پرستو رفیعی/ بیش از70 درصد از جمعیت هدف در کشور نوبت اول واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند و تعداد افرادی که هر دو دوز واکسن را تزریق کرده‌اند به بیش از 29 میلیون نفر رسیده است. دستاوردی که در کمتر از سه ماه با هدف حفظ جان تک‌تک افراد جامعه در مقابل این ویروس خطرناک حاصل شد. حالا اما با‌ وجود همه تلاش‌های صورت گرفته از سوی دولت برای مقابله با بیماری کرونا آمارها از افزایش تعداد مبتلایان به بیماری کرونا در آستانه پیک ششم در کشور خبر می‌دهد.
در شرایطی که تصور می‌شد با افزایش واکسیناسیون عمومی بتوان بیماری کرونا را در جامعه کنترل کرد و آمار مرگ و میر ناشی از آن را کاهش داد، حالا در رنگ‌بندی جدید با افزایش تعداد مبتلایان و قرمز شدن 22 شهرستان و نارنجی شدن 128 شهرستان و 215 شهرستان زرد مواجه شده‌ایم. آماری که متأسفانه هر روز بر تعداد آن افزوده می‌شود. به اعتقاد کارشناسان حوزه بهداشت هرچند واکسن آمار مرگ و‌میر در مبتلایان را کاهش داده است اما سهل‌انگاری، عادی‌سازی و نداشتن آگاهی و به‌دنبال آن عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی مانع شکستن زنجیره انتقال بیماری شده است و این موضوع بسیار نگران‌کننده است. از سوی دیگر هنوز تعداد افرادی که تمایلی به تزریق واکسن ندارند زیاد است واین افراد در صورت ابتلا به کرونا در معرض خطرات بسیاری قرار دارند. به طوری که وزیر بهداشت می‌گوید: بیش از ۸۵ درصد از بیمارانی که جان خود را از دست می‌دهند، واکسن کرونا تزریق نکرده‌اند و نگرانی موج ششم کرونا به خاطر افرادی است که واکسینه نشده‌اند.
واکسن زده‌ام پس کرونا نمی‌گیرم
خانم محمد‌زاده ۴۳ ساله است. با تب و علائم گوارشی به درمانگاه مراجعه کرده، ماسک تنها دهان او را پوشانده و با وجود توصیه منشی برای استفاده صحیح از ماسک عکس‌العملی نشان نمی‌دهد. او تنها به گفتن این جمله که من دو دوز واکسن را زده‌ام و کرونا ندارم، بسنده می‌کند.
پزشک اما نظر دیگری دارد. او معتقد است که خانم محمدزاده کرونا گرفته و باید تست پی سی آر بدهد. خانم محمدزاده اما همچنان از تزریق واکسن می‌گوید و دلیل تب و بیماریش را سرماخوردگی عنوان می‌کند. او می‌گوید: البته دیروز ناهار را در یک رستوران خوردم و ممکن است مسموم شده باشم. اما پزشک معتقد است واکسن کرونا هیچکس را روئین‌تن نکرده و باید پس از تزریق واکسن هم مراعات کرد. پزشک خطاب به بیمارش می‌گوید:همین حالا نحوه استفاده شما از ماسک غلط است و ممکن است بسیاری را آلوده کرده باشید.
آقای شکری هم دوز اول واکسن را دریافت کرده است و تا چند روز دیگر برای دریافت دوز دوم می‌رود. او می‌گوید: شکر خدا با تزریق واکسن به زندگی عادی بازگشته‌ام. حالا دیگر راحت به اداره می‌روم. قبلاً مجبور بودم از تاکسی‌های تلفنی و اینترنتی استفاده کنم اما حالا براحتی سوار اتوبوس و مترو می‌شوم. شنیده‌ام که دیگر بیمار نمی‌شوم و اگر هم بیمار شوم، خیلی خفیف خواهد بود درست مثل یک سرماخوردگی ساده.خانم فتحعلی اما اصلاً واکسن نزده است. خیال واکسن زدن هم ندارد. می‌گوید کرونا کجا بود. اگر هم باشد مردم واکسن می‌زنند و زنجیره قطع می‌شود و ما هم دیگر مبتلا نمی‌شویم.
