محققان ایرانی: زنان بیشتر در معرض بیماری آرتروزند
آرتروز یا آرتریت به معنای التهاب مفصل است. بیماری که این روزها اغلب میانسالان با آن مواجه می‌شوند. درباره این بیماری و نتایج مطالعات محققان کشور در این مقاله بخوانید. واژه آرتروز برای توصیف حدود ۲۰۰ بیماری مختلف که مفصل، بافت‌های اطراف مفصلی و دیگر بافت‌های همبندی و اسکلتی عضلانی را درگیر می‌کند، استفاده می‌شود. اما آرتروز چیست و دقیقاً چه اتفاقاتی موجب بروز و ظهور آن می‌شود؟ آرتروز یکی از انواع بیماری روماتیسمی است و شایعترین نوع آرتروز، استئوآرتروز است. دیگر انواع شایع بیماری روماتیسم که به التهاب مفصل مربوط می‌شوند عبارتند از نقرس، فیبرومیالژیا و آرتروز روماتوئید (RA). برخی از انواع آرتروز، مانند آرتروز روماتوئید و لوپوس (SLE) می‌توانند چندین ارگان را درگیر کنند و باعث بروز علائم گسترده شوند. در مقابل آرتریت به التهاب مفاصل گفته می‌شود. این بیماری با درد، تورم، سفتی و داغی در مفاصل آسیب‌دیده، همراه است. آرتریت ممکن است با برخی مشکلات مانند آسیب‌دیدگی، عفونت، اختلالات متابولیکی، یک سیستم ایمنی فعال و حتی مشکلات ناشی از وزن اشتباه گرفته شود. آرتروز یکی از انواع آرتریت و بیماری دیگری برای عارضه اوستئوآرتریت است که یک بیماری غیرالتهابی در مفاصل بوده و طی آن غضروف مفاصل تخریب می‌شود. این بیماری تحلیل‌برنده در‌نتیجه آسیب‌دیدگی، افزایش سن و کشیدگی یا پارگی طولانی‌مدت غضروف در مفاصل بروز می‌کند و سبب ایجاد درد و سفتی مفاصل می‌شود.
انواع نشانه‌های آرتروز و چگونگی بروز آنها
نشانه‌ها بسته به نوع آرتروز متفاوت است. علائم آرتروز می‌تواند به‌تدریج یا ناگهانی ایجاد شود، اگر کسی هر یک از چهار علائم آرتروز هشداردهنده اصلی زیر را تجربه کند، باید به پزشک مراجعه کند.
درد: درد آرتروز می‌تواند ثابت یا متغیر باشد، مانند زانو درد.
تورم: در برخی از انواع آرتروز، پوست روی مفصل آسیب‌دیده قرمز و متورم و گرم می‌شود.
سفتی و خشکی مفصل: خشکی مفصل یک علامت معمول است که پس از بیدار شدن از خواب در صبح، یا پس از نشستن طولانی‌مدت پشت میز، رانندگی طولانی‌مدت و بعد از ورزش رخ می‌دهد.
اختلال در حرکت مفصل: حرکت دردناک مفصل یا خشکی و درد هنگام بلند شدن از روی صندلی می‌تواند نشان‌دهنده آرتروز باشد.
احتمال بروز آرتروز با افزایش سن بیشتر می‌شود
معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کرمانشاه در تحقیقی با عنوان «بررسی فراوانی آسیب‌های بافت نرم همراه با primary osteoarthritis زانو در 6 ماه نخست سال 1401 در شهر کرمانشاه» به عوامل تشدید آرتروز اشاره دارد.
