گروه اقتصادی: روز پنجشنبه نخستین محموله نفتی ایران از شرق تنگه هرمز به بازار جهانی نفت ارسال شد. این اولین باری است که ایران محموله‌ای نفتی را از پایانه‌ای غیر از پایانه خارک به بازار می‌فرستد.اتفاقی که به سبب بهره‌برداری رسمی از راهبردی‌ترین، ایرانی‌ترین و سریع‌ترین مگاپروژه اجرا شده در صنعت نفت یعنی طرح «گوره-جاسک» رقم خورد.
طرح «گوره-جاسک» مهم‌ترین و با ارزش ترین طرح افتتاحی دولت دوازدهم است که روز پنجشنبه به‌صورت رسمی از آن بهره‌برداری شد. این طرح شامل 1000 کیلومتر خط انتقال نفت مقاوم در برابر خوردگی، پایانه جدید جاسک و تأسیسات ساحلی و دریایی است که در فاز نخست توان انتقال و صادرات 300 هزار بشکه نفت از پایانه جدید جاسک را فراهم کرده است. اما در پایان طرح توسعه خود تا یک میلیون بشکه نفت را نیز می‌تواند به این منطقه انتقال دهد. «ویژگی های دیگر این طرح را در صفحه 6 بخوانید.»
«گوره-جاسک» که تنها یک خط انتقال نفت نیست و از تلمبه خانه‌ها و زیرساخت‌های ساحلی و فراساحلی نیز تشکیل شده است، قرار است علاوه بر نفت، توسعه را نیز به منطقه مستعد جاسک منتقل کند و چهره فقر را از این منطقه مهم با نفت پاک کند. از این‌رو طرح‌های تکمیلی ساخت صنایع نیز در این منطقه دیده شده است.
تا همین لحظه نیز این طرح برای کشور نتایجی داشته که قابل توجه است؛ از جمله خلق توان و باور ساخت داخل در بخش‌هایی نظیر ساخت ورق و لوله‌های مقاوم در برابر خوردگی (NACE) و شیرهای 42 اینچی سازگار با سیال ترش و الکتروپمپ‌های 2.7 مگاواتی و سیستم کنترل ایستگاه‌های بین راهی. اما دستاوردهای این طرح چند وجهی به همین خلق ساخت داخل و تمرکز زدایی از پایانه‌های صادراتی نفت ایران خلاصه نمی‌شود. اولین‌ها، رکوردها و دستاوردهای این طرح از یک سو و زمینه‌ای که برای توسعه منطقه بکر و استراتژیک شرق تنگه هرمز ایجاد کرده است، از سوی دیگر اهمیت این طرح را دو چندان می‌کند.
البته ایده این طرح به زمان جنگ تحمیلی ایران و عراق و روزهایی که به کرات پایانه خارک مورد حمله عراقی‌ها قرار می‌گرفت و حتی پیش‌تر از آن، باز می‌گردد؛ اما در سال‌های اخیر این طرح دوباره مورد توجه قرار گرفت و اکنون رؤیای قدیمی کشور به دست سازندگان ایرانی به واقعیت تبدیل شده است تا در نبود تحریم، مزیت رقابتی ایران در بازار جهانی نفت؛ در فشارها و تنش‌های احتمالی منطقه‌ای، برگ برنده ایران در چانه زنی‌های بین‌المللی و منطقه‌ای و در هر صورتی -چه با تحریم و چه بدون تحریم- زمینه ساز ایجاد ارزش افزوده از طریق مصرف انرژی در صنایع تکمیلی و انرژی بری باشد که قرار است در منطقه مکران ساخته شوند.
صادرات نفت ایران از اتکا به تک پایانه خارک خارج شد
آغاز بهره‌برداری رسمی از طرح صادرات نفت خام از منطقه مکران با خط لوله گوره به جاسک روز پنجشنبه مصادف با هشتاد و سومین پویش تدبیر و امید برای جهش تولید، بود.
