الیزه در گرداب انتقاد

بنفشه غلامی/ «امانوئل مکرون» رئیس جمهور فرانسه که تنها چند ماه دیگر انتخابات ریاست جمهوری 2022 کشورش را پیش رو دارد، روزهای جمعه و شنبه به دو کشور امارات و عربستان سفر و تلاش کرد نظر مردم کشور خود را با عقد قرارداد تسلیحاتی کلانی با امارات و دعوت از عربستان برای مبارزه با تروریسم جلب کرده و خود را رئیس جمهوری فراتر از مرزهای کشور خود نشان دهد که با تروریسم، مسأله نگران کننده برای فرانسوی‌هایی که هنوز خاطره حملات تروریستی در این کشور را فراموش نکرده‌اند، می ستیزد. اما همه چیز آن طور که او می‌خواست پیش نرفت و سیل انتقادات روانه الیزه شد.
به گزارش «رویترز»، سفر «مکرون» به امارات و عربستان در حالی انجام شد که کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، نسبت به آینده حضور امریکا در خاورمیانه دچار تردید شده‌اند و با فرض اینکه امریکا بعد از خروج از افغانستان و خروج احتمالی‌اش از عراق طی این ماه، خواهان پایان حضور در خاورمیانه است، نگران آینده خود هستند و از همین رو بیش از هر زمان علاقه‌مند به خرید سلاح و تجهیزات نظامی هستند. از همین رو هم بود که در جریان سفر «مکرون» به امارات، شاهد بسته شدن قرارداد نظامی کلانی بین دو کشور بودیم. به گزارش خبرگزاری «آسوشیتدپرس»، «امانوئل مکرون» که هنوز هم بابت قرارداد تسلیحاتی امریکا با استرالیا در شوک به سر می‌برد، روز جمعه در گام اول تور دو روزه خود، به امارات رفت و در دیدار با «محمد بن زاید آل نهیان» قرارداد تسلیحاتی کلانی را منقعد کرد که ارزش آن به 18 میلیارد دلار می‌رسد و می‌تواند بخشی از آلام او از قرارداد «آکواس» را که باعث لغو قرارداد 66 میلیارد دلاری استرالیا با فرانسه شد، کاهش دهد. در این قرار داد امارات 80 فروند جنگنده رافال و 12 بالگرد جنگی ساخت ایرباس از فرانسه تحویل خواهد گرفت. به گفته «چارلز فاستر» تحلیلگر سرویس اطلاعاتی «جینز» که یک کمپانی بین‌المللی تحقیقاتی در امور نظامی و امنیت ملی و فضایی در انگلیس است، «این خرید تسلیحاتی می‌تواند حکم ابزاری را داشته باشد که امارات با استفاده از آن استقلالی عملیاتی به دست آورد و دیگر نیازمند اتحاد و ائتلاف با عربستان نباشد.»
به‌گزارش سایت شبکه خبری «فرانس 24»، «مکرون» در مرحله دوم تور خود، نزدیک به دو ماه بعد از سفر «ژان ایو لودریان»، وزیر خارجه‌اش به ریاض، به جده سفر و با «محمد بن سلمان»، ولیعهد این کشور دیدار کرد. او که نخستین رهبر غربی است که از سال 2018 و زمان قتل «جمال خاشقجی» در کنسولگری عربستان در استانبول به عربستان سفر می‌کند، دردیدار با ولیعهد عربستان سعودی و رهبر دو فاکتوی این کشور درباره مسائل مهم منطقه‌ای همچون روابط عربستان با لبنان و همین طور ایران، مذاکره و از او دعوت کرد، در مبارزه با وهابی‌هایی که در غرب آفریقا فعال هستند و نحله فکری آنان ریشه در تفکرات مفتی‌های افراطی عربستان دارد، با پاریس همراه شود.
انتقاد به سکوت مکرون
بااین حال هر دو سفر با انتقادهای گسترده همراه شده است.«مکرون» درحالی با «بن سلمان» مذاکره و دیدار کرد که بسیاری در جهان معتقدند ولیعهد عربستان، اگر فرمان قتل «خاشقجی» را صادر نکرده باشد، حداقل در جریان صفر تا صد آن بوده است. با این حال «مکرون» دردفاع از خود و با اشاره به اینکه این سفر و دیدار به معنای آن نیست که همه چیز مورد تأیید او باشد، مدعی شد: «این غیرممکن است که بخواهید وارد مسائل سیاسی و بحران خاورمیانه بشوید اما عربستان را نادیده بگیرید. چه کسی می‌تواند حتی برای یک لحظه تصور کند که می‌تواند به لبنان و بحران سیاسی این کشور کمک کند و یا صلح و ثبات را به خاورمیانه بازگرداند اما با عربستان وارد مذاکره نشود؟»
اما گروه‌های حقوق بشری این بهانه‌های «مکرون» را نپذیرفته‌اند. در همین ارتباط روزنامه انگلیسی «گاردین» خبر داده، «اگنس کالامارد»، رئیس عفو بین‌الملل که ملیت فرانسوی دارد، همه دلایلی که «مکرون» برای سفر به عربستان و دیدار با «بن سلمان» آورده است را بهانه خوانده و گفته است: «فرانسه هر قدر هم در عربستان منافع داشته باشد، هیچ چیز نمی‌تواند به کسی که خبرنگاران را به قتل می‌رساند، فعالان سیاسی را مورد تهدید قرار می‌دهد، زنان مدافع حقوق بشر را زندانی می‌کند، شهروندان یمنی را می‌کشد و جامعه بین‌المللی را فریب می‌دهد، مشروعیت بخشد.» «بروس ریدل»، از کارشناسان اندیشکده «بروکینگز» که زمانی از تحلیلگران سازمان سیا در امور عربستان بوده است، نیز این دیدار را «مهر تأیید فرانسه بر محمد بن سلمان و جنگ او در یمن» خوانده و تأکید کرده است: «با این دیدار مخالفت غرب با بن سلمان و جنگ او در یمن به پایان رسید. این بزرگترین خیانتی بود که یک رهبر غربی می‌توانست در قبال مردم یمن مرتکب شود.» «ریدل» با اشاره به گزارش جدید سازمان ملل که اعلام کرده 400 هزار کودک یمنی در آستانه مرگ ناشی از گرسنگی هستند، گفت: «این فاجعه‌ای است که توسط محمد بن سلمان رقم خورده است.»
اما «الویر فونداچی»، تحلیلگر سایت سازمان دیدبان حقوق بشر پا را فراتر گذاشته و تأکید کرده است: «فروش تسلیحات به امارات و شراکت نظامی با عربستان به بهانه مبارزه با تروریسم به قیمت نادیده گرفتن حقوق بشر، لکه ننگی است که در کارنامه امانوئل مکرون باقی خواهد ماند.» او که معتقد است حمایت فرانسه از امارات و عربستان، گناهی نابخشودنی‌تر از آن است که رهبران این دو کشور مرتکب می‌شوند، تأکید می‌کند: «مکرون حداقل می‌توانست در دیدار خود در امارات از سران این کشور بخواهد احمد منصور و دیگر مخالفان را آزاد کند. او همچنین می‌توانست در عربستان نیز پیگیر قتل جمال خاشقجی باشد. سکوت در قبال این موضوعات به منزله چشم‌پوشی از نقض حقوق بشر در این کشورها است.»