اهمیت و شیوه محافظت از کودکان در برابر اخبار تلخ
انتقال ارزش‌ها با تصاویر و اخبار تلخ اتفاق نمی‌افتد
از مهدکودک برمی‌گشتیم که در ترافیک دور میدان ولیعصر چند دقیقه‌ای ماندیم و دختر چهارساله‌ام با اشاره به دیوارنگاره میدان ولیعصر از من پرسید: «این چیه دست آقاهه» آرامش خودم را حفظ کردم و گفتم: «عروسکه» و در سرم مسببان اکران این نوع تصاویر در فضای عمومی شهر را مورد عنایت قراردادم. من آن روز حواس دخترم را از آن تصویر به چراغ‌های میان میدان پرت کردم و مسیرم را تغییر دادم اما آیا مسئولان شهری در نظر نمی‌گیرند که نشان دادن تصاویر دلخراش در روزمره به آدم‌ها چه آثاری در پی خواهد داشت؟ وقتی در اسلام عزیز، حتی قربانی کردن در جلوی چشم کودکان یا نشان دادنش به کودکان نهی شده؛ از مسئولان انتظار می‌رود نسبت به انتشار تصاویری از کشته شدن انسان‌هایی مظلوم در سطح عمومی شهر که محل عبور روزانه عده زیادی از شهروندان است و کوچک و بزرگ ممکن است ساعت‌ها درگیر آن تصاویر شوند، حساس‌تر باشند و با بررسی‌های بیشتر و دقت و حساسیت بیشتر این تصاویر را انتخاب کنند.
آیه طائبی
دبیر سرویس زندگی
در هرم مازلو، دقیقاً پله بالای نیازهای فیزیکی که شامل غذا، پوشاک و سرپناه است، نوشته «امنیت». نیاز به امنیت یکی از نیازهای اساسی بشر برای بقاست و وظیفه من والد است که به همان اندازه که برای امنیت فیزیکی فرزندم حساس هستم، برای امنیت روانی‌اش هم نگران باشم. این درست است که باید فرزندان‌مان را با وجود پدیده منحوسی به نام اسرائیل و ظالم بودنش آشنا کنیم و این درست است که فرزندان‌مان باید تفاوت ظالم و مظلوم، لزوم حمایت از مظلوم و ایستادگی دربرابر ظالم را بدانند و این درست است که فرزندان‌مان نباید بی‌تفاوت نسبت به دنیا و انسان‌های دیگر باشند اما آغاز این آشنایی و در جریان جزئیات قرار گرفتن هم سن خودش را دارد. از آنجایی که کودکان توانایی تحلیل اخبار را به درستی ندارند، به سرعت دچار نگرانی و حس عدم امنیت می‌شوند. آنها اخباری که می‌بینند را برای خودشان شخصی‌سازی کرده و اضطراب پیدا می‌کنند که مبادا آن اتفاق برای خودشان یا خانواده‌شان هم رخ دهد. در شرایطی که ما در معرض جنگ نیستیم، لزومی ندارد کودکان زیر سن مدرسه، در جریان جنگ‌های جاری در منطقه قرار بگیرند و با این اضطراب روبه‌رو شوند. آنها با دیدن جزئیات اخبار به ارزشگذاری شما و تقابل خیر و شر، ظالم و مظلوم، خوبی و بدی و... نمی‌رسند و آن را از میان خبرها درک نمی‌کنند بلکه صرفاً نسبت به امنیت‌شان و امنیت خانواده‌شان شک می‌کنند و نگران می‌شوند.
شیوه محافظت از کودکان برابر اخبار تلخ
در مواجهه کودکان با اخبار سن، بلوغ و درک عقلی کودک اهمیت خیلی زیادی دارد و به همین خاطر می‌توان آنها را به سه دسته «کودکان زیر ۷ سال»، «کودکان ۷ تا ۱۱ سال» و «نوجوانان بالای ۱۲ سال» تقسیم کرد. شیوه محافظت از کودکان دربرابر اخبار تلخ در این سه دسته بسیار متفاوت است.