رئیس جمهوری در آیین افتتاح این طرح، آغاز صادرات نفت از منطقه مکران را مهم‌ترین و با اهمیت‌ترین طرح ملی افتتاح شده در دولت های یازدهم و دوازدهم عنوان کرد و گفت: افتتاح امروز، افتتاح بسیار حائز اهمیتی است و شاید بگوییم مهم‌ترین افتتاح دولت های یازدهم و دوازدهم است که در این افتتاح یک پاسخ بسیار قوی و محکم در برابر توطئه‌گران و امریکا و همه آنهایی است که نسبت به آینده ایران با این تفکر که آینده پایدار نیست، می‌اندیشند.به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری، حسن روحانی افزود: دشمن وقتی خواست در جنگ اقتصادی با ما وارد شود و بجنگد، عمدتاً در دو میدان و زمینه با ما وارد جنگ شد. یکی در زمینه نفت و صادرات نفت و دوم در زمینه بانک و نقل و انتقال پول و این دو زمینه جزو تحریم‌های مهم امریکایی‌ها بود.
روحانی با اشاره به اینکه البته تحریم‌های زیادی داشتند، اذعان کرد: اما این دو مورد از آن نمونه‌هایی بود که بسیار تأثیر‌گذار بود و آنها روی آن حساب کرده بودند که شریان نقل و انتقال مالی را به‌طور کامل مختل کنند و صنعت نفت را که پیشران اقتصاد ایران است دچار مشکل کنند؛ کاملاً جلوی صادرات نفت را بگیرند و به قول خودشان به صفر برسانند. احساس آنها این بود که برای ایران این امکان نیست که بتواند از ارز برای تأمین نیازمندی‌هایش استفاده کند.رئیس جمهوری با بیان اینکه از ابتدای سال‌جاری تا امروز بانک مرکزی بیش از 5 میلیارد دلار ارز برای کالاهای ضروری و دارو تأمین کرده است، گفت: اگر کشور ارز نداشته باشد چگونه خواهد توانست کالاهای ضروری و اساسی، دارو و تجهیزات پزشکی مورد نیاز خود را تأمین کند.
روحانی با بیان اینکه نزدیک به 500 میلیون دلار برای خرید واکسن از کشورهای خارجی اختصاص داده‌ایم و با افزایش واردات واکسن، عملیات واکسیناسیون سرعت گرفته است و تا پایان این دولت جامعه هدف تعیین شده واکسینه خواهند شد، گفت: دولت در هر دو زمینه کرونا و تحریم به مسئولیت و قول خود عمل کرده است.روحانی گفت: تا امروز بیش از 9 میلیون نفر واکسینه شده‌اند و روزانه 300 تا 400 هزار واکسن جدید نیز تزریق می‌شود و به این ترتیب تا پایان این دولت نه تنها همه افراد بالای 65 سال و افراد دارای بیماری زمینه‌ای واکسینه می‌شوند، بلکه به افراد بالای 60 سال نیز واکسن تزریق می‌شود.
رئیس‌جمهوری با بیان اینکه درمورد تحریم اگر قانون مجلس جلوی ما را نگرفته بود، قبل از عید نوروز تحریم را برداشته بودیم، گفت: دولت به همه وظایف خود در زمینه تحریم عمل کرده است و در گزارش اخیر وزیر امور خارجه کاملاً روشن است که به چه توفیقاتی دست یافتیم.
گوره - جاسک، افتتاحی استراتژیک
رئیس‌جمهوری در سخنان خود افتتاح خط لوله گوره - جاسک را بسیار استراتژیک و مهم دانست و در توضیح اهمیت آن، گفت: اقدام بزرگ دیگر دولت از ابتدای سال 99 تاکنون این بود که نشان دادیم علاوه بر تأمین کالاهای اساسی و ضروری مردم، توان پرداختن به طرح‌های توسعه‌ای عظیم را نیز داریم و گواه این حرف پروژه عظیم 2 میلیارد دلاری است که امروز رسماً افتتاح شد.
روحانی با بیان اینکه ثابت کردیم که در شرایط سخت تأمین ارز توان تخصیص 2 میلیارد دلار برای یک پروژه زیربنایی را داریم، گفت: امروز برای اولین بار در تاریخ صنعت نفت پایانه‌های صادراتی نفت کشور از یک پایانه فراتر رفت و دومین پایانه خارج از خلیج فارس و در سواحل مکران به بهره‌برداری رسید.رئیس‌جمهوری با اشاره به اینکه در آبان سال 64 وقتی اسکله پایانه خارک بمباران شد، صادرات نفت ایران دو هفته متوقف شد، اضافه کرد: امروز نه تنها اتکای صادرات نفت به یک اسکله برطرف شده است، بلکه نیاز کشور برای صادرات نفت از خلیج فارس نیز مرتفع شده و توان صادرات نفت از دریای عمان را عملیاتی کردیم.
