گزارش میدانی از نمایشگاه کالای ایرانی
پفک هندی یا کالای ایرانی، مسأله این است
در حالی نمایشگاه‌هایی تحت عنوان کالای ایرانی برگزار می‌شود که مخاطب جز اقلام خوراکی و چند نمونه با کمترین کیفیت هیچ نمی‌یابد. نمایشگاه شهر خانواده ویژه عرضه و فروش کالای ایرانی دهه اول دی ماه در چهل‌سرای مصلای تهران برگزار شد. نمایشگاه کالای ایرانی فرصتی است که وقتی شهروندان آن را می‌شنوند تصورشان کالاهای ارزان‌تر با فروش تحت شرایط ویژه است. در واقع بدون تعارف مردم به دنبال پر کردن چاله‌های دکوراسیون منزل خود در فرصت نمایشگاه هستند. اما مجموع شرایط موجب شده تا نمایشگاه‌هایی که تحت عنوان کالای ایرانی برگزار می‌شود نه تنها عاری از کالای ایرانی باشد بلکه به محل فروش کالاهای چینی یا صرفاً اقلام فاقد کیفیت تبدیل شود.در آخرین نمایشگاه کالای ایرانی، این مهم به عینه قابل مشاهده بود و حجم مراجعات نیز مورد قبول فروشندگان نبود.
فرش، تنها کالای ایرانی
در غرفه‌های مختلف نمایشگاه شاید فرش و گلیم و صنایع دستی استان‌ها را بتوان تنها کالاهای ایرانی عنوان کرد. در بخش مواد شوینده و آرایشی، پوشاک و لوازم خانگی خیل عظیمی از تولیدات چینی نصیب مراجعه کننده می‌شود؛ تا جایی که یکی از مراجعان به نمایشگاه گفت: وقتی با غرفه‌دار‌ها صحبت می‌کنی به ندرت ممکن است اذعان کنند که کالایشان تماماً ایرانی است.
وی با اشاره به غرفه فروش فرش تصریح کرد: حتی فرش‌هایی که به نمایش درآمده نیز از تنوع زیادی برخوردار نیست و به شکل محدود از برخی استان‌ها فرش فروش‌ها حضور دارند.
مورد مشابه در دکوراسیون منزل نیز دیده می‌شود و به غیر از چند غرفه فروش صنایع دستی غرفه‌های دیگر به فروش محصولات ترک، چینی و حتی هندی مشغول‌اند.
نمایشگاه کارکرد خود را از دست داده است
یکی از غرفه‌داران ضعف تنوع در معرفی محصولات را به دلیل هزینه‌های بالای غرفه عنوان کرد و گفت: نمی‌توان در مدت نمایشگاه حتی پول اجاره غرفه را کاسب شد.
وی با اشاره به اینکه تولیدکننده‌های بسیاری فضایی برای معرفی تولیدات خود ندارند، افزود: نه تنها نمایشگاه‌ها از تولیدکننده حمایت نمی‌کند بلکه به حدی هزینه‌های حضور در نمایشگاه بالاست که تولیدکننده و فروشگاه را منصرف می‌کند.
به اذعان یکی دیگر از غرفه‌داران، نمایشگاه با بازار تفاوتی ندارد و همان هزینه‌ها پابرجاست. مردم هم به مانند سابق استقبال نمی‌کنند و اینطور نیست که در فرصت نمایشگاه فروش افزایش یابد.
مراجعات به دلیل تبلیغ دهان به دهان از ضعف کیفیت نمایشگاه حتی در روزهای پایانی نیز رشد چندانی ندارد و این غرفه‌دار است که به دلیل هزینه‌های حضور در نمایشگاه زیان کرده است. آن هم در شرایطی که نمایشگاه باید فتح بابی برای معرفی تولیدات و حتی مراجعه بعد از نمایشگاه باشد.
این اظهارات در حالی است که مردم نیز معتقدند نمایشگاه‌ها از ریل خود خارج شده‌اند.
یکی از شهروندان در این خصوص گفت: قبلاً تخفیفات خوبی در نمایشگاه‌ها ارائه می‌شد اما الان قیمت کالا در نمایشگاه حتی گران‌تر از بازار است.برخی غرفه‌ها تخفیف 10 درصد ارائه می‌کنند که بیشتر مضحک است و این حس را ایجاد نمی‌کند که کالایی ارزان خریداری شده است.
وی با اشاره به مواد غذایی که در نمایشگاه عرضه می‌شود، افزود: غرفه‌دار می‌گوید تخفیف 20 درصدی دارد اما قیمت بعد از تخفیف گاهی از بازار هم بالاتر است.
