مریم سادات گوشه
خبرنگار
بیست‌وهفتمین نمایشگاه قرآن کریم هم مانند نمایشگاه کتاب و دیگر فعالیت‌های هنری قرار است به خاطر شیوع ویروس کرونا به‌صورت مجازی برگزار شود. مرتضی خدمتکار مدیر کل دفتر ترویج معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در مورد نحوه برگزاری این نمایشگاه و تفاوت‌هایش با نمایشگاه‌های سال‌های گذشته به «ایران» می‌گوید: «به‌دلیل شرایط فعلی کشور و محدودیت‌هایی که به خاطر شیوع بیماری کرونا وجود دارد، امکان برگزاری نمایشگاه به‌صورت حضوری عملاً وجود ندارد و از دست ما هم این مسأله خارج است چراکه ما هم موظفیم طبق دستورات ستاد ملی کرونا عمل کنیم و عملاً امکان برگزاری نمایشگاه بزرگ قرآن را نخواهیم داشت. از آنجایی که فصل رمضان فصل بهار قرآن است و زمینه انس مردم در این ماه با قرآن خیلی بیشتر است و از سوی دیگر تلقی و ذهنیت قبلی هم برای مخاطبان وجود دارد که در رمضان هر سال نمایشگاه قرآن برگزار می‌شود، اگرچه اکنون نمی‌توانیم این نمایشگاه را به‌صورت حضوری برگزار کنیم اما تلاش می‌کنیم که بخشی از نمایشگاه را به‌صورت مجازی برگزار کنیم تا فعالان این حوزه، مؤسسات مراکز قرآنی و صاحبان خدمات قرآن و عترت بتوانند در این بستر فعالیت کنند و از این فرصت برای ارائه محتواها و خدمات خود استفاده کنند و مردم و مخاطبان این حوزه و علاقه مندان ساحت مقدس قرآن کریم هم بتوانند از نمایشگاه استفاده کنند.» این دوره از نمایشگاه از 11 تا 20 اردیبهشت ماه بمدت 10 روز  در فضای مجازی میزبان روزه‌داران است. مرتضی خدمتکار در این رابطه گفت: «در مجموع نمایشگاه مجازی قرآن امسال را در نیمه دوم رمضان با حضور ناشران کتب قرآنی و دینی و کتب دفاع مقدس و نیز ناشران و مؤسسات و مراکز قرآنی برگزار خواهیم کرد. تلاش می‌کنیم از ظرفیت خدمات محتوایی آنها در فضای مجازی برای ارائه به مردم استفاده کنیم.» او در پاسخ به این پرسش که برگزاری نمایشگاه به‌صورت مجازی بودجه کمتری صرف می‌کند تا نمایشگاه حضوری؟ امسال چقدر بودجه صرف نمایشگاه مجازی خواهد شد؟ وهزینه مازاد صرف چه امری خواهد شد؟ گفت:«ما در ابتدای مسیر برگزاری نمایشگاه مجازی قرآن کریم هستیم و اولین تجربه این رویداد را شروع کردیم و از این جهت زود است که ابعاد مالی کار را بتوانیم محاسبه کنیم. در برنامه‌های مصوب معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد برای سال 1400 نمایشگاه مجازی قرآن کریم یکی از برنامه‌های مصوب بوده و برای آن هم اعتبار مشخصی پیش‌بینی شده است. همان اعتبار هم قرار است صرف برگزاری نمایشگاه شود. بنا بر این هزینه مابه التفاوت در اینجا معنایی ندارد که بخواهیم بگوییم در کجا خرج می‌شود؟ چون از اواخر سال 99 می‌دانستیم که امکان برگزاری نمایشگاه به‌صورت حضوری نداریم و بودجه آن را بر اساس نمایشگاه مجازی مشخص کردیم.» خدمتکار در مورد بخش‌های نمایشگاه مجازی توضیح داد:«در قالب دو بخش کلیدی و محوری پیش‌بینی کردیم تا خدمات ارائه کنیم. بخش اول در قالب خدمات فروشگاهی است و بخش فروش نمایشگاه  محصولات حوزه قرآن و عترت را که محصولات چاپی و کاغذی است  پشتیبانی خواهد کرد و تمام مؤسسات و ناشران محصولاتشان را عرضه خواهند کرد. در بخش دوم که به خدمات محتوایی اختصاص دارد تلاش خواهیم کرد تا تمامی مؤسسات ومراکز قرآنی و دینی که در نمایشگاه مجازی فعال هستند، حضور داشته باشند. چون امکان فعالیت برای مؤسسات غیر فعال وجود ندارد. مؤسساتی که خدماتشان را در فضای مجازی ارائه می‌دهند را با شناسایی و رصد درست حضورشان را درنمایشگاه قرآن فراهم می‌کنیم تا مخاطبان بتوانند در کنار هم مشاهده و از خدماتشان استفاده کنند.» او در خاتمه افزود: «به مجموعه‌هایی که در نمایشگاه مجازی حضور دارند اگر بتوانند خدمات خوبی ارائه دهند تسهیلات و حمایت هایی را ارائه خواهیم کرد تا بتوانند خدماتشان را ارزان‌تر به مردم ارائه کنند.» ناشران برای ثبت‌نام باید به سامانه «خانه کتاب» و مؤسسات قرآنی در سامانه معاونت قرآنی و عترت مراجعه کنند و ثبت‌نام  اولیه را انجام دهند. زمان کار سامانه نمایشگاه مجازی قرآن از 11 اردیبهشت در دسترس خواهد بود و متعاقباً اعلام خواهد شد.

محسن بوالحسنی
خبرنگار
تنها چند روز از سال‌جاری گذشته بود که خبر رسید با نارنجی شدن وضعیت تهران به‌لحاظ شیوع بیماری کرونا سالن‌های نمایش باید دوباره قفل تعطیلی بخورند و به فاصله کمی خبری خوش رسید که گروه‌ شغلی تئاتری‌ها و سینمایی‌ها از گروه پرخطر سوم به گروه دوم منتقل شدند و همین خبر مجوز بازگشایی سالن‌های تئاتر و اجرای دوازده گروه تئاتری را امضا کرد. این خوشحالی اما طولی نکشید چون وضعیت تهران، به سرعت از نارنجی به قرمز تغییر وضعیت داد و این بار تعطیلی ناگزیر بود. تقریباً در طول یک سال و چندماه اخیر، حرف و حدیث‌ها و راهکارها برای برون‌رفت حداقلی، یا به هر شکلی چراغ تئاتر را در این وضعیت‌ وانفسا روشن نگاه‌داشتن ارائه و به آن پرداخته شد؛ راهکار‌هایی که بخشی‌ از آن حمایت سازمان‌ها و نهادهای فرهنگی از تئاتر و تئاتری‌ها بود و بخشی‌ نیز استفاده از امکانات امروزی برای ارائه هنری که ذیل هنرهای نمایشی جا بگیرد. قدم‌هایی نیز برداشته شد اما هرگز کفایت نکرد.
