شیما جهانبخش
خبرنگار
هر چند پسماند و انباشت زباله‌ها از سالیان دور یکی از اصلی‌ترین معضلات استان‌های شمالی به شمار می‌رود اما با ساخت نیروگاه‌های زباله‌سوز در برخی از مناطق این معضل تا حد زیادی برطرف شده است. اما از آنجایی که نیروگاه 600 تنی زباله سوز رشت همچنان بعد از گذشت 8 سال تنها 15 درصد پیشرفت فیزیکی داشته این بحران همچنان در این استان بخصوص کلانشهر رشت پابرجاست. از سال 92 که خبر ساخت این نیروگاه منتشر شد تاکنون مردم گیلان چشم انتظار تکمیل این نیروگاه و خداحافظی با این مشکل دیرینه استان هستند اما برخی مشکلات همچون معارضان محلی، تزریق قطره چکانی اعتبارات و سوء مدیریت باعث شده این طرح که اهمیت فرا استانی داشته و برای مدیریت پسماند و زباله هایی است که محیط زیست کشور را با خطر جدی مواجه می‌کند، تنها 15 درصد پیشرفت فیزیکی داشته باشد.  اهمیت این طرح در حدی بوده که رئیس جمهوری در سفر اخیر خود به استان گیلان بر رفع این معضل تأکید ویژه داشته‌اند و وزیر کشور نیز بازدیدی که از سایت دفن زباله سروان داشت از نزدیک به بررسی مشکلات این مجموعه پرداخت. در جریان این بازدید، مردم منطقه در دیدار چهره به چهره با وزیر کشور از وضعیت نامناسب محل دفن زباله در سروان گلایه داشتند و خواستار رفع مشکلات این منطقه شدند. وزیر کشور نیز به مردم این نوید را داد که با بررسی کارشناسی مشکلات این طرح تلاش می‌کنیم هر چه زودتر آن را به سرانجام برسانیم.
 ورود مستقیم دولت به موضوع پسماند‌های استان‌های شمالی
«اسدالله عباسی» استاندار گیلان در گفت‌وگو با «ایران» زباله‌ها را از اصلی‌ترین مشکلات استان‌های شمالی بخصوص گیلان دانست و اظهار داشت: موضوع پسماند در هیچ استانی قابل مقایسه با گیلان و مازندران نیست و باید برای حل این معضل نگاه ملی به این 2 استان داشته باشیم.
وی با تأکید بر اینکه تکمیل پروژه‌های نیمه تمام در موضوع پسماند نیازمند بودجه است، افزود: ما در گیلان با بحران زباله مواجه هستیم اما امسال فقط ۲ میلیارد تومان برای این موضوع اختصاص یافته که عملاً مشکلی با این میزان بودجه رفع نمی‌شود. در واقع باید به این موضوع جدی‌تر نگاه کنیم زیرا اعتبارات قطره چکانی مشکل پسماند در استان را حل نمی‌کند.
استاندار گیلان خاطرنشان کرد: روزانه حدود ۲ هزار و ۲۰۰ تن زباله در استان تولید و دفن می‌شود و نفوذ شیرابه‌های این میزان زباله به سفره‌های آب زیرزمینی اصلی‌ترین خطر است. از آنجایی که این 2 استان شمالی بیشترین مشکل را در این زمینه داشتند، ساخت سایت بازیافت زباله، همزمان در رشت و نوشهر شروع شد. نتیجه این شد که نیروگاه زباله‌سوز در مازندران به بهره‌برداری برسد اما این نیروگاه در گیلان تنها
تا 15 درصد پیشرفت داشته باشد.
عباسی با ابراز امیدواری نسبت به اینکه ورود مستقیم دولت به موضوع پسماند‌های استان‌های شمالی می‌تواند سرآغازی خوش را برای این استان‌ها رقم بزند، افزود: در سفر اخیر رئیس جمهوری به استان موضوع زباله‌ها مورد بررسی قرار گرفت و از آنجایی که دولت نگاه ویژه‌ای برای رفع این معضل داشته بنا شد بودجه و اعتبارات مناسبی برای کاهش معضل پسماند در گیلان داده شود. البته چندی پیش هم در دیدار نمایندگان شمال کشور با رئیس جمهور، فیلمی از وضعیت پسماند گیلان را به نظر آقای رئیسی رساندیم و ایشان هم قول‌های مساعدی برای رفع این معضل به ما دادند.
کارگروه ویژه مدیریت پسماند در گیلان تشکیل می‌شود
عباسی با تأکید بر اینکه مسئولان این طرح باید از بعد نظارتی، مسأله را رصد و پیگیری کنند، افزود: از نمایندگان گیلان در مجلس شورای اسلامی می‌خواهم با توجه به اهمیت موضوع برای کشور اعتبارات مناسب برای تکمیل پروژه‌های نیمه تمام حوزه پسماند در گیلان اختصاص دهند. البته مسئولان استانی هم باید بدانند علاوه ‌بر مباحث تأمین بودجه، ساماندهی پسماند نیازمند مدیریت متمرکز است و آنها باید در قالب یک سازمان این اهداف را پیگیری کنند. در همین زمینه معاون هماهنگی امور عمرانی موظف شده هرچه سریع‌تر کارگروه ویژه مدیریت پسماند را تشکیل دهد تا بودجه و اعتباراتی که طی این سال‌ها برای این حوزه ثبت شده و تخصیص یافته است، احصا شود.
