گروه سیاسی/ «سرگئی لاوروف»، وزیر خارجه روسیه در حالی طی روزهای اخیر به تهران سفر کرد که گفت‌وگوی چهره به چهره او با مقام‌های بلندپایه کشورمان موضوعات مهم همکاری دوجانبه و چندجانبه را شامل می‌‌شد و تبیین‌کننده همسویی جدی دو کشور در زمینه‌های مختلف از جمله مقابله با تحریم بود. سید محمودرضا سجادی، سفیر اسبق جمهوری اسلامی ایران در مسکو در گفت‌وگویی با روزنامه ایران به تشریح ابعاد سفر مهم «لاوروف» به تهران پرداخته است که در پی می‌آید؛

وزیر خارجه روسیه برای نخستین بار از زمان آغاز به کار دولت آقای رئیسی به تهران سفر کرد. این سفر را ناظر بر چه تحولاتی در رابطه کنونی تهران و مسکو می‌‌دانید؟
متأسفانه دولت پیشین با دل بستن بیش از حد به توسعه رابطه با کشورهای غربی تقریباً حضور و نقش سایر کشورها و بازیگران عرصه بین‌المللی و منطقه‌ای را به بوته فراموشی سپرده بود. در حقیقت دولت آقای روحانی یک خودتحریمی را بر کشور تحمیل کرده و اهمیت راهبردی حوزه‌های دارای نفوذ همچون آسیا و قدرت‌های بزرگ این حوزه از جمله روسیه را نادیده گرفته بود، اما دولت آقای رئیسی با متنوع کردن نگاه خود در حوزه سیاست خارجی و تمرکز بر حوزه آسیا و منطقه زمینه‌های بسیار مناسبی را برای ترمیم و توسعه ارتباطات با کشورهای این حوزه به ویژه روسیه فراهم کرده و در همین مدت کوتاه نتایج بسیار سازنده‌ای هم حاصل شده است. لذا تغییر فاحش رویکرد ایران در تنوع‌بخشی به مناسبات خود در عرصه سیاست خارجی و توجه به سایر کشورهای بین‌المللی مورد توجه روسیه قرار گرفته است.
از این رو روس‌ها با درک این تحول مهم در رویکرد سیاست خارجی کشورمان از توسعه تعامل گسترده با ایران استقبال کرده‌اند. بویژه که روس‌ها همواره جمهوری اسلامی را یکی از بازیگران مؤثر در سیاست منطقه‌ای و جهانی ارزیابی می‌‌کنند. در چنین فضایی سفر آقای لاوروف نشانه علاقه زیاد دولت روسیه برای همکاری و همفکری درباره موضوعات دوجانبه منطقه‌ای و بین‌المللی به شمار می‌‌آید.

یکی از اهداف سفر لاوروف به تهران گفت‌وگو درباره آخرین تحولات مذاکرات هسته‌ای اعلام شده است. رویکرد روسیه به عنوان یکی از طرف‌های اصلی این توافق در مذاکرات جاری را چطور می‌‌بینید؟ این کشور همواره حمایت ویژه‌ای از ابتکار عمل‌های تهران در مذاکرات داشته است.
یکی از اصلی‌ترین الزامات برای بازی پرقدرت در عرصه بین‌المللی، یارگیری قوی‌تر و جلب حمایت بازیگران ذی‌نفوذ و قدرتمندتر است. همراهی روسیه و درک این کشور از اینکه ایران واقعاً به دنبال سلاح هسته‌ای نیست، گزاره مهمی در حمایت کامل مسکو از مواضع تهران در مذاکرات به شمار می‌‌آید. این در حالی است که در میان کشورهای 1+5 بیش از هر کشور دیگری روسیه باید از هسته‌ای شدن ایران نگران شود؛ چرا که همسایه ایران است. با در نظر گرفتن این واقعیت، اگر روس‌ها واقعاً به این اطمینان نرسیده بودند که فعالیت‌های هسته‌ای ایران در مسیر صلح‌آمیز است، این اندازه از مواضع ایران حمایت نمی‌کردند. از این رو آقای اولیانوف، نماینده روسیه در آژانس و مذاکرات به طور فعال و مثمرثمر در مسیر حمایت از مواضع ایران اقدام می‌‌کند و در رأی‌گیری‌ها مشارکت فعال داشته است. به عبارت دیگر تاکنون ترمیم و توسعه رابطه تهران و مسکو در دوره آقای رئیسی در حمایت همه جانبه روسیه در زمینه مذاکرات هسته‌ای خود را نشان داده است. سفر آقای لاوروف در تقویت این رویکرد حمایت‌آمیز نقش بیشتری خواهد داشت.

