کمی درباره گیاه قاشقی یا پپرومیا و نحوه نگهداری از آن
یک گوشه بگذار نان و ماستش را بخورد
نسرین تقی خانی
مهندس کشاورزی و مشاورنگهداری گیاهان آپارتمانی
گیاه قاشقی یک گیاه علفی و همیشه سبز از نواحی برزیل و امریکای مرکزی است. پپرومیا بچه جنگل‌های انبوه است، پس کم توقع بوده و نور کم و کم‌آبی را تحمل می‌کند. این گیاه همین قدر کم‌توقع است که گوشه دنج محیط با حداقل شرایط محیطی مطلوبش را انتخاب کرده و می‌نشیند و نان و ماست خودش را می‌خورد و توقع رسیدگی چندانی ندارد.
گیاه قاشقی به برگ‌های تخم‌مرغی، گوشتی و براقش معروف شده است.
اگر شرایط بر وفق‌مراد این گیاه باشد، گل‌های‌ریزی به رنگ قرمز یا صورتی می‌دهد. این گل‌ها، در خوشه‌های عمودی رشد می‌کنند. از این خانواده سه نسل متفاوت رشد می‌کند. گیاه قاشقی با دمبرگ قرمز، قاشقی بالارونده و قاشقی ساقه بلند.
گیاه قاشقی با دمبرگ قرمز، به شکل بوته‌ای است و برگ‌های قلبی شکل دارد.
پپرومیا رونده دارای برگ‌های ظریف نقره‌ای و سبز است. در قاشقی ساقه بلند، علاوه بر برگ‌ها، ساقه‌ها هم گوشتی است و روی برگ‌ها پرزهای‌ریزی قرار دارد.
از انواع پپرومیا، نوع مشهور آن با برگ‌های سبز، گوشتی و قلبی شکل است. نوع ابلق آن، زیبایی‌اش با ترکیب رنگ سبز و سفید برگ‌ها عجین شده است. نوع ابلق پپرومیا، به نور بیشتری برای رشد نیاز دارد.
نوع دیگر پپرومیا، دارای برگ‌های چروک و حجم برگی بیشتر است. پپرومیا برگ هندوانه‌ای از انواع دیگر پپرومیا بوده و علت نامگذاری آن به خاطر راه راه بودن و سبز و سفیدی برگ‌های آن است.
نیاز نور گیاه قاشقی، کم است. با نور غیرمستقیم محیط سازگار بوده و به حیاتش ادامه می‌دهد، البته عدم دریافت نور کافی، رشد پپرومیا را متوقف می‌کند. نوع ابلق آن در کنار زیبایی خاصش، برای شادابی به نور بیشتری نیاز دارد. نور مستقیم باعث آسیب، سوختگی و از بین رفتن برگ‌ها می‌شود.
گیاه قاشقی، خاک سبک با زهکش بالا را دوست دارد. پس ترکیب خاک باغچه، ماسه و پیت‌ماس مورد پسند قاشقی است. پپرومیا عاشق رطوبت است، بنابراین با اسپری آب می‌توان رطوبت مورد نیازش را تأمین کرد، البته اسپری بیش ازحد برگ‌ها باعث ایجاد لکه روی آنها می‌شود. از آنجا که پپرومیا، یک گیاه مستقل است از پس خودش برمی‌آید. این گیاه در ساقه و برگ‌هایش آب ذخیره می‌کند، پس نیاز به آبیاری چندانی ندارد. برای آبیاری گیاه قاشقی باید به آن زمان داد تا خاک گلدان کاملاً خشک شود. اگر خاک مرطوب بوده یا دفعات آبیاری بی‌نظم باشد، پوسیدگی ریشه برای گیاه اتفاق می‌افتد.
محدوده دمایی مورد قبول برای پپرومیا، 15 تا 30 درجه سانتیگراد است. دمای انتخابی این گیاه برای زندگی، 15 درجه سانتیگراد است. در صورتی که دما افزایش و کاهش ناگهانی و زیاد داشته باشد، گیاه با تغییر در فرم برگ‌ها نارضایتی‌اش را نشان می‌دهد. بالا بودن دما در کنارخشکی هوا، برگ‌ها را چروکیده می‌کند و کاهش ناگهانی دما نیز ریزش برگ‌ها را درپی دارد.
