فریبا خان احمدی
خبرنگار
پیش‌بینی متخصصان حوزه ویروس‌شناسی
و اپیدمیولوژی این است که با توجه به افزایش موارد ابتلا و مراجعات سرپایی ظرف این هفته، آمار مبتلایان در کشور با رشد انفجاری همراه خواهد بود. نگاهی به آمارهای روزانه موارد ابتلا در کشور نشان می‌دهد که شیب صعودی مبتلایان به کرونا از نیمه‌های دوم آذرماه و بعد از شناسایی اولین مبتلای سویه اُمیکرون در کشور قابل مشاهده و پیش‌بینی بود. تحلیل روند صعودی شیب منحنی مربوط به متغیرهای کرونا چه از لحاظ تعداد بیماران سرپایی و چه موارد بستری در کشور نشان می‌دهد در روزهای منتهی به آخرین ماه پاییز، تعداد موارد روزانه ابتلا به طور متناوب به کمتر از 200 هزار نفر رسید. این روند پیوسته ادامه داشت به طوری که در فاصله روزهای 2 تا 21 دی ماه (به غیر از روز هفتم دی) تعداد مبتلایان به کمتر از دو هزار نفر رسید تا اینکه روز17 دی 1400 پس از افزایش گسترده واکسیناسیون در کشور تعداد موارد فوتی پس از 22 ماه به زیر 20 مورد مرگ در روز کاهش یافت و موارد ابتلا نیز با شناسایی یک هزار و 187 بیمار در حال شکستن سد اعداد سه رقمی بود. در نهایت با ظهور سویه جدید اُمیکرون و ادامه عادی‌انگاری‌ها با رونق گرفتن دورهمی‌ها در رستوران‌ها، کافه‌ها، کنار گذاشتن ماسک در اماکن عمومی از جمله مراکز خرید و وسایل حمل‌ونقل عمومی روند مبتلایان یک مرتبه خیز بلندی برداشت به گونه‌ای که 26 دی ماه آخرین روزی بود که تعداد مبتلایان روزانه در کشور کمتر از 3 هزار نفر بود و از آن روز تاکنون شیب ابتلا با فاصله بسیار محسوس نسبت به روزهای قبل افزایش 5 برابری داشته است. هم اینک تعداد موارد ابتلای روزانه به 15 هزار مورد در روز رسیده است. در حالی که نزدیک به 65 درصد از ایرانی‌ها (بر حسب جمعیت 85 میلیونی) به طور کامل واکسینه شده بودند اما با سرعت انفجاری و بی‌سابقه رشد مبتلایان روزانه در نهایت پس از 5 و نیم ماه روند بستری‌ها مجدداً افزایشی شد و گفته می‌شود با دلیل استقبال کم از تزریق دوز سوم واکسن کرونا با وجود تنوع بالای سبد واکسیناسیون کرونا احتمال افزایش انفجاری موارد بستری بسیار جدی است.
 خطر استقبال کم مردم از تزریق دوز سوم واکسن
حالا خطر جدی، کاهش نگران‌کننده از استقبال تزریق دوز سوم واکسن است که با وجود همه توصیه‌ها و هشدارهای ستاد ملی مقابله با کرونا تنها 18 درصد از ایرانی‌ها دوز سوم واکسن‌شان را تزریق کرده‌اند. این در حالی است که اگر جمعیت سالمندی و بالای 60 سال را رقمی نزدیک به 10 میلیون نفر در نظر بگیریم یعنی حدود 12و نیم درصد از جمعیت سالمندی دو دوز واکسن‌شان را تا اواخر مهر تکمیل کرده‌اند و اگر فاصله بین دوز دو و سه را سه ماه در نظر بگیریم (با توجه به اینکه 86 درصد سبد واکسیناسیون سهم واکسن سینوفارم است که دوز سوم باید به فاصله سه ماه تزریق شود) آن وقت به این نتیجه می‌رسیم که هنوز سالمندان زیادی برای تزریق دوز سوم مراجعه نکرده‌اند. گزارش‌های اسکای نیوز نشان می‌دهد 95 درصد افراد بالای 50 سال با دوز سوم از مرگ محافظت می‌شوند. تحلیل آمارهای مربوط به تعداد تزریق واکسن کرونا در کشور نشان می‌دهد که از میان افرادی که سه ماه از تزریق دوز دوم‌شان گذشته هنوز 55درصدشان برای دریافت دوز سوم مراجعه نکرده‌اند این یعنی با ظهور سویه جدید اُمیکرون، سطح آنتی بادی و ایمنی بدن حاصل از تزریق دوز واکسن جوابگوی میزان افزایش سرایت‌پذیری بیماری نخواهد بود.
