در حافظه موقت ذخیره شد...
تأثیر جنگ غزه بر اقتصاد سیاسی اسرائیل و اردن
تشنگی اردن ضمانتی برای صلح است
با این حال، مخالفان سیاسی اردن و برخی کارشناسان اردنی آب وجود این مشکل را قویاً رد می‌کنند و با ذکر دلایلی، هرگونه فرصت برای همکاری با اسرائیل در زمینه آب و انرژی را طرد کرده‌اند. یکی از مهمترین آنها این است که به نظر آنها اردن می تواند به طور مستقل نیازهای آب و انرژی محلی خود را برآورده کند و نیازی به همکاری با اسرائیل ندارد. آنها همچنین نسبت به گزارش‌های بین‌المللی و محلی که جدیت چالش انرژی و آب را برجسته می‌کنند، ابراز تردید می‌کنند . گزارش‌های بین‌المللی، به‌ویژه بانک جهانی، عمق و شدت مشکل را نشان می‌دهد و قویاً پیشنهاد میکند که اردن باید نیازهای خود را از طریق همکاری با اسرائیل یا با طرف دیگر تأمین کند. این مطالعه اردنی خاطرنشان میکند که اردن از نظر سهم سرانۀ آب شیرین یکی از فقیرترین کشورها محسوب می‌شود، زیرا این سهم در سال 2021 تنها 61 متر مکعب بود که کمتر از خط فقر مطلق آب شناخته شده بین المللی 500 متر مکعب برای هر نفر است. چندین کارشناس آب و انرژی اردن تأیید کرده‌اند که نیاز سالانه اردن برای همه مصارف به آب حدود 1.4 میلیارد متر مکعب است، اما تنها حدود 950 میلیون متر مکعب آن در دسترس است که در نتیجه کسری آب تقریباً 400 میلیون متر مکعبی دارد. در نتیجه، اردن به یکی از کشورهای نادری تبدیل شده است که تنها یک بار در هفته به جمعیت خود آب می رساند، زیرا آب موجود تنها برای دو میلیون نفر کافی است در حالی که جمعیت اردن در سال 2023 11.1 میلیون نفر تخمین زده شده است و انتظار می رود که تا سال 2040 از 12.5 میلیون نفر فراتر رود.
اسرائیل پیشگام در شیرین‌سازی آب است و آب بیشتری از نیاز خود تولید میکند. این کشور با پنج کارخانۀ اصلی نمک‌زدایی و حدود 30 واحد کوچک‌تر، سالانه بیش از 585 میلیون متر مکعب آب شیرین‌کن تولید میکند. علاوه بر این، اسرائیل بر روی یک تغییر استراتژیک به سمت تولید انرژی پاک متمرکز است و هدف آن تولید 30 درصد برق خود از منابع تجدیدپذیر تا پایان دهۀ جاری است و در دهۀ گذشته تلاش‌هایی را برای افزایش تولید انرژی‌های تجدیدپذیر انجام داده است. علاوه بر این، این کشور قصد دارد تا سال 2050 به انتشار خالص کربن صفر برسد. از اینجا، وزارت انرژی اسرائیل آنچه به عنوان «نقشه راه اقتصاد انرژی کم کربن تا سال 2050» شناخته می شود، در اواسط آوریل 2021 منتشر کرد. این نقشه راه شامل مجموعه‌ای از برنامه‌هایی برای دستیابی به اهداف نقشه راه با هدف برقراری روابط دوجانبه با کشورهای همسایه از جمله اردن است.
در پاسخ به تظاهرات مردم اردن علیه اسراِیل در خلال جنگ غزه که خواستار لغو همۀ روابط و همکاری‌ها با اسرائیل بودند، پارلمان و وزارت امور خارجه اردن اقدامات سریعی را انجام دادند که موفق شد خواسته‌های مردم در خیابان‌های اردن را مهار کند. طی سه روز پس از رای‌گیری، در 16 اکتبر 2023، وزیر امور خارجه اردن اعلام کرد که اردن در جریان جنگ غزه قرارداد و قرارداد انرژی برای آب را امضا نخواهد کرد. علاوه‌بر‌این، در مصاحبه‌ای با بکی اندرسون از سی ان ان در 17 نوامبر، وی اظهار داشت که مذاکرات در مورد توافق متوقف شده است زیرا شرایط «هیچ شکلی از تعامل با اسرائیلی ها را اجازه نمی دهد» و افزود که معاهدۀ صلح بین دو کشور تبدیل به یک پیمان خواهد شد.
با این حال به نظر می‌رسد با وجود جنگ، قرارداد گازی معلق نخواهد شد. در گذشته، این توافق با اعتراضات گستردۀ مردم و پارلمان اردن روبرو شده است که دو بار به لغو آن رای داده است. به رغم این دولت قاطعانه و واضح پاسخ داد و رای پارلمان را «غیر الزام آور» خواند و استدلال کرد که اجرای توافق به دلیل نیاز اردن به افزایش امنیت انرژی به نفع اردن است. در همین راستا، اجرای پروژۀ انرژی برای آب محتمل است. فقط موضوع زمان است، هرچند مشروط به توقف جنگ در غزه باشد. به احتمال زیاد این توقف موقتی خواهد بود و دولت همانطور که در مورد توافقنامه گازی انجام داد به پارلمان پاسخ رد خواهد داد. به خصوص که بسیاری از کارشناسان آب اردن بر مزایای این پروژه تاکید دارند و مدعی هستند که واردات آب از اسرائیل مقرون به صرفه‌تر و کارآمدتر از توسعۀ ظرفیت شیرین سازی آب به وسیلۀ خود اردن است . علاوه بر این، مخالفان این پروژه به گرایشات خاصی در داخل اردن تعلق دارند و مدعی دفاع از منافع کشور و حمایت از مردم فلسطین هستند. این همکاری نیازمند ادامۀ حمایت آمریکا از پروژۀ انرژی برای آب و تلاش برای موفقیت آن است. این کشور می‌تواند این کار را با اعمال نفوذ عمیق خود بر همۀ طرف‌ها و تجربۀ گستردۀ خود در این زمینه انجام دهد که قدمت آن به دهۀ 1950، در دوران دولت آیزنهاور باز می‌گردد، زمانی که به طور مثبت و محکم در مناقشه بین اردن و اسرائیل بر سر آب‌های رود اردن مداخله کرد. اهمیت این موضوع همچنین تاکید میکند که همکاری آبی اردن و اسرائیل به سنگ بنای مصالحه فرامرزی تبدیل خواهد شد.