چه اتفاقی برای اقتصاد پلتفرم چین افتاد؟
ترسناک و دراماتیک
مرکز مطاعات چین دانشگاه ملی استرالیا
تصادفی نیست که رولت قرمز دزموند شوم یکی از محبوب‌ترین کتاب‌های چاپ شده در سال‌های اخیر بین ناظران چینی بوده است. برای بسیاری از ما، توصیفات غم انگیز او از هرزگی که در بین بزرگان و طلایی پوشان پکن رخ می دهد، به همان اندازه هیجان انگیز است که پدرخوانده . با این حال، چنین تصویرهایی غالبا با لحنی تقریباً توطئه‌آمیز همراه‌اند که در آن ترکیبی از دلایل واقعی تصمیم‌گیری دولت چین، منافع شخصی رهبران ارشد حزب ، و خنجر زدن های از پشت با هم ادغام می شوند .
یکی از مناسب‌ترین زمینه‌ها برای چنین حدس و گمان‌های شخصی‌سازی شده در سال‌های اخیر، حمله نظارتی علیه اقتصاد پلتفرم بوده است. به عنوان مثال، چرا جک ما به مدت سه ماه پس از لغو IPO مالی مورچه - که قرار بود بزرگترین در تاریخ باشد - از دید عموم ناپدید شد؟ آیا شی جین پینگ شخصاً این معامله را متوقف کرد زیرا نوه جیانگ زمین، جیانگ ژیچنگ، سرمایه گذار بزرگ Boyu Capital است و این اقدام نقش یک گلوله در نبردی بزرگتر و داخلی را بازی می کرد ؟ چه اتفاقی برای بائو فن ، دلال معاملات بزرگ سرمایه‌گذاری در فناوری افتاده بود که پس از گزارش ناپدید‌شدن او در اوایل ماه مارس توسط شرکتش ، در اواخر فوریه دوباره ظاهر شد. بعدها مشخص شد که او به مقامات چین برای تحقیق در مورد کونگ لین، رئیس سابق هلدینگ رنسانس کمک می کند.
داستان استاندارد ارائه شده توسط رسانه های خبری خارجی در مورد آنچه در غرب به عنوان "سرکوب فناوری" شناخته شد به شرح زیر است: شی جین پینگ پس از سخنرانی جک ما در اکتبر 2020، برای بزرگان این کشور عصبانی شد. چرا که جک ما و گروه مالی وی تنظیم‌کننده‌ها و بانک‌های دولتی را به دلیل عقب ماندگی تحقیر می‌کردند . شی این فرصت را غنیمت شمرد تا نه تنها یک ما را از بین ببرد، بلکه بتواند منافع خانواده جیانگ را نیز مورد حمله قرار دهد و شرکت های پلت فرم را که با رشد بی مهابای خود از زیر کنترل حزب خارج شده اند گوشمالی دهد .
با این حال، مشکل آن داستان این است که در بسیاری از موارد بسیار گزینشی است و در موارد دیگر کاملاً نادرست است. این موج نظارتی یک هوی و هوس ناگهانی برای شی جین پینگ نبوده است ، بلکه برای مدت زیادی در حال آماده سازی بود. برای مثال، تهیه پیش‌نویس قانون حفاظت از اطلاعات شخصی در سال 2018 آغاز شد. در سال 2019، شورای ایالتی سندی را منتشر کرد که در آن مشکلات و سوء استفاده‌هایی را که در اقتصاد پلتفرم مشاهده می‌کرد، تشریح کرد و وظایف نظارتی در نظر گرفته شده را فهرست و وزارتخانه های مربوطه را مشخص ساخت. مشکلات شناسایی شده در این سند واقعی است. به عنوان مثال، موفقیت شرکت‌های پلتفرم به گروه‌های کارگران گیگ و همچنین برنامه‌نویسان و مهندسان نرم‌افزاری که بیش از حد کار می‌کنند بستگی دارد. بازرگانان شخص ثالث که برای تجارت خود به شرکت های پلت فرم متکی هستند، از تعهدات قراردادی سنگین و شیوه های انحصاری این شرکت ها رنج می برند. کلاهبرداری از راه دور، به واسطه روش‌های ضعیف حفاظت از داده‌های شرکت‌های پلتفرم ممکن شده است. شیوه‌های ضعیف مدیریت ریسک در فین‌تک باعث فروپاشی صنعت وام‌دهی P2P شده بود و پس‌انداز میلیون‌ها سرمایه‌گذار خرد را تبخیر کرد.
