ایران زمین / سال 1400 بر اساس اطلاعات مرکز ملی پایش و هشدار خشکسالی، خشک‌ترین و کم بارش‌ترین سال در 50 سال اخیر است. 50 سال؛ البته زمانی است که رویه ثبت و پایش علمی بارش‌ها و نزولات آسمانی رفته‌رفته در ایران گسترش یافته و تا پیش از آن سابقه مستند و مورد اطمینان ثبت شده‌ای از میانگین بارش‌ها در کشور نداریم. چه بسا اگر چنین سابقه‌ای بود، سال 1400 به‌لحاظ خشکسالی و کاهش بارش‌ها و همچنین تداوم و پیوستگی خشکسالی با سال‌های کم باران قبل از آن در چند صد سال اخیر هم مستثنی و ویژه می‌شد. تا پایان شهریور ماه امسال متوسط پرشدگی مخازن سدهای کل کشور حدود 40 درصد بوده است و در این میان وضعیت ذخیره آب سد زاینده رود از خط قرمز هم عبور کرده است. بر اساس گزارش روابط عمومی سد زاینده رود، تا 15 آبان ماه 1400 کمتر از ۱۲ درصد سد زاینده رود آب داشته و با توجه به حجم پایین بارش‌های بالادست، این بارش‌ها اثری بر ذخیره سد زاینده رود نداشته است. بارش‌های حوضه زاینده رود و سرچشمه‌های کوهرنگ در مقایسه با مناطق شرق و شمال استان اصفهان آنچنان نبوده و موجب افزایش ذخیره سد زاینده رود نشده است.
شرکت آب منطقه‌ای اصفهان هفته گذشته هم اعلام کرد: ذخیره مخزن سد زاینده‌رود به ۱۷۱ میلیون مترمکعب رسیده و ورودی به آن هم ۶ مترمکعب بر ثانیه است.
هرچند بارش‌ها در منطقه کوهرنگ نسبت به‌مدت مشابه سال گذشته، افزایش داشته اما نسبت به میانگین بلند مدت بارش در منطقه کوهرنگ متأسفانه کمتر از میزان مورد انتظار بوده به‌گونه‌ای که بارندگی‌ها در مجموع ۲۶ میلیمتر بوده است.
آب از سر چشمه خشک است
چهارمحال و بختیاری سرچشمه رودخانه‌های زاینده‌رود، کارون و بخشی از دز است و افزایش یا کاهش بارش‌ها در این استان، استان‌های خوزستان، اصفهان و فلات مرکزی را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.
چهارمحال و بختیاری در حالی وارد سال آبی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ شده است که با کاهش ۴۰ درصدی بارش‌ها در سال آبی گذشته روبه‌رو بوده و دومین استان کم‌بارش کشور اعلام شده است.
خشکسالی‌های اخیر از سال آبی ۸۵-۸۶ در این استان آغاز شده است و در طول این سال‌ها بین یک هزار و ۲۰۰ تا یک هزار و ۵۰۰ میلیمتر کمبود بارش در استان گزارش شده که معادل نبود هیچ بارشی به‌مدت ۲ سال است.
۹۶.۱ درصد مساحت این استان درگیر خشکسالی است و این موضوع بر افت ذخایر آب زیرزمینی این استان به‌شدت تأثیر گذاشته است.
در این میان منطقه کوهرنگ، مهم‌ترین منبع تغذیه کننده و تأمین آب زاینده رود است. این منطقه که تا چندی پیش به معدن آب ایران شهرت داشت اکنون گرفتار خشکسالی مداوم و پیاپی است. سال آبی 1399 – 1400 در منطقه کوهرنگ با کاهش 40 درصدی بارش‌ها نسبت به میانگین بلند مدت به پایان رسید و پیش‌بینی‌ از وضعیت بارش‌ها در چند ماه آینده هم چشم‌انداز چندان مثبتی ارائه نمی‌دهد. دررخدادی که تاکنون در حافظه شفاهی و ثبتی مردم منطقه کوهرنگ سابقه نداشته است، چشمه و تونل کوهرنگ خشک شده و میزان ورودی آب آن به یک‌سوم رسیده است.
احمد رضا محمدی ، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب چهارمحال و بختیاری با اشاره به کاهش شدید آبدهی چشمه کوهرنگ این استان، به ایرنا گفته است: اکنون آبدهی چشمه ۴۰۰ لیتر برثانیه است که تمامی آن وارد خط انتقال آب به شهرکرد می‌شود و جریان چشمه به طور کامل خشک شده است.