روحانی اظهار داشت: درست است که خلیج فارس امتیازات خاص خود را دارد اما محدودیت‌های خاص خود را نیز دارد و از سوی دیگر دریای عمان به معنای اتصال به اقیانوس و آب‌های آزاد است و شرایط صادرات نفت از آنجا متفاوت از خلیج فارس است. صادرات نفت از جاسک نسبت به خارک حداقل 1000 مایل دریایی و 10 روز زمان را برای کشور صرفه‌جویی می‌کند.
تأکید رهبر معظم انقلاب بر اهمیت خط لوله گوره - جاسک
رئیس‌جمهوری با اشاره به تعبیر رهبر معظم انقلاب درباره خط لوله گوره - جاسک که آن را استراتژیک‌ترین و راهبردی‌ترین طرح دولت تدبیر و امید و جمهوری اسلامی ایران توصیف کرده بودند، تصریح کرد: دولت دوازدهم، وزارت و شرکت ملی نفت این افتخار را دارند که در تاریخ به‌عنوان طراح و مجری این پروژه عظیم و مهم ثبت شوند.
روحانی در ادامه با اشاره به اینکه در آغاز اجرای این پروژه با تحریم‌های دشمنان مواجه شدیم که مانع از تحویل لوله‌های سازگار با نفت ترش به ایران شد، خاطرنشان کرد: این تحریم‌ها باعث شدند تقریباً همه بخش‌ها و ملزومات و تجهیزات مورد نیاز این پروژه از ورق تا لوله، شیرآلات، پمپ‌ها و بقیه ملزومات مورد نیاز تا 91 درصد ایرانی و ملی شود که نشان‌دهنده توانمندی و فناوری بالا در طراحی و اجرای متخصصان و پیمانکاران کشورمان است.
گامی برای آبادانی سواحل مکران؛ از چابهار تا جاسک
رئیس‌جمهوری در بخش دیگری از سخنرانی خود اشاره کرد: اجرای این پروژه از جهات مختلف مایه افتخار است چرا که اولاً در زمان اوج تحریم‌ها اجرا شد، ثانیاً تقریباً به طور کامل ایرانی و ملی است و ثالثاً گامی مهم در آبادانی سواحل مکران به‌عنوان ثروت بزرگ ملی است.
روحانی آبادانی سواحل مکران را یکی از اولین برنامه‌‌ها و اقدامات دولت تدبیر و امید برشمرد و گفت: در همان هفته‌های اول دولت تدبیر و امید خدمت رهبر معظم انقلاب عرض کردم که دولت تمام تلاش خود را برای توسعه سواحل مکران به کار خواهد گرفت و در سفری که در اوایل دولت یازدهم به جاسک داشتم به مردم منطقه اعلام کردم که دولت برای آبادانی سرتاسر سواحل مکران از چابهار تا جاسک تمام توان خود را به کار خواهد گرفت و امروز شاهدیم که علاوه بر پایانه نفتی جاسک زیرساخت‌های دیگر توسعه در این منطقه از جمله مسیرهای ارتباطی و جاده‌ها نیز بخوبی توسعه یافته و شرایط برای سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در این سواحل کاملاً مهیاست.

روحانی : اعتراض مردم خوزستان حق طبیعی‌شان است
اعزام معاون اول برای بررسی فوری مشکلات استان خوزستان

رئیس‌جمهوری در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه ذخایر نفت و گاز ایران در مجموع در رتبه اول دنیا قرار دارد، افزود: بار اصلی بهره‌گیری از این ذخایر همواره بر دوش مردم جنوب ایران و بخصوص دیار خوزستان بوده است. مردم خوزستان، مردمی مقاوم هستند که در 8 سال جنگ تحمیلی نیز بخوبی مقاومت کرده و از این سرزمین دفاع کردند و عملیات‌های بزرگ و مهمی در سرتاسر خوزستان طراحی و اجرا شد.