آموزش و واکسیناسیون باید همزمان صورت بگیرد
 دکتر حسین کرمانپور رئیس بخش اورژانس بیمارستان سینا در پاسخ به این سؤال که چرا علی‌رغم واکسیناسیون هر روزه بر تعداد مبتلایان اضافه می‌شود به «ایران» می‌گوید: در بحث واکسیناسیون، واردات واکسن و تسریع در تزریق، در اولویت قرار گرفت و متأسفانه آموزش به‌صورت پایاپای پیش نرفت. یعنی افرادی که واکسن زده‌اند از میزان پیشگیری و ایمنی‌بخشی واکسن و اقداماتی که برای حفظ سلامت خود و اطرافیان باید انجام دهند آگاهی کافی ندارند. بنابراین همه جای دنیا و نه فقط در کشور ما باید بحث آموزش پایاپای جدی گرفته شود.او با اشاره به مسائل مهمی که باید مردم آنها را بیاموزند ادامه می‌دهد: نخست اینکه همه باید بدانند واکسیناسیون دلیل بر عدم ابتلا به بیماری نیست.
دوم اینکه شرکت‌های تولیدکننده واکسن از خارجی تا ایرانی درصدی را از ۶۵ درصد تا ۹۳ درصد برای اثربخشی واکسن‌های تولید شده اعلام کرده‌اند به این معنا که ممکن است تزریق واکسن در بهترین شرایط تا ۹۳ درصد و در بدترین شرایط تا ۶۵ درصد در فرد اثر‌گذار باشد و از سوی دیگر از ۳۵ تا ۷ درصد واکسن در بدن فرد اثر نداشته باشد و او مانند فردی باشد که اصلاً واکسن نزده است.به گفته دکتر کرمانپور هنوز رابطه‌ای که نشان دهد هر فرد با تزریق واکسن به چه میزان اثربخشی دست یافته به دست نیامده و ارزیابی دقیقی دراین باره وجود ندارد.
او با تأکید بر اینکه تزریق واکسن به معنای ایمنی آنی نیست تصریح می‌کند: بنابراین بهترین نوع واکسن هم ممکن است تأثیر لازم بر سیستم ایمنی نداشته باشد پس باید همچنان رعایت پروتکل‌های بهداشتی جدی گرفته شود. همچنین مردم باید بدانند فردی که دوز اول واکسن را دریافت می‌کند به هیچ‌وجه ایمن نیست و هیچ تفاوتی با سایر افراد جامعه ندارد. دو هفته پس از تزریق دوز دوم ایمنی ایجاد خواهد شد البته با همان شروط که ممکن است مبتلا شوید اما شدت و قوت بیماری در حد بستری و نیاز به‌ آی‌سی‌یو کاهش می‌یابد.
کرمانپور می‌افزاید: علی‌رغم همه آنچه گفته شد مراکز عمومی مانند ورزشگاه‌ها، سینماها و مدارس هنگامی باید بازگشایی شود که هر دو روز واکسن تزریق شده باشد و ۱۴ روز هم از تزریق دوز دوم گذشته باشد و از همه مهمتر بیش از ۷۰ درصد جمعیت کشور واکسینه شوند. در غیر این صورت علی‌رغم کاهش تعداد افراد مبتلا در هفته‌های گذشته مجدداً با افزایش ابتلا مواجه خواهیم بود.
او با اشاره به بازگشایی مدارس می‌گوید: هنگامی که دانش‌آموزان دو دوز واکسن را تزریق کرده باشند، ۱۴ روز از تزریق دوز دوم گذشته باشد و درعین حال تمام پروتکل‌ها رعایت شود، می‌توان از حضور آنها در مدارس سخن گفت.
