گزارشی درباره نحوه مواجهه مردم با روزهای آلودگی هوا
درود بر هــوای پاک
گاهی از بالا که شهر را نگاه کنی تازه می‌فهمی چه هوایی را نفس می‌کشی. یکی از اصول مهم حفظ سلامتی، آب و هواست. ما در فصل‌های پاییز و زمستان، با پدیده آلودگی هوا بیشتر مواجه هستیم. آیا شما هم تجربه زندگی در هوای آلوده را داشته‌اید؟ معمولاً چه مدت از سال آلودگی هوا شرایط زندگی را برای شما دشوار می‌کند؟ شما چه راهکارهایی برای سلامتی خودتان و فرزندانتان در روزهای آلودگی هوا دارید؟ چطور سعی می‌کنید با وجود هوای آلوده، بدنتان را سالم نگه دارید؟ از چه غذاهایی استفاده می‌کنید؟
برای ما که در شهرهای شلوغ زندگی می‌کنیم، همیشه هوا آلوده است. برای همین همیشه در غذای روزانه فرزندان و خودم، از لیست مواد غذایی استفاده می‌کنم که بدن را سم‌زدایی کند و باعث حذف این سموم از بدن شود. برای همین مصرف شیر و لبنیات کم چرب، مکمل‌ها و میوه‌های حاوی ویتامین سی و ای را در برنامه روزانه‌مان قرار داده‌ام. مانند گریپ فروت، پرتقال ، کیوی و کلم بروکلی در سالاد. تا جایی که تجربه و سوادم از پزشکان می‌گوید پروتئین‌های موجود در شیر و ویتامین‌ها به بدن ما کمک می‌کنند تا سموم خطرناک و فلزات سنگینی که از طریق تنفس جذب می‌شوند، دفع کند.
یک وقت‌هایی هم که تعطیلات ناگهانی به خاطر آلودگی هوا پیش می‌آید و دوباره آموزش مدارس، مجازی می‌شود و بچه‌ها را خانه نشین می‌کند، با یک سری انیمیشن‌ها از کلافگی درشان می‌آورم که در کنار تغذیه سالم، تفریح سالم هم داشته باشند و روزهای نارنجی رنگ را با آرامش و سلامت پشت سر بگذاریم.
سعی می‌کنیم که نوشیدن آب زیاد را هم فراموش نکنیم. به بزرگترها توصیه شده که باید در روزهای آلوده از آب خالص استفاده کنند، چون آب میوه و چای به هیچ عنوان نمی‌‌تواند جایگزین آب خالص شود. یا از قطره اشک مصنوعی و عینک طبی استفاده کنند.
در این فصل که انار در دسترس است و انار بیشتری می‌خوریم، پوست انار را دور نمی‌ریزم. مادرم همیشه پوست قرمز انار را روی بخاری و شوفاژ خشک می‌کرد و بعد هم پودر، و از دم کرده‌اش به همراه عسل به ما می‌داد. می‌گفت که برای پاکسازی بدن و ریه خیلی مفید است. کلاً انار، بدن را در برابر بیماری‌ها مقاوم می‌کند. تا جایی که مطالعه داشته‌ام، آب سیب، آب زرشک و آبلیموی تازه به همراه عسل هم شربت مفیدی برای این روزها به شمار می‌رود. شربت سماق، سیب، بِه، گندم و جوی بو داده هم کمک زیادی به دفع سموم می‌کند.
چند روزی بود که از سرفه‌های بی‌دلیل خسته شده بودم و گلودرد بدی هم داشتم. برای همین به توصیه دکترم، مصرف بعضی از ریزمغذی‌ها و ویتامین‌های ضدالتهاب را در پیش گرفته‌ام که گفتند می‌تواند عوارض ناشی از آلودگی هوا را کاهش دهد. کنارش هم مصرف ماهی، گردو، اسفناج که از منابع غنی امگا3 هستند توصیه شده است که مصرفش ریسک ابتلا به بیماری‌های مزمن ناشی از آلودگی هوا را کاهش می‌دهد و حواسم باشد که استفاده از آجیل مخصوصاً بادام زمینی و مصرف گوشت قرمز را به اندازه کافی در رژیم غذایی‌ام رعایت کنم.
مصرف این مواد غذایی در روزهای پر از دود برای کودکان و سالمندان اهمیت بیشتری دارد چون جزو گروه‌های آسیب پذیرتر هستند. البته به گروه‌های آسیب‌پذیرتر توصیه می‌شود که تا میتوانند این روزها در خانه بمانند. سعی می‌کنم این روزها برای بچه‌ها شله زرد با شیره انگور بپزم.
توصیه دیگری که داشتم این بود که دوش آب گرم روزانه در این روزها داشته باشم چون سموم از طریق پوست جذب می‌شوند و در روزهای آلوده که خون غلیظ می‌شود، از غذاهایی که موجب افزایش غلظت خون می‌شود استفاده نکنم. یعنی غذاهایی که غلیظ هستند و موجب می‌شود که معده ما سنگین شود، مانند لازانیا، پاستا و سالاد الویه. یا حتماً همراه این غذاها برای هضم بهتر از پودر آویشن یا زیره استفاده کنیم. دمنوش‌ها هم برای روزهای آلوده توصیه می‌شود، دمنوش آویشن و عناب، گل گاوزبان و... خودم که از این دمنوش‌ها حس آرامش هم می‌گیرم. امیدوارم همه نجات پیدا کنند.
