امام علی (ع):
یاد ما اهل بیت(ع)، شفابخش بیماری ها و ناخوشی ها و درمانگر وسوسه شکّ است.
خصال: ج ۲، ص ۶۲۵
پوران درخشنده: امیدوارم بدون ردهبندی سنی به هنرمندان واکسن بزنند
برای فیلمنامه «هیس! پسرها فریاد نمیزنند» پروانه ساخت گرفتهام و دوست دارم زودتر آن را بسازم اما در شرایط فعلی و با وجود کرونا ممکن نیست، چون ریسک زیادی دارد بههمین دلیل منتظرم واکسیناسیون هنرمندان هرچه سریعتر انجام شود و امیدوارم بدون در نظر گرفتن ردهبندی سنی این کار برای هنرمندان دنبال شود تا شرایط ساخت فیلمها نیز فراهم شود. البته هنوز بازیگران فیلم را انتخاب نکردهام چون این روزها آنقدر همه چیز ترسناک و غمانگیز است که آدم نمیداند چه کند. دوست دارم هر چه زودتر این فیلم را بسازم تا کارهای دیگرم را هم انجام دهم چرا که خیلی از کارها عقب افتادهایم. من در این مدت برای ساخت سریال شبکه نمایش خانگی هم پیشنهاد داشتم اما واقعاً نمیخواهم در چنین شرایطی ریسک کنم.
بخشی از سخنان کارگردان فیلم «شمعی در باد» در گفتوگو با ایسنا
ضرورت روشن شدن فوری تکلیف کاغذ
نادر قدیانی
از رؤسای پیشین اتحادیه ناشران و کتابفروشان
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بهتازگی از عزم برای برنامهریزی جهت حل مشکلات کاغذ گفته و اینکه اگر با روش فعلی پیش برویم طی ماههای آینده به مشکل میخوریم. بله. حقیقت است و ضروری است که ایشان و دیگر مسئولان فرهنگی و حتی اقتصادی چارهای بیندیشند. من اقتصاددان نیستم و درباره مسائل اقتصادی کل جامعه و همچنین بحث ارز نمیتوانم نظری بدهم اما در ارتباط با حوزه نشر معتقدم که اگر بهسرعت اقدامی صورت نگیرد باید منتظر تبعات سنگینی برای نشر باشیم. هماکنون جز چند ناشر قدیمی و حرفهای حوزه عمومی، مابقی توان چندانی برای ادامه جدی فعالیتهای خود ندارند. ما در دهه هفتاد هم تجربههای ناخوشایندی را در بحث کاغذ پشتسر گذاشتیم؛ هرچند که تفاوتی میان اینهاست، اینکه آن سالها کاغذ نایاب شد و خب حالا اینچنین نیست و در دسترسمان هست. آن زمان ارز در اختیار خود تشکلها قرار گرفت و البته بسیاری از تشکلها و تعاونیها هم از آن موقع شکل گرفتند. در دولت دوازدهم هم طی یکی از تصمیمات خوبی که آقای صالحی، وزیر سابق گرفت برای هجده ماه در تهیه کاغذ مشکلی نداشتیم. هرچند که تکلیف کاغذ سال 1399 و 1400 مشخص نشد. این بلاتکلیفی سبب شد واردکنندگان کاغذ دست به واردات نزنند تا ببینند بالاخره قرار است چه بشود. البته تقصیر هم نداشتند نگران بودند که کاغذ وارد کنند و یکدفعه کاغذ با ارز دولتی وارد بازار شود و آنها ضرر کنند. امیدوارم وزیر محترم ارشاد جلسهای با انجمنها و تشکلهای نشر برپا کند تا تصمیمی جدی با همراهی خود اهالی نشر گرفته شود. البته تا جایی که میدانم گویا خردادماه و در آخرین روزهای دولت دوازدهم همارز 4 هزار و 200 تومانی به کاغذ اختصاص داده شده، اما نمیدانم کسی این ارز را برای واردات کاغذ دریافت کرده یا نه، اصلاً کاغذی وارد شده؟ اینها مسائلی است که باید معاونت فرهنگی دربارهشان اطلاعرسانی کند. امیدوارم هر چه زودتر تکلیف حمایت کردن یا نکردن از آن مشخص شود. واردکنندگان بخش خصوصی تا زمانی که ندانند قرار است همچنان ارز دولتی 4 هزار و 200 تومانی یا ارز نیمایی به کاغذ اختصاص پیدا میکند یا نه به کار خود ادامه نمیدهند. این در حالی است که کاغذی که با ارز دولتی بندی 150 هزار تومان است در بازار آزاد، روز گذشته (سهشنبه) بندی 650 هزار تومان فروخته میشد. اینکه تکلیف کاغذ مشخص شود به نفع همه است و حداقل قیمت آزاد کاغذ هم کمی کنترل میشود. بهعنوان یکی از قدیمیهای حوزه نشر پیشنهاد دیگری هم به مسئولان فرهنگی دولت دارم، اینکه مجدد شورای مشاوران و تشکلها در معاونت فرهنگی راهاندازی شود. متأسفانه چند سالی است که این شورا برپا نمیشود درصورتی که در زمان برپاییاش کارکردهای مثبتی داشت، از هر تشکل و صنفی یکی دو نفر در آن شرکت داشتند که خود من هم بارها در آن حضور داشتم. در خلال برپایی چنین شوراها و جلساتی میتوان قبل از سیاستگذاریها، از نظرات اهالی نشر هم بهره گرفت. بههرحال ما فعالان حوزه کتاب در هر بخشی از نشر که مشغول فعالیت باشیم سالها تجربه کسب کردهایم. بیشک نهفقط من، دیگر همکارانم نیز حاضر به همکاری و تعامل برای کمک به عبور از مشکلات فعلی صنعت نشر هستیم.
هنرمندان در فضای مجازی همچنان از پنجشیر و احمد مسعود مینویسند و با انتشار تصویر و ویدیو ابراز همدردی خود را اعلام میکنند. از دیگر خبرهای دنیای مجازی تولد هوشنگ مرادی کرمانی وپخش بخشهایی از سریال افراست که مورد توجه اهالی فرهنگ و هنر قرار گرفته است.
چهرهها
پرویز جاهد فیلمساز و منتقد سینمای اهل ایران با انتشار عکسی از درگذشت ژان پل بلموندو نوشت: «او یکی از شمایل موج نوی سینمای فرانسه بود که متأسفانه از دنیا رفت. بازیگر خوشقیافهای نبود اما کاریزماتیک بود و میتوانست هر نقشی از یک دزد و گانگستر خرده پاگرفته تا افسرپلیس وکشیش را بازی کند.»
مهتاب کرامتی از اکران فیلم کوتاه «شکست زمان» گفت: «بسته فیلم کوتاه شکست زمان از جمعه 19 شهریورماه با برپایی آیین دیدار اکران خود را در سینماهای هنر و تجربه آغاز میکند. این بسته شامل 6 فیلم کوتاه «خراش» اثر مجید امینی، «سنگبال» و«مرگ تدریجی» اثر امین صحرایی، «آداپت» اثر کمال کچوئیان، «ورای سکوت» اثر آذر تجلی و «فیلمرغ» اثر امیر مسعود سهیلی است.
غزل شاکری دختر زندهیاد فرشته طائرپور با نزدیک شدن به چهلمین روز درگذشت مادرش حال و هوای این روزهایش را با انتشار متنی بیان کرد: «مامان جانم با همراهی «نهالت» قصد باغ فرشته کردهایم. پارسال برای خیلیها درخت به زمین هدیه کردی، اسفندماه هدیه تولد من هم یک درخت بود با نوشتهای دلنشین به قلم جادوییات... آنروز نمیدانستم که مرداد امسال مقرر شده خودت را به زمین هدیه کنیم... و حالا با نزدیک شدن به چهلمین روز از نبودنت به یاد ذهن و سرانگشتان سبزت قصد داریم دراین سرزمین درختانی بکاریم چون خودت ریشه دار.»
مهدی پاکدل تصویری منتشر کرده و در شرح آن متنی از کتاب «درباره عکاسی» اثر سوزان سانتاگ با ترجمه نگین شیدوش نوشت: «ملال دقیقاً روی دیگر مجذوبشدگی است و هر دو نتیجه از بیرون نگاه کردن به اتفاقات هستند و معمولاً یکی به دیگری میانجامد.
مهدی سلطانی بازیگر «افرا» هم با انتشار تصویری از خود در این سریال نوشته: «افرا رویارویی «منیت» و «انسانیت» است. روایتی است استعاری از «شکارچی» و «شکار» به تعریف نمادین، انسانیت همان شکار است که توسط منیت شکار و یا ذبح میشود...»
