نظرسنجی فارن افرز از صاحبنظران در مورد امکان تحقق راه حل دو دولتی
پایگاه اینترنتیفارن افرز اخیراً تعدادی مقاله در مورد مناقشه اسرائیل و فلسطین ،جنگ درغزه، خطر تشدید تنش منطقه‌ای و امکان اجرای راه‌حل دو دولتی منتشر کرده است وتصمیم گرفته استبرای تکمیل این مقالات، از مجموعه وسیعی از متخصصان این حوزه نیز نظرات آنها را بپرسد. متن پیش رو، ترجمه‌ای از گزیده‌ی این نظرات است. از کارشناسان، سیاستمداران و متخصصین مطالعات منطقه و بین‌الملل سوال شده که«آیا با وجود جریان داشتن جنگ در غزه، آیا راه‌حل دودولتی هنوز قابل اجرا و در دسترس است یا خیر؟» آنها نظراتشان را راجع به عبارت «راه حل دو دولتی برای مناقشه اسرائیل و فلسطین دیگر قابل اجرا نیست.» در پنج سطح بیان کرده‌اند؛ 1. به شدت مخالف 2. مخالف 3. خنثی 4. موافق 5. به شدت موافق
آرون دیوید میلر
مخالف
عضو ارشد بنیاد کارنگی برای صلح بین المللی
اگر سه عنصری که هرگز وجود نداشته اند در مذاکرات آینده همسو شوند، بسیار خوشبین خواهم بود: رهبران قدرتمندی که بر سیاست خود مسلط هستند و نه زندانی ایدئولوژی های خود. کسانی که به ایده دو دولت نه در نتیجه فشار خارجی، بلکه به دلیل اعتقاد برای کسب منفعت مردمشان متعهدند، میانجی‌ای که مایل به سخت‌گیری و اطمینان‌بخشی است و به دنبال راه‌حلی است که نیازها و الزامات هر دو طرف را پوشش دهد. و سرمایه‌گذاری بزرگ از سوی کشورهای مهم عربی که مایل و قادر به کمک به اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها برای رسیدن به یک توافق بادوام و عادلانه هستند.
عالیا براهیمی
خنثی
عضو ارشد غیر مقیم در برنامه های خاورمیانه در شورای آتلانتیک
این احتمال وجود دارد که حملات حماس در 7 اکتبر و متعاقب آن نابودی غزه توسط اسرائیل، نقطه عطفی در احیای تلاش های جدی برای تحقق راه حل دو کشوری باشد عزم اسرائیل برای سرپیچی از افکار جهانی - از جمله آمریکا - و ادامه کارزارهای بی‌مورد و نامتناسب خود، با وجود تلفات ویرانگر و شاید بی‌سابقه کودکان و نوزادان، اساساً موقعیت جهانی آن را تغییر داده است. خشونت - همراه با ادبیات غیرانسانی مقامات - روایت دفاع از خود اسرائیل را از بین برده است و توجه مجدد را به توازن نامتقارن قدرت، سوء استفاده های ارتش اسرائیل و واقعیت اساسی اشغال فلسطین توسط اسرائیل جلب کرده است. در همین حال، اگربرای بسیاری از مردممناطق جنوبی جهانی، جنگ عراق سؤالاتی را در مورد استانداردهای دوگانه در نظم جهانی لیبرال به وجود آورد، جنگ غزه به آنها پاسخ محکمی داد؛ به خصوص به دلیل موازی بودن جنگ غزه با جنگ در اوکراین. این واقعیت‌ها و عوامل دیگری ممکن است با هم ترکیب شوند تا اراده سیاسی کافی غربی را برای بیدار کردن روح راه‌حل دو کشوری ایجاد کنند. اگرچه اجماع بین‌المللی ممکن است قوی شروع شود، اما بعید است که در طول زمان تداوم یابد و در هر صورت، اسرائیل خود راه طولانیای تا رسیدن به پذیرش دو دولتی در پیش دارد. جامعه اسرائیلی بايد قبل از رسیدن به این نتیجه با هزینه بسیار كه زندگی امن اسرائیلی‌ها، مستلزم آزادی فلسطینی‌هاست، يك حسابرسی كامل سیاسی و اخلاقی بابت آنچه رهبرانش در غزه مرتکب شده‌اند، انجام دهد.
