گنجینه‌ای برای همه نسل‌‌ها

داوود اسداللهی
بازیگر و کارگردان تئاتر
ایرانی‌بودن یکی از دلایل ضرورت اجرای نمایش‌های آیینی و سنتی‌ است. بارها در گفت‌وگو با رسانه‌ها به این‌موضوع اشاره و تأکید کرده‌ام که ما ایرانی هستیم؛ بنابراین باید بیشتر کارهای ایرانی انجام دهیم. این‌رویه را دِینی به‌گردن خود می‌دانم و به کارنامه‌ حرفه‌ای من که نگاه کنید، خواهید دید اکثر کارهایی‌ که نوشته‌ام یا کارگردانی کرده‌ام، در حوزه نمایش‌های ایرانی بوده. سعی‌ام همیشه این‌بوده‌ که نمایش‌هایی را با تلفیق سیاه‌بازی، روحوضی، حرکت، نور، موسیقی و... به‌شکل مدرن ساخته و ارائه دهم؛ زیرا معتقدم آیین‌های ایرانی و سنتی‌مان زیبا و مفهومی هستند. بویژه عاشق «شاهنامه» هستم و بارها به این گنجینه دست برده‌ام، قصه‌ای از دل آن بیرون کشیده‌ام و به‌روی صحنه برده‌ام.
این‌را از استادان خود آموخته‌ام و به‌شخصه همین تفکر را به شاگردان و حتی دوستانم نیز منتقل کرده‌ام که باید از گنجینه‌‌های ادبی و هنری ایرانی بهره ببریم. از این قصه‌ها نه‌تنها خودمان می‌توانیم لذت ببریم، بلکه باید آنها را به جوامع دیگر نیز بشناسانیم؛ حتی بهتر است که با این نمایش‌ها در جشنواره‌ها و رویدادهای هنری بین‌المللی شرکت کنیم. خودم تاکنون اگر در جشنواره‌ای برون‌مرزی حضور داشته‌ام، این گونه‌های نمایشی را روی صحنه برده‌ام. معتقدم که مثلاً اگر بخواهیم با نمایشنامه «هملت» در یک رویداد خارجی شرکت کنیم، چندان جذابیتی ندارد چراکه خودشان آن را به‌بهترین‌شکل کار کرده‌اند و دیگر برایشان تازگی ندارد. حالا اگر من ‌فرضاً با یک نمایش «سیاه‌بازی» در جشنواره‌ای شرکت کنم، حضوری زیباتر و انحصاری‌تر خواهد بود. یکی از وجوه زیبا در ارائه کارهای آیینی و سنتی، زبان متنی‌ است که متعلق به سرزمین و فرهنگ ماست؛ مثلاً در نمایش «راز پنهان»، تمام کلماتی که در متن استفاده کرده بودم، ایرانی بودند. نتیجه آن، خلق دیالوگ‌هایی زیبا بود. اگرچه به‌نظرم سبک‌های مختلفی وجود دارد که اتفاقاً کارکردن در‌آن‌سبک‌ها نیز لازم است؛ اما به دوستان توصیه می‌‌کنم برای یک‌بار هم که شده، شیرینی کارکردن در حوزه نمایش‌های آیینی و سنتی را تجربه کنند. شخصاً وقتی متون آقای «فتحعلی‌بیگی» را می‌خوانم بسیار لذت می‌برم یا وقتی نمایشنامه «خواستگاری» اثر چخوف را که به‌زیبایی آقای «عظیم موسوی» ایرانیزه کردند دیدم، به‌معنای واقعی کیف کردم. خودم کارهایی مدرن و غیرایرانی نیز انجام داده‌ام؛ مانند نمایشنامه «پدر» استریندبرگ؛ اما علاقه و رویکردِ شخصی‌ام بیشتر نمایش‌های ایرانی‌ است. ما موظفیم این هنر را زنده نگه داریم و آن را سینه‌به‌سینه به نسل‌های بعدی منتقل کنیم.