وی با بیان اینکه چشمه کوهرنگ ۶۰۰ لیتر بر ثانیه کسری آبدهی دارد، می‌گوید: علاوه‌بر ۴۰۰ لیتر بر ثانیه آبدهی این چشمه که پیش از این در مسیر خود جاری می‌شد، ۲۰۰ لیتر بر ثانیه برداشت آب از چشمه که وارد خط انتقال آب می‌شود نیز کاهش یافته است. چشمه‌های بزرگ نظیر مروارید، دیمه، پیرغار، سرآب، برم و سندگان هم به وضعیت مشابه چشمه کوهرنگ گرفتار شده‌اند و همین موضوع برداشت از منابع دیگر از جمله چاه‌ها را تشدید کرده و بر افت سفره‌های آب زیرزمینی تأثیر گذاشته است.
برای آب راه حل کوتاه مدت نداریم
در چند روز اخیر کشاورزان اصفهانی بویژه کشاورزان شرق اصفهان با تجمع در بستر خشک زاینده رود و در کنار پل‌های تاریخی خواجو و سی و سه پل خواستار پرداخت حقابه کشاورزی زاینده رود شده‌اند. معاون اول رئیس جمهوری و وزیر نیرو هم ضمن ابراز همدلی و همدردی با کشاورزان قول داده‌اند که در کوتاه‌ترین زمان این مشکل را بررسی و برای رفع آن اقدام کنند. اما پرسش این است که با توجه به دراز مدت بودن رخدادها و تغییرات اقلیمی در حوزه آب، کوتاه‌ترین و سریع‌ترین راه برای حل مشکلات تأمین آب کشاورزی چه می‌تواند باشد؟ حسین پورآقایی، کارشناس و پژوهشگر آب در گفت‌و‌گو با «ایران» می‌گوید: «وقتی که ذخایر سدها از میزان نرمال پایین‌تر بوده و به وضعیت بحرانی رسیده باشد، نمی‌توان بسرعت در خواست‌ها و تقاضاها برای تأمین نیازهای آبی را پاسخ داد. ذخایر سدها شامل چند بخش است که به نسبت نیازهای هر منطقه تقسیم‌بندی می‌شود؛ این نیازها شامل حقابه آب شرب شهری و روستایی، حقابه کشاورزی، حقابه محیط زیستی، حقابه صنعتی و ذخایر استراتژیک است. وقتی میزان ورودی سدها کمتر از میزان خروجی باشد و همچنین پایش‌های هواشناسی چشم‌انداز خوبی از بارش‌های آینده نشان ندهد، مدیریت اندک ذخیره موجود در سدها بسیار حساس و دشوار است و مدیران ناچارند تصمیمات سختی در این زمینه بگیرند. راه حل کوتاه مدت برای حل مشکلات کشاورزان ممکن است پرداخت و جبران خسارت های کشاورزانی باشد که از خشکسالی آسیب دیده‌اند. اما برای انتخاب گزینه رها‌سازی ذخایر سدها باید جوانب مختلفی را در نظر گرفت.»
وی می‌افزاید: «متأسفانه اثرات خشکسالی طولانی مدت با نتایج حکمرانی و مدیریت نامطلوب در بخش آب یکدیگر را تقویت کرده‌اند و نتیجه چیزی است که می‌بینیم. اگر ما کل استان‌هایی را که در حوضه آبی زاگرس قرار دارند به‌عنوان یک کل بهم پیوسته و نه جدا از هم در نظر بگیریم حتی تسریع پروژه‌هایی چون پروژه انتقال آب بهشت آباد هم نمی‌تواند کمکی به حل مشکل کند. این پروژه آب را از چهار محال و بختیاری به اصفهان و یزد می‌برد اما سهم خوزستان چه می‌شود؟ شاید در کوتاه مدت بتوان با پرداخت و جبران خسارات کشاورزان زحمتکش و شریف شرق اصفهان بار سختی‌ها و خسارات این قشر را کم کرد اما در دراز مدت ترسیم و اجرای بی‌کم و کاست برنامه سازگاری با خشکسالی ضروری است. در این برنامه اصلاح فناوری تولید کارخانه‌های پرآب بر در اصفهان و به صد‌درصد رساندن باز چرخانی و تصفیه فاضلاب و پساب‌های شهری و صنعتی برای مصارف صنعتی، تغییر الگوی کشت و گسترش کشت گلخانه‌ای، جلوگیری از بار‌گذاری اضافه بر ظرفیت حوضه‌های آبی، تدوین مقررات سختگیرانه برای برداشت کنندگان غیر مجاز از حوضه آبریز زاینده رود و همچنین جلوگیری از حفر چاه‌های غیر مجاز و پر کردن آنها، صرفه‌جویی آب شرب و اصلاح الگوی مصرف ضروری است.