اسد غانم
به شدت موافق
استاد سیاست تطبیقی در دانشگاه حیفا
گزینه راه حل مبتنی بر تقسیم سرزمین های فلسطین به دو کشور هرگز امکان پذیر نبود. اما واضح است که پس از اسلو که عملاً توسط آریل شارون، نخست وزیر پیشین اسرائیلدر پی حمله نظامی به تشکیلات خودگردان فلسطین لغو شد، این راه حل بهانه ای برای تداوم کنترل فلسطینی ها شد. جنگ غزه (از اکتبر 2023) ثابت می کند که اسرائیل از انجام هیچ کاری از جمله کشتار دسته جمعی برای کنترل فلسطینیان و جلوگیری از هرگونه راه حل مبتنی بر تشکیل کشور فلسطین ابایی ندارد.فلسطینی ها و هرکسی که خواهان افقی برای حل و فصل منارعهاست، باید برای پایان دادن به مناقشه به سمت چارچوب دیگری حرکت کند؛ از جمله استعمار زدایی و لغو حاکمیت شهرک نشینان در اسرائیل و سرزمین های فلسطینی. این به معنای لغو سلطه یهودیان و ایجاد یک دولت دو ملیتی مبتنی بر برابری فردی و جمعی است.
آدری کورث کرونین
مخالف
مدیر مؤسسه استراتژی و فناوری کارنگی ملون
متغیر کلیدی زمان است. بدیهی است که راه حل دو دولتی در حالی که اسرائیل و حماس در یک جنگ خونین هستند قابل اجرا نیست. اما برای کسانی که می گویند برای همیشه غیرممکن است: ایده بهتر شما چیست؟ پس از این همه مرگ، گزینه‌های جایگزین - یک کشور یا نوعی کنفدراسیون کهاسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها با هم درآنزندگی کنند- اکنون حتی غیرممکن‌تر به نظر می‌رسند. یک چرخه بی پایان خشونت ایده بسیار بدتری است. انسان ها خود را در دولت ها سازماندهی می کنند و احتمال بسیار کمی وجود دارد که تراژدی جاری بتواند نظرات را تغییر دهد و بازیگران جدیدی را به خدمت بگیرد. اما قطعا در دراز مدت ممکن است.
بروس ریدل
مخالف
عضو ارشد غیر مقیم در مرکز سیاست خاورمیانه در بروکینگز
ایالات متحده در صورت داشتن اراده سیاسی قدرت سیاسی برای ایجاد راه حل دو کشوری را دارد.
مخالف
معاون ارشد مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی
راه حل دو ایالت کاملا حقوقی و برابر نیست، بلکه دو کشوری خواهد بود که هر کدام از درجاتی از حاکمیت و درجاتی از کنترل بر کارهای دیگری برخوردارند. این دو جمعیت بسیار در هم تنیده و در عین حال متمایزتر از آن هستند که نمی‌توان گزینه دیگری را تصور کرد. ما باید «دو» و " دولت " و «راه‌حل» را دوباره تعریف کنیم، اما ممکن است.
دانیل بایمن
مخالف
مدیر برنامه مطالعات امنیتی در دانشگاه جورج تاون؛ عضو ارشد مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی
همه گزینه های بلندمدت برای مناقشه اسرائیل و فلسطین غیر واقعی یا نامطلوب به نظر می رسند. اگرچه راه حل دو دولتی دشوار است، اما مزایای زیادی دارد و افراد از هر طرف ممکن است در نهایت به عنوان بهترین گزینه به آن بازگردند.
یوجین روگان
مخالف
استاد تاریخ خاورمیانه مدرن در دانشگاه آکسفورد
درگیری در غزه باعث شده است که دولت های غربی بیش از هر زمان دیگری خواستار تشکیل کشور فلسطین شوند، از جمله بریتانیا و ایالات متحده. به نظر من چنین شناختی شانس راه حل دو کشوری را افزایش داده است که تا قبل از 7 اکتبر به طور فزاینده ای بعید به نظر می رسید.
حیدر عید
کاملاً موافق
استاد دانشگاه الاقصی
اسرائیل مدت ها قبل از نسل کشی جاری در غزه با الحاق اورشلیم به سر راه حل دو دولتی شلیک کرد و ...
ابراهیم فریحات
کاملاً موافق
دانشیار حل و فصل منازعات بین المللی در موسسه مطالعات تکمیلی دوحه
آنچه راه حل دو دولتی را از بین برد، تنها شهرک سازی های اسرائیلی نیست که مانع ایجاد یک کشور پایدار فلسطینی شد...
