گروه اقتصادی/ سه طرح ملی پتروشیمی روز پنجشنبه در استان‌های خوزستان و بوشهر افتتاح شد و به این ترتیب قول افتتاح 17 طرح پتروشیمی در طول یک سال از ابتدای سال 99 تاکنون عملی شده است. آیین افتتاح این طرح‌های مهم صنعت پتروشیمی کشور در شصت و هشتمین پویش تدبیر و امید برای جهش تولید، با حضور و با دستور رئیس جمهوری انجام شد.
به‌ گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری، حسن روحانی در این مراسم که از طریق ویدئوکنفرانس برگزار شد، گفت: «این دولت با وجود جنگ اقتصادی بی‌سابقه و پاندمی کرونا، در سخت‌ترین شرایط با هدایت رهبر معظم انقلاب و مقاومت، حضور و صبر مردم، کشور را اداره کرد.» روحانی تأکید کرد: «افتتاح پنجشنبه‌ها بخوبی نشان داد که ملت ایران مقاوم است و تحریم و فشار اقتصادی نمی‌تواند مانع آنها برای توسعه و پیشرفت کشور شود.»
روحانی با بیان اینکه باور افتتاح 17 طرح عظیم پتروشیمی در طول یک سال برای بسیاری سخت بوده اما اکنون این قول عملی شده است، افزود:« اینکه دولت قادر بوده در یک سال طلایی جهش تولید در صنعت پتروشیمی را به معنای واقعی عملی کرده و ظرفیت پتروشیمی کشور را طی 8 سال نزدیک به دوبرابر -از 56 میلیون تن به 100 میلیون تن- افزایش دهد، افتخار‌آمیز و ارزشمند است.» رئیس جمهوری سرمایه‌گذاری سالانه 3 میلیارد دلار در صنعت پتروشیمی را نشانه تلاش و کوشش وزارت نفت، بخش خصوصی و همه مهندسان، کارگران و دست اندرکاران این بخش دانست. روحانی با ابراز خوشحالی از اینکه امروز در کشور درمورد ضرورت و نیاز به توسعه و رونق تولید اتفاق نظر به‌ وجود آمده است، تأکید کرد:« امروز ملت ایران به این نتیجه رسیده‌  که توسعه و تولید اصل است و گفتمان اصلی در کشور رشد و توسعه است.» رئیس‌جمهوری با تأکید بر اینکه ملت ایران در طول 42 سال گذشته از همه سیاسیون، احزاب و جناح‌ها جلوتر بوده است، اظهار داشت: «ملت ایران حتی در گفتمان، نحوه تعامل با جهان و همچنین چگونگی رابطه با کشورهای منطقه و جذب سرمایه، امور را بهتر می‌فهمد.» روحانی همچنین گفت: «رشد و توسعه بدون جذب سرمایه، اقتصاد دانش بنیان و اراده دولت و ارکان نظام برای تعامل سازنده با دنیا امکان‌پذیر نیست و همه بخش‌ها باید در کنار هم قرار بگیرند تا کشور در مسیر رشد قرار بگیرد.»
جانشینان نفت در تحریم
تحریم کنندگان در 3.5 سال اخیر در صادرات نفت موانع فراوانی ایجاد کردند اما در این مدت ایران فوراً به‌ جای صادرات نفت و درآمد آن، صادرات غیرنفتی را جایگزین کرد. حالا رئیس جمهوری با اشاره به اینکه وزارت نفت از آغاز دولت یازدهم از پیشتازان توسعه در کشور بوده است، می‌گوید: قبل از دولت یازدهم در بخش‌هایی مانند بنزین و گازوئیل واردکننده بودیم و امروز در این حوزه‌ها خودکفا و صادرکننده هستیم و اگر پتروشیمی نبود شاید در سه  و نیم سال جنگ اقتصادی به زحمت می‌افتادیم و امروز 34 درصد صادرات غیرنفتی متعلق به پتروشیمی، فولاد و دیگر صادرات غیرنفتی است که جایگزین نفت شده‌اند. روحانی افزود: این که ترامپ، بولتون و پمپئو شکست خورده و دنیا به حیرت افتاد به خاطر این بود که ملت ایران با همه توان به صحنه آمده و مقاومت کرد.