حسین کرمانپور مدیر بخش اورژانس بیمارستان سینا می‌گوید: با توجه به‌ شدت گرفتن آمار مبتلایان به کووید19 در حال تخلیه بخش‌ها و تبدیل آن به اورژانس تنفسی هستیم. با توجه به شرایط موجود وزارت بهداشت باید نسبت به تدارکات دارویی، تشویق مردم به تزریق دوز سوم واکسن و امکانات کرونایی حساس باشد. کرمانپور می‌گوید: رعایت نشدن پروتکل‌ها و افزایش تجمعات سیر صعودی بیماری را رقم زده که قابل پیش‌بینی بود. وی با بیان اینکه پروتکل‌های درمانی اُمیکرون هیچ تفاوتی با سویه‌های قبلی ندارد، می‌افزاید: مردم با مشاهده هرگونه علائم سرماخوردگی خودشان را قرنطینه کنند.
طبق آخرین اطلاعات و آمارهای مربوط به رعایت پروتکل‌های بهداشتی که از سوی وزارت بهداشت اعلام شده است، رعایت پروتکل‌های بهداشتی در کشور در هفته منتهی به ۲۹ دی ماه ۱۴۰۰، به 60درصد کاهش یافته است. البته میانگین درصد رعایت پروتکل ها در اماکن عمومی کشور در فاز اول مدیریت هوشمند کرونا که از ۱۵ تا ۲۹ دی ماه ارزیابی شده است، ‌۸۷.۰۷ درصد بوده است. در این میان البته بعد از افزایش سرعت واکسیناسیون، استفاده از ماسک و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی به کم‌ترین میزان خود رسیده به گونه‌ای که کمیته علمی کشوری کرونا بر ضرورت فازبندی مدیریت هوشمند کرونایی تأکید دارد. این در حالی است که با‌وجود آغاز فاز یک و دو محدودیت‌های هوشمند کرونایی، مشاهدات میدانی ما نشان می‌دهد هنوز بسیاری از ادارات دولتی یا مراکز پر تجمع از ارباب رجوع‌هایشان کارت واکسن دریافت نمی‌کنند و از طرفی مردم نسبت به استفاده از ماسک در وسایل حمل‌ونقل عمومی حساسیت قبلی را ندارند و البته هیچ مأموری نیز برای تذکر دادن حضور ندارد.
