نخستین سری از خودروهای خارجی دو ماه بعد از ابلاغ آیین نامه واردات، ‌به خیابان های ایران می آید

گروه اقتصادی / روز گذشته سیدرضا فاطمی امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت در جمع خبرنگاران حاضر شد تا درباره آینده صنعتی و تجاری کشور و همچنین برنامه‌های مهمی که طی ماه‌های گذشته در دولت سیزدهم انجام شده، شفاف‌سازی کند.
بخش صنعت، معدن و تجارت ۲۵ درصد تولید ناخالص داخلی کشور را تشکیل می‌دهد و این بخش با تنوع بسیاری مواجه است به گونه‌ای که تنوع و گستردگی این بخش سبب شده یک الگوی کلان و راهکار یکپارچه و منسجم اتخاذ نشود. از همین‌رو مهم‌ترین مأموریتی که وزارت صمت برای خود تعریف کرده، حرکت به سمت سازوکارهای نوین به منظور استفاده بهینه از ظرفیت‌ها و منابع موجود است.
یکی از موضوعات مهمی که در نشست خبری وزیر صمت مطرح شد، ابهام‌های واردات خودرو بود. وزیر صنعت، معدن و تجارت با تأکید بر اینکه بزودی تکلیف واردات خودرو مشخص خواهد شد، گفت: آیین‌نامه واردات خودرو ۱۰‌بندی است که در دولت مطرح شده ولی اکنون بر سر یکی از بندهای آن بحث و بررسی وجود دارد که البته در حال رفع و رجوع است؛ از زمان ابلاغ آیین‌نامه خودرو، واردات نخستین دسته از خودروها دست‌کم دو ماه به طول می‌انجامد.
چین، هند و روسیه مبدأ خودروهای جدید
او با اشاره به اینکه واردات خودروهای دست دوم ممنوع است، تصریح کرد: خودروهای 10 هزار دلاری و حتی کمتر از کشورهای اروپایی وارد خواهد شد. البته این امر بر عهده بخش خصوصی است، لذا واردکنندگان می‌توانند خودروهای مطابق با استانداردهای 85 گانه کشور را از کشورهای چین، هند و‌ روسیه وارد کنند، ما اعلام کرده‌ایم که در این بخش باید خدمات پس از فروش و انتقال تکنولوژی ملاک عمل قرار گیرد.
وزیر صمت با بیان اینکه در حال حاضر 3 پلتفرم مناسب خودرو یعنی شاهین، تارا و تندر 90 داریم که اتفاقاً قیمت آنها بالا است، اضافه کرد: سبد محصولات موجود در کشور ناقص است، بنابراین در نظر داریم محصولات اقتصادی به طور مثال زیر ۱۰ هزار دلار که با قدرت خرید مردم تناسب داشته باشند، وارد کنیم.
تولید دوباره ال 90
فاطمی امین درباره همکاری خودرویی ایران و روسیه گفت: بعد از جنگ روسیه و اوکراین بسیاری از خودروسازان خارجی از روسیه خارج شدند، بنابراین در مذاکرات اخیر مقرر شد دو کشور در مورد صنعت خودرو همکاری‌هایی داشته باشند که فعلاً در سطح قطعات است و همچنین بنا شده نمونه خودروی ال90 مجدداً تولید شود. در این زمینه قدم‌به‌قدم پیش خواهیم رفت.
در این میان باید عنوان کرد در سفری که اخیراً هیأت اقتصادی ایران به روسیه داشت، در مورد تولید خودرو، مذاکرات جدی صورت گرفت و طرف روس تأکید کرد که خواهان همکاری مشترک با قطعه‌سازان ایرانی است و در این میان و بر اساس توافق اولیه، قرار شد که روسیه در ایران نسبت به تولید خودروی مشترک اقدام کند.
پر کردن شکاف عرضه و تقاضا
او در پاسخ به برخی منتقدان مبنی بر اینکه واردات خودرو به تولید داخل صدمه می‌زند، تصریح کرد: گام نخست برای واردات خودرو پر کردن شکاف عرضه و تقاضا است زیرا هم اکنون یک انباشتگی در تقاضا داریم که باعث شده تفاوت قیمت بازار و کارخانه از 30 تا 100 درصد افزایش پیدا کند. امسال یک میلیون و 600 هزار خودروی تولید داخل خواهیم داشت. البته مجموع تولید خودروی بهار امسال 2 درصد کمتر از سال گذشته است اما تولید خودروی کامل 167 هزار دستگاه بود که سال گذشته این رقم 43 هزار دستگاه بود. بنابراین اگرچه تولید خودرو 2 درصد کاهش یافته اما تولید خودروی کامل بالای 200 درصد افزایش یافته است‌، بدین جهت باید خودروی کامل مبنای تولید باشد. کارکرد دوم واردات خودرو، کامل کردن سبد محصولات و تکمیل خطوط تولید است.
