشی سال گذشته و قهر و آشتی‌های برخی از فیلمسازان و خالی کردن پشت سینما، بعد از چهل و اندی سال، جبهه انقلاب می‌تواند در غیاب آنها، فیلم فجر خود را تأمین کند. در ادامه، فیلم‌های بخش سودای سیمرغ را بررسی کرده‌ایم.
رمز و راز زندگی پروین اعتصامی
روی پرده سینما
«معجزه پروین» به کارگردانی محمدرضا ورزی
فیلم معجزه پروین، روایتی از داستان زندگی پروین اعتصامی بانوی شاعر ایرانی است. محمدرضا ورزی در مقام کارگردان برای اولین بار در جشنواره حضور یافته است. سابقه طولانی او در ساخت سریال‌های و تله‌فیلم‌های تاریخی، از او یک کارگردان کار بلد ساخته است که باید دید چقدر توانسته یک کار قابل قبول در ابعاد سینمایی ارائه دهد. زندگی پروین اعتصامی با دنیای روشنفکری ایران پیوند عمیقی دارد. زندگی پر رمز و رازی که ورزی آن را سوژه فیلم خود کرده است.
فیلم جنگی در ژانر کودک و نوجوان
«میرو» به کارگردانی حسین ریگی
میرو یک فیلم جنگی در ژانر کودک و نوجوان است. کار قبلی ریگی با نام «هوک» یک کار متوسط بود که تلاش داشت داستان یک قهرمان را بسازد که در مجموع موفق نبود. باید دید بعد از دو تجربه ساخت فیلم بلند در سومین تلاش خود، چقدر توانسته بر کیفیت کار خود بیفزاید.این فیلم به تهیه‌کنندگی سعید الهی و با سرمایه‌گذاری بنیاد شهید و بنیاد فارابی ساخته شده است.
تولد دوباره ننه سرما و حاجی‌فیروز در قالب رئالیسم جادویی
«نوروز» به کارگردانی سهیل موفق
حضور علی نصیریان در فیلم نوروز کافی است تا تماشای این کار با استقبال مخاطبان مواجه شود.هرچند کارهای قبلی سهیل موفق، توقع مخاطبان را برای دیدن یک فیلم خوب بالا برده است. فیلم نوروز یک ژانر متفاوت در میان فیلم‌های چند سال اخیر جشنواره است. فیلمی با فرم و ساختاری متفاوت در قالب رئالیسم جادویی است.مضمون فیلم در مورد نوروز، آیین و رسوم، افسانه‌ها و اساطیر نوروزی است. باید دید این کارگردان خلاق، چگونه آیین کهن ایرانی‌ها را در قالب ننه سرما و حاجی‌فیروز روایت می‌کند.
پرتره شهید مهدی زین‌الدین در جزیره مجنون
«مجنون» به کارگردانی مهدی شاه‌محمدی
مجنون، یکی دیگر از پرتره‌های امسال در جشنواره فجر چهل و دوم است. داستان فیلم که برشی از حماسه‌آفرینی شهیدان مهدی و مجید زین‌الدین و رزم‌آوران لشکر۱۷ علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) را در جزیره مجنون و عملیات بزرگ خیبر به تصویر می‌کشد، به کارگردانی مهدی شاه‌حسینی است. مستندسازی که این بار وارد فضای داستانی شده است. برنده یکی از سیمرغ‌های جشنواره فجر 41، سجاد بابایی نقش شهید مهدی زین‌الدین را در این فیلم ایفا می‌کند.
روایتی از روح آزادگی طیب در سینما در بستر ژانر تاریخی سیاسی
«صبح اعدام» به کارگردانی بهروز افخمی
بهروز افخمی پس از مهر و موم‌ها، تحقیق و پژوهش، بالاخره توانست دغدغه خود را به فیلم تبدیل کند. فیلمی امروز در صف رقابت برای گرفتن سیمرغ لحظه‌‌شماری می‌کند. فیلم صبح اعدام، داستانی اعتراضی و سیاسی، اقتباسی از گزارش واقعی خبرنگار روزنامه کیهان از مراسم تیرباران این دو شخصیت تاریخی با نام طیب حاج رضایی و حاج اسماعیل رضایی است. باید دید افخمی توانسته یک طیب حاج رضایی در ابعاد واقعی‌اش تصویر کند یا به اسم دراماتیک کردن، مانند برخی از آثار تاریخی، چهره‌های ارزشمند و تاریخی ایران دچار خدشه شده است.
