مریم طالشی
گزارش‌نویس

کرونا که آمد بساط باشگاه‌های بدنسازی هم جمع شد. بدنسازها که اولش خودشان را از تک و تا نینداخته بودند و ورزش را با وسایل موجود در خانه ادامه می‌دادند، بعد از مدتی خسته شدند و به قول خودشان بدن را رها کردند تا زمان مناسب. زمان مناسب خیلی زود نیامد و برای همین هم رشته خیلی‌ها را پنبه کرد و هرچه را در ساخت بدن تلاش کرده بودند  دوباره به نقطه اول برگرداند. حالا نه اینکه نقطه اول اما لازم بود تلاشی سخت را در پیش بگیرند تا دوباره به اوج برگردند. در این راه می‌شد میانبرهایی را هم امتحان کرد؛ میانبرهایی مثل داروهای مکمل که البته قبلاً هم استفاده از آن بین برخی ورزشکاران رواج داشت ،اما تعطیلی باشگاه‌ها در دوره کرونا مصرف آن را محدود کرده بود.
حالا با رونق گرفتن دوباره باشگاه‌های ورزشی، فروش مکمل‌های بدنسازی هم دوباره شدت گرفته و شاید لازم باشد دوباره برای آنها که دلشان می‌خواهد به هر قیمتی به بدن ایده‌آل خود برسند درباره مصرف این داروها و مکمل‌ها هشدار داده شود.
«بدون مکمل نمی‌شود ورزش کرد. هرکس هم بدن خوبی دارد و ادعا می‌کند بدون قرص و آمپول و فقط با ورزش به این اندام رسیده دروغ می‌گوید.»
این را سینا 27 ساله می‌گوید که از 20 سالگی باشگاه می‌رود و تنها در زمان کرونا برای حدود 6 ماه ورزش را رها کرده است. او ادامه می‌دهد:«من خودم اول که شروع به ورزش کردم به توصیه بچه‌های باشگاه مکمل مصرف می‌کردم و آمپول هم زدم که نتیجه‌اش این شد.»
سینا به سرش اشاره می‌کند که با توجه به سنش کم مو و رو به طاسی است. «این هم عوارض همان آمپول‌هاست. بدن ساخته می‌شود و مو می‌ریزد. اول فکر کردم موقتی است و موهایم درمی‌آید اما بدتر هم شد و الان هم دیگر کلاً دیگر ناامید شده‌ام. راستش فکر کردم اگر مصرف مکمل‌ها را رها کنم درست می‌شود که نشد. الان دیگر مکمل مصرف نمی‌کنم، یعنی از بعد باز شدن باشگاه که دوباره شروع به ورزش کردم تصمیم گرفتم دیگر مکمل نامناسب مصرف نکنم و فقط برای تناسب اندام ورزش کنم ،چون در آن مدت کرونای شدید هم گرفتم و تا پای مرگ رفتم و فهمیدم نباید هر ماده نامناسبی را فقط به صرف اینکه به بدنسازی کمک می‌کند وارد بدنم کنم، البته که مکمل‌های معمولی لزوماً دارای اشکال نیستند و من منظورم داروهای سنگین و آمپول است که می‌دانم چقدر عوارض دارند، حتی بعضی‌ها به خاطر مصرف این داروها عوارض شدیدتری پیدا کرده‌اند و حتی به کبد و کلیه‌هایشان آسیب جدی رسیده است.»
 ایمان 29 ساله هم چند سالی می‌شود بدنسازی انجام می‌دهد و انگیزه‌اش سلامتی و داشتن اندامی متناسب است. او هم مکمل مصرف می‌کند اما به گفته خودش مکمل‌ها را از داروخانه می‌خرد.
او می‌گوید: «باشگاه‌های ورزشی هم مکمل می‌فروشند اما متأسفانه خیلی از مکمل‌های باشگاه‌ها تقلبی اند. مکمل‌هایی که در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد مطمئن است ،چون هولوگرام وزارت بهداشت دارد. به هرحال آدم به جنسی که در داروخانه فروخته می‌شود اعتماد دارد و بهتر است اگر هم می‌خواهد مکمل مصرف کند آن را از داروخانه‌ها تهیه کند و سراغ فروشندگان غیرمجاز نرود.»
 حمید نورانی مربی بدنسازی و پرورش اندام هم در این باره می‌گوید: «داروهای غیر مجاز بدنسازی معمولاً داروهای استروئیدی هستند و باید بدانید که استفاده از آنها ممنوع است. مکمل‌های ورزشی تنها از سوی داروخانه‌ها مجاز است که آن هم باید با تجویز پزشک باشد و مصرف سرخود و بی‌رویه آن به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود، البته این را هم بگویم که در باشگاه‌های بدنسازی استفاده سرخود یا زیر نظر مربی خیلی رایج است اما گاهی این باشگاه‌ها سلامت مردم را فدای سود مالی خود می‌کنند و مکمل‌ها را با سود بالا به فروش می‌رسانند.»