گفتنی است سال گذشته کمتر از ۹۰۰ هزار دستگاه خودرو در کشور تولید شد، اما تقاضا بین ۱.۵ تا ۱.۶ میلیون دستگاه بود، همچنین عدم انجام واردات از سال ۹۷ و وجود چندین میلیون خودروی فرسوده سبب شد کشور شاهد تقاضای انباشته باشد.
عدم توازن در طول زنجیره تولید
وزیر صمت در نشست خبری به مناسبت فرا رسیدن دهه «تولید و تجارت» با اشاره به مسائل موجود در اقتصاد داخلی کشور، اظهار داشت: در حوزه سرمایه‌گذاری شاهد یک عدم توازن در طول زنجیره‌ها هستیم، به‌عنوان مثال در خودروسازی بالای سه میلیون دستگاه ظرفیت مونتاژ وجود دارد، اما ظرفیت‌ها در حوزه رنگ و موتور کمتر است. کمبود برق در تابستان و در مقابل کمبود گاز در زمستان داریم، بر این اساس ظرفیت‌های تولید وجود دارد اما محدودیت‌هایی در منابع و زیرساخت‌ها است.
او به ناترازی در شهرها و مناطق اشاره کرد و یادآور شد: امروز با شهری همچون اشتهارد در کشور مواجهیم که ۴۰ هزار فرصت شغلی در آن تعریف شده، اما ساکنان این شهر تنها ۱۰ درصد فرصت‌ها را در اختیار دارند. ناترازی همچنین در سودها و ارزش افزوده محصولات وجود دارد، به طوری که برخی صنایع پتروشیمی ۱۰۰ درصد سود داشته و برخی محصولات لوازم خانگی تنها 8 درصد سود دارند.
معماری مناسب صنعتی نداشته‌ایم
فاطمی امین تصریح کرد: در سال‌های گذشته معماری مناسب صنعتی نداشته‌ایم با وجود صرف وقت و سرمایه‌گذاری زیاد، اما به نتیجه مطلوبی هم نرسیدیم و این وضعیت اقتصاد ایران به طور خاص در بخش صنعت، معدن و تجارت است. ادامه وضع موجود به معنای ادامه مشکلات است و بر این اساس مهم‌ترین مأموریتی که برای خود تعریف کردیم حرکت به سمت سازوکارهای نوین است.
قیمت‌های داخلی را به نرخ ارز متصل کرده ایم
وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: مسأله ارز یکی از مشکلات اساسی اقتصاد کشور است، به طوری که با دست خودمان قیمت‌های داخلی را به نرخ ارز متصل کرده‌ایم.این مسأله اثر انتظاری تورمی به‌دنبال خواهد داشت و همچنین اثر دیگری که دارد این است که برخی کالاها مثل محصولات پتروشیمی متأثر از مسائل مختلف بین‌المللی خواهد شد و سایر محصولات را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد.
 فاطمی امین تأکید کرد: به چند دلیل انجام اصلاحات ساختاری در کشور سخت است، دلیل نخست اینکه در شرایط ناپایداری هستیم و برای نخستین بار در اقتصاد پنج سال متوالی (از سال ۹۷) تورم بالای ۳۰ درصد تجربه شده است.
منافع عده‌ای به خطر افتاد
او ادامه داد: شناساندن و فهماندن ساز و کارهای جدید زمانبر و انرژی بر است، همچنین با ایجاد تغییر و تحولات منافع عده‌ای به خطر خواهد افتاد که در ادامه به مخالفت برخواهند خاست.نظام مالی کشور بشدت دچار مشکل است و نقدینگی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل تولید با محدودیت مواجه است.
طراحی نقشه راه صنعت خودرو
وزیر صمت درادامه از طراحی نقشه راهی در صنعت خودرو خبر داد و گفت: در نخستین گام به‌دنبال رسیدن به یک ثبات در تولید خودرو بودیم که اکنون ایران خودرو با تولید روزانه ۲ هزار و ۶۰۰ دستگاه و سایپا با تولید روزانه یک‌هزار و ۸۰۰ دستگاه، این ثبات را حاصل کرده‌اند.