برای قاشقی بعد از یک دوره رشد، باید کوددهی انجام گیرد. از آنجا که بهار و تابستان فصل رشد گیاه است، پپرومیا پیشنهاد تغذیه کمکی را می‌پذیرد. این تغذیه کمکی که به وسیله کودها انجام می‌گیرد، در تابستان هر دوهفته یک‌بار و در زمستان و فصول سرد، باید هرماه در اختیار پپرومیا قرار بگیرد. بهتر است برای کوددهی از کودهای دارای نیتروژن، پتاسیم و فسفر با درصد نیتروژن بالاتر برای پپرومیا استفاده کرد.
می‌توان قاشقی را در آب نگهداری کرد. برای این منظور، باید با ملاطفت، طوری بخش انتهایی ساقه را در آب قرار داد که ریشه در تماس با آب شرایط رشدی‌اش را فراهم کند. دراین روش، پپرومیا از شما آب بدون املاح و کلر درخواست می‌کند.
برای تکثیر قاشقی می‌توان از روش قلمه برگ یا ساقه استفاده کرد. برای تکثیر به‌روش قلمه ساقه، باید یک ساقه حدوداً 7 تا 10 سانتیمتری با حداقل دو برگ برای این کار در نظر گرفت. برگ‌های اضافه را جدا کرده تا انرژی قلمه روی ریشه‌دهی متمرکز باشد. این قلمه در ترکیب بستر سبک مثل کوکوپیت، پرلیت و پیت‌ماس یا ماسه و خاک برگ قرار می‌گیرد. بهتر است گلدان حاوی قلمه در محیطی گرم قرار گیرد تا روند ریشه‌دهی سریع‌تر صورت گیرد. برای قلمه‌گیری به روش قلمه برگ هم می‌توان یا برگ با دمبرگ انتهایی یا بدون دمبرگ یا بخشی از برگ را در ترکیب گفته شده خاک گذاشت و آن را در محیط گرم برای ریشه‌دهی قرار داد.
زردی برگ‌های قاشقی علل گوناگونی دارد؛ آبیاری بیش ازحد و پوسیدگی ریشه، کمبود عناصر مغذی، کمبود نور در محیط نگهداری یا حضور کنه باعث تغییر رنگ اعتراضی به عدم تعادل در مدیریت شرایط محیطی است.
کپک خاکستری روی ساقه پپرومیا، میهمان ناخوانده برای گیاه در شرایط مرطوب و سرد است. برای رفع و پیشگیری یا جلوگیری از انتشار آن، باید گیاه به محل گرم‌تر منتقل شده و از سم قارچ‌کش استفاده کرد.
ایجاد حالت تاول گونه روی برگ‌های قاشقی، نوع دیگر قارچ است که در شرایط آبیاری غیراصولی، حیات قاشقی را تهدید می‌کند. باید به فاصله بین دو آبیاری گیاه دقت کرد؛ همچنین چک کردن زهکش و تخلیه زیرگلدانی از راه‌های دیگر برای مقابله و پیشگیری این عارضه است.
از دیگر مشکلات آبیاری غیراصولی، سیاه شدن ساقه، دمبرگ و برگ پپرومیاست. گاهی برگ‌های گیاه به سمت پایین متمایل است که تشنگی پپرومیا را نشان می‌دهد؛ سریع‌ترین روش برای آبیاری و کمک به بهبود شرایط در این موقعیت، قرار دادن گلدان در تشت پر از آب به مدت 15 دقیقه است. پپرومیا در طول دوره نگهداری‌اش به رطوبت نیاز دارد اما اسپری بیش از حد آب یا قرارگیری در محیط مرطوب می‌تواند لکه‌های حلقوی روی برگ را ایجاد کند که حضور ویروس در گیاه را هشدار می‌دهد. ایجاد حالت پنبه مانند و سفید روی ساقه هم از حضور آفت شپشک آردآلود خبر می‌دهد. توجه به تهویه و تعادل مناسب بین رطوبت و خشکی هوا از این ویروس و آفت جلوگیری می‌کند.