بهزاد عبدی آهنگساز ایرانی با انتشار عکسی از همکاری جدید خود با بانو ثریا قاسمی نوشت: «همکاری لذتبخش با یکی از تاریخهای صدای ایران..»
چهار سالگی موزه بتهوون
خانه موزه بتهوون تولد 4 سالگیاش را جشن گرفت: «این خانه وارد چهارمین سال فعالیتش میشود. خانه موزه بتهوون 15 شهریورماه و در سالروز تولد کریم چمن آرا (بنیانگذار مرکز موسیقی بتهوون) برپایه اسناد، خاطرات و یادگاریهای هفت دهه فعالیت فرهنگی و هنری خانواده چمن آرا شکل گرفت و بنیاد شد.
تازههای نشر
انتشارات و کتابفروشی مولی تازهترین اثر خود را معرفی کرده با عنوان «خویشتن دومیلیون ساله» که براساس تحلیل کهن الگوی «خویشتن»یونگ نوشته شده به نویسندگی آنتونی استیونز با ترجمه مرجان مهدی پور.
انتشارات فرازمند استان گیلان آثار جدید خود را معرفی کرده و در شرح آن نوشته: «ما میکوشیم انگیزههایی تازه برای حضورتان در کتابفروشیها فراهم آوریم تا کتابخوانها را حفظ کنیم.» تازههای این انتشارات شامل: «ادموند گانکلیون و پسربه نویسندگی ژوئل اگلوف، «ناتمام» اثر توماس اگدن، «ماری که لگد شد» اثر کنزا بورو اوئه، «همیشه کنارت هستیم» اثر کریستین هانا، «به وقت پاریس» اثر الکس جورج و...
بهاءالدین مرشدی
داستاننویس
چطور میشود آدم لطیف باشد؟ اینقدر لطافت چطور در کلمه جا میگیرد و کلمات چه جادویی دارند؟ یک شعری دارد احمدرضا احمدی که در آن با مادرش حرف میزند و میگوید وقتی مادرش به بازار میرود برایش مدادرنگی بخرد و بعد هم گفتوگویی میان مادر و احمدرضا شکل میگیرد و در نهایت مادر به احمدرضا میگوید: «درد شما را واژه دوا میکند.» و اینطور میشود که واقعاً درد احمدرضا با واژه دوا میشود وگرنه چطور میشود شاعری اینطور بیوقفه و اینطور مداوم شعر بگوید و همچنان یکی از محبوبترین شاعران این روزهای ادبیات ایران باشد؟
هیچچیزی بهغیر از این نیست که احمدی میداند چطور با واژهها زندگی کند و آنها را چطور به ما بگوید. حتی اگر کلماتی که در این سالهای شاعری استفاده کرده کلماتی تکراری باشد. حتی اگر مدام از حرمان بگوید و مدام از شمعدانیها بگوید و مدام از عشق و عاشقیها در قطار و پاریس و حالهای خوبی که نصیب آدم میکند. همه اینها را نوشتم که بگویم شاعر شمعدانیها بهتازگی کتابی منتشر کرده با نام «کجا باید رفت تا سکوت غوغا کند» و این مجموعه شعر را نشر چشمه منتشر کرده است. مثلاً این شعرش را ببینید: «همه آن کسانی/ که در این سالها/ رنجهای مرا شوخی/ پنداشتند/ و از کنار رنجهای من/ بیاعتنا و با نخوت/ عبور کردند/ اکنون/ من دیگر نه جوانم/ نه پیر، فقط هستم/ در ایستگاههای راهآهن/ آروز دارم/ بدون بلیت سوار قطار/ شوم/ بدون آنکه/ مقصد قطار را بدانم.» و اینطوری میشود که کلمات آشنای شعرهای او خودش را خوب نشان میدهد. واژههایی ساده و معمولی اما پر از حسهایی نوستالژیک. وقتی میگویم نوستالژیک به معنای تداعی کردن خاطرات قدیمی در ما نیست. او خودش تولید نوستالژی میکند. کلماتی را به کار میبرد که خودشان تولید نوستالژی میکنند. مثلاً خودتان را تصور کنید که دیگر نه جوان هستید و نه پیر. در ایستگاه راهآهن هستید و ادامه شعر.