او بیان داشت: پلتفرم‌های خوبی در صنعت خودرو وجود ندارد و به همین دلیل موضوع تغییر پلتفرم‌ها در دستور کار است، به طوری که امسال علاوه‌بر افزایش تولید ۵۰ درصدی نسبت به سال گذشته، پلتفرم‌ها تغییر کرده و خودروهایی همچون تارا و شاهین که شکایت‌های کمتری از آنها وجود دارد به تعداد چهار برابر سال گذشته تولید خواهند شد.
فاطمی امین تأکید کرد: فعال کردن سیستم تماس اضطراری روی خودروها به طوری که در زمان تصادف هر خودرو فعال شده و اطلاعاتی به اورژانس و سایر دستگاه‌های خدمات‌رسان می‌دهد در محصولات جدید عرضه خواهد شد.
افزایش ۳۶ درصدی تحویل خودرو
او اظهار داشت: وضعیت صنعت خودرو قابل قبول نیست اما روند قابل قبولی دارد، به‌عنوان مثال تعداد خودروهای ناقص کف پارکینگ‌ها در پایان بهار پارسال ۱۴۳ هزار دستگاه بود اما با کاهش ۷۰ درصدی امروز به کمتر از ۴۲ هزار دستگاه رسیده است. همچنین در سه ماهه نخست سال‌جاری تعداد ۲۴۶ هزار خودرو تحویل داده شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته با افزایش ۳۶ درصدی همراه شده است.
رشد ۴۰ درصدی صادرات
فاطمی امین در ادامه به کارنامه صادراتی دولت اشاره و خاطرنشان کرد: در بهار امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته 20 درصد صادرات کشور افزایش یافته و تراز تجاری به اندازه ۶۰۰ میلیون دلار مثبت است. در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۹۹ نیز ۴۰ درصد رشد صادرات به ثبت رسیده بود.از حدود ۴۸ میلیارد دلار صادرات انجام شده در سال گذشته، بین ۷ تا ۸ میلیارد دلار فولاد خام بود، اما امسال در نظر داریم ترکیب صادرات بخصوص به سمت کالاهای دانش‌بنیان تغییر کند.
او گفت: یکی از برنامه‌های آتی وزارت صمت، اتصال هر استان ایران به استانی در دیگر کشورها است، به طور نمونه استان اصفهان به سن پترزبورگ روسیه متصل خواهد شد.
تدوین ترازنامه ذخایر معدنی برای نخستین بار
فاطمی امین از واگذاری بخشی از معادن کشور به عموم مردم خبر داد و خاطرنشان کرد: امسال تدوین ترازنامه ذخایر معدنی برای نخستین بار در دستور کار است که مشخص‌کننده میزان اکتشافات، میزان بهره‌برداری از منابع معدنی و در مجموع شفاف‌کننده ذخایر معدنی است.
او اضافه کرد: در تنظیم گری مشکل داریم، به‌عنوان مثال 317 بخشنامه در حوزه معدن متناقض هستند و مسئولان معدنی نمی‌دانند چه‌کار کنند لذا در حال قاعده‌گذاری این بخش هستیم.
مخالفتی با عرضه خودرو در بورس کالا نداریم
وزیر صمت با بیان اینکه در هیچ جای دنیا، خودرو در بورس عرضه نمی‌شود، گفت: ما مخالفتی با عرضه خودرو در بورس کالا نداریم. دو ماه قبل از عرضه، با بورس کالا مکاتبه کردیم که اکنون وقتش نیست زیرا رانت زیادی را جابه‌جا می‌کرد و کسانی که رانت داشتند سنگ‌اندازی زیادی کردند.
پاسخگو فقط من هستم
او با بیان اینکه حاکمیت را از صنعت خودرو جدا کرده‌ایم، ادامه داد: صنعت خودرو متولی زیاد دارد و همه صحبت و دخالت می‌کنند و می‌خواهند از این طریق کسب شهرت کنند اما پاسخگو فقط من هستم.
او در خصوص بازرسی از بازار گفت: ما به‌دنبال تغییر رویه‌های بازرسی هستیم. در حال حاضر از زمان اعلام شکایت و برخورد، فاصله طولانی وجود دارد. بنابراین تصمیم داریم در رویه جدید که از یک ماه پیش شروع شده، برگه‌های نظارت مردمی را در مغازه‌ها نصب کنیم تا با یک موبایل بتوان شکایت را ثبت کرد.همچنین سامانه 124 کامل اصلاح شد و تمام تماس‌ها ضبط می‌شود.