نیروگاه زباله سوز رشت تا 3 سال دیگر آماده می‌شود
«سیدمحمد اجاق زاده محمدی»، مدیرعامل سازمان پسماند گیلان هم درخصوص دلایل تأخیر راه‌اندازی نیروگاه زباله سوز رشت به «ایران» گفت: مجوز ساخت نیروگاه زباله سوز ۶۰۰ تنی رشت همزمان با 5 نیروگاه دیگر در کشور گرفته شد اما اخذ مجوزهای زیست محیطی با مشکلاتی در استان مواجه و همین موضوع سبب تأخیر در زمان بهره‌برداری این طرح شده است. البته این مجوز سال 96 اخذ شده و در صورتی که اعتبار این پروژه که بزرگترین پروژه گیلان به شمار می‌رود، اگر به موقع تأمین شود، حداکثر تا حدود سه سال آینده به طور کامل به بهره‌برداری خواهد رسید.
اجاق‌زاده محمدی کمبود و مدیریت نادرست اعتبارات را از دلایل اصلی کندی پیشرفت این طرح دانست و افزود: با وجود آنکه از سال ۹۸ تاکنون از مجموع اعتبار تخصیصی برای مدیریت پسماند 7 استان شمال کشور، نزدیک به ۴۵ درصد آن فقط به گیلان اختصاص یافته اما این رقم تنها یک سوم اعتبارات مورد نظر ما بوده است. جالب است بدانید مدیریت نادرست هم صدمات زیادی به این پروژه وارد کرده است. مثلاً عدم هماهنگی‌ها باعث شد 3 سال طول بکشد تا این طرح بتواند مجوز دریافت کند. وی پیشرفت این طرح را طی 8 سال فقط ۱۵ درصد دانست و گفت: البته بخش‌هایی از این طرح پیشرفت خوبی داشته به عنوان مثال سوله بزرگ این طرح حدود ۷۵ درصد پیشرفت داشته اما نکته قابل توجه اینجاست که این سوله تنها نزدیک به ۲۰ درصد از ظرفیت این نیروگاه را پوشش می‌دهد.
مدیرعامل سازمان پسماند گیلان خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه ظرفیت نیروگاه زباله‌سوز رشت ۶۰۰ تن است اما با راه‌اندازی این نیروگاه مکان دفن زباله در سراوان تعطیل و معضل زباله‌ها در این منطقه همیشه ریشه‌کن می‌شود. همچنین از آنجایی که این نیروگاه هم زباله تر و هم «ریجکت» را می‌سوزاند و زباله‌ها را به کود و مواد بازیافت را به برق تبدیل می‌کند دیگر شیرابه‌ها به سفره‌های زیرزمینی آسیبی وارد نمی‌کنند.
«رضا زمانی»، مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان نیز با تأکید بر اینکه شیرابه ها اثرات منفی بیشتری از زباله‌ها به محیط زیست استان وارد کرده‌اند، به «ایران» گفت: برای کاهش زباله و کاهش شیرابه، باید الگوی مصرف در گیلان را تغییر دهیم. روزانه بیش از ۲ تن زباله در این استان تولید می‌شود که با تغییر الگوی مصرف، به طور حتم این حجم کاهش چشمگیری خواهد یافت.
البته مشکل انباشت زباله سال‌هاست گیلان را درگیر کرده و باید تمام دستگاه‌های ذیربط در این رابطه اقدام جدتری داشته باشند.

