رضا علوی
کارشناس بازار سرمایه
این روزها با رشد بیش از 20 درصدی شاخص کل بورس در سه ماهه اخیر شاهد آشتی مجدد سهامداران حقیقی با بازار سرمایه کشور هستیم.
همچنین افزایش حجم معاملات روزانه از سطوح کمتر از 3 هزار میلیارد تومان به بالای هشت هزار میلیارد تومان در روز، نشانی از بازگشت نسبی اعتماد و امیدواری به ادامه روند صعودی در ماه‌های آتی است.
اما برای اینکه ببینیم روند مثبت دربازار سرمایه ادامه دار است یا اینکه قیمت‌ها در جایی همانند دو سال گذشته که سهامداران را غافلگیر کرد و در روند‌های اکیداً صعودی یا نزولی غافلگیر می‌کند، باید به برخی از شاخص‌های بنیادی بیش از پیش توجه کرد. باتوجه به ارزشگذاری شرکت‌ها بر اساس مدل قیمت بر درآمد (P/E)، بررسی این شاخص می‌تواند مسیر روشنی پیش روی سرمایه‌گذاران قرار دهد. به‌طور مثال در سال 1399، (P/E) متوسط بازار به عددهای فراتر از 20 رسیده که با توجه به وجود اوراق بدون ریسک 20 درصد و P/E معادل 5 برای این اوراق، این انحراف معنادار، نشان از بالا بودن ارزش بازاری بسیاری از شرکت‌ها داشت. این نسبت در شهریورماه گذشته برای نسبت قیمت به درآمد آتی (P/E forward) به عدد 8 رسیده بود و درحال حاضر این نسبت برابر 6 است. هرچند که هم‌اکنون در برخی از صنایع و شرکت‌ها شاهد (P/E forward) معادل کمتر از عدد 4 هستیم که با ثبات سایر شرایط، گزینه‌های مطلوبی برای سرمایه‌گذاری است. نکته مهمی که در بررسی این شاخص مشخص می‌شود آن است که حتی در صورت عدم رشد قابل ملاحظه در بازار سرمایه، نگرانی از ریزش قیمت‌ها و افت‌های شدید وجود ندارد و بازار در یک منطقه مناسب و قابل اطمینان برای سرمایه‌گذاری قرار دارد.
درحوزه کلان اقتصادی نیز رشد قیمت‌های جهانی خصوصاً قیمت نفت و فلزات و تقاضای بالای این محصولات به دلیل شرایط حاکم بر کشورها پس از پایان پاندمی و همچنین کاهش عرضه کشورهای درگیر جنگ، شرایط خوبی برای صادرات محصولات و مشتقات نفتی، فلزی و معدنی رقم زده که امیدواریم در آینده نزدیک، رونق بیشتری هم در این بخش نصیب صنعت و معدن کشور شود.
ثبات قیمت ارز و همچنین شرایط تورمی موجود که همیشه رابطه مثبتی با بازار دارایی‌ها دارد، از دیگر عواملی است که در تثبیت شرایط و روند مثبت کنونی مؤثر واقع شده است.
اما در کنار عوامل فوق، ریسک‌هایی نظیر قیمت گذاری‌های دستوری و تصمیمات شبانه سیاست‌گذاران اقتصادی می‌تواند بازار را به چالش بکشد. وجود یک استراتژی منطقی و میان مدت برای سرمایه‌گذاران یکی از اصول اساسی و اولیه جهت حضور در میدان‌های پولی و مالی بوده که در صورت عدم رعایت این مهم، بخشی از سرمایه‌هایی که باید صرف آبادانی این اقتصاد شود، ممکن است که ابزار رشد اقتصادی کشورهای دیگر را فراهم کند.
در این شرایط، با توجه به گسترش ابزارها و نهادهای مالی، بازار سرمایه می‌تواند نقش پررنگی ایفا کند، به شرط آنکه قوانین عقلایی و سیاستگذاری مبتنی بر استراتژی از سوی تصمیم گیران اقتصادی رعایت شود. واقعی‌سازی اقتصاد و حذف رانت در شرایط کنونی، مهم‌ترین عاملی است که می‌تواند محرک اصلی اصلاحات اقتصادی و همچنین رونق پایدار بازار سرمایه شود. به‌نظر می‌رسد پس از عبور از این مرحله سخت و التیام تبعات تصمیمات، در پناه آرامش فضای اقتصادی کلان، شاهد شرایط پایدار در بازار سرمایه کشور باشیم.