رئیس جمهوری خاطرنشان کرد: در هشت سال دولت یازدهم و دوازدهم حدود 130 میلیارد دلار و تقریباً 59 درصد به صادرات غیرنفتی کشور اضافه شده است و بواسطه افتتاح‌های بزرگ در طول این سال‌ها و در پنجشنبه‌ها بود که طرف‌های مقابل امروز به وین آمده‌اند و قبول دارند که باید همه تحریم‌های اصلی از جمله تحریم نفت، پتروشیمی، کشتیرانی، بیمه، بانک مرکزی و بانک‌ها را بردارند که در این راستا توافق اصلی انجام شده و مواردی را در حال گفت‌و‌گو هستیم تا به توافق نهایی برسیم. الان بحث‌هایی که می‌کنیم روی جزئیات ریز و موارد جزئی است. گام اصلی و بزرگ را برداشته‌ایم و کار را دولت انجام داد.
روحانی در پایان با اشاره به اینکه طی 3 ماه اخیر به‌دنبال دو بیل، یکی برای شکستن کمر تحریم و دیگری برای شکستن کمر کرونا بودیم، گفت: این دو بیل را پیدا کردیم و به کمر هر دو زدیم. دولت به‌دنبال شکست کرونا و تحریم بوده و هست؛ با واکسن‌های خریداری شده و تولیدات داخلی امیدواریم در پایان دولت اطمینان نسبی در موضوع کرونا حاصل شود ، تا پایان دولت همچنین تحریم را خواهیم شکست که این افتخاری برای صبوری مردم است، ما هرچه داریم از مقاومت ملت ایران و هدایت‌های رهبر معظم انقلاب است.
تحریم نبود، سرمایه‌گذاری در پتروشیمی ۲ برابر وضع فعلی می‌شد
وزیر نفت نیز در این مراسم با بیان اینکه در شرایط تحریم سالانه بیش از ۳ میلیارد دلار در صنعت پتروشیمی از سوی بخش غیردولتی سرمایه‌گذاری شده است، گفت: اگر تحریم‌ها را نداشتیم و می‌توانستیم از فاینانس، منابع مالی و سرمایه‌گذاری خارجی استفاده کنیم، بی‌شک این مقدار سرمایه‌گذاری بیش از 2 برابر می‌شد.
به‌گزارش شانا، بیژن زنگنه پنجشنبه، ۳۰ اردیبهشت‌ماه اظهار کرد:« استفاده از فاینانس، منابع مالی و سرمایه‌گذاری خارجی به آن معنا نیست که به مسائل داخلی توجه نمی‌کنیم بلکه به آن معناست که افزون بر منابع داخلی از منابع خارجی هم استفاده کنیم.»
به قول‌مان عمل کردیم
وزیر نفت با بیان اینکه با افتتاح سه طرح امروز پتروشیمی، به قولی که درباره بهره‌برداری از ۱۷ طرح پتروشیمی دادیم عمل کردیم، تصریح کرد: «در دولت یازدهم و دوازدهم ۳۲ طرح پتروشیمی با ظرفیت ۳۴ میلیون تن به بهره‌برداری رسیده است و ظرفیت پتروشیمی از ۵۶ میلیون تن به بیش از ۹۰ میلیون تن رسیده است. در طول یک سال اخیر ظرفیت پتروشیمی ۳۸ درصد رشد داشته است که بی‌سابقه‌ترین رشد در تاریخ صنعت پتروشیمی در طول یک سال به شمار می‌رود.»