اما به تکه درخشان این شعر نگاه کنید همانجایی که دیگر نه جوان است و نه پیر و او میگوید فقط هستم. این فقط بودن هم خودش غوغایی ایجاد میکند در ذهن. یعنی آدم در فکرش این بودن را مرور میکند. چقدر غم و حرمان در این فقط هستن نهفته است. حرمان در شعرهای او زیاد است. درست همانجایی که او میخواهد برود که در آن سکوت غوغا کند. اصلاً همین ترکیب غوغا و سکوت هم توی ذهن ایجاد معنی میکند و آدم را با خودش به جایی میبرد شلوغ از سکوت. این ویژگیهای این شاعر است که کلمات و تصویرهایش شاید تکراری باشد اما همیشه خودشان و زیباییشان را به آدم تحمیل میکنند. درست عین این شعر که میگوید: «حس نمیکنید/ داریم/ آرام آرام/ عشق را فراموش/ میکنیم.»
اینها فقط و فقط چند کلمه ساده است که ترکیبش در ذهن مفهوم ایجاد میکند و از احمدرضا احمدی شاعر واژههای متنوع تکراری میکند. کلماتی که مدام هم از او میشنویم و هم در زندگی روزمرهمان آنها را به کار میبریم. مثل عشق مثل فراموشی. و این خود خود زندگی است.
رمانها در نویسندهشان امتداد مییابند
هادی معیرینژاد
نویسنده
راستش را بخواهید باید اعتراف کنم بسیاری از نویسندهها تا مدتها در دنیایی که خودشان ساختهاند میمانند و برخی داستانها هیچ وقت در ذهن نویسندهشان تمام نمیشوند.
در عالم ادبیات، سینما و هنرهای تجسمی گاهی میبینیم یک اتمسفر، یک شخصیت یا یک موضوع بارها و بارها در آثار مختلف یک هنرمند تکرار میشود. این همان ادامه یافتن برخی عناصر آفریده شده در ذهن آفریننده است.
من هم وقتی رمان «ویلای مروارید» را نوشتم بعد از مدتی چنین حسی داشتم؛ حسی که میگفت این آدم ها و آن اتمسفر هنوز داستانهای زیادتری برای گفتن دارند این بود که با اجازه ناشر قبلی، دست به تجربهای زدم که پیشتر انجام نداده بودم یعنی بسط گسترش و بازنویسی داستانی تمام شده با شخصیتهای جدیدتر و روایتهای گسترده تر. در حقیقت پلات داستان «ویلای مروارید» به من این اجازه را میداد که من این بنا را از نو بسازم یا به عبارت بهتر بازسازی کنم و حاصل شد رمان «خیال خام».
داستان خیال خام از دید دو راوی در دو زمان مختلف روایت میشود که هر در قالب یک گروه سه نفره وارد شهرکی ساحلی در استان گیلان میشوند که مه عجیبی در هوای آن متصاعد است که مخصوصاً روی غریبهها اثر توهم زا دارد.
همچنین که آدم ها و زندگیشان جور خاصی با نفرین عجیبی عجین شده که به آنها اجازه خروج همیشگی از آن مکان را نمیدهد. دو راوی به مرور متوجه این شرایط میشوند و خودشان هم در این شهرک اسیر عشق و نفرین و سرگشتگی میشوند.
این رمان در قالب ژانر گوتیک نوشته شده و تلاشی است برای بومی کردن این ژانر در ادبیات داستانی ایران. گرچه این رمان برای ترسیدن و ترسانیدن مخاطب نوشته نشده و ژانر دلهره وسیلهای است برای برجسته تر شدن صفات انسانی نظیر عشق و میل به بقا و جاودانگی.
امیدوارم در این شرایط دشواری که برای اکثر محصولات فرهنگی پیش آمده و به مرور در حال حذف از سبد مصرفی خانواده است، خوانندگان ایرانی از رمانها، داستانها و در کل محصولات فرهنگی داخلی حمایت کنند تا چرخه تولید فرهنگ در این مرز و بوم از حرکت نایستد.