برای لغو محدودیت‌ها و بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها نباید عجله کرد
دکتر مسعود یونسیان، دبیر کمیته اپیدمیولوژی و پژوهش کمیته علمی کرونا نیز پیشتر در این‌باره گفته بود: برای لغو محدودیت‌ها و بازگشایی مدارس، دانشگاه‌ها یا برگزاری مراسم مذهبی و آیینی نباید هیچ عجله‌ای کرد و لغو محدودیت‌ها باید بر اساس اولویت‌بندی انجام شود و سپس با رصد نتایج آن مرحله به مرحله بازگشایی‌ها را انجام داد.
تزریق واکسن به معنای رهایی نیست
اردشیر گراوند جامعه‌شناس نیز معتقد است افزایش تعداد مبتلایان به بیماری کرونا و پیک ششم بیماری کرونا به دلایل مختلفی از جمله ناآگاهی مردم اتفاق افتاده است.او دراین باره به «ایران» می‌گوید: متأسفانه بسیاری از مردم جامعه هنوز در خصوص بیماری کرونا و واکسیناسیون دانش کافی ندارند‌. بسیاری نمی‌دانند که واکسیناسیون معادل مبتلا نشدن به کرونا نیست.این جامعه‌شناس می‌افزاید: گروهی دیگر گمان می‌کنند اگر واکسن تزریق کنند قاعدتاً فوت نخواهند کرد پس نیاز به رعایت سفت و سخت شیوه‌نامه‌های بهداشتی نیست. از سوی دیگر مشکلات اقتصادی و اجتماعی باعث شده مردم به رعایت پروتکل‌های بهداشتی تمایلی نشان ندهند و با از سرگیری زندگی عادی خود را در برابر خطر ابتلا به بیماری و عوارض آن قرار دهند.
 گراوند در ادامه به‌طولانی شدن اپیدمی در کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: مردم جامعه خسته شده‌اند. اپیدمی‌هایی از این دست پس‌از مدتی مردم را چنان خسته می‌کند که حتی گروهی به انکار و عادی‌انگاری روی می‌آورند. از این‌ رو در مجموع این اتفاقات قابل پیش‌بینی بود. درست است که مسئولان با تلاش و تحمل فشارهای مضاعف واکسیناسیون عمومی را بسرعت پیش می‌برند و مرگ و میر ناشی از بیماری را کاهش داده‌اند اما هنوز حدود ۳۰ درصد مردم به دلایل مختلف واکسن نزده‌اند. او با تأکید بر اینکه به‌طور کلی کاهش آمار مرگ و میر از ۷۰۰ نفر در ماه‌های گذشته به کمتر از ۲۰۰نفر، توفیق در مبارزه با این بیماری محسوب می‌شود اضافه می‌کند: بعد از توسعه واکسیناسیون، تبلیغات و آموزش در مورد بیماری و واکسیناسیون کاهش پیدا کرد و بیشتر برنامه‌ها و تبلیغات به سمت موفقیت‌ها و تأثیر مثبت واکسیناسیون رفت درحالی که باید مدام تذکر داده شود که واکسیناسیون به معنای رهایی و سلامت کامل نیست. باید به این نکته توجه کرد مردم مدت زمانی طولانی تحت فشار‌های شدید روانی و جسمی ناشی از بیماری بودند و بسیار خسته شده‌اند، بنابراین هنگامی که به‌صورت طبیعی فضا را آرام می‌بینند، سهل‌انگاری و بی‌توجهی اوج می‌گیرد. از این‌رو تنها راهکار برای کاهش مرگ و میر و همچنین کاهش تعداد مبتلایان به بیماری در جامعه، افزایش آگاهی مردم است.

استاندار تهران گفت: فعلاً تصمیمی برای حذف محدودیت شبانه نداریم؛ اما این موضوع در دست بررسی است.