زنگنه ارزش طرح‌های پتروشیمی  را که تاکنون به بهره‌برداری رسیده است  ۱۷ میلیارد دلار عنوان کرد و گفت: «مجموع سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی در هشت سال گذشته بیش از ۲۵ میلیارد دلار بوده که بخشی از آن افتتاح شده و بخشی دیگر از طرح‌های جهش دوم امسال یا اوایل سال آینده افتتاح می‌شود.» وی به طرح پتروشیمی مسجدسلیمان به‌عنوان یکی از طرح‌های بهره‌برداری شده در روز پنجشنبه اشاره کرد و افزود: بسیار خوشحالم در مسجدسلیمان طرحی با ظرفیت تولید سالانه یک میلیون و ۷۶۰ هزار تن اوره و آمونیاک با سرمایه‌گذاری ۸۵۰ میلیون دلار افتتاح ‌شد. صندوق بازنشستگی کشوری در این طرح سرمایه‌گذاری کرده است. وزیر نفت گفت: «ما همچنین اجازه و موافقت ایجاد یک پتروپالایش در این منطقه را متکی بر گازهای همراه نفت داده‌ایم و امیدواریم این طرح هم اجرا شود تا در این منطقه که محل تولد صنعت نفت ایران است سرمایه‌گذاری بیشتری انجام شود.» وی تصریح کرد: «با بهره‌برداری از این طرح، ظرفیت تولید متانول کشور به ۱۴ میلیون تن در سال رسیده که با برنامه‌ریزی‌های انجام شده ۵ میلیون تن از این میزان وارد زنجیره تولید پروپیلن و طرح‌های پایین‌دستی می‌شود تا هم نیاز داخل تأمین و هم بازار خارجی متانول متعادل شود.»
تحول در غرب کشور
با افتتاح طرح‌های روز پنجشنبه، تنها ۱۰ طرح از بسته جهش دوم باقی می‌ماند که بر اساس برنامه، تا پایان ۱۴۰۰ و اوایل ۱۴۰۱ به نتیجه و تولید پتروشیمی به ۱۰۰ میلیون تن در سال می‌رسد.
زنگنه در این خصوص افزود:« ۴۰ طرح جهش سوم پتروشیمی نیز فعال است که با بهره‌برداری از آنها تولید محصولات پتروشیمی به ۱۳۳ میلیون تن در سال به ارزش ۳۷ میلیارد دلار بر مبنای قیمت‌های پایه سال ۹۵ خواهد رسید؛ میانگین پیشرفت این طرح‌ها حدود ۳۰ درصد است.»
وزیر نفت از آغاز عملیات مگاپروژه‌های خوراک ترکیبی در هفته‌های آتی خبر داد و توضیح داد: «مگاپروژه هرمز با ظرفیت ۵.۸ میلیون تن و نفت و گاز آریا با ظرفیت ۴.۸ میلیون تن از جمله آنها هستند که قرار است محصولات جدید تولید کنند. این طرح‌ها که به طرح‌های جهش سوم اضافه شده، قرار است تا سال ۱۴۰۶ به بهره‌برداری برسند.» زنگنه ادامه داد: «قرار است مجموعه‌ای از طرح‌های جمع‌آوری گازهای همراه نفت، توسعه میدان‌های گازی، پالایشگاه گاز، پتروشیمی و پایین‌دستی نیز در غرب کشور با مجموع سرمایه‌گذاری ۲.۵ میلیارد دلار در خردادماه آغاز شود که معتقدم تحولی در غرب کشور ایجاد خواهد کرد.»

منصور بیطرف
دبیر گروه اقتصادی
شورای نگهبان در این هفته اسامی نهایی نامزدان ریاست جمهوری را اعلام می‌کند و در خرداد ماه رئیس‌جمهوری دوره سیزدهم انتخاب می‌شود. اگر چرخ ریاست جمهوری بر همان منوالی که تاکنون چرخیده بچرخد- یعنی هر رئیس‌جمهوری دو دوره بر کرسی ریاست جمهوری تکیه بزند - رئیس‌جمهوری آینده باید نیم قرن تأسیس ‍جمهوری اسلامی ایران را جشن بگیرد.