خیال خام
هادی معیرینژاد
انتشارات کتابسرای تندیس
منابع نهضت عاشورا-25
امالی الخمیسیه؛ مقتلی با گرایش زیدی
اسماعیل علوی
دبیر گروه پایداری
یحییبن حسینبن اسماعیل شجری (۴۱۲ ـ ۴۷۹ ق) از محدثان قرن پنجم هجری و از سادات حسنی است. ابن حجرعسقلانی(۷۷۳–۸۵۲ ق) در شرح حال وی، او را پیشوای زیدیان گرگان و دیلمان دانسته و مذهبش را زیدی گفته است. اما شیخ منتجبالدین رازی (۵۸۵-۵۰۵ ق) رجالی معروف، نام او را در فهرست عالمان امامی مذهب آورده است. از آنچه سایر رجالیون نیر گفتهاند شجری، امامی مذهب و یا احتمالاً زیدی مستبصر(دارای گرایش شیعی) بوده است. شیخ منتجبالدین همچنین او را ثقه و حافظ خوانده و از وی بهعنوان عالمی نسب شناس نیز یاد کرده است. شجری در روزهای دوشنبه و پنجشنبه برای عدهای، روایت املا میکرده که مجالس پنجشنبه او را جمعی از شاگردانش در کتابی بهنام «الأمالی الخمیسیه»(املای روزهای پنجشنبه) گردآوری کرده و بعدها قاضی شمسالدین جعفر بن احمد(م562.ق) و سپس قاضی محییالدین محمّد بن احمد قُرشی(560-638ق) که هر دو از عالمان بزرگ بشمار میروند، امالی او را مرتّب و ترتیب کنونی کتاب، حاصل کار محییالدین قرشی است.
او از استادان متعددی همانند «ابن غیلان»، «ابن زیده»، «عتیقی» و «صوری» حدیث نقل کرده و محدّثان بسیاری همانند «محمد بن عبد الواحد دقّاق»، «نصر بن مهدی» و «ابوسعید یحیی بن طاهر سمان»، از او نقل حدیث کردهاند.
شیوه شجری، نقل احادیث با سلسله سند کامل است. حتی گاه به زمان دریافت حدیث هم اشاره میکند همین ویژگی در کنار شخصیت علمی شجری، موجب استقبال عالمان از کتاب او شده و آن را بهعنوان یکی از کتب مقبول حدیثی میپذیرند. جلد نخست امالی، یک مجلس به فضایل کلّی اهل بیت(ع)، فصلی ویژه فضائل امام حسین(ع) و مقتلی پیرامون نحوه شهادت آن حضرت(ع) و در جلد دوم فصلی مستقل به عاشورا و مناسک این روز اختصاص دارد. گفتنی است فصل مربوط به مقتل و اخبار شهادت امام حسین(ع)، از مفصلترین فصول کتاب الأمالی الخمیسیه است. شجری در آن جا افزون بر احادیث، برخی گزارشها، حکایات و کرامتها را با همان شیوه خود، با ذکر اسناد، آورده است.
این کتاب، در میان امالیهای مربوط به حدیث، از ارزش و اهمیت بسیاری برخوردار است. کتاب، در دو جلد منتشر شده و مشتمل بر چهل حدیث از احادیث مشهور پیامبر اکرم(ص) میباشد که در حجیت و اعتبار آنها تقریباً اتفاق نظر وجود دارد. مطالب کتاب، در چهل مجلس املا شده و هر مجلس به موضوعی جداگانه اختصاص داشته که ذیل هر موضوع، ابتدا، یکی از احادیث معتبر و مشهور نقل، سپس سایر روایات مرتبط املا شده است. از فحوای کتاب چنین برمیآید که هرچند احادیث، بیشتر از متون اهل سنت روایت شدهاند، اما رویکرد املاها، شیعی (زیدی) بوده و کاملاً پیداست که املاکننده – شجری - و نیز تدوین کنندگان آن، با همین رویکرد، احادیث را بیان کردهاند.
این کتاب، گاهی، «امالی الشجری» نیز نامیده شده، ولی نباید با کتابی که به همین نام در موضوع ادبیات عرب و مجموعه املاهای ابوالسعادات هبةالله بن علی حسنی شجری (۴۵۰- ۵۴۲ ق) است، اشتباه گرفته شود. این کتاب نخستین بار در سال ۱۳۷۶ ق، در دو جلد، در قاهره، به کوشش «جعفر محمد مصطفی» اما بدون تحقیق مطلوب، منتشر وهمان نسخه بارها در بیروت تجدید چاپ شده است.
نمایشگاه نسخ و ادوات تعزیه با نام «شبیه حسین(ع)» در گالری ابوالفضل عالی در حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی افتتاح شد. در این نمایشگاه بخشی از مجموعه نسخ و ادوات تعزیه همچون لباسهای دستدوز دوران صفویه و همچنین البسه تعزیه دوران قاجار، پهلوی اول و پهلوی دوم که توسط مهدی دریایی پژوهشگر، نویسنده و تعزیهخوان گردآوری شده در معرض دید علاقهمندان قرار گرفته است. هنر آنلاین گزارش تصویری این نمایشگاه را منتشر کرده است.