بورس انرژی ایران امروز، شنبه ۳۱ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ میزبان عرضه ۲۹۸ هزار و ۱۴ تن فرآورده هیدروکربوری در بازار فیزیکی خواهد بود. در معاملات امروز بورس انرژی ایران، فرآورده‌های «اکستراکت سنگین DAE40» شرکت نفت ایرانول و «نرمال هگزان» پالایش نفت شازند در رینگ داخلی و همچنین فرآورده‌های «فول رنج نفتا»، «گاز بوتان»، «نفتای سبک» و «نفتای میانی» شرکت نفت ستاره خلیج فارس در رینگ بین‌الملل عرضه می‌شوند. بورس انرژی ایران روزچهارشنبه ۲۸ اردیبهشت‌‌ماه ۱۴۰۱ نیز شاهد معامله هزار و ۴۵۴ تن فرآورده هیدروکربوری به ارزش ۲۳۷ میلیارد و ۸۵۱ میلیون و ۳۴۴ هزار ریال بود.
در بازار روز چهارشنبه، فرآورده‌های «اکستراکت سنگین DAE40» شرکت نفت ایرانول و «پنتان پلاس» پتروشیمی پارس در رینگ داخلی معامله شدند.

در سال‌های گذشته به دلیل مشخص نبودن قیمت نفت خام، شرکت‌های پالایشی برای انتشار صورت‌های مالی حسابرسی شده خود با مشکلاتی مواجه بودند.
این شرکت‌ها برای محاسبه سود هر سهم، نرخ نفت خام و نرخ تسعیر ارز را به صورت پیشفرض درنظر می‌‌گرفتند که این موضوع تصمیم گیری را برای سهامداران و فعالان بازار سرمایه با مشکل روبه‌رو می‌‌کرد که امسال نیز به همین دلیل شرکت‌های پالایشی با نزدیک شدن به تاریخ مجامع خود، نتوانسته‌اند صورت‌های مالی حسابرسی شده‌شان را منتشر کنند. دراین خصوص دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پالایش نفت از انتشار قیمت‌ها حداکثر تا امروز خبر داده است. ناصر عاشوری در گفت‌وگو با سنا گفته است، اکنون نزدیک به برگزاری مجامع شرکت‌های نفتی قرار داریم و انتظار ما از وزارت نفت این است هرچه زودتر قیمت نهایی نفت خام را در راستای سهولت کار شرکت‌های پالایشی در زمینه بررسی صورت‌های مالی خود و انتشار آنها در سایت کدال اعلام کند. وی خاطرنشان کرد: هفته گذشته جلسه‌ای را برای تعیین تکلیف این چالش برگزار کردیم و وعده‌هایی برای ارائه قیمت نفت خام ظرف ۴۸ ساعت آینده داده شد؛ این در حالی است که تاکنون این اقدام انجام نشده و باعث ایجاد مشکل برای شرکت‌های پالایشی شده است. لازم به ذکر است، شرکت‌های پالایشی محصولات اصلی تولیدی خود را به شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران تحویل می‌‌دهند و مقدار فروش داخلی  و صادراتی آنها بعد از ارائه گزارش نهایی تسهیم فروش و صورتحساب‌های ارسالی شرکت پالایش و پخش، مشخص می‌‌شود.
همچنین این شرکت‌ها فرآورده‌های ویژه خود را نیز از طریق بازار و بورس کالا و انرژی به فروش می‌‌رسانند که بر اساس فروش قطعی و واقعی و میانگین ماهانه نرخ ارز در سامانه نیما برآورد می‌کنند که با توجه به عدم اعلام مقدار فروش محصولات از طرف امور بین‌الملل شرکت ملی نفت، شرکت‌ها نتوانسته‌اند صورت عملکرد قطعی خود را منتشر کنند.

گروه اقتصادی - در روز جمعه، شاخص جهانی سهام (MSCI)، که سهام 50 کشور را دنبال می‌کند، 0.5 درصد افزایش یافت، تامجموع نزول هفتگی آن به یک درصد برسد و به این ترتیب هفتمین افت هفتگی متوالی خود را به پایان رساند، این طولانی‌ترین روند نزولی شاخص جهانی سهام از زمان آغاز به کار آن در سال 2001(طولانی‌ترین از جمله داده‌های آزمایش شده از ژانویه 1988) است. به گزارش رویترز، در هفته‌ای که گذشت، چین نرخ اولیه وام پنج ساله خود (LPR) را که بر قیمت‌گذاری وام‌های مسکن تأثیر می‌گذارد، 15واحد کاهش داد، تا خوشبینی درمورد بهبود رشد اقتصادی این کشور، بازارهای سهام جهانی را نیز مثبت کند.