با این حال، این عناصر بسیار کمتر از ناپدید شدن یا بازداشت مدیران ارشد اجرایی یا شایعات درباره دسیسه‌های کاخ حزب، دراماتیک و چشم نواز هستند. علاوه بر این، ارزیابی آنها مستلزم مشارکت مداوم و مشقت‌آمیز تجزیه و تحلیل سیاست‌ها و اسناد نظارتی چین است. انجام این کار بررسی مجموعه‌ای از ده‌ها متن را نشان می‌دهد که توسط چندین ارگان حزبی و دولتی منتشر شده‌اند و تصویری پیچیده‌تر را ترسیم می‌کنند؛ مخصوصا در شرایطی که هماهنگی بین سازمانی آن چنانی وجود ندارد. به عنوان مثال، مقررات در فین‌تک تقریباً به موازات مداخلات در حوزه رقابت یا حمایت از مصرف‌کنندگان و کارگران تکامل یافته است. برخی از قوانین فین‌تک شبیه ابتکارات تنظیم بازار است که در جاهای دیگر، به ویژه در اتحادیه اروپا انجام شده است. برای مثال، قانون حفاظت از اطلاعات شخصی، بسیاری از اصطلاحات، مفاهیم و مکانیسم‌های مقررات عمومی حفاظت از داده‌ها (GDPR) را بازتولید می‌کند و زمینه‌های قانونی تقریباً مشابهی را برای پردازش اطلاعات شخصی تعریف می‌کند، رویه‌های مشابهی را برای انتقال داده‌ها به خارج از کشور معرفی می‌کند و سطوح مشابهی از مجازات را برای نقض قوانین اعمال می‌کند. . مقررات جدید چین در مورد رقابت در بخش پلتفرم شامل تعاریف مشابهی مانند قانون بازارهای دیجیتال اروپا در مقیاس بزرگ است.
پیمودن نثر پر پیچ و خم چنین اسنادی زمان بر است. روزنامه‌نگاران، کارشناسان اتاق‌های فکر و حتی دانشگاهیان به ندرت می‌توانند روی ردیابی حوزه‌های سیاست واحد در طول زمان تمرکز کنند و در عوض به خواسته‌های سردبیرانشان، چرخه‌های خبری و خواسته‌های فوری رسانه ای توجه دارند. زبان نوشتاری چینی نیز لایه‌ای از رمزگذاری را تشکیل می‌دهد: بسیاری از خوانندگان غیربومی (از جمله خودم) اسناد چینی را بسیار کندتر از متون انگلیسی پردازش می‌کنند. در این شرایط رسیدن به یک روایت استاندارد با چاشنی رسوایی آسان تر است. تعامل عمیق با موضوع مورد بحث لزوماً پاداشی به همراه ندارد: «تنظیم‌کنندگان چینی تلاش می‌کنند تا شرایط کاری را برای کارگران گیگ بهبود ببخشند» عنوان ملال آورتری نسبت به «شی جین‌پینگ به امپراتوری جک ما حمله می‌کند» است.