به گفته این شهروند برخی غرفه‌ها آن هم به ندرت تخفیفات خوبی ارائه می‌کنند اما در بیشتر مواقع نه تنوعی در اجناس دیده می‌شود و نه در قیمت‌ها مراجعه‌کننده از خرید راضی شده است.
وی تأکید دارد که برخی غرفه‌داران نیز قیمت به مراتب بالاتری را اعلام می‌کنند و وقتی اعتراض می‌کنی می‌گویند هزینه‌های اجاره غرفه بالاست و مثلاً همین که از شهرستان آمده‌اند، هزینه زیادی دارد.
این شهروند معتقد است نمایشگاه به جای کمک به مردم و تولیدکننده عملاً یک ویترین پر از دردسر است و هیچ کس راضی نیست. با قیمت‌هایی که در نمایشگاه دیده می‌شود، مردم خرید نمی‌کنند و به ندرت دست کسی می‌توان پاکت خرید دید.
کالای خارجی در نمایشگاه کالای ایرانی
اما گلایه اصلی مراجعان به نمایشگاه بیشتر مربوط به کیفیت کالاهاست تا جایی که برخی معتقدند چیزی به اسم کالای ایرانی نداریم و نمایشگاه‌ها هم پر از کالاهای خارجی بی‌کیفیت است و تأکید دارند که اگر کالای باکیفیت ببینند حتماً خرید می‌کنند.
یکی از شهروندان با اشاره به مبلمان ارائه شده در نمایشگاه گفت: فروشنده می‌گوید پارچه ترک و چوب روسی است، کجای این کالا ایرانی است. به خاطر اینکه مواد اولیه خارجی است، قیمت کالا هم بالا است و مردم قادر به خرید نیستند؛ حتی فروش قسطی هم شرایط متفاوتی ندارد و مثلاً اگر از سرای لوازم خانگی خرید کنی با همان قیمت و همان شرایط است.
یکی دیگر از مراجعان نیز می‌گوید یک شوینده مناسب ایرانی نمی‌توان در نمایشگاه پیدا کرد و غرفه‌داران اتفاقاً با تأکید به اینکه جنسشان خارجی است مشتری را ترغیب به پذیرش کالا و خرید آن می‌کنند.
وی به یاد دارد که قبلاً نمایشگاه‌ها هدایایی به مردم ارائه می‌کردند تا بعد از نمایشگاه مشتری برای خرید مراجعه کند و نمایشگاه کارکرد معرفی کالا را داشت اما در حال حاضر هیچ کالای داخلی چنین تبلیغی ندارد.
این اظهارات بجاست؛ بررسی میدانی هفته نامه «ایران جمعه» نیز نشان می‌دهد، حجم قابل توجهی از کالاها حتی در بخش اقلام خوراکی مربوط به مواد غذایی وارداتی و حتی قاچاق است، به طوری که پفک هندی و پاستیل پای ثابت تمامی نمایشگاه‌های داخلی شده و بیشترین میزان فروش را هم به خود اختصاص می‌دهد. چرا که مراجعان با چرخی در نمایشگاه کالای مناسبی نمی‌یابند و صرفاً خوراکی می‌خرند.
تولیداتی که می‌پوسد و دیده نمی‌شود
صدها تولیدکننده فرش، صدها مخترع و صدها هنرمند صنایع دستی در کشور فعالیت دارند که تولیدات آنها به خاطر ناتوانی اقتصادی فرصتی برای عرضه و فروش نمی‌یابد. این گروه از تولیدکنندگان اغلب شناسایی نمی‌شوند آن هم در حالی که دولت به سادگی می‌تواند سامانه‌ای برای خوداظهاری و شناسایی تولیدکنندگان نیازمند بازار فروش طراحی کرده و در نمایشگاه‌ها با ارائه یارانه برای اجاره غرفه، نسبت به معرفی این تولیدات و رونق گرفتن چرخه تولید اقدام کند. اما در مقابل دیده می‌شود که صدها کالای ایرانی می‌پوسد و به فرصت مصرف نمی‌رسد؛ حتی شرکت‌های دانش‌بنیان نیز در نمایشگاه‌های کالای ایرانی حضور چندانی ندارند و مردم توانمندی‌های جوانان مبتکر و مخترع را نمی‌بینند.
مجموع این شرایط موجب شده که به اذعان شهروندان نمایشگاه‌های کالای ایرانی بیشتر ویترین باشد تا واسطه معرفی و تبلیغ.