شمشیر دو لبه ای به نام ویکی پدیا
با وجود اینکه ویکی‌پدیا اولین گزینه مراجعه کسب دانش بویژه برای عموم مردم محسوب می‌شود اما بررسی‌ها نشان می‌دهد اطلاعات آن می‌تواند نادرست باشد.
ویکی به وب سایتی اطلاق می‌شود که به همه کاربران امکان می‌دهد تا مطلبی را بیفزایند یا مطلب موجود دیگر کاربران را ویرایش یا حذف کنند.این اصطلاح از واژه هاواییایی «ویکی‌ویکی» گرفته شده است که به معنی تند و سریع است. ویکی‌پدیا مشهورترین ویکی تا به امروز است که یک دانشنامه رایگان و وب بنیاد است که به جای استخدام متخصصان برای نوشتن محتواها به هر کسی اجازه دسترسی می‌دهد تا محتوایی را بیفزایند، حذف کنند و یا ویراستاری کنند. بزرگ‌ترین چالش برای ویکی‌پدیا این بود که در سال 2001 که سال آغاز به کار‌این وب سایت بود، همگان را قانع کند که داوطلبانه و به رایگان مقاله‌هایی برای انتشار در‌این دانشنامه بیفزایند.این تلاش با کامیابی همراه بود و کاربران در سال 2018 بیش از 27 میلیارد واژه برای 40 میلیون مقاله به 293 زبان تولید کرده بودند.
اما امروز بزرگ‌ترین چالش ویکی‌پدیا از جذب همکاران کافی به بررسی دقت همکاری‌های کاربران تغییر یافته است و‌اینکه آدم‌ها با گرایش فکری خاص مطالب را تحریف نکنند. نمونه‌های متعددی از تحریف محتواها گزارش و مشاهده شده است که افراد می‌توانند به‌دلیل نوع فعالیت این وب سایت حتی اطلاعات درست را حذف کنند.
از دست بردن در اطلاعات تا ارائه اطلاعات غلط
ویکی‌پدیا که خود را از منابع جریان آزاد اطلاعات می‌داند و بستری را فراهم ساخته تا همه آدم‌های روی کره زمین در تقویت یک دانشنامه مشارکت داشته باشند، یکی از نمونه‌های استفاده هوشمند از‌اینترنت است که البته از سوی کاربران می‌تواند به استفاده‌های نادرست منجر شود تا جایی که با بررسی مطالب ویکی‌پدیا می‌توان تناقضاتی مشاهده و یا در جست‌و‌جوی فارسی و انگلیسی یک موضوع منحصر به فرد به تعداد متفاوت منابع رسید تا جایی که به عقیده کارشناسان این منبع نمی‌تواند همواره قابل استناد باشد و در مطالعات دانشگاهی نیز به‌عنوان یک منبع قابل استناد شناخته نمی‌شود. هر چند ویکی‌پدیا می‌تواند اطلاعات کلی پیرامون یک کلید واژه را در اختیار کاربر قرار دهد اما این به معنی صحت و سقم اطلاعات نیست.
بنابراین چه باید کرد؟ و‌آیا نمی‌توان در تولید دانش ویکی‌پدیایی مشارکت داشت و نمی‌توان از اطلاعات آن استفاده کرد؟
یکی از موضوعاتی که در مقابله با نقد وارده بر ویکی‌پدیا مطرح شده، مشارکت شمار قابل توجهی از افراد در تولید محتوا است. در واقع ویکی‌پدیا خود می‌تواند فیلتر صحت و سقم خود باشد و با نظردهی مداوم کاربران نسبت به حذف محتواهای غلط اقدام کند.از سویی زمانی که حجم تولید محتوا بیشتر باشد، فقر محتوایی و طبعاً ارائه اطلاعات غلط کاهش می‌یابد.
مهمتر از همه ذکر منابع موثق در انتهای مطالب است که می‌تواند اعتبار محتوا را اثبات کرده و افراد را به مطالعه هر چه بیشتر تشویق کند.
وضعیت ویکی‌پدیا در‌ایران
با وجود تمامی انتقادها یکی از منابعی که سریعاً می‌تواند اطلاعات شسته رفته و مختصری در مورد یک کلید واژه ارائه دهد، ویکی‌پدیا است و حتی زمانی که در موتورهای جست‌و‌جو به‌دنبال یک کلید واژه هستید، اولین ارجاع به ویکی‌پدیای انگلیسی و همچنین زبانی که کلید واژه تایپ شده است، خواهد بود.
به‌عنوان مثالی زمانی که کلمه شیرینی را به فارسی تایپ می‌کنید به ویکی‌پدیای فارسی هدایت می‌شوید.ویکی‌پدیای فارسی، یک دانشنامه برخط فارسی‌زبان و یکی از نسخه‌های ویکی‌پدیا، از پروژه‌های بنیاد ویکی‌مدیا است.این دانشنامه فارسی ۱۹ سال پیش فعالیت خود را آغاز کرد و حجم آن در حدود یک‌سالگی به ۱۰۰۰ مقاله، در دوسالگی (بهمن ۱۳۸۴)- با داشتن رتبه سی‌وهشتم در میان ویکی‌‌پدیاها- به ۱۰هزار مقاله و در هفت‌سالگی (شهریور ۱۳۸۹) به ۱۰۰هزار مقاله رسید.
ویکی‌پدیای فارسی تاکنون یک میلیون و 259 هزار و 775 کاربر ثبت‌نام‌کرده، ۳۶ مدیر و 979 هزار و 410 مقاله داشته که بر‌این اساس نوزدهمین ویکی‌پدیای بزرگ از نظر تعداد مقالات است و از نظر ژرفای مقالات، ویکی‌پدیای فارسی در رتبه بیست و دوم قرار دارد. ویکی‌فارسی از نظر تعداد مقالات، سومین ویکی‌پدیای دارای سامانه نوشتاری عربی
است.
مقالات آغازین این دانشنامه بیشتر در زمینه عناصر شیمیایی و برخی مباحث تاریخی بودند. با افزوده شدن مطالب گوناگونی درباره جغرافیا و ادیان (بیشتر بودیسم و دین زرتشت)، ایران‌شناسی و همچنین زبان و ادب فارسی در ۲۶ آذر سال ۱۳۸۳ (۱۶ دسامبر ۲۰۰۴) شمار مقالات آن از مرز ۱۰۰۰ گذشت؛ این یکی از بسترهای مشارکت در تولید و اشتراک دانش است.