گفت‌و‌گو با مهدی شکوهی مدیر یکی از مراکز تخصصی محصولات کودک و نوجوان در مشهد
اگر دست به دست هم دهیم آباد می‌شود
ایرانی یا خارجی، انتخاب سبد کالای ایرانی یعنی رونق تولید و فراهم کردن زمینه اشتغال برای جوانان این مرز و بوم. بارها شنیده‌ایم که گرایش جامعه به سمت استفاده از کالای ایرانی نه تنها توسعه اقتصادی کشورمان را به‌دنبال دارد، بلکه از خروج ارز از کشور نیز جلوگیری می‌کند. استفاده از کالای ایرانی یعنی مسدود کردن راه بیکاری جوانان و فعال نگه داشتن نیروی انسانی ارزشمند برای توسعه و آبادانی کشور، که این مهم می‌تواند در بخش‌های مختلف بروز و ظهور پیدا کند و بی‌تردید یکی از این بخش‌ها، تولید در عرصه محصولات کودک است. فراموش نکنیم که بچه‌ها در خصوص تهیه مایحتاج سرگرمی و تحصیلی خود، به‌دنبال تنوع و قشنگی هستند، به همین خاطر در بسیاری از مواقع حتی اگر این محصولات از کیفیت مناسب نیز برخوردار نباشد اما چون تنوع دارد، دانش‌آموزان ناخواسته از این لوازم استقبال می‌کنند. روی در ورودی فروشگاه نوشته بود: «نگران نباشید، بچه‌های آفتاب کنارتونه.» همان‌طور که در داخل کشور، فروشگاه تخصصی محصولات رشدمحور کودک و نوجوان که در قالب کتاب، بازی، نوشت‌افزار و لوازم‌التحریر باشد، کم نداریم که به نگرانی‌های ما جواب می‌دهد، به سراغ یکی از این مجموعه‌ها رفتیم و با آقا مهدی شکوهی، مدیر یکی از مراکز تخصصی محصولات کودک و نوجوان در مشهد مقدس گفت‌و‌گویی داشتیم.
سمیه ملاتبار
نویسنده
در حوزه محصولات کودک و نوجوان طبق آمارهایی که منتشر شده، آنچه اعلام می‌شود این است که 95 درصد محصولات کودک و نوجوان خصوصاً بازی‌ها وارداتی است؛ شاید البته در سال‌های اخیر این آمار کاهش پیدا کرده باشد اما آنچه مشخص است در حال حاضر بیشتر محصولات وارداتی است؛ ما رسالت خودمان را عرضه محصولات سالم و رشد محور و در دسترس برای مخاطب‌ها تعیین کرده‌ایم؛ مثلاً در بازار ممکن است بعضی محصولات به فروش برسد که هرچند از نظر ساخت، با کیفیت محسوب می‌شود اما محتوای سالمی را مرتبط با هویت ما در بر نداشته باشد که ما نسبت به این مسائل حساس هستیم و اگر لازم باشد بنا به ضرورت محصولات وارداتی را هم عرضه کنیم، نسبت به مسائل هویتی وسواس به خرج میدهیم و محصولاتی را که هویت ملی و اسلامی ما را نفی کند، به هیچ عنوان وارد فروشگاه‌مان نمی‌کنیم و اولویت را هم به محصولات داخلی میدهیم. یعنی اگر یک محصول هم تولید داخلی داشته باشد و هم مشابه خارجی، ما جز در مواردی که به ندرت و بنا به دلایلی خاص پیش می‌آید، محصول ایرانی را ارائه می‌کنیم.
در این مجموعه محصولاتی که پیام‌های محتوایی غربی را داشته باشد، هرگز وارد نمی‌کنیم و در مرتبه بعد هم موارد داخلی را اولویت میدهیم؛ محصولات غیرایرانی هم صرفاً در شرایطی اتفاق می‌افتد که مشابه آن در محصولات تولید داخل وجود نداشته باشد.
