حامد قریب
خبرنگار
کاوه صباغ‌زاده فرزند مهدی صباغ‌زاده کارگردان باسابقه سینماست که سال ۹۵ با فیلم «ایتالیا ایتالیا» اولین تجربه کارگردانی خود را پشت سر گذاشت و نشان داد سینمایی متفاوت از سینمای پدر را انتخاب کرده است. این کارگردان جوان با گذشت چهار سال از ساخت فیلم اولش با فیلم «رمانتیسم عماد و طوبی» در سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر حضور دارد. «رمانتیسم عماد و طوبی» بی‌ارتباط   با «ایتالیا ایتالیا» نبوده و باز هم همان فضای کمدی رمانتیک را دنبال می‌کند. به‌گفته صباغ‌زاده این اثر که اقتباسی از کتاب آلن‌دوباتن است، فضایی مفرح دارد و برخلاف «ایتالیا ایتالیا» روی بخش‌های خوب زندگی تأکید دارد. حسام محمودی، الناز حبیبی و علی انصاریان بازیگرانی هستند که در این اثر به ایفای نقش می‌پردازند. درباره این فیلم و چگونگی ساخت آن با کاوه صباغ‌زاده به گفت‌و‌گو پرداختیم.
غالب فیلمسازان جوان بعد از دیده شدن اولین فیلم‌شان سریعاً به سراغ ساخت اثر بعدی می‌روند. اما از فیلم اول شما «ایتالیا ایتالیا» تا فیلم «رمانتیسم عماد و طوبی» نزدیک به چهار سال می‌گذرد. چرا ساخت فیلم دومتان تا این اندازه به طول انجامید؟
ترجیح می‌دادم یک‌سالی صبر کنم تا درواقع واکنش‌های فیلم «ایتالیا ایتالیا» را به‌طور کامل دریافت کنم و ببینم مخاطب چه ارتباطی با فیلم برقرار کرده‌ است. بعد از آن نیز قرار بود فیلمنامه دیگری بسازم که نگارش آن زمان برد و در نهایت نیز متأسفانه پروانه ساخت نگرفت. در نهایت مشغول نگارش فیلمنامه «رمانتیسم عماد و طوبی» شدم. اردیبهشت ماه سال گذشته پیش تولید را آغاز کردیم و مراحل فنی فیلم تقریباً تا یک ماه پیش در حال انجام بود.
در این فیلم نیز شاهد همان روایت کمدی رمانتیکی هستیم که در «ایتالیا ایتالیا» شاهد بودیم.
به‌لحاظ ژانر، این دو فیلم شبیه به هم هستند. «رمانتیسم عماد و طوبی» یک فیلم در ژانر کمدی، رمانتیک و فانتزی است که به نسبت کار قبلی بار فانتزی بیشتری دارد. «ایتالیا ایتالیا» با وجود داشتن لحظات شیرین، فیلم تلخی بود و به موضوع تلخی اشاره می‌کرد ولی شرایط این فیلم متفاوت است و اثر امیدوارکننده‌تری را شاهد هستیم.
ارائه ژانرهای تازه در سینمای امروز ایران با چالش‌های بسیاری همراه است. چراکه با توجه به نظر برخی از کارشناسان، سال‌هاست تولید فیلم در چند ژانر مشخص ادامه داشته و سلیقه مخاطبان ایرانی را شکل داده است. در نتیجه جذب مخاطب برای ژانرهای دیگر ریسک به‌شمار می‌آید.
دغدغه تولید فیلم در این ژانر که کمتر در سینمای ایران شناخته شده، برای شما از کجا ناشی می‌شود؟
موافق این حرف همکارانم هستم که جذب مخاطب برای سبک متفاوت سخت بوده و ریسک به شمار می‌آید. اما این بدان معنا نیست که غیر‌ممکن است. فکر می‌کنم بخشی از این اتفاق به تنبلی خودمان مربوط می‌شود که حاضر نیستیم ریسک کنیم و ترجیح می‌دهیم مدام همان شیوه‌های قدیم را تکرار کنیم. اگر به این دلیل که پرداختن به ژانرهای متفاوت خطراتی دارد، همان کلیشه‌های همیشگی و ژانرهایی که جای پایشان سفت و اثبات شده را کار کنیم، عملاً امکان هرنوع تازگی و تجربه جدید را از خودمان می‌گیریم، کار به یکنواختی و عادت تبدیل می‌شود که عملاً جذابیتی ندارد.