بورس کالای ایران برترین‌های بورس کالا را در هفته منتهی به ٣٠ اردیبهشت براساس ارزش فروش شرکت‌ها در بازار فیزیکی بورس کالا، اعلام کرد. رتبه جایگاه شرکت‌ها به شرح زیر است: ملی صنایع مس ایران با ثبت معامله ٧ هزار و ۴٠٠ تن مس کاتد، سولفور مولیبدن و مس کم عیار به ارزش ١۶٨٣ میلیارد تومان در رتبه نخست ایستاد. پالایش نفت اصفهان با فروش ١١٠ هزار تن وکیوم باتوم به ارزش نزدیک به ١١٩٢ میلیارد تومان، دوم شد. مجتمع سرب و روی انگوران با ثبت معامله ۶٩ هزار و ۵٠٠ تن خاک روی به ارزش ۶٨٣ میلیارد تومان در جایگاه سوم قرار گرفت. معدنی و صنعتی چادرملو نیز ٨۵ هزار تن کنسانتره و گندله سنگ آهن و شمش بلوم را به ارزش ۵١٨ میلیارد تومان فروخت و چهارم شد. پتروشیمی شازند ١١ هزار و ٩٠٧ تن انواع پلی پروپیلن، پلی اتیلن، دی اکتیل هگزانول، منو اتیلن گلایکول، پلی بوتادین، دی اتیل گلایکول و اتانول آمین را به ارزش نزدیک به ۴۶٣ میلیارد تومان فروخت و پنجم شد. پتروشیمی تندگویان با ثبت معامله ١١ هزار و ٢۶۶ تن پلی اتیلن ترفتالات و نخ پلی استر در گریدهای مختلف به ارزش بیش از ۴١۴ میلیارد تومان، ششم شد. مجتمع فولاد خراسان با فروش ٢۵ هزار و ٣٢ تن شمش بلوم و میلگرد به ارزش حدود ٣٨٧ میلیارد تومان هفتم شد. فولاد سیرجان ایرانیان با فروش ٢۶ هزار تن شمش بلوم به ارزش بیش از ٣٨۶ میلیارد تومان در جایگاه هشتم قرار گرفت. مجتمع صنعتی ذوب آهن پاسارگاد موفق به ثبت معامله ٢۴ هزار و ۵٠٠ تن شمش بلوم به ارزش ٣۶٧ میلیارد تومان شد و جایگاه نهم را به دست آورد. پالایش نفت تهران (تندگویان) با داد و ستد ٢٣ هزار و ١١٠ تن وکیوم باتوم، لوب کات سبک و سنگین و گوگرد گرانوله به ارزش ٣۴۴ میلیارد تومان، رتبه دهم را کسب کرد.

در نخستین روز از عرضه کارا در بورس کالا، ۱۰۳ دستگاه از این خودرو شامل ۵۸ دستگاه کارا دو کابین و ۴۵ دستگاه کارا تک کابین در تالار خودروی بورس معامله شد. از این حجم ۵۵ دستگاه در تالار معاملات و ۴۸ دستگاه در سیستم معاملات مچینگ دادوستد شد. به گزارش کالاخبر، تجربه معاملات روز چهارشنبه خودروی کارا گروه بهمن موتور در بورس کالا حاوی ۴ نکته کلیدی بود که به نظر می‌رسد نیازمند توجه بازیگران بازار است: نخست اینکه، تجربه عرضه خودروی کارا در بورس کالا نشان داد، برخلاف برخی نگاه‌ها و نگرانی‌ها مبنی بر احتمال ورود تقاضای کاذب به این معاملات، اما خودرو در سازوکار عرضه و تقاضا و با منصفانه‌ترین روش و قیمت مورد معامله قرار گرفت. دوم اینکه، در سمت عرضه گروه بهمن موتور به عنوان تولید کننده توانست محصول خود را با قیمت تعادلی به بازار عرضه کند و در سمت تقاضا (خریداران) مصرف‌کننده هم با قیمت پایین‌تر از بازار آزاد (حتی با لحاظ درنظر گرفتن مالیات، مالیات بر ارزش افزوده، پلاک گذاری، بیمه شخص ثالث) محصول خود را خریداری کند. سوم اینکه، سازوکارها در بورس کالا از یک قاعده اصلی پیروی می‌کند و آن، کشف قیمت براساس عرضه و تقاضاست و به همین دلیل تعادل بازار هم در همین سازوکار شکل می‌گیرد. چهارم اینکه، در بورس کالا، معاملات در فضایی شفاف، تعادلی و به دور از حواله و اختلافات قیمتی رقم می‌خورد و منفعت این رویه به طور همزمان به تولید کننده و مصرف کننده می‌رسد. محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز در گفت‌و‌گو با خبرگزاری ایرنا اعلام کرده است که انتظار نمایندگان مجلس از دولت به‌عنوان مجری قانون، استفاده از فضای قانونی و شفاف بورس کالا برای عرضه خودرو است.

گروه اقتصادی - درجریان برگزاری مجامع سال 1400، این هفته نیز 30شرکت بورسی و فرابورسی مجامع خود را در خصوص تصویب صورت‌های مالی، تصمیم‌گیری در مورد تقسیم سود و افزایش سرمایه، انتخاب هیأت مدیره و تطابق اساسنامه با نمونه اساسنامه سازمان بورس (تغییر ماده 19 اساسنامه شرکت‌ها در خصوص شرایط حضور در مجامع و مشارکت در رأی‌گیری)، برگزار خواهند کرد. سهامداران می‌توانند از طریق پیگیری اطلاعیه‌های مندرج در سایت کدال، از ساعت و محل برگزاری مجامع شرکت‌های خود مطلع شوند و از نحوه دریافت برگ حضور در مجمع، اطلاع کسب کنند.