ژانر کمدی در میان دو تضاد خنده و غم
«صبحانه با زرافه‌ها» به کارگردانی سروش صحت
سروش صحت توانسته برای دومین بار در مقام کارگردان، پا به عرصه رقابت در سودای سیمرغ بگذارد. فیلمی کمدی با بازیگرانی که این روزها در گیشه کمدی خوب فروش داشته‌اند. در این فیلم، بهرام رادان، پژمان جمشیدی و هوتن شکیبا نقش‌های اصلی آن را ایفا می‌کنند. صحت در اولین فیلم کمدی‌اش «با من برقص» با زبان طنز به تلخ‌ترین حقیقت بشر، مرگ می‌پردازد. باید دید این کارگردان در آخرین اثرش، طنز خود را به کدام سمت کشانده است. هرچند از تنها عکس منتشرشده از این فیلم که چهره‌های عبوس ستارگان خود را بولد کرده است می‌توان فهمید این فیلم همانند جهان با من برقص، کارگردان، دو تضاد میان خنده و غم را کنار هم نشانده است و فضای طنز این فیلم در همان راستا بوده باشد.
پرتره احمد کاظمی، شهید عملیات نجات در بم
«احمد» به کارگردانی عباس ربیعی
احمد روایت شهادت شهید احمد کاظمی است. روایتی ملتهب از ۱۸ ساعت ابتدایی زلزله بم به کارگردانی امیر عباس ربیعی و تهیه‌کنندگی حبیب‌الله والی‌نژاد. ربیعی برای سومین بار دل به تاریخ زده است و برای نمایش پرتره‌ای از شهید احمد کاظمی بهترین‌ها را کنار هم قرار داده است. از حبیب‌الله والی‌نژاد در مقام تهیه‌کننده تا سرمایه‌گذارانی مانند سوره حوزه هنری و مؤسسه تصویر شهر سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران که پای‌کار ربیعی آمده‌اند.
نگاه متفاوت شاگرد اصغر فرهادی به مهاجرت
«نبودنت» به کارگردانی کاوه سجادی حسینی
سجادی حسینی در چهارمین کارگردانی بلند خود، یک درام عاشقانه را روایت می‌کند. این کارگردان که سال‌ها شاگردی اصغر فرهادی را در کارنامه دارد، در دل یک داستان اجتماعی قصه‌ای عاشقانه و زنانه با تم مهاجرت دارد. سجادی در یک گفت‌وگو اشاره کرده بود قصد دارد به مهاجرت‌های بی‌جا که باعث فروپاشی خانواده‌ها می‌شود بپردازد. یک دوخطی که ذهنیت مخاطبان را به فیلم جدایی نادر از سیمین می‌برد. باید دید رویکرد او هم همان مسیر فرهادی را رفته است یا این بار با نگاه انتقادی نسخه بهتری را برای مخاطبان در نظر گرفته است. این فیلم عاشقانه محلی، بازیگران سرشناسی چون سحر دولتشاهی، آزاده صمدی و امیر آقایی را دارد.
رشد فیلم‌های اقتباسی در جشنواره 42
«پرویز خان» به کارگردانی علی ثفقی
پرویز خان یک فیلم اقتباسی از زندگی شهید علی هاشمی به کارگردانی دانش اقباشاوی است. این فیلم سینمایی که محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج است در خصوص «پرویز دهداری» یکی از متفاوت‌ترین مربیان بزرگ تیم ملی فوتبال ایران است که روزهای پایانی فیلمبرداری خود را می‌گذراند. «پرویز دهداری» زمانی مسئولیت مدیریت فنی تیم ملی فوتبال ایران را در دست گرفت که بازیکن‌سالاری حرف اول و آخر ورزش فوتبال را در دنیای ستارگان آن زمان‌ها می‌زد و اتفاقاً مدیران فوتبال آن سال‌ها که از شاگردان دهه‌های ۴۰ و ۵۰ «پرویز دهداری» بودند، او را به همین منظور به این سمت برگزیدند که بتواند بر این جو ناسالم غلبه کند.
تنها زن کارگردان این دوره از ناگفته‌های جبهه‌های جنگ می‌گوید
«دست ناپیدا» به کارگردانی انسیه شاه‌حسینی
تنها فیلمساز زن امسال جشنواره چهل و دوم انسیه شاه‌حسینی است که امسال هم با یک فیلم جنگی در جشنواره حضور دارد. داستان این فیلم، رشادت‌های زنان در دفاع مقدس را به تصویر می‌کشد. این اثر را می‌توان یک فیلم اقتباسی از کتاب حوض خون بنامیم. کتاب حوض خون داستان زنان مجاهد جنگ تحمیلی است و حال یک زن فیلمساز به کمکش آمده تا این مجاهدت‌ها را به فیلم تبدیل کند. فیلمی که اکنون در بزرگ‌ترین رویداد سینمایی حرفی برای گفتن دارد.