اگر فیلم‌هایتان در گیشه موفق نشود و مجبور شوید بین تجربه تازه و ساختن فیلم در ژانرهای معمول یکی را برگزینید، انتخابتان چیست؟
اگر قرار باشد پا جای پای فیلمسازان قبلی بگذارم و بخواهم مدام روی همان ژانرها و نوع نگاه‌ها و موضوعات کار کنم، ترجیح می‌دهم فیلم نسازم. چراکه واقعاً آن جنس سینما را دوست ندارم و با دلزدگی همراه است. ترجیح می‌دهم با فاصله فیلم بسازم ولی این ریسک را بپذیرم و ژانرهای متفاوت را تجربه کنم. ریسک کردن جدا از سختی‌هایی که دارد، اگر به نتیجه خوبی برسد می‌تواند جذاب باشد. تصمیم ام این است که کارهای متفاوت‌تری انجام دهم و نگاه خودم را دنبال کنم تا اینکه بخواهم دنباله‌رو فیلمسازهای دیگر باشم.
در فیلم «ایتالیا ایتالیا» ما مقداری شباهت به سینمای وودی الن را شاهد بودیم. به‌عنوان مثال شخصیت اصلی داستان شما حس غرور و همه چیزدانی داشت و جامعه گریز بود. در برخی از آثار وودی الن نیز چنین ویژگی وجود دارد. آیا این مشخصه در «رمانتیسم عماد و طوبی» نیز وجود دارد؟ در این صورت مشخصه جامعه‌گریزی شخصیت‌های شما از کدام بخش جامعه امروز ناشی می‌شود؟
در «ایتالیا ایتالیا» شخصیت اصلی داستان کاراکتر جامعه گریز و منزوی بود ولی اینجا کاراکترها متفاوت از آن فیلم هستند و آن سبک و سیاق را شاهد نیستیم. اتفاقاً در اینجا برعکس، نگاه به زندگی خیلی امیدوارانه‌تر است. ضمن این که در این فیلم چندان با جامعه کاری نداریم و فیلم بیشتر یک اثر زن و شوهری است. «رمانتیسم عماد و طوبی» برعکس «ایتالیا ایتالیا»، درباره بخش‌های مثبت و خوب زندگی است. در واقع فیلم درباره جنگیدن برای بهتر زندگی کردن است.
با این تفاسیر شما در «ایتالیا ایتالیا»  روی جامعه‌گریزی و شکست‌های زندگی توجه داشتید و اکنون که جامعه با بحران‌های بسیاری همراه شده با «رمانتیسم عماد و طوبی» به بخش‌های مثبت زندگی توجه نشان دادید. در این ۴ سال چه اتفاقی رخ داده که سبب شد تا این اندازه در نگاه با چرخش مواجه شوید؟
دلیل خاصی ندارد. کتابی از آلن‌دوباتن خواندم و خیلی به آن علاقه‌مند شدم و تصمیم گرفتم بر اساس آن یک فیلمنامه اقتباس کنم. حالا هم نمایش فیلم با شرایط اجتماعی بیماری کرونا و آلودگی هوا و مواردی از این دست همزمان شده که به‌نظرم همزمانی خوبی است، چراکه فکر می‌کنم در این شرایط که واقعاً مردم هم به لحاظ اقتصادی و هم به لحاظ سلامت و بهداشت با مشکل مواجه هستند، بدشان نمی‌آید وقتی وارد سالن سینما می‌شوند فیلم شادتر و امیدوارانه‌تری ببینند. حداقل به اندازه دو ساعت می‌توانند خستگی در کنند. این همزمانی شاید در زمان اکران به ما کمک کند. بین فیلم‌های تلخی که متأسفانه این روزها همچنان اصرار بر ساخته شدنش هست، این فیلم به لحاظ فضاسازی و نوع نگاه شادی که دارد احتمالاً بهتر دیده شود.
