نگاهی به زندگی و آثار شهدای هنرمند در جنگ غزه
در کارزار هنـــر و بــمبــــ
75 سال از آغاز تشکیل رژیم غاصب و جعلی اسرائیل می‌گذرد؛ رژیمی که با حضور خود نکبت را برای سرزمین فلسطین و ساکنان آن به ارمغان آورد و همچون غده سرطانی، تمام منطقه خاورمیانه را درگیر خود کرد. 15 مهرماه ۱۴۰۲، یک روز تاریخی و یک نقطه عطف در تاریخ منطقه غرب آسیا و منطقه فلسطین به شمار می‌رود. گردان‌های القسام، شاخه نظامی جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس)، در این روز، با حمله به رژیم صهیونیستی، بزرگ‌ترین شکست نظامی تاریخ ۷۵ ساله این رژیم را، به آن تحمیل کردند. در پی این حمله، کابینه بنیامین نتانیاهو، که دچار شوک و غافلگیری بزرگی شده بود، حمله همه‌جانبه به نوار غزه را آغاز کرد که این حمله، تاکنون ادامه دارد. به واسطه این حمله بی‌امان و ناجوانمردانه رژیم صهیونیستی، تعداد زیادی از فعالان رسانه‌ای و فرهنگی و همچنین هنرمندان فلسطینی، به درجه رفیع شهادت نائل شدند. از جمله هنرمندانی که از زمان عملیات «طوفان الاقصی» در جریان نسل‌کشی، در غزه به شهادت رسیدند، می‌توان به هبه زقوت، هنرمند تجسمی، هبه ابوالنداء، شاعر و نویسنده، ایناس السقا، هنرمند تئاتر، علی نسمان، بازیگر سینما و تئاتر، و هنرمند تجسمی خانم حلیمه آل کحلوت و … اشاره کرد که در این مجال به زندگی و آثار برخی از این هنرمندان شهید می‌پردازیم.
زهرا بقولی زاده
روزنامه نگار
هبه زقوت: نقاشی برای ارسال پیام به جهان بیرون
«هبه زقوت»، بانوی هنرمند 39 فلسطینی بود که سال ۱۹۸۴ در اردوگاه پناهندگان البریج غزه به دنیا آمد. وی پس از اخذ دیپلم گرافیک راهی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه الاقصی شد و پس از آن در سال ۲۰۰۷ فارغ التحصیل گشت.
«هبه» در اوج محاصره و تحریم غزه، به سختی کار می‌کرد و وقت خود را بین کار و خانه و هنر تقسیم کرده بود؛ آخرین نمایشگاه انفرادی او دو سال پیش با اسم «فرزندان من در قرنطینه» در حالی برگزار شد که دنیا در حال و هوای کرونا و همه‌گیری قرار داشت. آخرین نمایشگاه گروهی او نیز «ریشه‌دار، مانند درختان زیتون» نام داشت.
یکی از معروف‌ترین نقاشی‌های او سال۲۰۲۰ و با اوج‌گیری ماجرای جورج فلوید در امریکا با اسم «نه به نژادپرستی» منتشر شد، که محتوای آن ترسیم دختری سیاه پوست با کبوتری در دست‌های خونین بود.
وی با انتشار ویدیویی در ماه سپتامبر، درباره آثار هنری خود صحبت کرده بود؛ هبه، در این فیلم توضیح داد که نقاشی‌های او بیشتر ترسیم مکان‌های مقدس اورشلیم و زنان فلسطینی با لباس‌های سنتی است تا از این طریق، بتواند به «جهان بیرون»، پیام ارسال کند.
دو هفته پس از انتشار این
ویدیو، این هنرمند به همراه دو فرزندش بر اثر حمله هوایی رژیم صهیونیستی، به شهادت رسید. همسر و دو فرزند دیگر او، از بازماندگان خانواده او بودند.
هبه ابو نداء: یا در غزه شهیدیم یا شاهد آزادی خود
هبه ابو نداء شاعر، رمان‌نویس و متخصص تغذیه فلسطینی بود. ابونداء در ۲۴ ژوئن ۱۹۹۱ میلادی در مکه، عربستان سعودی به دنیا آمد. او دارای مدرک لیسانس بیوشیمی از دانشگاه اسلامی غزه بود و مدرک کارشناسی ارشد را در رشته تغذیه بالینی از دانشگاه الازهر دریافت کرد. هبه مدتی در مرکز خلاقیت روسول که با مؤسسه یتیمان الامل مرتبط بود، کار کرد و به گفته الایام، هبه ابو نداء «دغدغه عدالت، قیام‌های مرتبط با بهار عربی و واقعیت‌های زندگی فلسطینی‌های تحت اشغال را داشت.»