در این پژوهش آمده است: «آرتروز زانو یک بیماری شایع در جهان می‌باشد که در اثر تخریب مفاصل سینوویال ایجاد می‌شود و بر غضروف مفصلی اثر می‌گذارد و در نهایت منجر به تخریب کامل غضروف مفصلی و التهاب غشای سینویال، ضخیم شدن کپسول مفصلی، ضعف عضلات و تشکیل استخوان جدید می‌شود. تصور می‌شود که وقوع آرتروز زانو همزمـان با آسیب نسوج نرم زانـو باشد. نتایج مطالعه ما نشان داد که سن بالا، جنسیت زن و استیج بالای آرتروز زانو ازجمله ریسک فاکتور‌های آسیب بافت نرم زانو در بیماری مبتلا به آرتروز زانو می‌باشند.»
درمان آرتروز چیست؟
احتمالاً می‌خواهید بدانید که درمان قطعی آرتروز چیست؟ هدف از درمان آرتروز کنترل درد، به حداقل رساندن آسیب مفاصل، حفظ عملکرد و بهبود کیفیت زندگی است. در عمل درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد و صرفاً کاهش درد و پیشگیری از تشدید با درمان‌های دارویی مانند طیف وسیعی از داروها مثل تولمتین و قرص نوروبین و تغییر شیوه زندگی مورد تأکید است. ازجمله اقدامات برای تغییر سبک زندگی و کاهش دردهای آرتروز به این ترتیب است:
۱. رژیم غذایی: تحقیقات نشان می‌دهد که رژیم غذایی سالم و متعادل شامل پروتئین حیوانی و گیاهان دارای آنتی اکسیدان بالا و دارای خواص ضدالتهابی مانند ماهی، آجیل و دانه‌ها، میوه و سبزیجات، لوبیا، روغن زیتون و غلات کامل می‌تواند در درمان افراد مبتلا به آرتروز کمک کند، در حالی که مواد غذایی حاوی ماده شیمیایی به نام سولانیون مثل گوجه‌فرنگی برای افراد مبتلا به آرتروز مفید نیستند.
۲. درمان فیزیکی : پزشکان اغلب دوره‌های فیزیوتراپی و ماساژ، درمان آب گرم، کار درمانی و مدیریت خستگی را برای کمک به بیماران مبتلا به آرتروز جهت کنترل برخی مشکلات و کاهش محدودیت حرکتی توصیه می‌کنند.
۳. آموزش به بیمار و خود مدیریتی : شامل رعایت مواردی است که در بهبود شرایط بیمار مؤثر هستند؛ مانند داشتن فعالیت جسمانی همراه با استراحت کافی، حفظ وزن متعادل، اجتناب از سیگار و الکل، حفاظت از مفاصل در برابر استرس غیرضروری، بهبود خواب با اجتناب از کافئین و ورزش شدید در شب و محدودیت استفاده از صفحه نمایش قبل از خواب، مراقبت از مفاصل با انجام کارهایی مانند استفاده از مفاصل بزرگ به عنوان اهرم باز کردن در و استفاده از چند مفصل برای تقسیم وزن اشیایی که فرد بلند می‌کند مانند استفاده از کوله‌پشتی و عدم قرار‌گیری در یک وضعیت برای مدت طولانی، چکاپ منظم توسط دکتر.
درمان خانگی آرتروز زانو
همچنین با توجه به گستردگی آرتروز زانو، برای درمان خانگی آرتروز زانو تمرینات و ورزش توصیه می‌شود. برخی از ورزش‌هایی که هوازی هستند و می‌توانید از آنها برای بهبود شرایط خود استفاده کنید شامل موارد زیر هستند؛
می‌توانید یک دوچرخه ورزشی در خانه داشته باشید و به آرامی ورزش کنید.
می‌توانید در خانه تردمیل داشته باشید و راه بروید. پیاده‌روی در بیرون از منزل هم می‌تواند مؤثر باشد. سعی کنید هفته‌ای ۱۵۰ دقیقه ورزش‌های هوازی انجام دهید تا وضعیت زانوی شما بهبود پیدا کند.
اگر به زانوی شما آسیب می‌رسد و درد می‌گیرد، می‌توانید ورزش خود را به زمان‌بندی ۱۰ دقیقه‌ای برسانید و در روزها و زمان‌های مختلف پخش کنید.