به هر ترتیب مخاطب به این لوازم نیاز دارد در حالی که در داخل هم تولید نمی‌شود و باید برای او تأمین کنیم و در همین موارد هم باز ما توجه‌مان به بحث‌های هویتی معطوف است و مورد دیگر هم اینکه مخاطبان هم بعضاً به‌دنبال برندهای متنوع هستند که ما از جهت تأمین این اجناس، یک قدری هم کالای خارجی عرضه می‌کنیم اما با این شرایط که در ارائه محصولات، فقط محصولات ایرانی را در ویترین‌مان در معرض دید عموم قرار میدهیم و اجناس خارجی را صرفاً در صورت تقاضای مشتری در اختیار او می‌گذاریم و نسبت به همه این مسائل حساب شده عمل می‌کنیم. به نظرم باید در همه مراحل این هوشمندی را در کارمان لحاظ کنیم.
شاهد بودیم که هر زمانی ما تولید داخلی خوبی را با تبلیغات مناسب در دسترس مردم قرار دادیم، استقبال بسیار خوبی رخ داده است. حتی در بعضی محصولات با وجود کیفیت ضعیف‌تر تولیدات داخلی، مردم باز هم این مسأله برایشان حل شده است و در کیفیت‌های مشابه هم طبیعتاً گرایش به سمت محصولات ملی است. لذا اگر ما کارهای باکیفیت را با روش‌های مناسبی عرضه کنیم، قطعاً نتیجه می‌گیریم.
فروشگاه ما در یکی از محل‌های نسبتاً مناسب شهر مشهد قرار دارد، به نحوی که مخاطبان مختلف چه از بالاشهر یا پایین شهر، مذهبی‌ها یا کمتر مقید به این مسائل همه از اقشار مختلف به این محل مراجعه می‌کنند. خب ما شاهدیم مردم (از هر قشری) کالای ملی و ارزشی را ترجیح می‌دهند، هر چند این مسأله خلاف بعضی پیش‌فرض‌های ما در مورد افراد است و اگر ما به همین نحو بتوانیم کارمان را ادامه بدهیم و تولیدکننده‌ها هم به سمت افزایش کیفیت و کاهش قیمت محصولاتشان حرکت کنند، قطعاً ما شاهد اقبال بیشتر به لوازم‌التحریر ملی خواهیم بود.
مخاطبان ما با یک مقایسه ساده بین اجناس، قطعاً نتیجه می‌گیرند که محصولات ملی که طرح‌های مناسب داخلی دارند و قیمت‌شان هم در مقایسه با سایر محصولات، مناسب است، اولویت دارد؛ حالا بار اول اگر بخواهد بخرد، ممکن است با یک حالت تردیدی اقدام به خرید کند، ما هم انتظار نداریم ره صد ساله را یک شبه طی کنیم، بالاخره برندهای خارجی بعضاً یکی دو دهه زودتر وارد این کار شده‌اند و مخاطبان با آنها آشنایی بیشتر و قدیمی‌تری دارند و برای مردم آزمایش شده‌اند، اما با یک روند به اصطلاح آهسته و پیوسته مردم به این محصولات داخلی گرایش پیدا می‌کنند و با استمرار کار تولیدکننده‌ها و بهبود کارشان، قطعاً جای خودشان را در بازار بین مردم پیدا خواهند کرد و بلکه پیشتاز هم بشود.
کم و کاست در همه محصولات اعم از خارجی و داخلی وجود دارد. کمتر برندی وجود دارد که ما بگوییم بیشتر کارهای او بی‌نقص است؛ اما تولیدکننده‌ها خود به این کم و کاست‌ها آگاهند، لکن با مشکلات نقدینگی و مالی روبه رو هستند و پشتوانه مناسبی ندارند و چه از نظر تأمین بستر جذب سرمایه و چه تأمین فروش مناسب شرایط برایشان مهیا نیست.