جفری فلتمن
مخالف
همکار مدعو در سیاست خارجی در موسسه بروکینگز
7 اکتبر و واکنش فاجعه آمیز اسرائیل در غزه، هر گونه حمایت باقی مانده در میان اسرائیلی ها و فلسطینی ها برای راه حل دو کشوری را از بین برده است. در عین حال، این وقایع نشان داده است که وضعیت پیشین غیرقابل دفاع است. راه حل دو دولتی با در نظر گرفتن گزینه های جایگزین کم ضررترین گزینه است: گزینه‌هایی مانند حاکمیت دائمی اسرائیل بر جمعیتی خشمگین و ناآرام، گزینه تک دولتی که در آن اسرائیلی ها و فلسطینی ها از حقوق مساوی برخوردار باشند (و یهودیان اسرائیلی به اقلیت تبدیل شوند) یا اخراج کامل فلسطینی ها.
جرمی پرسمن
موافق
استاد علوم سیاسی و مدیر مطالعات خاورمیانه در دانشگاه کنتیکت
حتی طرف‌هایی که خواهان راه‌حل دو کشوری هستند نیز در مورد جنبه‌های مهم اختلاف نظر دارند.لفظ درست‌تر "راه حل‌های" دو دولتیاست. چند ماه گذشته تنها نشان دهنده بدبینی و ناامیدی بیشتر بوده است. اما شانسش صفر نیست زیراتغییرات سیاسی در مکان های غیرمنتظره ای اتفاق می افتد. شاید روزی در اینجا نیز اتفاق بیفتد؛ چه به دلیل حضوررهبران جدید، چه به دلیل فشارهای مادی خارجی (واشنگتن، زنده‌ای؟)، چه به دلیل تعاملات متقابل جنبش های مردمی.
جاشوا کراسنا
مخالف
عضو ارشد پژوهشکده سیاست خارجی
راه حل تک دولتی وجود ندارد: اسرائیل ناپدید نخواهد شد، فلسطینی ها از تمایل خود برای داشتن کشور دست نخواهند کشید، و احتمال وقوع یک دولت دو ملیتی پس از 7 اکتبر حتی کمتر شده است. نزدیک نیست، اما اتفاق خواهد افتاد.
خالد الگیندی
موافق
عضو ارشد موسسه خاورمیانه
هر دو واقعیت فیزیکی و سیاسی در اسرائیل و سرزمین فلسطین اشغالی امکان مذاکره دو کشوری را از بین برده است. در حالی که شهرک‌سازی‌ها و دیگر وقایع روی زمین از نظر تئوریک برگشت‌پذیر هستند، سیاست و جامعه اسرائیل بسیار به راست تغییر کرده است و دیگر یک حوزه سیاسی قابل اتکا وجود ندارد که مایل به حمایت از ایده تقسیم ارضی یا حاکمیت فلسطین باشد. در همین حال، رهبران سیاسی و نهادهای فلسطینی در آشفتگی به سر می‌برند و نه تنها مشروعیت بلکه حتی کمتر از آن، صلاحیت مذاکره برای چنین نتیجه‌ای را ندارند. حتی در ایالات متحده یکی از دو حزب اصلی به صراحت راه حل دو کشور را به نفع چشم انداز «اسرائیل بزرگ» بر اساس سلطه دائمی یک گروه بر گروه دیگر رها کرده است.
لیلا سیورات
کاملاً موافق
محقق مرکز عربی برای تحقیقات و مطالعات سیاسی
راه حل دو دولت هرگز به خودی خود یک راه حل نبوده است، بلکه روایتی است که برای خنثی کردن منازعه از آن استفاده می شود. این رویکرد راه حل گرایانه که با اسلو مطرح شد، قرائتی نادرست را تحمیل کرد که بر اساس آن دو حزب نامتقارن با یکدیگر مخالفت می کنند. این به طور کامل از بعد عمیق استعماری اشغالگری اسرائیل که طبیعتاً با ساختن هر کشور فلسطینی مخالف است، کنار گذاشته است.
مت دوس
خنثی
معاون اجرایی در مرکز سیاست بین‌الملل
تمرکز بر راه حل دو دولتی به یک حواس پرتی تبدیل شده است، راهی برای اجتناب از نگاه کردن به یک دولت غیر دموکراتیک و نابرابر...
