تولید و صادرات نفت
دولت گذشته کشور را با کمترین میزان تولید و صادرات نفت به آیتالله رئیسی تحویل داد. آمارهای اوپک و سازمانهای بینالمللی نشان میدهد که تولید و صادرات نفت در مقایسه با سال گذشته افزایش داشته است.
پس از خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت سال 1397، صادرات نفت ایران و به دنبال آن درآمدهای این بخش با کاهش همراه شد.
اگرچه صادرات نفت ایران هیچگاه به صفر نرسید اما کاهش چشمگیری را تجربه کرد. با روی کار آمدن دولت سیزدهم، استفاده از راهکارهای مختلف برای افزایش فروش و صادرات نفت با وجود تحریمها مورد توجه قرار گرفت تا آنجا که به گواهی آمارهای اقتصادی، اکنون شرایط صادرات نفت بهتر است. همچنین دسترسی به منابع مالی ایران در خارج از کشور نیز بهبود داشته است.
موفقیت ایران در فروش و صادرات نفت آنچنان چشمگیر بوده که رئیسجمهور آمریکا را وادار به واکنش کرد. رئیسجمهور آمریکا آبان ماه 1400 در سخنانی که در عمل خلاف وعدههای کاخ سفید برای لغو تحریمهای ظالمانه علیه ایران و بازگشت واشنگتن به برجام است، خواستار کاهش خرید نفت ایران از سوی کشورهای واردکننده شد.
این اظهارنظرها نشان میدهد که ایران در فروش و صادرات نفت خود مسیر درستی را رفته است. آمارهای اقتصادی نیز نشان میدهد که رشد اقتصادی کشور با نفت بیشتر از رشد اقتصادی بدون نفت است که حکایت از افزایش درآمدهای نفتی ایران دارد.
با خروج یکجانبه آمریکا از برجام با شعار به صفر رساندن صادرات نفت ایران، تولید نفت روند کاهشی به خود گرفت و درنهایت تولید نفت در سال 99 تا 1٫9 میلیون بشکه در روز پایین آمد که پایینترین رقم تولید نفت کشور در 25 سال اخیر محسوب میشود. بدین ترتیب دولت آیتالله رئیسی در شرایطی بر سر کار آمد که میزان تولید نفت کشور در حداقل تاریخی خود قرار داشت.
دولت قبل اگرچه تحریمها را عامل کاهش تولید و صادرات نفت خام و میعانات گازی عنوان کرده بود، اما عملکرد دولت سیزدهم در ماههای گذشته نشان میدهد اگرچه عامل تحریم هزینههای صنعت نفت را در همه بخشها بالا میبرد اما اگر اراده مدیران کشور بر تولید و صادرات نفت باشد، تحریم یارای مقابله با آن را ندارد.
تا آنجا که بر اساس آمارهای اوپک، هرچند که تحریمها هنوز به قوت خود باقی است اما تولید نفت به 2٫8 میلیون بشکه در روز رسیده است و آنگونه که وزیر نفت نیز پیشاز این اعلام کرده بود، بخش بزرگی از ذخایر نفت خام و میعانات گازی ایران که در خشکی یا بر روی دریا ذخیره شده بود، به دست مشتریان رسیده است.
افزایش صادرات نفت خام و میعانات گازی از طریق انعقاد قراردادهای جدید فروش، تمرکز بر بازارهای جدید صادراتی و بهرهگیری از روشهای متنوع فروش از جمله تهاتر، سیاست دولت سیزدهم در صادرات نفت بوده است.
درنتیجه این سیاستها، شکستن رکورد فروش نفت و میعانات گازی در 3 سال اخیر و رشد 40 درصدی صادرات نفت خام و میعانات گازی نسبت به ماه آخر دولت قبل، محقق شده است.
5/2 برابر شدن وصول درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفت، میعانات گازی، گاز طبیعی، فرآوردههای نفتی و محصولات پتروشیمی در سال 1400 نسبت به سال قبل آن، نتیجه سیاستهای دولت سیزدهم بود.
همچنین در دولت سیزدهم شاهد وصول 6/1 میلیارد دلار مطالبات معوق از عراق بابت صادرات گاز در دولت قبل و تسویه تمام صورتحسابهای جاری صادرات گاز و ایفای کامل تعهدات مالی در بودجه سالهای 1400 و بودهایم.
جدیدترین آمار تولید نفت ایران به نقل از منابع ثانویه در گزارش ماهانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام نشان میدهد، تولید نفت ایران در ماه ژوئن 2023 برابر با خرداد 1402 به 2 میلیون و 754 هزار بشکه در روز رسیده که نسبت به ماه پیشاز آن 56 هزار بشکه در روز افزایش یافته است. ایران در ماه می(اردیبهشت ماه 1402) 2 میلیون و 698 هزار بشکه نفت در روز تولید کرده بود.
بر اساس گزارشهای اوپک، ایران در ماه آوریل (فروردین ماه 1402) 2 میلیون و 625 هزار بشکه، در ماه مارس (اسفند ماه 1401) 2 میلیون و 577 هزار بشکه، در ماه فوریه (بهمن 1401) 2 میلیون و 574 هزار بشکه، در ماه ژانویه (دی 1401) 2 میلیون و 554 هزار بشکه نفت در روز تولید کرده است.
ایران به طور متوسط در سال 2022 روزانه 2 میلیون و 554 هزار بشکه نفت تولید کرده است، این رقم به طور متوسط در سال 2021 روزانه 2 میلیون و 392 هزار بشکه نفت و در سال 2020 روزانه یک میلیون و 991 هزار بشکه نفت بوده است.
به این ترتیب ایران در سال 2022 نسبت به سال 2021 روزانه 162 هزار بشکه بیشتر تولید نفت داشته است. تولید نفت ایران در 2021 نیز نسبت به سال 2020 نیز 401 هزار بشکه در روز افزایش یافته بود.
بر اساس گزارش صندوق بینالمللی پول نیز در حالی که صادرات نفت کشورمان در سه سال پایانی دولت قبل به زیر یک میلیون بشکه در روز و حتی کمتر از 500 هزار بشکه در روز هم رسیده بود، در سال 2022 که دولت رئیسی بر سر کار بوده از یک میلیون بشکه در روز عبور کرده است.