نوع همکاری‌ها در عرصه انرژی را چگونه می‌بینید؟
به صورت طبیعی وقتی دو قدرت منطقه‌ای امکانات مشترکی بویژه در عرصه‌های مهمی همچون گاز و نفت دارند، میان آنها رقابت شکل می‌گیرد. مگر اینکه طرفین تعامل تنگاتنگی برای مدیریت این رقابت با یکدیگر داشته باشند و حتی مرزهایی را در این زمینه برای خود قائل شوند. برای مثال، در اروپا کمپانی‌های زیادی هستند که خودرو می‌‌سازند اگر اینها بر سر بازارها دچار اختلاف شدید شوند، قطعاً قیمت‌ها شکسته می‌‌شود و رقابت‌شان به ضرر خودشان تمام خواهد شد، اما این کشورها تلاش می‌‌کنند برای جلوگیری از به وجود آمدن چنین فضایی به مدیریت موضوعات مشترک و تقسیم بازارها ذیل یک سازوکار هماهنگ بپردازند. از این رو منطق حاکم بر رویکرد «تحقق منافع» ایجاب می‌‌کند ایران و روسیه مذاکرات خود را افزایش دهند و راهکارهایی بیابند که منافع دو طرف را در بر گیرد.
پیش‌تر دولت آقای روحانی در نحوه تعامل خود با وزارت انرژی روسیه به اندازه‌ای بد عمل کرد که روس‌ها اصلاً قائل به انجام هیچ گونه هماهنگی با ایران نبودند اما الان با نگاه جدی دولت آقای رئیسی به تقویت مناسبات منطقه‌ای و آسیایی، این رویه تغییر کرده است. به طور طبیعی روسیه که قادر نیست به تنهایی همه نیازهای انرژی جهان را تأمین کند بلکه همه کشورهای نفتی باید مشارکت داشته باشند. ایران نیز که بخش عمده‌ای از نفت خود را صادر می‌‌کند، می‌‌تواند همکاری و رقابت در حوزه صادرات نفتی با روس‌ها را بسیار خوب مدیریت و درباره بازارها و قیمت مذاکره کند. این کار چنانچه در قالب یک سازوکار مشخص و مستمر صورت گیرد، قطعاً نتیجه خوبی خواهد داشت.
در دوره جدید کدام بخش از حوزه‌های اشتراک منافع ایران و روسیه بیشتر مورد توجه قرار گرفته است؟
ایران و روسیه با بهره‌مندی از ذخایر عظیم نفت، گاز و معادن، زمینه‌های گسترده‌ای برای رشد همکاری پیرامون موضوعات یادشده دارند. روسیه یکی از قطب‌های مهم پتروشیمی و تبدیل فرآورده‌های نفتی به محصولات پتروشیمی به شمار می‌‌آید که  می‌‌تواند در زمینه بهینه‌سازی نفت و گاز و انتقال فناوری با ایران همکاری کند و به خروج کشورمان از حوزه خام‌فروشی کمک کند. علاوه بر موضوع همکاری در زمینه انرژی، بحث کشاورزی بویژه بعد از جنگ اوکراین و روسیه بسیار حائز اهمیت قرار گرفته است و چنانچه جامعه بین‌الملل دوراندیشی نداشته باشد، جهان با چالش غذا و قحطی روبه‌رو خواهد شد. تهران و مسکو می‌‌توانند مشترکاً در این زمینه همکاری کنند. این در حالی است که کشور ما از نظر بهره‌مندی از نیروی انسانی متخصص، غنی است و متقابلاً  روسیه زمینه‌ها و ظرفیت بسیاری دارد که امکانی برای کشاورزی فراسرزمینی ایران باشد. مشارکت در تولید گندم و سایر زمینه‌ها و موضوعات فرآوری و تولیدی، زمینه مشترک کاری ایران و روسیه هستند اما دو طرف باید زبان لازم برای بالقوه کردن این ظرفیت‌های مغفول را پیدا کنند. پیش از این به دلیل اینکه روسیه در قالب شوروی سابق از بقیه دنیا ایزوله بود، زبان همکاری با این کشور چنان که باید مورد توجه قرار نگرفته است اما اگر این رابطه با درک مختصات و اقتضائات جاری در هر دو کشور همراه شود، می‌‌تواند به بهره‌مندی دو کشور از منافع مشترک کمک کند.
توجه جدی به عرصه‌های مشترک همچون همکاری در حوزه قفقاز و اوراسیا ذیل چنین اقتضائاتی تعریف می‌‌شود؟
بله. منافع و تهدیدات مشترک ایران و روسیه بسیار گسترده است؛ یعنی دو کشور از شرق ایران تا افغانستان، پاکستان، آسیای میانه و خزر، قفقاز و کشورهای عربی تقریباً منافع و تهدیدات مشترک دارند و بر هر نقطه‌ای دست بگذارند، زمینه تعامل و همکاری وجود دارد. تهاجمی که کشورهای منظومه غرب به شرق انجام داده و بازارهای این حوزه  را در دست گرفته‌اند، می‌‌تواند به زمینه‌ای برای گفت‌وگو و همکاری بیشتر ایران و روسیه به منظور بازپس‌گیری این بازارها تبدیل شود. فهرست موضوعات همکاری بسیار گسترده است اما اینکه تمرکز بر چه موضوعاتی بیشتر خواهد بود به عزم طرفین در بهره‌برداری حداکثری از این رابطه باز می‌‌گردد؛ رابطه‌ای که اینک دچار تحول شده و به سمت همسویی بیشتر جریان یافته است.