به گزارش ایسنا، محسن منصوری در حاشیه جلسه ستاد مقابله با کرونای استان تهران در تشریح احتمال تغییر در اعمال محدودیت تردد شبانه در تهران گفت: برداشتن محدودیت‌ها بستگی به شرایط کرونا ویروس دارد؛ درباره محدودیت تردد شبانه هفته گذشته در ستاد ملی مقابله با کرونا صحبت شد و نظراتی مطرح شد ان‌شاءالله این هفته تصمیم‌گیری خواهد شد.
 استاندار تهران با تأکید بر اینکه اجرای طرح شهید سلیمانی در مرحله قبل مؤثر بوده و میزان فوتی و بستری‌ها را کاهش داده بود، گفت: اگر در تهران کرونا ویروس خوب مدیریت شود در کل کشور این اتفاق رخ خواهد داد.
وی افزود: در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا با حضور رئیس جمهوری نگرانی‌هایی مطرح شد که اگر آینده‌نگری و تدبیر لازم را نداشته باشیم باید منتظر بروز موج ششم باشیم؛ لذا باید برخوردی فعال با این بیماری داشته باشیم بی‌تردید برخورد منفعل آن ضرورت برگزاری جلسات را زیر سؤال می‌برد.
استاندار تهران تأکید کرد: بیشترین تراکم و سفر در تهران وجود دارد؛ لذا اگر کرونا ویروس در این استان کنترل شود در کل کشور امکان کنترل وجود دارد؛ در غیر این صورت ممکن در کل کشور شاهد موج ششم باشیم.

۷۷ درصد تهرانی‌ها دوز اول واکسن کرونا را دریافت کردند
استاندار تهران همچنین با اشاره به اینکه ۷۷ درصد تهرانی‌ها دوز اول واکسن کرونا را دریافت کردند، گفت: هدف گذاری اولیه واکسیناسیون در استان تهران ۸۵ درصد است که آمار قابل قبولی است و باید ارتقا داده شود، چرا که هدف گذاری اولیه واکسیناسیون ۸۵ درصدی است.
او ادامه داد: وضعیت عمومی استان در مدیریت کرونا خوب و قدری رو به نزول است؛ البته باید هوشیار بود و غفلت نکنیم تا دچار پیک ششم نشویم.

زالی: طرح محدودیت تردد شبانه اثربخشی ندارد
فرمانده عملیات ستاد مدیریت بیماری کرونا در استان تهران: طرح ممنوعیت تردد شبانه کاربرد و اثربخشی ندارد.
دکتر زالی در جلسه ستاد مدیریت بیماری کرونا در استان تهران افزود: این طرح به اقتضای شرایطی که در این دوره داشتیم، تصمیم‌گیری شد و اکنون الگوی تهران کاملاً متفاوت است و عمده تجمع‌ها در طول روز انجام می‌شود.وی افزود: اکنون به‌دلیل طولانی شدن شب تردد شبانه، افزایش یافته است ضمن اینکه از نظر کنترل بیماری تردد شبانه خیلی کاربردی ندارد و البته حجم زیادی از تلاش‌های کادر نیروی انتظامی هم به کنترل این موضوع اختصاص پیدا کرده است.
زالی گفت: بنابراین با توجه به اینکه این طرح اثربخشی و کاربردی لازم را ندارد پیشنهاد ما این است که حذف شود، اما اگر بعد مواردی پیش آمد به‌صورت موردی می‌توان دوباره اعمال محدودیت کرد و اعمال محدودیت به‌صورت پیوسته و مستمر ضرورتی ندارد.
او تأکید کرد: البته بیان رسانه‌ای آن بسیار مهم است که تبیین شود، چون این طرح اثربخشی ندارد، برداشته شود و از آن برداشت عادی انگاری نشود.