بی‌توجهی به معیشت مردم با اعمال تعطیلی‌ها، پاک کردن صورت مسأله است
حمید سوری، اپیدمیولوژیست در پاسخ به اینکه در شرایط فعلی و با افزایش موارد ابتلا و بستری آیا تعطیلی کشور چاره کار است؟ به «ایران» می‌گوید: شیوع واریانت اُمیکرون در کشور و افزایش چند برابری موارد شناسایی‌شده در چند روز گذشته نشان می‌دهد که با توجه به‌ فوریت موضوع باید تحلیل لازم از شرایط داشت و توصیه‌های عملی را ارائه داد. با این حال دسترسی نداشتن به داده‌های کشوری کرونا موجب می‌شود، تصویر اپیدمیولوژی جامعی قابل‌ ارائه نباشد و به‌ ناچار با تکیه به علم اپیدمیولوژی و اطلاعات در دسترس جهانی قضاوت کرد. این استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ادامه می‌افزاید: وضعیت اپیدمی و روند پیک‌های مربوط در کشورهای مختلف که زودتر دچار فراوانی رخداد واریانت اُمیکرون و موارد ابتلا شده‌اند نشان می‌دهد که طول دوره رسیدن به پیک ناشی از این واریانت به‌طور میانگین ۲ تا ۴ هفته بوده و بسرعت اثرات سوء ناشی از این واریانت می‌تواند باعث افزایش بار بیماری در کشور بشود. برای مثال اغلب کشورهای اروپایی با جمعیت بالا مانند آلمان، فرانسه، ایتالیا و انگلستان از اواخر آذر یا اوایل دی‌ماه اُمیکرون را تجربه کرده و تا اواخر دی‌ماه به قله پیک رسیدند. در کشورهای اطراف ایران مانند ترکیه، امارات و عربستان نیز شروع پیک اُمیکرون از حدوداً هفته دوم دی‌ماه آغاز و تا هفته چهارم دی‌ماه بسرعت گسترش یافت. افزایش بیش از سه برابری موارد اُمیکرون در حدود دو هفته می‌تواند در کشور ما نیز تکرار شود. هرچند این زمان با توجه به گردش ویروس، رعایت پروتکل‌ها، میزان ایمنی افراد جامعه و جابه‌جایی جمعیت می‌تواند متفاوت باشد. اطلاعات سایر کشورها همچنین نشان می‌دهد پس از رسیدن پیک موارد اُمیکرون به قله، حدوداً دو تا سه هفته بعد نیز شاهد فراوانی مراجعه به مراکز درمانی و افزایش موارد مرگ خواهیم بود. به گفته سوری، به دلایل بالا و فراوانی موارد بدون علامت و سرعت گسترش واریانت اُمیکرون، مدیریت اپیدمی ناشی از این واریانت بسیار دشوارتر بوده و جوامع تحت ‌فشار زمان هستند. با توجه به اینکه رنگ‌بندی شهرها موجب گمراهی ما در مدیریت اپیدمی می‌شود، لازم است این معیار کنار گذاشته شود و مدل مناسب اپیدمیولوژیک دیگری جایگزین شود (با توجه به الگوی اپیدمیولوژی اُمیکرون این کار لازم و قابل انجام است).
وی در ادامه می‌گوید: واقعیت این است که تجربه‌های قبلی نشان می‌دهد در کشور ما اجرای مقررات و قوانین مرتبط با مدیریت کووید ۱۹ و اعمال قانون و مقررات با شدت بسیار کمتری نسبت به  کشورهای دیگر صورت گرفته است. لذا فشار بیش‌ از پیش اعمال مقررات، با توجه به مهلت بسیار کوتاه مقابله با اپیدمی همچنین فراوانی موارد بدون علامت یا با علائم خفیف اهمیت دارد. اقداماتی که در شرایط حاضر توصیه می‌شود آن است که اولاً ارزش زمان بخوبی در تصمیم‌گیری‌ها و اجرای آنها موردتوجه ویژه باشد. دوم آنکه لازم است بیشتر به‌سوی فرایندهای سریع و انجام‌پذیر در زمان کوتاه رفت تا به هدف کنترل سرعت گسترش اپیدمی رسید.
این اقدامات را می‌توان در پنج دسته تقسیم‌بندی کرد:
1- تلاش برای رسیدن به سطح ۱۰۰ درصدی واکسیناسیون کامل علیه کووید ۱۹
۲- تحلیل دقیق و عمیق علمی روزانه اپیدمی به‌منظور شناسایی کانون‌های اصلی آلودگی و واکنش سریع برای مدیریت و مهار کانون‌های طغیان ابتلا در کشور.
۳- آموزش و تبلیغات محیطی گسترده به‌نحوی‌که حساسیت جامعه نسبت به شرایط نگران‌کننده کنونی افزایش یافته و شاهد افزایش رعایت مردم باشیم.