سفر نخست‌وزیر عراق به تهران
 خبر اول اینکه، پایگاه عراقی «میدل ایست نیوز» خبر داد که نخست‌وزیر عراق در سفری از پیش ‌اعلام ‌نشده، امروز (یکشنبه)، وارد تهران می‌شود. به گزارش فارس، همچنین پس از آن شبکه «المیادین» به نقل از منابعی گزارش داد که الکاظمی به منظور رایزنی درباره روابط دیپلماتیک ایران و عربستان سعودی به تهران و ریاض سفر خواهد کرد.طبق اعلام المیادین «مسائل مهم بسیاری از جمله روابط دیپلماتیک عربستان سعودی و ایران در جریان سفرهای الکاظمی مطرح خواهد شد.»

ابعاد بین‌المللی بازداشت جاسوسان فرانسوی 
برای دولت مکرون

 خبر دیگر اینکه، خبرگزاری صداوسیما در گزارشی اختصاصی نوشت: بازداشت دو جاسوس فرانسوی در ایران، دولت فرانسه را با چالشی بین‌المللی مواجه کرده است. به گفته این خبرگزاری، خبری موثق حاکی از آن است که عملیات مهم وزارت اطلاعات در ماه گذشته، نه تنها دولت ایران را در موضع بازخواست از دولت مکرون قرار داده بلکه اعترافات گسترده این دو جاسوس به انجام مأموریت‌های مشابه در چند کشور دیگر و نگرانی فرانسویان از احتمال افشای نام آن کشور‌ها توسط وزارت اطلاعات، چالشی بزرگ پیش روی دولت فرانسه ایجاد کرده است. یک منبع مطلع به شرط عدم افشای نامش به خبرنگار خبرگزاری صداوسیما، گفت: جاسوس‌های مورد بحث علاوه بر سابقه حضور چندباره و هدفمند در ایران، در چندین کشور دیگر نیز حضور داشته و مأموریت آموزش مخالفان دولت‌ها و تحریک آنها به اغتشاش، اعتصاب و ایجاد پیوند بین طیف‌های مختلف اپوزیسیون را به انجام رسانده‌اند که یکی از همسایگان غربی ایران هم جزو آن کشور‌ها بوده است. این منبع مطلع افزود: اظهارات نامتعارف و سخیف سفیر فرانسه در تهران علیه جمهوری اسلامی ایران، عملاً واکنشی عصبی و ناشیانه نسبت به این دستگیری تاریخی بود.

بازی سیاسی با افکار عمومی ممنوع!

 شنیدیم که، یک نماینده مجلس در توئیتی خطاب به رئیس سازمان برنامه و بودجه نوشته است: «حذف ارز 4200 تومانی اصرار دولت بود و ما مخالف بودیم» وی در حالی چنین ادعایی را مطرح کرده است که مجلس شورای اسلامی در سال 1400 نیز پیگیر حذف ارز ترجیحی بود و نتوانست دولت وقت را برای این اقدام مجاب کند. لایحه بودجه امسال نیز نشان می‌دهد حذف ارز ترجیحی برای دولت سیزدهم به عنوان تکلیف مطرح شده بود و البته این مسأله نافی موافقت دولت با اصلاح این رویه زیانبار نبوده است. مذاکرات مجلس و همچنین نطق رئیس مجلس شورای اسلامی درخصوص اجماع داخلی در حذف ارز خسارت‌بار ترجیحی نیز همین مسأله را ثابت می‌کند.

تظلم‌خواهی حمید نوری از داخل زندان‌های سوئد
 دست آخر اینکه، حمید نوری روز جمعه در تماس کوتاه تلفنی که به صورت غیرمستقیم با خانواده خود داشت، تأکید کرد، 53 روز پس از برگزاری دادگاهش هنوز در سلول انفرادی است، به چشم پزشک دسترسی ندارد و محدودیت‌های او افزایش یافته است. او با اشاره به ضرباتی که در جریان بازداشت به سر و گوشش وارد شده، افزود: چرا با وجود گذشت 2 سال و 8 ماه از بازداشت من هیچ‌یک از سازمان‌های حقوق بشری یا رسانه‌ها نیامده‌اند با من صحبت کنند؟ در همین رابطه روز گذشته کاظم غریب‌آبادی، معاون امور بین‌الملل قوه قضائیه با اشاره به  وضعیت حمید نوری در زندان‌های سوئد، تأکید کرد: ما پرونده آقای نوری را پرونده‌ای سیاسی می‌بینیم نه یک پرونده حقوقی و قضایی. این پرونده سیر دادرسی عادلانه را هم طی نکرده؛ ایشان هنوز در سلول انفرادی است و در اثر شکنجه در زندان هم به شنوایی و هم به بینایی وی آسیب وارد شده است. وی یک نمونه دیگر ظلم امریکا و غرب به اتباع ایرانی را بازداشت اسدالله اسدی، دیپلمات ایرانی برشمرد و گفت: ۱۱۰ روزی که ایشان در آلمان بازداشت بود، بخش قابل توجهی از آن را در بانکر نگهداری می‌شد و از تمامی امکانات محروم بود و مورد بازرسی‌های تحقیرآمیز قرار می‌گرفت و حتی قرآن و جانماز در حالی که سفارت برای ایشان فرستاده بود، در اختیارش قرار نمی‌دادند. در حالی که آلمان با وجود نقض حقوق بشر در موضوعات حقوق بشری علیه ایران همیشه مدعی است!