در دهه ۶۰ و ۷۰ سینمای ایران شاهد اقتباس از آثار ادبی دستمایه کار برخی از کارگردانان بزرگ همچون داریوش مهرجویی بود ولی اکنون کمتر چنین اتفاقی را شاهدیم. در حالی که آثار اقتباسی در جهان امروز طرفداران بسیاری دارد و گاهی سبب افزایش چند برابری فروش یک کتاب یا فیلم می‌شود. به‌طور کلی اقتباس از آثار ادبی با چه چالش‌هایی همراه است و چرا این روزها کمتر مورد استقبال قرار می‌گیرد؟
همیشه و در همه فیلم‌های کوتاه و بلندی که تاکنون ساخته‌ام، اقتباس ادبی را در دستور کار خود قرار دادم. اصولاً به سینمای اقتباسی خیلی علاقه‌مندم و معتقدم الزامی برای اینکه همه اورجینال فکر کنند و اورجینال بسازند و بنویسند وجود ندارد. همه جای دنیا سینمای اقتباسی رونق دارد و ارتباط دو طرفه خوبی بین نویسنده‌ها، فیلمسازها و کمپانی‌های فیلمسازی وجود دارد. متأسفانه این اتفاق در اینجا رخ نداده یا خیلی کم پیش می‌آید. در حالی که یک کتاب مخاطب خودش را داشته و کار خود را انجام داده است. حال شما در امتداد کاری که آن کتاب در دنیای ادبیات داشته و نیمی از راه را رفته است، اثر را تبدیل به فرمت سینما می‌کنید. در واقع به این صورت شما می‌توانید هم از آن متن و هم از ذهنیت خودتان (ترکیب این دو) برای نگارش فیلمنامه استفاده کنید. البته اقتباس سینمایی به همان میزان سختی دارد که نوشتن یک فیلمنامه اورجینال سخت است. چون فیلمنامه اقتباسی هم کپی از کتاب نیست. یعنی شما ایده اولیه را بر‌می‌دارید و بخش زیادی را حذف و بخش زیادی را اضافه می‌کنید.
علی انصاریان یکی از بازیگران اصلی فیلم «رمانتیسم عماد و طوبی» است و آخرین پست صفحه شخصی او نیز مربوط به این فیلم است. اما اکنون او درگیر کرونا شده و در بیمارستان بستری است. درباره همکاری با او برایمان بگویید.
تجربه کار با علی انصاریان برای من تجربه جذابی بود. برعکس تصوری که نسبت به توانایی‌ها و کار ایشان داشتم، همراه‌ترین بازیگری بود که در این فیلم داشتم. در این فیلم نقش متفاوتی دارد. در زمان پیشنهاد کار با جان و دل پذیرفت و از لحظه‌ امضای قرارداد تا قبل از بیماری کرونا، همه جوره پای این فیلم ایستاد و هرکاری از دستش برآمد برای آن انجام داد. رابطه ما بیش از اینکه رابطه کارگردان بازیگری باشد رابطه‌ای برادرانه بود. از کار کردن با او لذت بردم و می‌دانم که حتی شاید بیشتر از خود من دلش می‌خواهد که فیلم را هرچه سریع‌تر روی پرده در کنار عوامل و مردم ببیند. متأسفانه بیماری ایشان باعث شد که در ایام جشنواره این اتفاق نیفتد. امیدوارم هرچه سریع‌تر حالش خوب شود و بتواند با کمی تأخیر فیلم را با مردم ببیند. حاضرم خودم برایش یک سالن سینما هماهنگ کنم که تک و تنها بنشیند و فیلم را یک بار به خواسته خودش روی پرده ببیند. چون به‌لحاظ حرفه‌ای و اخلاقی شبیه به علی انصاریان در بین بازیگران سینمای ایران کم داریم.

مصلحت
  نویسنده و کارگردان: حسین دارابی
  بازیگران: فرهاد قائمیان، وحید رهبانی، مهدی حسینی نیا، مجید نوروزی، امیر نوروزی و نازنین فراهانی
  خلاصه داستان: فرزند یکی از مقامات بلندپایه قضایی در سال 1359، ناخواسته در یک درگیری خیابانی، جوانی را به قتل می‌رساند.
  سینماهای نمایش دهنده: آزادی- شهر هفتم، شهر هنر ساعت 17، بهمن (2-1) ساعت 12، دزاشیب ساعت 15، پردیس زندگی (2-1) ساعت 15، موزه سینما (سینماتوگراف، فردوس) ساعت 12
..................................................................................................................................................................