بــــرش

317 بخشنامه در حوزه معدن متناقض است و مسئولان معدنی نمی‌دانند چه‌کار کنند
وضعیت صنعت خودرو قابل قبول نیست اما روند قابل قبولی دارد
اگرچه تولید خودرو 2 درصد کاهش یافته اما تولید خودروی کامل بالای 200 درصد افزایش یافته است‌
برگه‌های نظارت مردمی را در مغازه‌ها نصب می‌کنیم تا با یک موبایل بتوان شکایت را ثبت کرد
پلتفرم‌های خوبی در صنعت خودرو وجود ندارد و به همین دلیل موضوع تغییر پلتفرم‌ها در دستور کار است
در سال‌های گذشته معماری مناسب صنعتی نداشته‌ایم با وجود صرف وقت و سرمایه‌گذاری زیاد، اما به نتیجه مطلوبی هم نرسیدیم

چند وقتی است که فعالیت سیدرضا فاطمی امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت، از سوی برخی از نمایندگان مجلس مورد نقد قرار گرفته است؛ برخی از منتقدان از سر دلسوزی و برای آنکه مشکلات حوزه صنعت، معدن و تجارت حل شود، صحبت می‌کنند و البته برای برون رفت از مشکلات که دستاورد دولت گذشته است هم راهکار ارائه می‌کنند. آنها خواهان این امر هستند که چرخ تولید و صنعت روان‌تر بچرخد تا تولیدکنندگان، تولید کیفی و رضایت بخش داشته باشند و از طرفی تجارت کشور رونق بگیرد تا در دولت سیزدهم به دلیل کمبود منابع ارزی صحبت از ممنوعیت واردات کالا نشود، همان اتفاقی که در دولت گذشته باعث ممنوعیت بیش از 2 هزار و 300 قلم کالا شد.
اما برخی از منتقدان به جهت نگاه شخصی، عملکرد وزیر صمت را زیر سؤال می‌برند. این افراد برای آنکه خواسته‌هایشان با جواب منفی وزیر صمت و معاونان وی روبه‌رو شده، عملکرد فاطمی امین را به باد انتقاد گرفتند و خواهان استیضاح او شدند. در این میان برخی از نمایندگان مجلس نیز که دلسوز کشور و مردم هستند بدون آنکه اطلاعی داشته باشند با این افراد همراه شدند.
روز گذشته خبرگزاری فارس نوشت به تازگی موضوع استیضاح وزیر صمت از سوی تعداد محدودی از نمایندگان مجلس مجدداً مطرح شده و دنبال می‌شود. اگرچه استیضاح یکی از ابزارهای نظارتی مجلس است و نمایندگان حق دارند که طبق قانون اساسی و آیین‌نامه داخلی مجلس بر عملکرد وزرا نظارت داشته باشند اما اطلاعات به دست آمده حاکی از آن است که برخی از نمایندگان از حربه استیضاح برای اهداف شخصی خود استفاده می‌کنند.
در موضوع استیضاح وزیر صمت قاطبه نمایندگان مجلس معتقد هستند دلایل متقنی برای استیضاح فاطمی امین با توجه به عملکرد 10 ماهه وی در وزارت صمت وجود ندارد و هنوز برای قضاوت درباره عملکرد وی در این وزارتخانه عریض و طویل زود است. اما خبرها حکایت از آن دارد که دو نفر از نمایندگان مجلس که از طراحان و پشت صحنه‌های استیضاح وزیر صمت هستند پس از فشارهای متعدد در آخرین بار در قالب پیامکی تهدید‌آمیز، اتمام حجت کرده‌اند که باید گزینه آنها در شرکت صنعتی و معدنی چادرملو به عنوان مدیر منصوب شود‌.
معدن چادرملو در طول یک سال گردش مالی سنگینی دارد و وقتی نماینده‌ای مطالبه انتصاب مدیران خود را در چنین بنگاه اقتصادی بزرگی دارد، قطعاً اهداف خاص مالی را هم دنبال می‌کند. این در حالی است که رهبر انقلاب بارها، از جمله در دیدار اخیر نمایندگان مجلس، نسبت به دخالت نمایندگان در انتصابات دستگاه‌های اجرایی تذکر داده بودند. این خبرگزاری عنوان کرد که بزودی اسامی نمایندگانی که در حال اعمال فشار برای مهره چینی در دستگاه‌های اجرایی هستند پس از بررسی‌های بیشتر و گزارش به مراجع ذی صلاح منتشر خواهد شد.