۴- تغییرات لازم و سریع محیطی، اعمال مقررات و قوانین سخت‌گیرانه با تعیین اولویت‌ها به‌منظور فضایی سالم‌تر برای سلامت مردم.
۵- تقویت بیماریابی فعال و سریع، همین‌طور درمان موارد مبتلا نیازمند به خدمات درمانی بویژه با اولویت دادن گروه‌های پرخطر مانند سالمندان، دارای بیماری‌های زمینه‌ای، زنان باردار.
سوری درباره اینکه برخی منتقدان توصیه می‌کنند پیش از آنکه مرگ و میر سه رقمی شود و پیک ششم به قله برسد، باید تعطیلی‌های گسترده‌ای اعمال کرد، عنوان می‌کند: با توجه به هزینه سنگین ناشی از تعطیلی کشور در حال حاضر این اقدام توصیه نمی‌شود و بهتر است به‌عنوان گزینه آخر در مدیریت اپیدمی مورد توجه قرار گیرد. برآوردها نشان می‌دهد هرروز تعطیلی کشور بیش از 3 تریلیون تومان خسارت به اقتصاد کشور تحمیل می‌کند که قطعاً در شرایط سخت اقتصادی کنونی جبران آن بسیار دشوار خواهد بود. عضو کمیته کشوری مقابله با کرونا تأکید می‌کند: زمانی که از تعطیلی کشور به‌دلیل اپیدمی صحبت می‌کنیم باید ببینیم با توجه به هزینه هنگفت ناشی از این اقدام، به چه نتیجه‌ای می‌خواهیم برسیم؟ در مدت تعطیلی کشور چه برنامه‌هایی داریم؟ آیا با فشرده کردن زمان با خانه‌نشین کردن مردم و معلق نگه‌داشتن درخواست‌های خدمات عمومی به جای کمک به مهار طغیان اپیدمی نتیجه معکوس نخواهیم گرفت؟ آیا تعطیلی‌هایی که در پیک‌های قبلی در دو سال گذشته داشته‌ایم را هرگز ارزشیابی علمی کرده‌ایم و مهم‌تر از آن هزینه - فایده این کار چقدر بوده است؟ بی‌توجهی به معیشت و کسب ‌و کار مردم بدون آنکه دلایل قوی علمی داشته باشیم، بیشتر معنای پاک کردن موقتی مسأله را می‌دهد تا حل آن!
وی با اشاره به انتقادها به بازگشایی مدارس نیز می‌گوید: یونیسف معتقد است آخرین جایی که در شرایط پاندمی حاضر باید تعطیل شود مدارس است و اولین جایی هم که باید باز شود باز مدارس است. تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها نیز گرچه به‌عنوان یک گزینه باید روی میز مدیریت اپیدمی باشد، اما می‌بایست در شرایط ویژه صورت گیرد، نکته مهم برقراری و اجرای نظام نظارت و مراقبت مستمر برای پایش روند این اپیدمی در اماکن آموزشی است. باید توجه داشت که به دلایل مختلف شرایط حاضر در مورد بازگشایی یا بسته بودن مدارس با دو سال گذشته متفاوت است.

درحالی که چندی پیش رئیس پلیس تهران بزرگ از افزایش مدت زمان نگهداری معتادان به یکسال در مراکز ترک اعتیاد خبر داد. دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان تهران در این باره می‌گوید: با شیوع کرونا و به دلیل پیشگیری از اپیدمی آن و عوارض رها بودن معتادان در سطح شهر با تصویب ستاد مقابله با کرونا، مقرر شد سقف مدت زمان نگهداری معتادان متجاهر در مراکز ماده ۱۶ تا یک‌سال افزایش یابد و اکنون چند ماهی است که به این موضوع بیشتر توجه شده است.