‌ ‌تک تیرانداز
  نویسنده و کارگردان: علی غفاری
  بازیگران: کامبیز دیرباز، علیرضا کمالی، امیررضا دلاوری، عبدالرضا نصاری، حسین پوریده، حسین شریفی، اسماعیل خلج، انوش معظمی و عبدالحلیم تقلبی
  خلاصه داستان: تک تیرانداز ایرانی تبدیل به کابوسی مرگبار برای افسران و فرماندهان ارتش بعثی شده. تا جایی که صدام شخصاً جایزه‌ای برای سر او تعیین می‌کند.
  سینماهای نمایش دهنده: آستارا 1 ساعت 12، بهمن (2-1) ساعت 15، دزاشیب ساعت 18، پردیس زندگی (2-1) ساعت 18، فلسطین 1 ساعت 12، موزه سینما (سینماتوگراف، فردوس) ساعت 15، فرهنگ رباط کریم ساعت 18
.................................................................................................................................................................
رمانتیسم عماد و طوبی
  نویسنده و کارگردان: کاوه صباغ زاده
  بازیگران: حسام محمودی، الناز حبیبی، علی انصاریان، مرتضی علی عباس میرزایی، ستایش تارانی، سانیا رمضانی و سام ولی پور
  خلاصه داستان: وقتی سرنوشت برای اولین بار عماد و طوبی را روبه روی هم قرار داد هر دو خوب می‌دانستند که عشق بیشتر یک مهارت است، تا هیجان و تپش قلب و خارش پوست.
  سینماهای نمایش دهنده: آستارا 1 ساعت 15، بهمن (2-1) ساعت 18، سپیده ساعت 12، فلسطین 1 ساعت 15، موزه سینما (سینماتوگراف، فردوس) ساعت 18، هدیش مال (3-1) ساعت 12، صبا مال (2-1) ساعت 15
..................................................................................................................................................................
یدو
  کارگردان: مهدی جعفری
  نویسنده: مهدی جعفری و مهین عباس‌زاده
  بازیگران: ستاره پسیانی، میلاد صویلوی، محمدمهدی آل‌بوعلی، ریحانه آریامنش، اکبر اودود، رضا نوری، سعید آل‌بو‌عبادی و آرمان آسایش
  خلاصه داستان: در زمان محاصره آبادان، پسر نوجوان یک خانواده تصمیم می‌گیرد تا مادر، خواهر و برادر کوچکتر خود را از شهر خارج کند و خود برای دفاع به دیگر رزمندگان ملحق شود.
  سینماهای نمایش دهنده: آستارا 1 ساعت 18، تماشا 1 ساعت 12، سپیده ساعت 15، فلسطین 1 ساعت 18، پردیس کوروش (گراند سینما، لاله زار، خورشید) ساعت 11:30، هدیش مال (3-1) ساعت 15، صبا مال (2-1) ساعت 18
.................................................................................................................................................................
تی تی
  کارگردان: آیدا پناهنده
  نویسندگان: آیدا پناهنده و ارسلان امیری
  بازیگران: الناز شاکردوست، پارسا پیروزفر و هوتن شکیبا
  خلاصه داستان: ابراهیم، استاد فیزیک دانشگاه در آستانه مرگ با زنی روستایی آشنا
می‌شود به‌طوری‌که، زندگی و مرگ ابراهیم را از نو معنا می‌کند.
  سینماهای نمایش دهنده: آفریقا ساعت 12، تماشا 1 ساعت 15، سپیده ساعت 18، پردیس کوروش (گراند سینما، لاله زار، خورشید) ساعت 14:30، قدس ساعت 12، هدیش مال (3-1) ساعت 18، کارون (1) ساعت 15
..................................................................................................................................................................
گیجگاه
  کارگردان: عادل تبریزی
  نویسنده: ارسلان امیری و عادل تبریزی
  بازیگران: جمشید هاشم‌پور، حامد بهداد، باران کوثری، سروش صحت، فرهاد آئیش، بهرنگ علوی، امیرحسین رستمی، بیژن بنفشه‌خواه، نادر سلیمانی، محمد الهی، مریم همتیان، ایمان اسماعیل‌پور، حسن رضایی و رضا صفایی
  خلاصه داستان: مهتاب به همراه پسر 10 ساله‌اش زندگی می‌کند. آشنایی آن‌ها با حسن خشنود مسیر زندگی‌شان را عوض می‌کند.
  سینماهای نمایش دهنده: آفریقا ساعت 15، تماشا 1 ساعت 18، سروش (2-1) ساعت 12، پردیس کوروش (گراند سینما، لاله زار، خورشید) ساعت 17:30، قدس ساعت 15، نارسیس (2-1) ساعت 12، کارون (1) ساعت 18
..................................................................................................................................................................