مایکل رابینز
موافق
مدیر پروژه در افکار سنج عرب، دانشگاه پرینستون
در کوتاه مدت، عملاً غیرممکن است که راه حل دو کشوری قابل اجرا باشد. در واکنش به وحشت 7 اکتبر، افکار عمومی اسرائیل از این راه حل حمایت نمی کنند و هیچ سیاستمدار بزرگ اسرائیلی علناً این گزینه را ذر نظر نمی‌گیرد.با این حال راه حل دو دولتی تنها گزینه واقع بینانه برای همزیستی مسالمت آمیز بلندمدت مردم اسرائیل و فلسطین در سرزمین بین مدیترانه و رود اردن باقی مانده است. برای اینکه راه حل دو کشور قابل اجرا باشد، رهبران اسرائیل - که طرف بسیار قدرتمندتر است - باید گام های روشن و غیرقابل برگشتی را به سمت چنین نتیجه ای بردارند. به نظر می رسد برخی از نیروهای نظامی و امنیتی اسرائیل به این نتیجه رسیده اند که احیای راه حل دو کشور محتمل ترین راه برای جلوگیری از رویداد دیگری مانند آنچه در 7 اکتبر رخ داد است مانند سایر درگیری‌های طولانی مدت همچنان که در منازعه‌ی ایرلند شمالی شاهد بودیم،طرف قدرتمندتر متوجه خواهد شد که حل و فصل از طریق مذاکره تنها راه برای برقراری صلح است و بایدگام‌های دشوار اما ضروری در این مسیر بردارد. اما با توجه به دیدگاه‌های فعلی مردم اسرائیل، نمی‌توان باور کرد که رهبران این کشور اکنون چنین کاری انجام دهند. و حتی اگر این کار را انجام دهند، مشخص نیست که رهبری فلسطین، در پی وحشتی که بر مردم غیرنظامی غزه وارد آمده است، در موقعیتی سیاسی متقابل قرار بگیرد.
نادیا حجاب
کاملاً موافق
یکی از بنیانگذاران و رئیس افتخاری الشبکه: شبکه سیاست فلسطین
دولت کنونی اسرائیل به صراحت اعلام کرده است که خواهان یک کشور «خالص» یهودی است و تا آنجا که می تواند فلسطینی ها را می کشد تا به این هدف برسد. حتی اگر دولت بایدن بتواند راه حل دو کشوری را تحمیل کند، باید جامعه جهانی بر حقوق فلسطینیان نظارت دائمی داشته باشد و تداوم آن دشوار است . تعداد زیادی یهودی وجود دارد که برای حقوق فلسطینی ها تلاش می کنند، اما راه یک فرایندطولانی است. امیدوارم اشتباه کرده باشم و بالاخره اسراییل به پایان تندروی رسیده باشد.
ناتان براون
موافق
استاد علوم سیاسی و امور بین الملل در دانشگاه جورج واشنگتن
بیش از دو دهه پیش، اعتقاد اکثر مردمی که در واقعیت عمیقاً ریشه‌دار یک دولت زندگی می‌کردند، مرا به شناخت آنچه که به شدت می‌خواستم انکار کنم وادار کرد؛ پنجره راه‌حل دو دولتی بسته شده بود. دلایل زیادی وجود داشت: نحوه حرکت جوامع و حتی فراتر از آن نحوه تأثیرگذاری آنها بر یکدیگر. سکونتگاه ها، دیوارها و جاده ها. بی حوصلگی رهبران فلسطینی که به راه حل دو دولتی معتقدند. پیروزی رهبران اسرائیل متعهد به غیرممکن ساختن راه حل دو کشوری. و اثرات ثابت قوانین تبعیض آمیز و بی قانونی. تنها استدلال ثابت در غیر این صورت این بود که هیچ جایگزین مناسبی برای راه حل دو دولت وجود نداشت - بنا به تعریف نه یک استدلال، بلکه یک تفکر مبتنی بر آرزو. به نظر من شبیه این بود که ادعا کنم هواپیماها هرگز سقوط نمی کنند زیرا نتایج آن برای مسافران آنها بسیار زیانبار است. امتناع از گفتن این که روند صلح هیچ شانسی ندارد - و سرزنش کسانی که این خبر غم انگیز را ارائه می دهند - به بسیاری از مقامات در سراسر جهان این امکان را داده است که روندهای مخربی را که امروزه به طور کامل اثر خود را نشان می دهند نادیده بگیرند.