معاون آموزشی وزارت علوم اعلام کرد: دانشجویانی که واکسینه نشده‌اند، نمی‌توانند در دانشگاه حاضر شوند و از کلاس درس به‌صورت حضوری استفاده کنند.
علی‌خاکی صدیق درباره ممنوعیت ورود کارکنان، استادان و دانشجویان واکسینه نشده به دانشگاه‌ها به مهر گفت: استادان، دانشجویان و کارکنان دانشگاه‌ها فقط با ارائه کارت واکسن مجاز به ورود به دانشگاه خواهند بود و همه باید واکسینه شده باشند.وی ادامه داد: دانشجویانی که واکسینه نشده باشند نمی‌توانند در دانشگاه حضور یافته و از کلاس درس به‌صورت حضوری استفاده کنند.
معاون آموزشی وزیر علوم درباره آخرین آمار واکسیناسیون استادان و دانشجویان افزود: آمار واکسیناسیون دانشجویان و استادان در حال جمع‌آوری است ولی هنوز این آمار تکمیل نشده است. براساس آخرین آماری که از دانشگاه‌ها به دست آمده بالای ۶۰ درصد دانشجویان و بالای ۹۰ درصد استادان واکسینه شده‌اند.
بر اساس این خبر، سازمان استخدامی کشور به تمامی مجموعه‌ها ابلاغ کرده است که کارمندانی که واکسن نزده‌اند از اول آبان ماه سال ۱۴۰۰ حق حضور در محل کار را ندارند. برخی از دانشگاه‌ها از جمله دانشگاه خوارزمی نیز در اطلاعیه‌ای اعلام کرده است، از اول آبان ماه ۱۴۰۰ دورکاری لغو است و حضور کلیه کارکنان اداری با رعایت پروتکل‌های بهداشتی الزامی است.همه کارکنان مکلف به دریافت کارت واکسن بوده و حضور کارکنان اداری در دانشگاه فقط با ارائه کارت واکسن (حداقل یک دوز) امکانپذیر خواهد بود.

بنابر اعلام روابط عمومی وزارت بهداشت، از ظهر یکشنبه 2 آبان تا ظهر دوشنبه ۳ آبان ۱۴۰۰، ۱۴۰ بیمار کووید۱۹ جان خود را از دست دادند و مجموع جان‌باختگان این بیماری به ۱۲۵ هزار و ۳۶۳ نفر رسید. بر اساس معیارهای قطعی تشخیصی، ۷ هزار و ۵۱۶ بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور شناسایی شد که یک هزار و ۱۷۱ نفر از آنها بستری شدند.
مجموع بیماران کووید۱۹ در کشور به ۵ میلیون و ۸۶۸ هزار و ۳۶۰ نفر رسیده است.خوشبختانه تا کنون ۵ میلیون و ۴۲۹ هزار و ۹۸۲ نفر از بیماران، بهبود یافته  یا از بیمارستان‌ها ترخیص شده‌اند.
۴ هزار و ۲۵۶ نفر از بیماران مبتلا به کووید۱۹ در بخش‌ مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌ها تحت مراقبت قرار دارند.
تا کنون ۳۴ میلیون و ۸۶۷ هزار و ۱۴۶ آزمایش تشخیص کووید۱۹  در کشور انجام شده است.
در حال حاضر ۲۲ شهر کشور در وضعیت قرمز، ۱۲۸ شهر در وضعیت نارنجی، ۲۱۵ شهر در وضعیت زرد و ۸۳ شهر در وضعیت آبی قرار دارند.