یک هفته پس از آغاز عملیات بمباران وحشیانه رژیم صهیونیستی در نوار غزه، ارتش این رژیم اشغالگر، به بیش از یک میلیون فلسطینی در شمال این منطقه هشدار داد که خانه‌های خود را ترک کرده و برای امنیت خود به سمت جنوب حرکت کنند. صد‌ها هزار نفر این کار را کردند، و در میان آنها هبه ابونداء، رمان‌نویس و شاعر فلسطینی بود که به خانه بستگانش در خان یونس پناهنده شده بود. اما جنوب غزه امن‌تر از شمال آن نبود و یک هفته بعد، شاعر ۳۲ ساله در حمله صهیونیست‌ها کشته شد.
ابونداء روز ۲۰ اکتبر، در همان روز که کشته شد، در صفحه فیس‌بوک خود نوشته بود: «به خدا قسم، ما در غزه یا شهیدیم و یا شاهد آزادی خود؛ و همگی صبر می‌کنیم تا ببینیم که کجا خواهیم بود. خداوندا! همگی انجام وعده حق تو را انتظار می‌کشیم.»
با درگذشت ابونداء، گویا یکی از صدا‌های برجسته ادبیات فلسطین به سرکوب رفته است. ابونداء سه مجموعه شعر را تألیف کرد و در سال ۲۰۱۷ در جایزه خلاقیت شارجه در بخش رمان، برای نخستین‌بار، اکسیژن برای مردگان نیست، مقام دوم را کسب کرد. او همچنین در رقابتی به نام ناهید الریس نویسنده فلسطینی مقام اول را در بخش داستان کوتاه کسب کرده بود.
ایناس السقا: زنان غزه و صبر ایوب، نمایشی که رنگ حقیقت گرفت
هنرمند فلسطینی ایناس السقا را می‌توان یکی از مؤسسان تئاتر بانوان در غزه برشمرد. او کارگاه‌های نمایشی و تئاتر بسیاری را با کودکان و بانوان نوار غزه برگزار کرد و در بسیاری از فعالیت‌های تعاملی اجتماعی شرکت فعال داشت. از جمله نمایش‌هایی که خانم ایناس، آنها را تولید کرده، می‌توان به «خرس»، «ام بصیر، چیزی شده؟» و «زنان غزه و صبر ایوب» اشاره کرد. ایناس به همراه دو دخترش لین و سارا و پسرش ابراهیم، در بمباران خانه شخصی خود در نوار غزه که توسط صهیونیست کودک‌کش و تروریست رقم خورد به شهادت رسید. ایناس قبل از بمباران خانه‌اش با مادر و فرزندانش به «مرکز فرهنگی ارتدکس در غزه» پناه برد و پس از تهدید این مرکز به خانه خود در خیابان الوحیدی که بمباران شده بود نقل مکان کردند. او در تاریخ ۲۷ اوت در صفحه خود نوشت «گاهی اوقات به گذشته خود نگاه می‌کنید و متوجه می‌شوید که از یک قتل عام زنده بیرون آمده‌اید؛ باد جریان دارد همان‌طور که کشتی ما / ما در جریان هستیم؛ باد، بدان که ما دریا هستیم و کشتی‌های آن، پس بوز تا به حرکت درآییم.»
هنر، یک جبهه مبارزاتی در کنار اشکال دیگر مقاومت، برای حمایت از حقوق ملت فلسطین در روزهایی است که رژیم منحوس صهیونیستی، دست به جنایات وحشتناک علیه مردم بی‌دفاع فلسطین می‌زند. در این بین، تعداد زیادی از هنرمندان سرزمین فلسطین، از نویسنده و نقاش تا عکاس و فیلمساز به شهادت رسیده‌اند. افرادی که در طول سال‌ها فعالیت‌های فرهنگی و هنری، به رغم همه سختی‌های زندگی در اسارت دسته‌جمعی، لحظه‌ای از کار و تلاش و مجاهدت هنری نایستادند و سعی کردند زبان گویای ملت خویش باشند. بی‌شک، تک تک اقدامات و کارهای رقم خورده به واسطه روح، روان و قلم این شهدای عزیز، به مثابه یک موشک مهلک، بر جان صهیونیست‌های تروریست خواهد بود. روح تمام شهدای عرصه فرهنگ و هنر مقاومت شاد و یادشان گرامی و راهشان پر رهرو باد.