گروه سیاسی/ «مذاکرات درباره برجام را در روزهای آتی از سر خواهیم گرفت»؛ این خبر مهمی بود که روز گذشته پس از دیدار مفصل و پشت درهای بسته «جوزپ بورل»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه اعلام شد. سفر ناگهانی شنبه شب «بورل» به تهران با هدف فراهم کردن مقدمات برای از سرگیری گفت‌وگوهای احیای برجام صورت گرفته که از اسفندماه سال گذشته به دلیل تعلل امریکا در تصمیم‌گیری پیرامون آخرین پیشنویس متوقف شده است. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز گذشته پس از گفت‌وگو با وزیر امور خارجه ایران که بیش از سه ساعت به طول انجامید، در یک نشست خبری مشترک خبر داد «قرار است مذاکرات را درباره برجام در روزهای آتی از سر بگیریم و این بن‌بست را بشکنیم.» «بورل» هدف اصلی سفر خود را بن‌بست‌شکنی از مذاکرات و کاستن از تنش‌ها اعلام کرد و افزود: «قرار است مذاکرات برجام را در روزهای آینده و بسرعت آغاز و یک انگیزه جدید و فرصت جدیدی ایجاد کنیم که برجام و گفت‌وگوها را روی ریل قرار دهیم.»
«بورل» همچنین با اشاره به پیشنهاداتی که از سوی سایر طرف‌های برجام به ایران و امریکا داده شده بود، اعلام کرد: «در ماه مارس پیشنهاداتی را مطرح کردیم و یک‌سری متن و سؤالاتی وجود داشت که قرار بود ایران و امریکا به آن پاسخ بدهند و قرار شد مذاکرات متوقف بشود تا این سؤالات پاسخ داده شود اما قرار نبود سه ماه متوقف بشود؛ امروز باید مذاکرات از سر گرفته شود و این تصمیمی است که باید در تهران و واشنگتن گرفته شود.»
این مقام بلندپایه اروپایی همچنین این را هم افزود: «خوشحال خواهم شد که دوباره به تهران برگردم و در مورد روابط ایران و اتحادیه اروپا به بحث و گفت‌وگو بنشینیم چراکه ایران بازار بزرگی است و اقتصادهای ما می‌توانند همدیگر را کامل کنند؛ لذا برجام می‌تواند این ریل را کامل کند. ما در مورد مسائل کنسولی نیز صحبت می‌کنیم.»
نفع کامل اقتصادی ایران مهم است
وزیر امور خارجه ایران نیز در این نشست خبری با اعلام اینکه گفت‌وگوهای مفصل، عمیق و دقیقی را درخصوص مطالبات جمهوری اسلامی ایران داشتیم، اعلام کرد: «ما به آقای بورل تأکید کردیم آمادگی داریم که در روزهای آینده مذاکرات را از سر بگیریم.»