به هر ترتیب از نمایندگان مجلس این انتظار می‌رود که برای استیضاح یک وزیر بررسی‌های لازم صورت گیرد تا مبادا حقی به جهت برخی از سودجویی‌ها پایمال شود. باید قبول کرد که دولت گذشته وزارت آشفته‌ای به نام وزارت صنعت، معدن و تجارت را تحویل دولت سیزدهم داده و قطعاً اصلاح و احیا نیازمند زمان و کمک تمام بخش‌ها وحتی مجلس است.

منوچهر منطقی
معاون صنایع حمل و نقل وزیر صمت
ساماندهی تولید و عرضه، تحول ساختاری و حرکت به سمت پیشران‌ها، نقشه راه وزارت صنعت، معدن و تجارت برای صنعت خودرو است. در بهار سال گذشته 213 هزار خودرو تولید شد اما 43 هزار دستگاه عرضه شد. اگر میانگین قیمت 170 هزار خودروی عرضه نشده را 200 میلیون تومان در نظر بگیریم، یعنی 34 هزار میلیارد تومان حبس نقدینگی در خودروسازی داشتیم، از این‌رو هر چه خودرو تولید می‌کنیم باید عرضه شود تا حبس نقدینگی اتفاق نیفتد. در حال حاضر عبور مستقیم خودرو تقریباً صددرصد شده است که هم درآمد خودروساز افزایش پیدا می‌کند و هم نیاز بازار پاسخ داده می‌شود و علاوه بر این کیفیت تولید نیز ارتقا می‌یابد. از سوی دیگر با توجه به تفاوت قیمت تمام‌شده و فروش، نقدینگی خودروساز کاهش می‌یابد. بنابراین اصلاح روند قیمت‌گذاری باید اتفاق افتد. همچنین ضرورت دارد هم‌افزایی هم عملیاتی شود.
هم‌افزایی یعنی اینکه خودروسازان یک کشور یک مجموعه تأمین دارند، لذا اولین بحث در هم‌افزایی، هم‌افزایی در پلتفرم‌ها است. در حال حاضر خودروهای متعدد با تیراژ کم و خدمات پس از فروش غیرقابل قبول داریم. علاوه بر این ما 4 پلتفرم با ارزش داریم. نکته مهم اینجاست ادبیات خودروسازی ایران برای 25 سال پیش است، در حالی که باید خودروی باارزش و قیمت مناسب عرضه شود که در این خصوص خودروسازان دو محصول برقی و بنزینی عرضه خواهند کرد. در جایی هم که نتوانیم بازار را با خودروی داخلی تأمین کنیم واردات را انجام خواهیم داد.
در این میان چهار رویکرد جریان‌ساز در آینده صنعت خودرو شامل برقی‌سازی، خودروهای خودران، صورت‌های نوین حمل و نقل و اتصال‌پذیری خودرو است، برای آن‌که ادبیات صنعت خودرو تغییر پیدا کند، باید به سمت موارد یاد شده حرکت کنیم. در حال حاضر چالش‌های پیش روی صنعت خودرو، قیمت، کیفیت و دانش‌بنیان کردن صنعت خودرو است. از همین‌رو تأکید می‌کنم استفاده از فناوری‌های جدید در برقی‌سازی خودرو جهت کاهش فاصله فناوری با دنیا و استفاده کامل از فرصت‌های بین‌المللی جهت اکتساب فناوری، ضروری است.

محمدمهدی برادران، معاون وزیر صمت گفت: در یکی از انبارهای بزرگ در تهران دستگاه‌های لوازم خانگی دست دوم را تجهیز و نو می‌‌کردند که تبدیل به شبکه هم شده بودند؛ در نهایت با این شبکه برخورد شد. او با بیان اینکه مبارزه با کالاهای قاچاق و تقلبی در قطعات یدکی، لوازم خانگی و محصولات دخانی را از ابتدای سال کلید زدیم، اظهار کرد: ۱۰ میلیارد دلار حجم بازار داخلی قطعات یدکی خودرو است که ۹۰ هزار شناسه صادر شده و برای ۳۹ میلیون قطعه کد رهگیری در قطعات یدکی به جمع‌بندی رسیدیم. معاون صنایع عمومی وزیر صمت افزود: اخذ کد شناسه و رهگیری برای تمامی کالاهای لوازم خانگی صورت گرفت در سطح عرضه نیز اقدامات مناسبی انجام شد، به عنوان نمونه با یکی از انبارهای بزرگ در تهران برخورد شد. در این انبار دستگاه‌های لوازم خانگی دست دوم را تجهیز می‌کردند که تبدیل به شبکه هم شده بودند که در نهایت با این شبکه برخورد شد.