مصطفی هادی‌زاده در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به افزایش مدت زمان نگهداری معتادان متجاهر در مراکز ماده ۱۶ به یک‌سال اظهار کرد: براساس قانون، معتادان متجاهر با دستور مقام قضایی برای مدت یک تا سه ماه در مراکز مجاز درمان و کاهش آسیب نگهداری می‌شوند. تمدید مهلت برای یک دوره سه‌ماهه دیگر با درخواست مراکز مذکور بوده و ممکن است این مدت زمان تغییر کند. وی افزود: در دوران بیماری کرونا و به دلیل پیشگیری از اپیدمی کرونا و عوارض رها بودن معتادان در سطح شهر با پیشنهاد ستاد مبارزه با مواد مخدر و تصویب ستاد مقابله با کرونا، مقرر شد که سقف مدت زمان نگهداری معتادان متجاهر در مراکز ماده ۱۶ تا یکسال باشد و این اختیار وجود داشته باشد.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان تهران ادامه داد: البته اکنون چند ماهی است که به این موضوع بیشتر توجه شده است به این معنی که استفاده از سقف زمانی یک‌سال برای نگهداری معتادان در مراکز ماده ۱۶ بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.
به گفته دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان تهران، هزینه سرانه نگهداری معتادان متجاهر در مراکز ماده ۱۶ روزانه ۳۵ هزارتومان است.
وی با اشاره به اینکه اکنون در استان تهران ۱۴ هزار معتاد متجاهر در مراکز ماده ۱۶ نگهداری می‌شوند، تصریح کرد: در حال حاضر ۸۸ درصد نگهداری معتادان متجاهر کشور در استان تهران انجام می‌شود.
رسیدگی به وضعیت معتادان متجاهر در اولویت شهرداری است
علیرضا نادعلی سخنگوی شورای شهر تهران در گفت‌وگو با مهر و با بیان اینکه رسیدگی به وضعیت معتادان متجاهر در اولویت شهرداری است اما نمی‌توان توقع داشت که نتیجه این اقدامات به‌زودی مشخص شود، گفت: طی چهار سال گذشته رسیدگی به آسیب‌های اجتماعی به‌عنوان اولویت مطرح نبوده‌است. سخنگوی شورای شهر تهران خاطرنشان کرد: در مورد وضعیت معتادان متجاهر قاعدتاً تعداد گرم‌خانه‌هایی که وجود دارد، فعلاً پاسخگوی همه جمعیت آنها نیست و این افراد در سطح شهر پراکنده هستند. وی بیان کرد: با توجه به وضعیت سرمای هوا، شرایط خطیری برای این افراد به‌وجود خواهد آمد و مهم‌تر از همه اینکه پراکندگی این افراد در سطح شهر تهران چون به‌دلیل به‌دست آوردن مواد مخدر ممکن است مرتکب به جرایم دیگری شوند، شرایط بدی را رقم زده‌است.
نادعلی اظهار کرد: تقریباً بسیاری از امکاناتی که ظرفیت‌های خدمات‌ده و سرویس‌ده شهر محسوب می‌شوند توسط همین معتادان متجاهر به‌سرقت برده می‌شود. زمانی که حقوق فرد با حقوق جمع در تعارض قرار می‌گیرد حتماً باید به حقوق جمع توجه شود، اما در عین حال باید نگاه انسانی به این افراد نیز حفظ شود. سخنگوی شورای شهر تهران عنوان کرد: شرایطی که در حال حاضر در سطح شهر وجود دارد قابل توجیه نیست و مردم نمی‌توانند به بسیاری از پارک‌ها بروند و در جنوب شهر وضعیت بسیار بدتر است.
وی در پایان با تأکید بر اینکه برای رفع آسیب‌های اجتماعی همه ظرفیت‌ها باید در کنار یکدیگر دیده شوند، گفت: هر دستگاهی باید ما به ازای خود را به‌طریقی جبران کند و به اشتراک بگذارد و از آن طرف نیز ظرفیت‌های مردمی باید در کنار آن دیده شود.