پیشنهادی که من به والدین می‌کنم، همان حرف رهبری است که در حرم مطهر رضوی فرمودند که حداقل برای جامعه حزب‌اللهی ما قابل توجه است. آقا گفتند که «اگر ما نگوییم مصرف کالای داخلی واجب است، حداقل آن را لازم می‌دانیم و ضرورت بالایی دارد.» حالا اگر ما نگوییم واجب است، این برای مراعات عموم است به نظرم، وگرنه باید گفت واجب است. یا اینکه بگوییم مصرف کالای خارجی حرام است؛ شاید برای مراعات مردم نگوییم حرام است اما وقتی شرایط اقتصادی کشور را می‌بینیم با این وضعیت تحریم‌ها و مشکلاتی که ناشی از واردات به وجود می‌آید نظیر ضربه به اشتغال داخلی، خروج ارز از کشور و جنگ اقتصادی که مطرح است، در واقع باید بگوییم خرید کالای خارجی اشتباه است، آن هم در شرایطی که کالای داخلی هم نیاز ما را به خوبی تأمین می‌کند. اگر ما این نگاه را داشته باشیم و پای تولیدمان بایستیم، تولیدکننده هم به این توان دست پیدا می‌کند که محصولات باکیفیت بهتر و ارزان‌تری را در اختیار ما قرار بدهد.
حالا اما روی سخنم بیشتر با تولیدکننده‌های تازه وارد به بازار است، که در این حوزه به شکل جو زده وارد نشوند. به این معنا که حالا ما چه کنیم با هجوم فرهنگی غرب و شخصیت‌های غربی که در بین بچه‌های ما گسترده است. با برخورد به این طور دغدغه‌ها نباید ضربتی وارد بازار شوند و سریع عملیات کنند، به این صورت نباشد؛ این مثل وقتی است که ما یک سنگی را به آبی آرام پرت می‌کنیم زیرا نهایتاً دو سه سال یک موجی هم به وجود می‌آید اما بعد دوباره برمی‌گردد به حالت قبل.
ما نیاز داریم به کارهای بلندمدت با چشم‌اندازهای مشخص و همراه با ثبات قدم و در کنار حمایت نهادهای حاکمیتی از این افراد، اینها باید برای یک کار 20 ساله برنامه داشته باشند، نه این طور که آدم نگاه کند و ببیند اینها را بیشتر اثر جو گرفته و مأیوسانه انتظار زمین خوردن‌شان را بکشد.
خاصه اینکه ما می‌بینیم بخش قابل توجهی از محصولاتی که با طرح‌های غربی وارد بازار می‌شود، کار تولید داخلی هم هست و متأسفانه، این طور نیست که حتماً از خارج آمده باشد. اتفاقاً این هم یک مسأله‌ای است که باید از طریق قانونی حل بشود تا شاهد این وضعیت تولید نباشیم. بعضی از همین تولیدکننده‌ها، مسئولیت‌هایی رسمی هم در جایگاه‌های مرتبط با لوازم‌التحریر دارند و خودشان هم محصولات با محتوای خارجی تولید می‌کنند و اصلاً فرصت عرض اندام به تولیدات داخلی نمی‌دهند.
ما در صنف لوازم‌التحریر، این پیشفرض را نباید داشته باشیم که هر کالایی که ظاهر فانتزی دارد، خوش فروش است، ضمن اینکه الحمدلله تنوع این روزها در تولیدات ایرانی نسبتاً مناسب است، شاید بعضی از همکاران بنده در حوزه لوازم‌التحریر مطلع نباشند و البته سیستم توزیع هم در حال تکامل خودش در ارائه محصولات ایرانی است. پیشنهاد می‌کنم که فروشنده‌ها هم با این مسأله همراه باشند و مطمئن باشند که این کارها خوش فروش هستند و مخاطبان استقبال می‌کنند. این چیزی است که آزمون خودش را هم پس داده و مطمئناً جواب خواهد داد.