روحانی با بیان اینکه دولت تدبیر و امید خدمات بزرگی به مردم خوزستان در زمینه‌های فاضلاب، تأمین آب آشامیدنی و احیای 295 هزار هکتار زمین کشاورزی ارائه کرده است، اظهار داشت: خوزستان قلب تپنده ایران بوده و برای همه مردم ایران مهم است و البته امسال با توجه به خشکسالی گسترده، کاهش بیش از 50 درصدی بارندگی‌ها و برخی مشکلاتی که از گذشته باقی مانده است، تنش آبی مردم این استان را آزار می‌دهد.
رئیس‌جمهوری با بیان اینکه کاهش آب پشت سدها، افزایش مصرف برق صنعتی و خانگی و البته برخی استفاده‌های دیگر مثل استخراج رمز ارزها، در مجموع باعث بروز برخی مشکلات در زمینه تأمین برق و آب شده است، تصریح کرد: متأسفانه امسال آب کمتری از سال‌های گذشته از سدها رها شده و البته این مسأله با هدف تأمین آب برای کشت پاییزه کشاورزان خوزستانی انجام شده است.روحانی با بیان اینکه بخوبی می‌دانیم که مردم با شرایط سختی مواجه شدند، به اعزام یک هیأت کارشناسی به خوزستان اشاره کرد و گفت: طرحی که این هیأت برای حل مشکلات به هیأت دولت ارائه داد به طور کامل تصویب شد و دستور مؤکد دادم که اعتبارات آن به هر شکل ممکن فوری وبه طور کامل تأمین و تخصیص داده شود و علاوه بر اینها به معاون اول خود دستور دادم شخصاً برای بررسی میدانی مشکل و کمک به حل آن به استان سفر کند و از همانجا برای هر کمکی که لازم است با بنده تماس بگیرد.رئیس‌جمهوری ادامه داد: مردم خوزستان مردمی هوشیار و با تحمل بالا هستند که سال‌ها مشکلات جنگ را تحمل کرده و امروز حساب آنان از حساب کسانی که با سوء‌استفاده از فرصت، سخنان و شعارهای ناصحیح می‌دهند، جداست.روحانی گفت: چند صد نفری که به‌دنبال سوء‌استفاده از شرایط پیش آمده هستند، همه مردم خوزستان نیستند.رئیس‌جمهوری اظهار داشت: ممکن است مردم معترض باشند که این حق مردم است و بیان اعتراض‌ها در چهارچوب قانون نیز هیچ مشکلی ندارد.اعتراض از سوی مردمی که گرمای بالای 50 درجه را تحمل می‌کنند حق طبیعی آنهاست و حتی اگر در چهارچوب مقررات به خیابان بیایند این حق آنهاست. اما اینکه عده‌ای در این میانه ممکن است سوء‌استفاده کرده و حتی با سلاح گرم به مأموران انتظامی تیراندازی کرده و آنها را شهید کنند، کار مردم نیست.
رئیس‌جمهوری در پایان تصریح کرد: از مردم عزیز خوزستان خواهش می‌کنم که اگر مشکلی وجود دارد آن را از راه قانونی پیگیری کنند و اجازه ندهند دشمنان ما و کسانی که ضدایران و ایرانی هستند، از اغتشاش سوء‌استفاده کرده و خوشحالی کنند. مطمئن هستم که مردم از این سطح از آگاهی برخوردار هستند و بزودی از این مسأله عبور می‌کنیم و مردم عزیز خوزستان بدانند که دولت با همه توان و امکانات خود در خدمت آنان است.

فریدون مجلسی
کارشناس بین‌الملل اقتصاد سیاسی
ایران در هفته گذشته به صورت رسمی به بازار جهانی نفت اعلام کرد که از این پس می‌تواند نفت را از شرق تنگه هرمز صادر کند و نیازی به عبور از تنگه هرمز و بارگیری در سواحل خلیج فارس برای خرید نفت ایران نیست. این اقدام با بهره‌برداری رسمی از خط انتقال نفت «گوره-جاسک»، پایانه صادراتی جاسک و تأسیسات ساحلی و فراساحلی این طرح رقم خورد که سوت آغاز آن با  ظرفیت روزانه 300 هزار بشکه نفت زده شده است. اما این تمرکززدایی از پایانه صادراتی نفت ایران، تمام ماجرای «گوره- جاسک» نیست.