وزیر امور خارجه با تأکید بر اینکه آنچه برای جمهوری اسلامی ایران مهم است نفع کامل اقتصادی ایران از توافقی است که در سال ۲۰۱۵ حاصل شده است، افزود: «هر موضوعی که نتواند نفع کامل اقتصادی ما را تحت تأثیر قرار دهد از نظر دولت آیت‌الله رئیسی و جمهوری اسلامی ایران قابل قبول نخواهد بود.»
امیرعبداللهیان با اشاره به اینکه سعی می‌کنیم مشکلات و نقاط افتراقی را که وجود دارد در مسیر گفت‌وگوهایی که بزودی از سر گرفته خواهد شد برطرف کنیم، ابراز امیدواری کرد طرف امریکایی این بار واقع‌بینانه و منصفانه در مسیر مذاکرات و در مسیر رسیدن به نقطه پایانی توافق، اقدامات مسئولانه و متعهدانه‌ای را انجام دهد. وزیر امور خارجه علاوه بر موضوع مذاکرات به اهمیت رابطه ایران و اروپا در عرصه‌های اقتصادی هم اشاره داشت و افزود: «جمهوری اسلامی ایران به دنبال روابط متوازن در سیاست خارجی با جهان است. قاره اروپا برای ما از جایگاه مهمی برخوردار است، حفظ و گسترش روابط با قاره اروپا به شمول تمام کشورهای این قاره چه کشورهای عضو اتحادیه اروپا و چه کشورهای خارج از اتحادیه اروپا از جمله اولویت‌های ما در پیگیری مناسبات با این قاره است.»
توافق هسته‌ای پس از خروج ایالات متحده از آن و بازگشت تحریم‌های ایران در آستانه فروپاشی قرار گرفته و اقدامات یکجانبه امریکا در بازگرداندن تحریم‌های هسته‌ای و تصویب تحریم‌های جدید برخلاف توافق، این روند را تشدید کرده است. گرچه دولت «بایدن» از زمان روی کار آمدن مدعی شد که آماده است تلاش‌های دیپلماتیک برای بازگشت به برجام را از سر بگیرد اما ایستادن بر مواضع ادعایی خود از جمله حفظ تحریم‌ها و همچنین خودداری از ارائه ضمانت‌های لازم برای انجام تعهدات خود، سبب شده مذاکرات به بن‌بست برسد.
این در حالی است که بسیاری از تحریم‌های امریکا بویژه تحریم‌هایی که پس از خروج از برجام به تصویب رسید، عملاً مانع تحقق منافع اقتصادی ایران از لغو تحریم‌ها در چهارچوب برجام نیز می‌‌شود. از این رو مقامات کشورمان با تأکید بر رفع مؤثر تحریم‌ها انتفاع سیاسی و اقتصادی از این توافق را شرط لازم برای احیای آن و ازسرگیری تعهدات برجامی کشور می‌‌دانند.

جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی و امور امنیتی اتحادیه اروپا که برای گفت‌وگو با مقامات کشورمان به تهران سفر کرده است، عصر دیروز شنبه با دریابان علی شمخانی نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی دیدار و گفت‌وگو کرد.
شمخانی در این دیدار بدعهدی امریکا و بی‌عملی اروپا در برجام را تجربه‌ای تلخ برای مردم ایران عنوان کرد و افزود: اقدامات جبرانی ایران در بخش هسته‌ای صرفاً واکنشی قانونی و عقلانی به یکجانبه‌گرایی امریکا و انفعال اروپا بوده و تا زمانی که رویه غیرقانونی غرب تغییر نکند، ادامه خواهد داشت.
وی رفع تحریم‌های غیرقانونی و تحقق انتفاع اقتصادی همه‌جانبه و پایدار را هدف ایران از ورود به مذاکرات وین عنوان کرد و گفت: توافقی که دو اصل ذکر شده را با ارائه تضمین قابل‌اتکا از سوی امریکا و اروپا تأمین ننماید، هیچ مطلوبیتی برای ایران ندارد.
جوزپ بورل نیز با انتقاد شدید از سیاست‌های ترامپ که با خروج یکجانبه از برجام این توافق بین‌المللی را تا مرز نابودی پیش برد، اظهار داشت: برای دستیابی به توافقی خوب همه طرف‌ها باید نگاهی رو به آینده داشته باشند.
بورل با اشاره به گفت‌وگوی خود با مقامات امریکایی پیش از سفر به تهران اظهار داشت: دولت بایدن به دلایل مختلف به دنبال دستیابی به توافق برای احیای برجام است.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ملاحظات جمهوری اسلامی ایران را با توجه به تجربیات گذشته در زمینه اخذ تضامین برای اطمینان از پایدار بودن توافق جدید قابل ‌درک عنوان کرد و گفت: من به‌عنوان هماهنگ‌کننده مذاکرات در تلاش هستم که دیدگاه‌های طرفین را متناسب با مقدورات سیاسی و فنی برای شکل‌گیری توافق به یکدیگر نزدیک کنم.