یوسف رشیدی
استاد دانشگاه
 انتشار آلاینده‌های هوا ناشی از فعالیت‌های شهری و صنعتی تقریباً جزو لاینفک زندگی مدرن است. اما خوشبختانه اتمسفر موجود در کره زمین کم و بیش باعث حذف آلاینده‌ها می‌شود مگر اینکه مقدار تولید آلاینده‌ها از توان تهویه و تصفیه طبیعی اتمسفر خارج باشد. بشر با اتفاقاتی که در شهرهای مختلف دنیا باعث مرگ‌و‌میر گسترده به دلیل غلظت بالای آلاینده‌ها اتفاق افتاد، متوجه شد که نمی‌تواند هر مقدار آلاینده را وارد اتمسفر کند و از عواقب تلخ آن مصون باشد. از این‌رو کشورهای مختلف تلاش کردند تا مباحث آلودگی هوا هم از دیدگاه علمی و هم قانونگذاری در کانون توجه باشد تا تلفات و هزینه‌های بهداشتی مرتبط با آن کاهش یابد. در کشورهای در حال توسعه توجه به مسائل محیط زیست بسیار وابسته به شرایط اقتصادی و درآمدهای دولت تعیین کننده اجرای اقدامات کنترل و کاهش آلاینده‌ها است. نمونه بارز آن توسعه حمل و نقل عمومی، از رده خارج شدن خودروهای فرسوده، توسعه مراکز معاینه فنی طی سنوات گذشته است. در شرایط کنونی که انبوهی از کارهای به‌جا مانده و قوانین اجرا نشده و مشکلات وجود دارد لازم است تا اقدامات پیوسته و اثربخش به‌جای پرداختن به تدوین قوانین و مقررات به ظاهر زیبا اما غیرقابل اجرا مدنظر قرار گیرد. این اقدامات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
۱) استقرار سیستم گارانتی مادام‌العمر قطعات کنترل آلودگی در خودروها و موتورسیکلت‌ها به‌منظور افزایش کارایی معاینه فنی خودروها.
۲) ارتقای سیستم معاینه فنی خودروها با بهره‌مندی از اطلاعات ECU و سایر روش‌های مدرن به‌جای اندازه‌گیری مستقیم آلاینده‌ها از اگزوز خودروها
۳) نظارت دقیق و مستمر بر آلودگی صنایع بزرگ نظیر نیروگاه‌ها و واحدهای صنعتی بزرگ. بایستی در این صنایع سیستم‌های پایش برخط نصب شده تا اطلاعات مرتبط را در اختیار عموم بگذارند.
۴) الزام شهرداری‌ها به توسعه حمل و نقل عمومی کارآمد و گسترده بخصوص سیستم‌های برقی
۵) تعیین تکلیف نحوه نظارت بر آلودگی موتورسیکلت‌ها که در حال حاضر کاملاً رها شده است
۶) تدوین مقدار انتشار سالیانه به‌منظور بررسی افزایش یا کاهش تولید آلودگی در شهرهای بزرگ. هرچند در شهرهای کشور غلظت آلاینده‌ها سنجیده می‌شود اما آن تحت تأثیر تولید آلودگی و شرایط هواشناسی است. عملکرد هر دولت در مهار آلودگی هوا کاملاً متناظر با کاهش مقدار تولید آلودگی است که بایستی در عملکرد دولت‌ها به‌عنوان یک شاخص مهم در کاهش آلودگی هوا لحاظ گردد.
۷) توجه ویژه به اقدامات مدیریتی و نرم‌افزاری (نظیر دولت الکترونیک) به‌منظور مدیریت تقاضای سفر و کاهش تردد مردم به دستگاه‌های دولتی و خدماتی. شاید بتوان گفت پاندمی کرونا ثابت کرد که می‌توان اقدامات اجرایی کشور را با نصف پرسنل وضعیت موجود راهبری کرد یا اینکه بخش قابل توجهی از نیروهای بخش دولتی می‌توانند دورکاری کنند و بدون تردد در شهر امورات کشور انجام شود.
۸) اقدام به از رده خارج کردن خودروهای فرسوده که قبلاً با مکانیزم واردات خودرو انجام می‌شد و در حال حاضر کاملاً رها شده و بدون برنامه اجرایی است.