افغانستان حقابه هامون را در شوره‌زارهای گودزره خالی کرد
اعتراض هامون‌نشینان به انحراف آب هیرمند

زهرا کشوری
خبرنگار
تعدادی از مردم زابل، زهک، هیرمند، نیمروز و هامون در شمال سیستان و بلوچستان برای مطالبه حقابه کشاورزی و زیستی تالاب هامون در مقابل پایانه مرزی میلک و کنسولگری افغانستان در زاهدان تجمع کردند. این تجمع تنها در اعتراض به ساخت «سد کمال خان» روی هیرمند نیست.  افغانستانی ها برخلاف قرارد هلمند نه تنها حقابه 820 میلیون مترمکعبی را به ایران پرداخت نکردند که با انحراف آب هیرمند، حقابه زیستی و کشاورزی هامون و اهالی سیستان ایران را به سمت شوره‌زارهای گودزره منحرف کردند. مردم این منطقه همچنین دلنگران ساخت سدی بزرگتر از سد کمال خان روی «فراه رود» هستند. افغانستان پس از سقوط طالبان در سال ۲۰۰۱ مأموریت ویژه‌ای برای خود نوشت که ساخت حداقل ۱۰۴ سد در آن دیده شده بود. کارشناسان بین‌المللی از آن به «مأموریت هیدرولیکی» یاد می‌کردند.  دولت گذشته افغانستان ساخت بالغ بر ۳۵ سد و ۳۴ طرح انحراف آبی روی هیرمند و ۱۴ سد و ۸ طرح انحراف آبی روی هریرود را در برنامه داشت که ساکنان سیستان دو سوی مرز را دچار خشکسالی شدید می‌کرد.  علی ملایی فعال اجتماعی و مسئول کمپین اعتراض به انحراف آب هیرمند در گفت‌و‌گو با «ایران» سد‌سازی و انحراف آب از سوی افغانستان را باعث عدم تأمین آب شرب و کشاورزی 500 تا 600 هزار نفر از اهالی منطقه می‌داند. به گفته او عدم پرداخت حقابه هامون در 20 سال گذشته بسیاری از دامداران و کشاورزان منطقه را مجبور به مهاجرت کرده است. ملایی انحراف آب هیرمند به شوره‌زارهای گودزره را باعث ایجاد تأمین مشکل آب شرب در بخش سیستان می‌داند و می‌گوید: «آب زاهدان هم از این نقطه تأمین می‌شود.» به گفته او تأمین آب چاه نیمه‌ها هم با سیاست آبی دولت افغانستان با مشکل روبه‌رو شده است. این فعال از مسئولان می‌خواهد نسبت به ساخت سد روی رودخانه فراه رود هشیار باشند و می‌گوید: «مصالح ساخت سد کمال خان از ایران به افغانستان رفت و مسئولان استانی نسبت به آن بی‌خیال بودند.» به گفته او اگر سد روی فراه رود ساخته شود تمام ساکنان سیستان باید مهاجرت کنند. او اعتقاد دارد اگر این سد ساخته شود با توجه به خشکی تالاب، بادهای 120 روزه مردم را دفن خواهد کرد. ملایی گله می‌کند و می‌گوید: «هیچ‌کدام از مسئولان سیاسی از جمله امام جمعه، شورای شهر، نماینده‌ها و... در تجمع شرکت نکردند. فقط نیروهای نظامی و امنیتی با ما همکاری کردند.» او می‌گوید: «فرمانداری سیستان در دقیقه 90 یک نامه به ما زد و تجمع را غیرقانونی خواند. در حالی که طبق اصل 27 قانون اساسی تجمع ما شفاف و قانونی است.»
موضوع حقابه ایران از هیرمند در حال حل شدن است
از سوی دیگر  معاونت امنیتی وزارت کشور اعلام کرد که موضوع حقابه ایران از رود هیرمند، از مسیر مذاکره و گفت‌وگو با مسئولان افغانستانی در حال حل شدن است.
مجید میراحمدی گفت: حق آبه ایران از رود هیرمند که حقی قانونی است از مسیر گفت‌وگوها در حال پیگیری است و هرگونه اقدامی خارج از این مسیر از جمله فراخوان و تجمعات نه تنها کمکی نمی‌کند، بلکه در روند تحقق این حق قانونی اخلال ایجاد خواهد کرد. گفت: بدون شک با کسانی که دست به اقدامات غیرقانونی زده‌اند، برخورد خواهد شد.

ریزگردها از مرزهای جنوب غربی وارد ایران شدند
آلودگی هوای شهرهای خوزستان؛ 14 برابر حد مجاز

ایران زمین - ریزگردها آسمان خوزستان را به تسخیر خود در آورده‌اند. گردوغبار در شرایطی بار دیگر این استان را فرا گرفته که سویه جدید کرونا (امیکرون) هم در این استان در حال گسترش است. تجربه دو سال گذشته نشان داده که با افزایش ذرات معلق در هوا و گرد و غبار، کرونا هم میدان تاخت و تاز بیشتری پیدا می‌کند. بر اساس اعلام محیط زیست خوزستان میزان غلظت گرد و غبار در ۱۴ شهر استان بیش از حد استاندارد است. این حد آلودگی هوا در خرمشهر و آبادان نگران‌کننده‌تر است. به گفته رئیس اداره حفاظت محیط زیست آبادان، میزان آلودگی هوا در این شهر به ۱۲ برابر حد مجاز رسید. علی فتحی‌نیا افزود: میزان گردوغبار در هوای آبادان یک‌هزار و ۸۵۱ میکروگرم در متر مکعب است که در مقایسه با شاخص استاندارد محیط زیست این میزان آلودگی ۱۲ برابر استاندارد است. شاخص آلودگی هوا در خرمشهر  حتی به 2099 میکروگرم در متر مکعب هم می رسد که 14 برابر حد استاندارد است. او ادامه داد: خودداری از خروج غیر ضروری از منزل بویژه برای افراد مسن، کودکان و افراد حساس و رعایت نکات بهداشتی از جمله استفاده از ماسک در فضای آزاد الزامی است.