روزی روزگاری آبادان
  نویسنده و کارگردان: حمیدرضا آذرنگ
  بازیگران: فاطمه معتمدآریا، محسن تنابنده، الهام شفیعی، هیراد آذرنگ، سهیل دانش اشراقی و امیرحسین ابراهیمی
   خلاصه داستان: خانواده پنج نفره مصیب در آخرین روز سال، مشغول خرید شب عید هستند. اما به دلیل اعتیاد پدر خانواده کشمکشی میان آن‌ها درمی‌گیرد.
  سینماهای نمایش دهنده: آفریقا ساعت 18، تیراژه 2(2-1) ساعت 12، سروش (2-1) ساعت 15، پردیس کوروش (فاروس، مایاک، نادر) ساعت 12، قدس ساعت 18، نارسیس (2-1) ساعت 15، لوتوس (2-1) ساعت 15
..................................................................................................................................................................
روشن
  نویسنده و کارگردان: روح الله حجازی
  بازیگران: رضا عطاران، سیامک انصاری، سارا بهرامی، مهدی حسینی‌نیا، ابراهیم عزیزی، مسعود میرطاهری، محمد ولی‌زادگان، علی رحیمی، سید علیرضا میرسالاری و با معرفی نازنین سهامی زاده و بازیگر خردسال سرگل لواسانی
  خلاصه داستان: روشن مرد ساده‌دلی است که دلش می‌خواهد بازیگر سینما شود. اما مصایب دیگری سر راهش وجود دارد؛ مثل  خانه‌ای که ثبت نام کرده و تحویلش نمی‌دهند.
  سینماهای نمایش دهنده: استقلال ساعت 12، تیراژه 2(2-1) ساعت 15، سروش (2-1) ساعت 18، پردیس کوروش (فاروس، مایاک، نادر) ساعت 15، کیان 1 ساعت 12، نارسیس (2-1) ساعت 18، لوتوس (2-1) ساعت 18.‌

جشنواره، زیر سایه کرونا

از آغاز سال و زمانی که امیدها بر مهار ویروس کرونا به یأس تبدیل شد، بسیاری به این موضوع فکر می‌کردند که سرنوشت مهم‌ترین جشنواره‌های سال، چه خواهد شد؟ جشنواره‌های «فجر» که یادآور پیروزی انقلاب اسلامی هستند، مهم‌ترین جشنواره‌های فرهنگی، هنری این سرزمین‌اند و برپایی آنها در دهه فجر و در حال و هوای جشن‌های پیروزی انقلاب، فراتر از یک سنت و عادت است. بالاخره سیدمحمدمهدی طباطبایی‌نژاد در آذرماه و در نشست خبری سی و نهمین جشنواره فیلم فجر، از راهکارها و ایده‌هایش برای برپایی این رویداد صحبت کرد و منتظر شرایط برای برگزاری عادی یا خاص این دوره شد. همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد اکران محدود، یکی از بهترین راه‌ها برای این بود که هم چراغ جشنواره روشن بماند، هم با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، تعدادی از اهالی رسانه بتوانند فیلم‌ها را تماشا کنند. با نزدیک شدن به 12 بهمن ماه و آغاز سی و نهمین جشنواره ملی فیلم فجر، ایده‌های اکران مردمی هم مطرح شد و حالا با تصمیم ستاد ملی کرونا به اجرا رسیده است. این دوره از جشنواره، زیر سایه همه‌گیری ویروس کرونا، فضا و حال و هوایی خاص دارد. باید این موضوع را پذیرفت و انتظاری متناسب با شرایط از تیم برگزاری این رویداد داشت.‌

تیم داوری، جوان و سینمایی