اراک- انتشار ویدیویی در فضای مجازی از اشک‌های پیرمرد اراکی ساکن در منطقه جهرم که از مسئولان استمداد داشت، همه توجه‌ها را به خود جلب کرد، اما حقیقت این است که بیش از دو سال است که اهالی این منطقه درگیر مشکل خانه و کاشانه و دادگاه هستند. ماجرا این است که حدود چند خانوار از اهالی این منطقه بعد از 40 سال سکونت در خانه‌هایشان، از دو سال گذشته درگیر شکایت افرادی شده‌اند که ادعای مالکیت می‌کنند و اسناد و مدارک خود را به دادگاه ارائه داده‌اند. به گزارش خبرگزاری فارس، دادگاهی شدن این پرونده و نگرانی از وضعیت خانه و کاشانه، اهالی منطقه جهرم اراک را   چندین بار به نشانه اعتراض به مقابل استانداری مرکزی و خیابان محل سکونت‌شان کشاند. با تغییر مدیریت ارشد استان مرکزی موضوع اهالی جهرم در اولین فرصت در نشست اعضای شورای تأمین استان مطرح و دیروز فرزاد مخلص‌الائمه استاندار استان مرکزی به همراه حجت‌الاسلام سید عبدالمهدی موسوی رئیس کل دادگستری استان برای رسیدگی به مشکل مردم به صورت میدانی در منطقه حاضر شدند و به بررسی موضوع پرداختند.
 اعاده دادرسی پرونده/ جمعه شب گذشته استاندار مرکزی طی گفت‌وگویی اعلام کرد: به دستور معاون اول رئیس جمهور پرونده منازل مسکونی محله جهرم اراک با رعایت حقوق شهروندان در دست بررسی است.
فرزاد مخلص‌الائمه استاندار مرکزی در خصوص موضوع منازل مسکونی اهالی خیابان جهرم، اعلام کرده بود: با توجه به اینکه بعد از گذشت حدود ۴۰ سال سکونت و دارا بودن مدارک معتبر قانونی، شخصی ادعای مالکیت این منازل را نموده و حکم قضایی مبنی بر قلع و قمع مستحدثات را دریافت کرده بود، با اعتراض اهالی مواجه شد. وی افزود: پس از اعتراض اهالی محل، استانداری مرکزی موضوع را مورد پیگیری قرار داد و هفته گذشته در شورای تأمین استان نیز مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.
استاندار مرکزی اظهار کرد: هم اکنون نگرانی متوجه ساکنین این منطقه نیست و پرونده روند عادی قضایی را طی می‌کند و رعایت همه ملاحظات اجتماعی و حقوق شهروندی مدنظر دستگاه قضایی  است.
مخلص‌الائمه تصریح کرد: در تماس معاون اول رئیس جمهور با اینجانب، موارد لازم تشریح شد و ایشان بر پیگیری مؤثر مطالبات اهالی خیابان جهرم تأکید کردند. رئیس کل دادگستری استان مرکزی هم گفت: در موضوع فک پلمب منزل مسکونی خلع ید شده، کارگروهی از معتمدین تشکیل شده که بتوانیم به تفاهمی برسیم که این دسته از ساکنین بتوانند در مدت موقت در منازلشان ساکن شوند تا مشکل  شان حل شود، به مردم اطمینان خاطر می‌دهم که به واسطه وفاق ایجاد شده به مشکل‌شان رسیدگی خواهیم کرد.
موسوی بیان کرد: نمی‌گوییم کسی شکایت نکند، اما اگر شکایتی شد درخصوص پرونده منازل جهرم قطعاً به این نتیجه ختم نخواهد شد.
رئیس کل دادگستری استان مرکزی تأکید کرد: مردم نگران نباشند، با آرامش در خانه‌هایشان بنشینند و نگران هیچ چیز نباشند، به صورت استانی و ملی در حال رسیدگی به پرونده هستیم.