 صابر کیان‌پور، مدیر یکی از باشگاه‌های بدنسازی هم با بیان اینکه تعداد زیادی از باشگاه‌های بدنسازی بدون مجوز مکمل‌ها و مواد نیروزای تقلبی عرضه می‌کنند، می‌گوید: «حتی برخی از باشگاه‌های دارای مجوز هم داروهای غیرمجاز و نیروزا می‌فروشند و ورزشکاران بدون اینکه اصولاً بدانند تجویز چه نوع و چه دوز دارویی برای آنها مناسب است و این دارویی که از باشگاه می گیرند، چه عوارضی دارد، چشم بسته از آن استفاده می‌کنند ،در حالی که مصرف بی‌رویه این مکمل‌ها مشکلات جبران‌ناپذیری برای افراد به‌وجود می‌آورد و در این رابطه جوانان بیشتر در معرض آسیب قرار دارند و ما سالانه شاهد تعداد زیادی از جوانانی هستیم که با مصرف بی‌رویه این مکمل‌ها به انواع نارسایی‌ها و مشکلات کبدی و کلیوی دچار شده‌اند.»
آرش شهیدیان، کارشناس تربیت بدنی اما در مورد لزوم یا عدم لزوم مصرف مکمل‌های ورزشی اینچنین می‌گوید: «گاهی برخی ورزشکاران از داروهای نیروزا برای افزایش کارآیی ورزشی استفاده می‌کنند که برخی از این داروها مثل داروهای ضد احتقان مقلد سمپاتیک و داروهای ضد اسهال  یا کورتیکواستروئیدهای موضعی، بیشتر در مسابقات ورزشی استفاده می‌شوند و شرط استفاده آن هم این است که قبل از مسابقه از سوی پزشک تیم به کمیته برگزار‌کننده اطلاع داده شود که ورزشکار این دارو را مصرف کرده وگرنه غیرمجاز شمرده می‌شود. بعضی داروها هم برای ایجاد حالت سرخوشی و عدم احساس خستگی و تنش‌های روحی توسط ورزشکار مصرف می‌‌شوند. هورمون‌های پپتیدی و گلیکوپروتئینی و آنالوگ‌‌های آنها، مثل هورمون رشد هم است که از سوی برخی ورزشکاران مورد مصرف قرار می‌گیرد، اما بیشترین دارویی که بدنسازان استفاده می‌کنند استروئیدهای آنابولیزان، مشتقات هورمون‌ مردانه یا تستسترون است که بسیار پرضرر است. این داروها برای افزایش کارآیی، حجم و قدرت عضلانی و ایجاد ظاهری درشت استفاده می‌‌شود و ممکن است نظر مصرف کننده را بخوبی تأمین کند اما از سوی دیگر مصرف آن موجب اختلالات عملکرد غدد جنسی مردانه، کم خونی، سرطان سینه، تأخیر در رشد و پوکی استخوان می‌شود. همچنین نارسایی کبدی را به همراه دارد و ممکن است سرطان‌های خوش‌ خیم و بدخیم را نیز به‌دنبال عوارض کبدی به‌دنبال داشته باشد.»
 شهیدیان ادامه می‌دهد: «متأسفانه مصرف خوراکی این نوع دارو به شدت در میان ورزشکاران افزایش یافته ،چون تصور می‌کنند نوع خوراکی آن بی‌ضرر است که این تصوری بسیار اشتباه است و از لحاظ آسیب رساندن تفاوتی با انواع دیگر ندارد. در هر صورت ورزشکاران باید مطمئن شوند که مکمل دارای مجوز از وزارت بهداشت است و قبل از مصرف آن هم باید با پزشک مشورت کنند تا اگر دچار مشکلات یا بیماری‌های مزمن کلیوی و کبدی هستند از مصرف این گونه داروها خودداری کنند و بدون نظر پزشک معالج سراغ این داروها نروند. باید به یک نکته دیگر هم توجه داشت و آن ،این است که نوجوانان به هیچ عنوان دیگر هیچ گونه داروی مکمل حتی مجوزدار آن نروند، چون اصولاً مصرف این داروها برای زیر 18 سال دارای ممنوعیت است و قطعاً آسیب رساننده و دارای عوارض گاه جبران‌ناپذیر است.»
زمانی که کرونا سایه‌اش را روی سرمان انداخته بود، توجه به زیبایی شاید آنقدرها دیگر اولویت نداشت. همه می‌خواستند خود و خانواده‌شان را از گزند کرونا حفظ کنند. ورزش کردن و داشتن اندامی زیبا دیگر اولویت به حساب نمی‌آمد. با کمرنگ شدن جولان کرونا اما میل به ساختن بدن دوباره برگشت و به تبع آن راه‌های غیرمجاز برای رسیدن به این میل نیز دوباره باز شد؛ راه‌هایی که ممکن است خیلی زود غیرقابل بازگشت شوند.