انتشار نام فهرست تیم داوری سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر، مثل هر دوره، موجی از واکنش‌ها را به‌دنبال داشت. اما موافقان و مخالفان در یک موضوع توافق داشتند و آن، این نکته که ترکیب فعلی سینمایی‌ترین ترکیبی است که در سال‌های اخیر دیده‌ایم. امتیاز داوران این دوره جشنواره، جوان بودن و تعلق‌شان به سینمای متفاوت است. خاستگاه بهرام توکلی، نیما جاویدی و مرتضی پورصمدی (فیلمبردار باسابقه) سینمایی است که در آن اندیشه و تجربه‌گرایی اهمیت دارد. کارنامه حرفه‌ای محمد احسانی، مدیر فرهنگی هم، با سینما و تصویر ارتباطی تنگاتنگ دارد. به بخش‌هایی از کارنامه ساره بیات در یکی دو سال اخیر می‌توان انتقاد جدی داشت، اما حضور او در تیم داوری، ترکیب جوان و متفاوت آن را کامل می‌کند. مصطفی کیایی کارگردان موفق یک دهه اخیر است که در آثارش هم به کیفیت توجه کرده، هم به فروش و جذب مخاطب. حضور او به‌عنوان الگویی برای سینماگرانی که می‌خواهند فارغ از رانت و حمایت ارگانی کار کنند و به ابتذال بخش خصوصی تن ندهند، یکی از اتفاق‌های خوب تیم داوری امسال است. سیدجمال ساداتیان از معدود تهیه‌کنندگان خوشنام و موفق است که اغلب آثاری که تهیه و تولید کرده، ماندگار و باارزش هستند. استفاده از تجربه او، امتیاز این ترکیب است. نکته جالب در ترکیب داوران این دوره از جشنواره، فاصله گرفتن از نام‌های همیشگی است؛ نام‌هایی معتبر و درخشان که اغلب در ادوار مختلف جشنواره تکرار می‌شوند. بنابراین انتخاب شجاعانه محمدمهدی طباطبائی‌نژاد را باید به فال نیک گرفت و فارغ از نتیجه این داوری، به تکرار آن امیدوار بود.

زنان نسل تازه

امسال و در سی‌ونهمین جشنواره ملی فیلم فجر، در بخش مسابقه، سه فیلمساز زن حضور دارند. حضور چهره‌هایی تازه، خبر از تغییر نسل فیلمسازان زن می‌دهد. زنان سینماگر نسل اول انقلاب نسبت به‌ گذشته کم‌کارتر شده‌اند و حالا نوبت درخشش نام‌هایی تازه است. نرگس آبیار مهم‌ترین فیلمساز زن این دوره است که تا امروز، مسیری صعودی را پیموده و طبق نظر آنانی که «ابلق» را دیده‌اند، این فیلم، پخته‌ترین اثر کارنامه اوست. «ابلق» با بازی بهرام رادان، الناز شاکردوست، هوتن شکیبا و گلاره عباسی، فیلمی شهری است و فضایی متفاوت با «شبی که ماه کامل شد» دارد. در سال‌های اخیر و پس از «شیار 143»، همه فیلم‌های آبیار با تحسین منتقدان مواجه شده و او خود را به‌عنوان سینماگری که هر بار می‌کوشد در فضایی تازه، دغدغه‌هایش را روایت کند، تثبیت کرده است. آیدا پناهنده دیگر فیلمساز زن این دوره، با فیلم «تی‌تی» به جشنواره آمده است. پناهنده پیش از این، با «ناهید» و «اسرافیل» تعلق خاطرش را به روایت داستان‌هایی درباره زنان نشان داده بود، به نظر می‌رسد «تی تی» هم، در این مسیر است. نکته جالب این که دو بازیگر «ابلق» در «تی‌تی» حضور دارند. هوتن شکیبا و الناز شاکردوست که در «شبی که ماه کامل شد» همبازی شده بودند، در «ابلق» و «تی‌تی» دوباره در کنار هم هستند. پارسا پیروزفر دیگر بازیگر این فیلم است. فرنوش صمدی، فیلمسازی که با فیلم‌های کوتاهش جوایز مختلفی به‌دست آورده و به شهرت رسیده، امسال با «خط فرضی» در جشنواره حضور دارد. علی مصفا تهیه‌کننده این فیلم است و سحر دولتشاهی و پژمان جمشیدی نقش‌های اصلی را بازی می‌کنند. صمدی جوان، چهره تازه وارد سینمای حرفه‌ای است، نماینده نسلی تازه از زنان سینماگر ایرانی. باید دید «خط فرضی» می‌تواند او را به پدیده
سی‌و نهمین جشنواره فیلم فجر تبدیل کند؟

جاده یک طرفه