سعی می‌کنیم روزهایی که بچه‌ها به خاطر آلودگی تعطیل هستند، تا می‌توانیم در خانه بمانیم. اما حتی اگر یک ثانیه هم برای کاری از خانه بیرون برویم و در شهر تردد داشته باشیم، متوجه هوا آلوده می‌شویم. چشم‌ها کاملاً می‌سوزد و سردرد می‌گیریم. برای همین سعی می‌کنم در این روزها شیشه خودرو را همیشه بالا نگه دارم و دکمه تهویه اتاق ماشین را بزنم تا از ورود دود و آلودگی‌ها جلوگیری کند.
الان دو سالی هم می‌شود که در گلدانی کنار پنجره آشپزخانه‌ام، پونه کاشته‌ام و خودم گاهی از برگ‌های پونه همراه با دارچین و زنجبیل، دمنوش ترکیبی درست می‌کنم. حتی مدرسه دخترم هم توصیه کرده و مربی بهداشت‌شان گفته که دمنوش پونه و عسل برای کاهش اثرات منفی و مخرب آلودگی هوا مؤثر است. بگذریم که داشتن گل و گیاه در داخل خانه و محیط کار برای تصفیه هوا خیلی مناسب است. برخی گونه‌های گیاهان خاصیت تصفیه کنندگی دارند و حتی سموم و ذرات آلاینده را به خود جذب می‌کنند.
سعی می‌کنم خطرات آلودگی هوا را با غذاهای آبدار بیشتری که به صورت تازه و روزانه برای خودمان درست می‌کنم، مانند سوپ و آش‌های پر سبزی، کم کنم و از میوه‌ها و سبزیجات زرد و نارنجی رنگ استفاده کنم. مانند پرتقال، هویج و کدوحلوایی.
سعی می‌کنم در این روزهای خاص، توجه خاصی به نظافت داخل خانه داشته باشم. خانه را با جاروبرقی تمیز کنم تا گرد و غبار بلند نشود و حتماً با دستمال مرطوب گردگیری سطحی داشته باشم.
اگر حواسمان در این روزها به پوست و موی سرمان نباشد خیلی آسیب می‌بینند. ما در این روزها صورت و مو را روزانه می‌شوییم و از محصولاتی که به پاکسازی مو و صورت کمک می‌کند هم استفاده می‌کنیم. متخصص پوست هم به ما توصیه کرده که بهتر است شب‌ها از ماسک طبیعی مثل ماسک میوه استفاده کنیم. گفته‌اند بهتر هم هست که برای در امان ماندن موهای سر از آلودگی، سر خود را با کلاه، دستمال یا هدبند بپوشانیم.
از موادی مانند اسپری، ژل، حالت دهنده، براق کننده و حجم دهنده مو که به زیبایی موها ما می‌کنند، استفاده نکنیم. این مواد موجب جذب بیشتر آلودگی به موی سر می‌شوند.
سعی می‌کنم به طور روزانه یوگا و تمرینات تنفسی هم داشته باشم. ماسک ان95 یا ماسک‌های محافظتی هم معمولاً در محیط بیرون استفاده می‌کنیم.
به نظرم باید درباره اینکه آلودگی هوا چگونه بر ما تأثیر منفی می‌‌گذارد آگاه باشیم و اینکه چگونه می‌توانیم در شغل، مدرسه و خانواده برای بهتر نفس کشیدن خود و دیگران مؤثر باشیم به یکدیگر کمک کنیم. مثلاً پدربزرگ و مادربزرگ‌ها نباید مصرف زیادی در روشن کردن اسفند و شمع و عود در خانه داشته باشند. و روزهایی که میهمان ما می‌شوند هم سعی می‌کنیم هر نوع دودی را حذف کنیم. در عادت همیشگی زندگی‌شان استفاده از سرم شست‌و‌شو یا آب‌نمک کم‌شور ولرم برای حلق و بینی هم قرار دارد. سعی می‌کنند با این روش‌ها سلامتی خودشان را حفظ کنند یا در این روزها برای قدم زدن و ورزش اصلاً به محیط‌های باز نروند. یا از حمل و نقل عمومی استفاده نکنند و همیشه داروهایشان همراهشان باشد. البته همه ما سعی می‌کنیم تا حد ممکن از آلوده کردن بیشتر هوا بپرهیزیم و تا جایی که می‌توانیم از حمل و نقل عمومی استفاده کنیم اما برای مسن‌ترها این کار مضر است.
معمولاً سعی می‌کنیم کارهای مربوط به کار و بیرون از خانه را صبح‌های زود و عصرها انجام دهیم، چون آلودگی هوا زیر تابش اشعه خورشید در بالاترین مقدار خودش است. از دستگاه‌های تهویه مطبوع و تصفیه هوا در خانه و اتاق بچه‌ها هم استفاده می‌کنیم. اما همسرم راننده تاکسی است، سعی می‌کنم با تهیه یک سری مواد غذایی و ماسک حفاظتی، اثرات آلودگی را برایش کم کنم. تا جایی که می‌دانم ماسک‌های پارچه‌ای یا ماسک‌های جراحی در برابر قطرات بزرگ و عفونی ناشی از عطسه و سرفه مؤثر هستند و تأثیر کمی در برابر آلودگی هوا دارند. چون ذرات معلق در هوا کوچک بوده و بهراحتی میتوانند از این ماسکها عبور کنند. علاوه بر این، این ماسکها بخوبی در اطراف صورت قرار نمی‌‌گیرند، یعنی هر بار که نفس می‌‌کشیم، ذرات موجود در هوا از شکاف‌های روی پل بینی و کناره‌های صورت عبور می‌کنند و وارد دستگاه تنفس می‌شوند.