باید حمایت مستمر وجود داشته باشد
ایرج راد کارگردان و بازیگر و رئیس هیأت مدیره خانه تئاتر در گفت‌وگو با «ایران» وضعیت را آنچنان امیدبخش نمی‌داند و می‌گوید: «طی مدت اخیر بحث‌ها و اظهارنظرهای مختلفی وجود داشته درباره حال و آینده تئاتر که امیدوارم بتوانیم طی روزهای آینده در یک نشست مطبوعاتی آن را رسانه‌ای کنیم؛ با این حال اصل ماجرا این‌جاست که طی این یک سال و اندی، ضربه‌ای جبران ناشدنی به پیکر تئاتر ما وارد شده که چنین آسیبی شاید در هیچ دوره‌ای تا جایی که من می‌دانم و به خاطر دارم تجربه نشده است. بحث امروز، بحث سلامتی مردم و
به تبع آن هنرمندان است و به لحاظ مختلف، در این زمینه جز گوش‌دادن و عملیاتی کردن پروتکل‌های بهداشتی، تعطیلی و... کاری از ما برنمی‌آید اما باید همه فکرها را روی هم بریزیم که ببینیم واقعاً با این درد چه می‌شود کرد و چطور باید برخورد کرد.» او آنچه در این یک سال انجام شد را هم حاصل تلاش هنرمندان و مدیران دلسوز برای به خاموشی نگرائیدن تئاتر می‌داند و معتقد است: «ضبط و پخش فیلم‌تئاتر و تئاترهای آنلاین و چیزهایی از این قبیل که طی یک سال گذشته تجربه شد، یک مسکن زودگذر و حاصل تلاش و حمیت هنرمندان تئاتری بود که نمی‌خواستند چراغ کم‌سوی تئاتر در این دوران روبه‌خاموشی کامل برود اما واقعاً نمی‌شود گفت که اتفاق بزرگی بود یا... به این دلیل که درآمدی در این حوزه وجود نداشت و صرفاً برآمده از یک عشق بود. تصور کنید که یک کارمند در دورانی که کار نمی‌کند یا در خانه کار می‌کند حقوقش را می‌گیرد یا یک مغازه‌دار اگر تعطیل شود جنسش را می‌تواند بعد از بازگشایی دوباره بفروشد؛ اما هنرمندی که از هیچ‌جا حقوقی دریافت نمی‌کند و شغلی به معنی قانونی آن ندارد چه باید بکند؟ باید به فکر این افسردگی‌هایی که بی‌شک دست‌به‌گریبان هنرمندان خواهد شد هم باشیم.» راد از لزوم حمایت مستمر از هنرمندان هم حرف می‌زند و می‌گوید: «در دوره‌ای قرار شد به جای صندلی‌های خالی که به‌دلیل پروتکل‌های بهداشتی فروخته نمی‌شوند کمک‌هزینه‌ای به تهیه‌کننده و تماشاخانه‌دار پرداخت شود که بخشی از ضرر و زیان آنها جبران شود اما این قول هم عملیاتی نشد و متأسفانه امروز هم که تا چند گروه تئاتری آمدند روی صحنه جای خود را باز کنند، وضعیت تهران قرمز شد و تعطیلی‌ها دوباره شروع شد.»
 همه چیز دستخوش تغییر شده
اتابک نادری بازیگر و کارگردان تئاتر که تجربه مدیریت در عرصه‌های مختلف تئاتری را در کارنامه کاری خود دارد در گفت‌وگوی کوتاهی با «ایران» ضمن ابراز امیدواری نسبت به هر چه زودتر عادی شدن شرایط درباره این روزهای مستمر و مدام تعطیلی‌ها می‌گوید: «به‌هر صورت وضع تأسف‌باری‌ست که گویا قرار نیست به این زودی سایه‌اش از سر ما و تئاتر و مردمان جامعه کم شود. وقتی وضعیت زرد و آبی است و سالن‌های تئاتر در همان حد کم، باز هستند می‌شود پیشنهادهایی داشت و ایده‌هایی مطرح کرد اما در چنین وضعیتی، که ناچار به تعطیلی هستیم هیچ کاری از دست کسی برنمی‌آید. امیدواریم بزودی از این پیک هم عبور کنیم و سرانجام به سفید شدن وضعیت برسیم تا آن وقت بیشتر متمرکز شویم روی آن‌چه اتفاق افتاده است و به این سؤال که چگونه می‌شود تا حدی جبران مافات یک‌سال و اندی اخیر کرد، برسیم. هنرهای