رابطه اغلب فیلمسازان سینمای ایران و رسانه‌ها، در بهترین شکل جاده‌ای یک طرفه است. وقتی نیاز به خبرسازی یا حمایت رسانه‌ای و پوشش خبری است، خبرنگاران، روزنامه‌نگاران و منتقدان در صف حمایت از سینمای ایران ایستاده‌اند و دقیقاً، همان‌ها هستند که می‌توانند افکار عمومی و نظر مدیران و سیاستگذاران را نسبت به امور مختلف در حوزه سینما تغییر بدهند یا تعدیل کنند. (همین روزها، بیشترین حمایت از فیلم تازه حمید نعمت‌الله (قاتل و وحشی) از سوی اهالی رسانه انجام می‌شود.) اما در شرایط عادی، وقتی نیازی به اهالی رسانه نیست، روابط سینماگران و رسانه‌ای‌ها، رابطه‌ای سرد است. فیلمسازان، هرچه حرفه‌ای‌تر می‌شوند، هر چقدر تعداد جوایزشان بالاتر می‌رود، تمایلشان برای ارتباط با رسانه‌های داخلی و انجام گفت‌و‌گو کمتر می‌شود. در نشست‌های خبری جشنواره، در سال‌های اخیر، اتفاق‌های خوبی نیفتاده است. جدا از این که ممکن است تعدادی از سؤال‌ها، ضعیف باشند، نوع برخورد و نگاه از بالای سینماگران به اهالی رسانه، مشهود و معمولاً آزاردهنده است.
نکته جالب این که همین سینماگران، در جشنواره‌های مختلف و مقابل خبرنگاران خارجی، رویکرد و رفتاری دیگر دارند، از سر تواضع مدام به دوربین‌ها لبخند می‌زنند و هر سؤال با ربط و بی‌ربطی را با خونسردی پاسخ می‌دهند. متأسفانه، حضور کمرنگ منتقدان و روزنامه‌نگاران باسابقه در سال‌های اخیر در سینمای رسانه، باعث شده کیفیت نشست‌های خبری فیلم‌ها نسبت به قبل پایین‌تر بیاید. اما همه این اتفاق‌ها نباید بستری باشد تا در جشنواره‌ای که بخش مهمی از آن، اهالی رسانه هستند به این طیف توهین شود. امسال و در سی‌ونهمین جشنواره ملی فیلم فجر، اهالی رسانه در برج میلاد و منتقدان در پردیس ملت، فیلم خواهند دید. مسأله این است که نشست‌های خبری در برج میلاد برگزار خواهد شد و عملاً منتقدان در این نشست‌ها غایب خواهند بود. به این ترتیب، باز هم خروجی این نشست‌ها که محصول نخستین مواجهه منتقدان با اثر هنری است، بیشتر در سطح باقی خواهد ماند و کمتر تحلیلی و عمیق خواهد بود.

دردسرهای «قاتل و وحشی»

سینمای حمید نعمت‌الله با همه فراز و نشیبی که در بیش از یک دهه اخیر داشته، ستایشگران فراوانی دارد. او، یکی از چهره‌های مؤثر و مهم فیلمسازی در سینمای ایران است و تماشای هر اثرش در جشنواره همچون اکران «بوتیک» در بیست و دومین جشنواره فیلم فجر، اتفاق محسوب می‌شود. پیش از شروع جشنواره و اعلام آثاری که به این دوره راه یافته‌اند، زمزمه‌هایی درباره توقیف «قاتل و وحشی» فیلم تازه این کارگردان به گوش می‌رسید. منتقدان و روزنامه‌نگارانی از طیف‌های مختلف سیاسی در اعلام نظرهایی سعی کردند مانع توقیف فیلم شوند؛ فیلمی که زمان تولید هم ماجراهای فراوانی داشت، اما بالاخره تمام شد و فرم شرکت در سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر را پر کرد. با این همه، به‌نظر می‌رسد به‌دلایلی (از جمله حجاب بازیگر نقش اصلی زن) فیلم فعلاً از رقابت در جشنواره باز مانده است. این موضوع، البته به معنای توقیف صددرصدی فیلم نیست. فیلم تازه نعمت الله، فعلاً حضور در جشنواره را از دست داده اما احتمالاً با تغییرهایی می‌توان امیدوار به اکران عمومی آن بود. «قاتل و وحشی» یکی از فیلم‌های مهم این دوره و از بخت‌های اصلی دریافت جوایز کارگردانی، بهترین فیلم و بازیگری حالا سرنوشتی مبهم پیدا کرده است.