نمایش عشق به روایت کارگردانی که برای ایران فیلم می‌سازد
«در آغوش باز» به کارگردانی بهروز شعیبی
بهروز شعیبی یکی دیگر از کارگردانانی است که با فیلم آغوش باز بار دیگر به جشنواره چهل و دوم آمده است. کارهای استاندارد شعیبی تا امروز توانسته در جشنواره فجر در کنار سایر فیلم‌های خوب جشنواره رقیب قدری برای تصاحب سیمرغ محسوب شود. در خلاصه داستان فیلم آمده است: سه قصه عاشقانه… سه زوج در فراز و نشیب روابط عاطفی، فرصت می‌یابند به تعریف جدیدی از عشق برسند. با این یک خطی داستان می‌توان حدس زد که با یک فیلم از ژانر اجتماعی روبه‌رو هستیم و باید دید که پرداخت این کارگردان در نمایش عشق چگونه است.
از فیلم اتاقک گلی تا پرتره شهید شیرودی
«آسمان غرب» به کارگردانی محمد عسگری
یکی دیگر از فیلم‌های پرتره در جشنواره امسال، فیلم آسمان غرب است به کارگردانی محمد عسگری و تهیه‌کنندگی حبیب‌الله والی‌نژاد. فیلمی که زندگی شهید شیرودی را دستمایه داستان خود قرار داده است. محمد عسگری پیش از این در جشنواره قبل، با فیلم اتاقک گلی توانست نظر منتقدان را به خود جلب کند. همین کارنامه درخشان، سبب شده تا فیلم آسمان غرب یکی از آثار مهم امسال جشنواره محسوب شود. این فیلم سینمایی محصول بنیاد سینمایی فارابی و سازمان سینمایی سوره است که با مشارکت ارتش جمهوری اسلامی ایران ساخته شده است.
دو روز دیرتر به کارگردانی اصغر نعیمی
امسال دست جشنواره در اکران فیلم‌های کمدی در بخش سودای سیمرغ حسابی پر است؛ چرا که روایت فتح هم به فیلم اجتماعی با رویکرد طنز روی آورده است. فیلمی که حامیان اسم و رسم‌داری همچون جمال ساداتیان را پشت سرخود دارد که به‌عنوان مشاور تهیه‌کننده در جمع عوامل حضور دارد. در داستان یک‌خطی این فیلم آمده، این فیلم داستان پدر مریم است که عاشق نوه بوده و برای نوه‌دار شدن مریم و همسرش را تحت فشار قرار می‌دهد.
همدستی ایران و بنگلادش در ساخت یک فیلم اجتماعی
«دروغ‌های زیبا» به کارگردانی آتش زمزم
این فیلم محصول مشترک ایران و بنگلادش و سیزدهمین اثر مرتضی آتش زمزم است. این کارگردان پیش از این هم در ساختن فیلم برای کشورهای لبنان و پاکستان دستی بر آتش داشته است. از مهم‌ترین افتخارات او جایزه ویژه هیأت داوران در شانزدهمین جشن بزرگ سینمای ایران است. اما نکته مهم آن است که تا امروز هیچ محصول مشترکی نتوانسته به فیلمی پرمخاطب و جذاب تبدیل شود.
من یه تمساحم، یه تمساح خونی! یک‌خطی یک فیلم اجتماعی
«تمساح خونی» به کارگردانی جواد عزتی
یکی از فیلم‌های پرطرفدار امسال جشنواره تمساح خونی است. هرچند کارگردان این فیلم، کار اولی است اما اسمش در ردیف بازیگرانی که سال‌ها در صدر پر کارهای سینماست، برای خودش اعتبار خریده است. به تهیه‌کنندگی کامران حجازی که پیش از این در دو فیلم کت چرمی و مرد بازنده، با هم همکاری داشته‌اند. هرچند عوامل فیلم، یک کار خوب را نوید می‌دهند اما دوخطی داستانش از یک فیلم اجتماعی سیاه خبر می‌دهد. در خلاصه داستان «تمساح خونی» آمده است: «من یه تمساحم، یه تمساح خونی! یه آدم زخمی که کل زندگیش فقط باخته و چیزی برای از دست دادن نداره... ولی باز دلش ریسک‌های بزرگ می‌خواد!»