نمایشی زیرمجموعه‌های بسیاری دارد و باید به فراخور ظرفیت هر کدام‌شان به ایده‌هایی رسید اما از همه مهم‌تر جبران خسارت‌های بسیار زیادی‌ست که تئاتر و تئاتری‌ها در این دوران متحمل شدند.» نادری درباره شکل‌های دیگری که در این مدت تجربه شد از قبیل فیلم‌تئاتر یا تئاترهای آنلاین نیز می‌گوید: «همه این امکانات خوب است و می‌تواند امکانی برای تئاتر باشد و ارتقای آن و تجربه‌هایی در چنین حوزه وسیعی...». او در بخشی از صحبت‌های خود به تأثیر کرونا بر زندگی امروزه هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «تقریباً می‌شود گفت که طی یک سال و چندماه گذشته همه‌چیز دستخوش تغییرات بنیادینی شده و همین تغییرات هم باعث شده شکل و شمایل ارائه تئاتر هم در این دوره عوض شود. ما امیدواریم که هر چه زودتر شرایط به شکل عادی برگردد و از گذشته صرفاً تجربه‌هایی که آموخته‌ایم با ما بماند. بسیاری از هنرمندان در این دوران ضمن حفظ تلاش برای زنده نگه داشتن تئاتر، دغدغه سلامت مردم را هم داشته و دارند و این موضوع بر هر چیزی ارجح و مقدم است و فعلاً باید با شرایط کنار بیاییم تا ببینیم وضعیت چگونه خواهد شد.» نادری هم توجه مدیران فرهنگی به اهالی تئاتر را یکی از ضرورت‌های عبور از این دوره می‌داند و معتقد است در همه جای دنیا تئاتر مورد توجه ویژه‌ای‌ست و هنری نیست که مثل سینما بتواند صرفاً روی پای خود بایستد و نیاز به حمایت مستمر دارد.

‌شبکه یک سیما:احضار/ کارگردان: علیرضا افخمی/ داستان: مائده و زهره دختر عمه و دختر دایی یکدیگر هستند. آنها همراه با دو تن از دوستان خود، سوسن و شکیبا، برای یک سفر تفریحی عازم شمال شده‌اند/ بازیگران:آرش مجیدی، رضا توکلی، نسرین نکیسا، مرتضی کاظمی، آدرینا صادقی، مینو آذرمگین، نازنین هاشمی، دینا هاشمی، میلاد میرزایی، افسانه چهره‌آزاد، علی دهکردی، خیام وقار کاشانی، درسا بختیار، غزال نظر و صالح میرزا آقایی./ ساعت 22:15
‌شبکه دوسیما: بچه مهندس ۴/ کارگردان احمد کاوری/ داستان: در سه فاز کودکی، نوجوانی و جوانی جواد جوادی است./ بازیگران:ثریا قاسمی، فرهاد قائمیان، محمدرضا رهبری، مهشید جوادی، سیما خضرآبادی، سهند جاهدی، کورش سلیمانی، عبدالرضا اکبری، عباس جمشیدی‌فر، سیاوش چراغی‌پور، شیوا خسرومهر، عزت‌الله مهرآوران، شهین تسلیمی، محمدرضا هدایتی، امید روحانی، رضا استادی، رحیم نوروزی، علیرضا جلالی‌تبار، بهنام شرفی، وحید نفر، ساغر عزیزی، رضا نامداری، روشنک سه‌گله، پرویز بزرگی، حسین شمس‌آبادی، مونا خوارزمی، حسن ولیخانی/ ساعت: 21:30
 ‌‌شبکه سه سیما: یاور/ کارگردان:سعید سلطانی/ داستان: روایتگر قصه‌ای ملودرام با مضمون معمایی است./ بازیگران: داریوش ارجمند، امید علیمردانی، ارسلان قاسمی، محمد حاتمی، زهرا سعیدی، شبنم فرشادجو، فقیهه سلطانی، مهوش افشارزاده و اسماعیل محرابی./ ساعت: ۲۰:۴۵
‌شبکه 5 سیما: رعد و برق/ کارگردان:بهروز افخمی/ داستان: روایتی از مناطق سیل زده نوروز سال گذشته را روایت می‌کند./ بازیگران: محمد فیلی، مهران رجبی، شهین تسلیمی، مختار سائقی، شهرام قائدی، مهدی زمین پرداز، مرتضی کاظمی، نیوشا مدبر، مریم عبادی، سیما محمدی، مزدک رستمی، حسن اسدی، ویدا موسوی، سپیده موسوی، امیر موسوی، ابراهیم یوسفی، مجید درستی/ ساعت: 23‌