شاید نقطه آغازین اجرای پروژه «گوره-جاسک» که محور آن یک هزار کیلومتر خط لوله مقاوم در برابر خوردگی از منطقه گوره از توابع شهرستان گناوه در استان بوشهر تا پایانه صادراتی جاسک، همین مسأله بی نیازی از انتقال بخشی از نفت ایران از تنگه استراتژیک هرمز باشد. به هرحال عربستان و امارات متحده عربی سال‌ها قبل ریسک عبور از تنگه هرمز را با ایجاد پایانه‌های صادراتی در دریای عمان و دریای سرخ برای خود فراهم کرده‌اند. ما نیز با این آینده‌نگری که مبادا جنگی رخ دهد؛ تنگه بسته شود و ناتوان در صادرات نفت خود شویم، این طرح را اجرا کردیم و اکنون به بهره‌برداری رسیده است. البته تنگه هرمز گلوگاه خروجی تنها نفت ایران نیست و کشتی‌های دیگر نیز از این مسیر تردد دارند. اما مسأله اجرای پروژه «گوره-جاسک» می‌تواند ظرفیت‌هایی فراتر از صادرات نفت ایران را فراهم کند که باید مورد توجه قرار بگیرد.
به تعبیری دیگر، اگر این خط لوله و تأسیسات تکمیل شود و مورد استفاده در صنایع انرژی‌بر قرار بگیرد، خود می‌تواند سرآغازی برای شرق تنگه هرمز باشد. به عبارتی ظرف یک مدت معین به واسطه این خط می‌توان چهره مناطق بکر و مستعد توسعه ایران را در شرق تنگه هرمز تغییر داد که این مهم در صورت تحقق، اهمیتی ویژه برای توسعه ایران خواهد داشت.
اگر یک برنامه اصولی طراحی شود و این خط انتقال نفت ایران را متوجه اهمیت توسعه بنادر دریای عمان کند که دریایی عمیق، دروازه ورود به اقیانوس و در بخش خالی‌تر ایران است، اتفاقی شگرف در مسیر ترقی ایران رقم خواهد خورد. ما در 50 سال گذشته بارها به توسعه بندر چابهار اشاره کرده‌ایم که متأسفانه به سبب جنگ دائمی فرصت توسعه آن فراهم نشد اما اگر توسعه این منطقه با بهره‌برداری فاز اول پروژه «گوره-جاسک» شروع شود، این مسأله حتی بیش از صادرات نفت برای آینده ایران اهمیت خواهد داشت.
از این رو لازم است که فرآورده نفت، توسعه زنجیره‌های پایین دستی این صنعت و حتی صنایع انرژی‌بر دیگر در ادامه طرح «گوره-جاسک» دیده شود. چه بسا در آینده نیازمند خطوط لوله بیشتری برای تأمین انرژی این منطقه شویم. چرا که برای ایران خشک و کم آب، توسعه در سواحل عمان اهمیت ویژه‌ای دارد و باید به این مهم توجه شود.
این اقدام در صورت تحقق، با ایجاد اشتغال فراوان در نوار ساحلی دریای عمان و خلیج فارس و استفاده از روش‌های مدرن شیرین کردن آب و بهره‌گیری از انرژی‌های نو از جمله خورشیدی می‌تواند چهره توسعه‌ای کشور را تغییر دهد. به عبارتی می‌تواند پروژه «گوره-جاسک» زمینه‌ساز انتقال جمعیت به سواحل کلیدی کشور باشد و با ایجاد اشتغال، مدیریت صحیح منابع آبی کشور و توسعه صنعتی و ایجاد ارزش افزوده آینده ایران را تغییر دهد. لذا به ثمر رسیدن این طرح را که ایده‌اش از سال‌های جنگ ایران و عراق نشأت می‌گیرد، باید به فال نیک گرفت و برای استفاده از مزیت‌های نسبی ایران آستین بالا زد.