انجام این کار مستلزم جدی گرفتن تفکر سیاست چین و درک این موضوع است که ممکن است چین به دلایلی غیر از استفاده از قدرت اقتدارگرایانه، از سلایق غربی فاصله بگیرد. خدمات آنلاین مشتری‌مدار ممکن است به عنوان اوج نوآوری در ایالات متحده دیده شود، اما سیاستگذاران در پکن تا حدودی با این موضوع موافق نیستند. پکن اذعان دارد که فناوری های بزرگ به افزایش راحتی زندگی روزمره شهروندان چینی کمک کرده است، اما در عین حال معتقد نیست که کمکی پایدار به کیفیت های اساسی اقتصاد چین می کند. در عوض، سیاست فنی-صنعتی چین بر اساس برنامه پنج ساله چهاردهم (2021-2025) بر ارتقای کارایی و بهره‌وری صنعت تولید متمرکز است. از شرکت‌های پلتفرم انتظار می‌رود که از این تلاش حمایت کنند، برای مثال ارائه خدمات نوآورانه در مدیریت لجستیک و زنجیره تامین. علاوه بر این، ارزهای رمزنگاری شده، از نظر تنظیم‌کننده‌های چینی، ابزارهایی برای توسعه بخش غیرمولد و قانون‌شکنی هستند و مقادیر زیادی برق را برای راه‌اندازی مصرف می‌کنند. جای تعجب نیست که آنها اکنون کاملاً ممنوع شده اند.
تمایل پکن برای آسیب رساندن به بخش فین‌تک، که برای مثال بیش از دو تریلیون دلار از ارزش بازار خود را از دست داده است، زمانی قابل درک تر خواهد بود که بدانیم تقریباً تمام شرکت‌های فین‌تک چینی در بورس‌های خارج از سرزمین اصلی فهرست شده‌اند. بنابراین، سهامدارانی که بسیار کمتر از آن چیزی که در ابتدا تصور می شود چینی هستند. اذعان مقامات چینی دلالت بر این دارد که مدل سیاسی و اقتصادی غرب به طور جهانی قابل اجرا نیست و راه‌حل‌های سیاست چین را تضعیف می‌کند. واقعیت این است که چین از بسیاری جهات شبیه به اتحادیه اروپا عمل می‌کند، و بوروکراسی در پکن توسط همان آسیب‌‌هایی که واشنگتن، بروکسل، کانبرا یا هر پایتخت دیگری را به دردسر می‌اندازد، گرفتار شده است. مشکل مشابهی در بحث «پایان سرکوب» نهفته است. به نظر می‌رسد این عبارت نشان می‌دهد که کمپین نظارتی موقتی بوده است و روند عادی کار از سر گرفته خواهد شد. اما این برداشت نادرست است. بهتر است آنچه را که اتفاق افتاده به عنوان یک "اصلاح" درک کنیم؛ معرفی یک پارادایم حکمرانی جدید برای بخشی که مقامات چینی آن را بسیار مهم می دانند و بنابراین نیاز به مقررات مؤثر و سختگیرانه دارند. الزامات ایمنی در خودروها تلاشی برای متوقف کردن مردم در رانندگی نیست، بلکه برای اطمینان از این است که در حین انجام این کار اغلب کشته یا معلول نشوند. نه تنها قوانین جدید در اینجا باقی می مانند، بلکه ساختارها نیز برای اجرای آنها طراحی شده اند.
اداره دولتی تنظیم بازار، تنظیم کننده جدید رقابت در چین، یک دفتر جدید ضد انحصار ایجاد کرده و تعداد زیادی پرسنل اجرایی جدید را استخدام کرده است. انتشار چند سیاست اخیر حاکی از رضایت نسبه به پیشرفت این نهاد است و هیچ مدرکی مبنی بر اینکه این بخش ها قصد لغو هر یک از اقدامات ذکر شده را داشته باشند وجود ندارد.
ناتوانی یا عدم تمایل بسیاری از تفسیرها و تحلیل های غربی برای درگیر شدن با سختی های تحلیل عمیق سیاست، هم به سوگیری های ما که با نظم لیبرال غربی همذات پنداری می کنند و هم به امکان درک چین و توسل به روش هایی مربوط می شود که از نظر روانی برای ما راحت باشد. ما کمتر قادر به درک انگیزه ها و اقدامات حزب کمونیست چین هستیم. این نه تنها بر تعامل مستقیم ما با چین تأثیر می‌گذارد، بلکه بر دنیای گسترده‌تری که به‌طور جدایی ناپذیری با آن در هم تنیده است، موثر است .