نمایش جبهه مقاومت سوریه روی پرده جشنواره فجر
«قلب رقه» روایتی از مقاومت در سوریه
سینمایی «قلب رقه» به نویسندگی و کارگردانی خیرالله تقیانی‌پور و با تهیه‌کنندگی سعید پروینی، اثری از بنیاد سینمایی فارابی است که در جشنواره فیلم فجر حضور داشته و روایتی از مجاهدت‌های جبهه مقاومت در سوریه است. فرهاد قائمیان، محمدرضا شریفی‌نیا، هدایت هاشمی، عبدالرضا نصاری، مصطفی ساسانی و شادی مختاری در این فیلم به ایفای نقش می‌پردازند.
رمز و راز یک فیلم با چهره متفاوت مهران مدیری
«تابستان همان سال» به کارگردانی محمود کلاری
محمود کلاری دومین مدیر فیلمبرداری است که امسال در جشنواره فیلم دارد. کارنامه پر و پیمان این فیلمبردار سینما با چندین سیمرغ بلورین توقع مخاطبان را برای دیدن یک فیلم خوب بالا برده است. هرچند تجربه اولین کارگردانی این فیلمبردار به سال‌های بسیار دور باز می‌گردد. باید دید کلاری در کارگردانی هم حرفی برای گفتن دارد یا ستاره فیلمبرداری ایران بودن برایش برازنده‌تر است. مهران مدیری، مرد جامانده از سودای سیمرغ هم در این فیلم ایفاگر نقش است.
پرافتخارترین کارگردان از ملی شدن صنعت نفت می‌گوید
«بهشت تبهکاران» به کارگردانی جعفری جوزانی
جعفری جوزانی اسمش با فیلم‌های با کیفیت و قابل قبول عجین است. مرد پرافتخار سینمای ایران که امسال با یک فیلم تاریخی از دوران ملی شدن صنعت نفت ایران به جشنواره آمده تا رونق سینمای ایران باشد. این فیلم تاریخی- سیاسی- جنایی با یک مضمون جنجالی در کنار یک کارگردان پرافتخار، آن را جزء مهم‌ترین‌های جشنواره کرده است. در لیست عوامل فیلم، اسامی نام آشنایی زیادی حضور دارند از جمله لادن مستوفی، پژمان بازغی، رضا شفیعی جم، فرهاد قائمیان و بسیاری دیگر...
ایرانگردی شاعر سینمای ایران
«آبی روشن» به کارگردانی بابک خواجه پاشا
کارگردان خوش‌ذوق آغوش درخت بابک خواجه پاشا، امسال با فیلم آبی روشن، در جشنواره چهل و دوم حضور دارد. فیلمی که آذرماه امسال فیلمبرداری خود را در شهر خلخال، تالش، نیشابور، مشهد و تهران به پایان رسانده است. فیلمی که توانسته دو سازمان بزرگ سینمایی را پای‌کار سرمایه‌گذاری خود بیاورد. آبی روشن، اولین محصول مشترک سازمان هنری رسانه‌ای اوج و بنیاد سینمایی فارابی است که فیلمنامه آن را امیر ابیلی و داوود گنجوی نوشته‌اند.
یک کار اولی از دغدغه‌های اجتماعی‌اش می‌گوید
«نپتون» به کارگردانی محمدابراهیم غفاریان
یکی دیگر از کار اولی‌های راه‌یافته به بخش سودای سیمرغ فیلم نپتون است. این فیلم یک درام اجتماعی است. در خلاصه این فیلم آمده است: افسانه و همسرش به‌دلیل مشغله کاری از فرزند خود غافل شده‌اند که فرزند آنها دچار مشکلی می‌شود…
ترین‌های جشنواره
از پرکارترین‌های بازیگر مرد در جشنواره امسال می‌توان به عباس جمشیدی فر (تمساح خونی، شهسوار و باغ کیانوش در بخش نگاه نو) و روح‌الله زمانی (آبی روشن، آسمان غرب وظاهر در بخش نگاه نو) اشاره کرد و در میان، زنان پرکار بازیگر نیز دو اسم نسیم ادبی (آسمان غرب و تابستان همان سال) و الناز حبیبی (تمساح خونی و شهسوار) به چشم می‌خورد.
از با سابقه‌ترین بازیگر مرد: علی نصیریان، با سابقه‌ترین بازیگر زن: احترام برومند و با سابقه‌ترین کارگردان: مسعود جعفری جوزانی در این دوره از جشنواره می‌درخشند.