یک دوره 50 ساله‌ای که نزدیک به 40 سال آن در تب و تاب سیاسی بوده است، تب و تابی که هر رئیس دولت یا رئیس‌جمهوری با مصایب و مشکلاتی دست و پنجه نرم کرده است. نگاهی به گذشته این رئیسان دولت، واقعیت شگرفی را عیان می‌سازد. اگر از میر حسین موسوی که کشور را در دوره جنگ اداره می‌کرد گذر کنیم که جنگ شرایط خودش را می‌طلبید به مرحوم هاشمی رفسنجانی می‌رسیم که نگاه تکنوکراتی دولت او سرانجامی خوش نداشت.
سیاست تثبیتی در دوره دوم دولت وی، اقتصاد کشور را از مسیر قانون برنامه اول و دوم منحرف کرد‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍ و عملاً به آنچه که دولتش اهدافی را برای آن دوران ترسیم کرده بود نرسید. خاتمی هم که با شعار اصلاحات آمد فقط در یک برنامه سوم توانست موفق عمل کند اما سیاست اقتصادی که دولتش پی‌ریزی کرده بود با تب و تاب‌های سیاسی آنچنان بهم ریخت که برنامه چهارم توسعه‌ای که او در ادامه برنامه سوم ترسیم کرده بود – در صورت اجرا اقتصاد ایران می‌توانست مسیر واقعی خود را بیابد- با روی کار آمدن مجلس هفتم و طرح ثبیت قیمت‌هایی که نمایندگان شاخص آن مجلس – توکلی، نادران و زاکانی - ارائه کردند به انحراف کشیده شد که با روی کار آمدن احمدی‌نژاد به طور کلی فراموش شد. احمدی‌نژاد هم که با خود هیچ برنامه‌ای نیاورد جز پول پاشی و البته روی کار آوردن تحریم. اما روحانی چه کرد؟ دولت روحانی در تمام طول هشت سال خود با دو مصیبت همراه بود. مصیبت اول شکستن تحریم و اجماعی که رئیس جمهوری قبلی یعنی احمدی‌نژاد، برای او به ارث گذاشته بود که موفق شد این اجماع را بشکند و فرجام تحریم را به برجام ختم کند – این برای دوره اول. اما مصیبت دوم اعمال و تحمیل تحریم یک جانبه دولت امریکا ‍‍‍‍‍‍توسط ترامپ بود. یک محاسبه کوتاه نشان می‌دهد که روحانی حدود 5 سال و نیم از هشت سال دولت خود را درگیر رفع تحریم‌ها بوده و با تحریم‌ها دست و پنجه نرم می‌کرده است. همه این بررسی‌ها یک نتیجه را با خود به همراه دارد و آن این است: کشور در این مدت فاقد یک نظریه اقتصادی- سیاسی، بوده است و هر زمان که خواسته به این سمت حرکت کند – مثل برنامه اول و برنامه سوم - نیروهایی مانع دستیابی به این نظریه شده‌اند.
اگر نگاهی به کشورهایی که در توسعه اقتصادی موفق شده‌اند بینداریم و تاریخ آن را بررسی کنیم مشاهده خواهیم کرد که با یک نظریه اقتصادی و سیاسی که نخبگان آن یعنی الیت حاکمه، بر آن اجماع یا توافق داشته‌اند به اهداف خود رسیده‌اند. محال است کشوری بدون داشتن نظریه جامع اقتصادی و سیاسی به توفیق اقتصادی – سیاسی دست یافته باشد. در واقع باید گفت، نظریه اقتصادی – سیاسی، یعنی ترسیم یا نقشه راه. یعنی آن که کشور را با کدام اندیشه اقتصادی و سیاسی باید هدایت کنیم. اندیشه‌ای که اکثریت نخبگان و سیاستمداران بر سر آن به توافق رسیده باشند.