نری زیلبر
مخالف
مشاور در انجمن سیاست اسرائیل؛ عضو کمکی در موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک
همانطور که از پاسخ های من مشخص است - که معتقدم راه حل دو دولتی هنوز قابل اجرا است و هنوز نسبت به این پاسخ مطمئن نیستم - شرایط برای حل و فصل مناقشه اسرائیل و فلسطین پس از حمله 7 اکتبر و جنگ غزه از طریق مذاکره به وضوح بدتر شده اند و ممکن است یک نسل طول بکشد تا ترمیم شود (اگر اصلاً ممکنباشد). با این حال، ما باید در این زمینه به تاریخ توجه داشته باشیم: در پی انتفاضه اول ، ما توافقات اسلو را به دست آوردیم و در پی انتفاضه دوم، به جدایی غزه و اصلاحات واقعی در داخل تشکیلات خودگردان فلسطین رسیدیم، از جمله در مورد امنیت اسرائيل. از اعماق لحظه کنونی، هنوز ممکن است چیزی مثبت به وجود بیاید. اما به رهبری، شجاعت و بینش نیاز دارد.
رامی خوری
کاملاً مخالف
معاون اجرایی و مدیر عامل ابتکار سرمایه گذاری خاورمیانه
گزینه های فعلی نسل کشی یا پاکسازی قومی، ادامه اشغال نظامی اسرائیل، یا زندگی دو کشور مستقل در کنار هم مطابق با منشورهای سازمان ملل و قوانین و هنجارهای بین المللی است. گزینه سوم نه تنها به انقیاد اسرائیل و تهدید موجودیت فلسطینی ها پایان می دهد، بلکه تنها گزینه ای است که می تواند صلح پایدار را در منطقه به ارمغان بیاورد و به طور غم انگیز، تنها گزینه ای است که بنیامین نتانیاهو می خواهد به هر قیمتی از آن اجتناب کند.
سامر عبدالنور
کاملاً موافق
مدرس ارشد در دانشگاه ادینبورگ
اسراییل به عنوان یک دولت برتری طلب استعماری شهرک نشین تاسیس شد و از زمان تأسیس خود در این مسیر حرکت کرده است. کل اقتصاد و جامعه آن توسط سلب مالکیت و سلطه بر مردم بومی فلسطین شکل گرفته است و می توان گفت حول محور آن بنا شده است. از این منظر، می توان به طور مشروع این سوال را مطرح کرد که آیا حل و فصل دو دولتی تا به حال قابل دوام بوده است؟ و به نظر می‌رسد که خشونت نسل‌کشی بی‌پایان اسرائیل، نه تنها در غزه، بلکه در سرتاسر سرزمین‌های فلسطینی اشغالی، از این قاعده پیروی می‌کند.
ست جی. جونز
مخالف
معاون ارشد مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی
راه حل دو دولتی باید یک هدف بلندمدت برای مقابله با وضعیت فلسطین باشد. اما بر اساس عدم وجود اراده سیاسی از سوی دولت و جمعیت اسرائیل به این زودی پس از حملات 7 اکتبر، بسیار بعید خواهد بود.
شلومو بن آمی
موافق
وزیر خارجه سابق اسرائیل
راه حل دو دولت به عنوان فرمول رستگاری برای پروژه های فلسطینی و صهیونیستی قبل از تبدیل شدن آن به یک امپراتوری وحشتناک بر اساس آپارتاید در نظر گرفته شد.افسوس، از نظر سیاسی، شانس آن به همان اندازه که می توان تصور کرد بسیار دور است. احتمالاً راه حل دو دولتی اکنون به عنوان پیچیده ترین رویداددر تاریخ درگیری ها، به یک عقیده برای لیبرال ها و صلح طلبان واقعی تبدیل شده است. اما، مانند بسیاری از اصول اعتقادی معمول، پیوند خود را با واقعیت از دست داده است.
اشموئل سندلر
کاملاً موافق
استاد بازنشسته در دانشگاه بار ایلان
با توجه به خواسته های تشکیلات خودگردان فلسطین برای عقب نشینی کامل اسرائیل از مرزهای قبل از 1967 و ایجاد یک کشور فلسطینی با پایتختی بیت المقدس شرقی و عدم تمایل آن برای به رسمیت شناختن اسرائیل به عنوان یک کشور یهودی، هیچ شانسی برای یک کشور دو طرفه وجود ندارد.