کودکان زیر ۷ سال
خردسالان در مواجهه با اخبار، برداشت درستی نخواهند داشت و فقط دچار نگرانی و اضطراب می‌شوند. توضیح شرایط و اخبار از طرفی و درک تصاویری که می‌بینند از طرف دیگر برای آنها امکان‌پذیر نیست. بنابراین قاعده کلی این است که کودکان در این بازه سنی به طور کامل از اخبار سخت و بد در رسانه و دنیا مجازی محافظت شوند. به زبان ساده‌تر وقتی خردسالی در اطراف‌تان حضور دارد از اخبار، حوادث و اتفاقات صحبت نکنید و خبرهای ویدیویی نبینید. اما اگر خردسال خبری یا تصویری را دید به او اطمینان دهید که در کنارش هستید و جای او امن است.
کودکان ۷ تا ۱۱ سال
کودکان این بازه سنی به دلیل حضور در مدرسه و البته آغاز سن کنجکاوی و سؤال پرسیدن درباره همه‌چیز ممکن است در معرض اخبار قرار بگیرد و درباره آن سؤال بپرسد. بنابراین اگر فکر می‌کنید کودکتان ممکن است در جریان اخبار تلخ و ناگوار قرار بگیرد یا خودش به دنبال آن است که بیشتر بداند و کاملاً متوجه شرایط اطرافش می‌شود، با توجه به اینکه همچنان مهم است که برابر مواجهه بیش از حد اخبار محافظت شود؛ خودتان سرتیتر اخبار را با آنها به اشتراک بگذارید و با توجه به سن و درک او، بدون ورود به جزئیات، خودتان آنها را در جریان قرار دهید و مطمئن شوید اطلاعات را درست و دقیق دریافت کردند. در این بازه سنی هم همچنان ممکن است نگرانی برای خود و خانواده پیش بیاید یا حتی بترسند و سؤالاتی بپرسند. مهم است که صادقانه اما با حفظ حریم کودکی پاسخ دهید.
نوجوانان بالای ۱۲ سال
به تبع نوجوانی و استقلالش، معمولاً آنها آگاه‌تر نسبت به اخبار و شرایط هستند و خبرها را جدا از شما دنبال می‌کنند و با گروه همسالان‌شان درباره‌‌اش گفت‌و‌گوها دارند. اما این چیزی از وظیفه والدین نسبت به محافظت از آنها کم نمی‌کند؛ همچنان باید زمانی برای گفت‌و‌گو درباره یا توضیح اخبار تلخ قرار دهید و با نوجوان‌تان درباره‌‌اش گفت‌و‌گو کنید. نظرش را بپرسید و درباره احساسش بدانید. بسیار ممکن است که نوجوانان با اطلاعات غلط یا ناقص درباره اخبار تلخ دچار نگرانی، احساس سردرگمی، ناامیدی از زندگی و حتی مسائل هویتی شوند. اما خوب است که با آنها صادقانه گفت‌و‌گو کرد و شرایط ابراز نظر و عقیده را هم باز گذاشت تا آنها هم نظرشان را با شما درمیان بگذارند و از احساسات‌شان با شما صحبت کنند. این گفت‌و‌گو به شما این امکان را می‌دهد که با اصلاح اطلاعات به آنها در تحلیل درست‌تر از اخبار کمک کنید. یادتان باشد که درمیان خبرهای تلخ، از خبرهای خوب و امیدبخش هم یاد کنید و یادآوری کنید که اگرچه الان اتفاقات بدی درحال رخ دادن است اما خبرهای خوبی هم هست و انسان‌های زیادی در دنیا وجود دارند که همیشه در حال کمک و حمایت کردن از دیگرانند و خوبی همیشه بر شر پیروز است که این وعده خداست.