۱۶۷۵۷ ابتلا و ۲۳ فوتی جدید کرونا در کشور

از ظهر روز 7 بهمن تا ظهر ۸ بهمن ماه ۱۴۰۰ و بر اساس معیارهای قطعی تشخیصی، ۱۶ هزار و ۷۵۷ بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور شناسایی شد که ۹۹۴ نفر از آنها بستری شدند. مجموع بیماران کووید۱۹ در کشور به ۶ میلیون و ۳۱۰ هزار و ۴۵۲ نفر رسید. متأسفانه در طول این بازه زمانی، ۲۳ بیمار کووید۱۹ جان خود را از دست دادند و مجموع جانباختگان این بیماری به ۱۳۲ هزار و ۳۵۶ نفر رسید. خوشبختانه تاکنون ۶ میلیون ۹۵ هزار و ۴۱۴ نفر از بیماران، بهبود یافته و یا از بیمارستان‌ها ترخیص شده‌اند. یک هزار و ۳۲۳ نفر از بیماران مبتلا به کووید۱۹ در بخش‌های مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌ها تحت مراقبت قرار دارند. تاکنون ۴۴ میلیون و ۵۱۶ هزار و ۲۷ آزمایش تشخیص کووید۱۹ در کشور انجام شده است. در حال حاضر ۷ شهرستان در وضعیت قرمز، ۴۳ شهرستان در وضعیت نارنجی، ۲۱۷ شهرستان در وضعیت زرد و ۱۸۱ شهرستان در وضعیت آبی قرار دارند.
همچنین تا کنون ۶۰ میلیون و ۶۱۸ هزار و ۶۱۲ نفر دوز اول، ۵۳ میلیون و ۹۱۷ هزار و ۶ نفر دوز دوم و ۱۶ میلیون و ۱۷۵ هزار و ۷۶۸ نفر نیز دوز سوم واکسن کرونا را در کشور تزریق کرده‌اند. به این ترتیب مجموع واکسن‌های تزریق شده در کشور به ۱۳۰ میلیون و ۷۱۱ هزار و ۳۸۶ دوز رسید. در شبانه روز گذشته ۲۹۸ هزار و ۵۹۹ دوز واکسن کرونا در کشور تزریق شده است.

خزعلی: اجرای قانون حمایت از خانواده مورد تأکید دولت است

معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده، درباره  پیگیری کارهای یک دوم و یک سوم وقت برای بانوان، گفت: بانوان در کنار کارهای اجتماعی مسئولیت خانه‌داری و فرزندپروری دارند و باید مسئولیت‌های اجتماعی و خانوادگی را در کنار هم ببینیم.
به گزارش ایرنا، معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده، یکی از حوزه‌های نقش‌آفرینی بانوان را محیط زیست دانست و تصریح کرد: بانوان به عنوان محور خانواده می‌توانند با تبلیغ و تشویق بر ضرورت حفاظت از محیط زیست تأکید کنند. خزعلی، از زنان کارآفرینان خواست تولیدات و خدمات خود را به جایگاه‌های بین‌المللی برسانند و گفت: باید با برندسازی بازار خوبی برای تولیدات کارآفرینی بویژه زنان کارآفرین فراهم کنیم و در سطح ملی و بین‌المللی حضور داشته باشیم و بر صادرات و سرمایه‌گذاری اثر بگذاریم.
معاون رئیس جمهور در امور زنان، از ارائه تسهیلات ارزان قیمت برای بانوان سرپرست خانوار جهت رونق کسب و کار خبر داد و بیان کرد: اجرای قانون حمایت از خانواده مورد تأکید دولت بوده و باید صدمات به بانوان و خانواده را به حداقل برسانیم. همچنین توجه به آموزش‌های مهارتی و سبک زندگی و ترویج فرهنگ بومی و محلی در اولویت‌های معاونت امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری است.